Tryag File Manager
Home
-
Turbo Force
Current Path :
/
home
/
cluster1
/
data
/
bu01
/
1121861
/
html
/
Proyecto-Nahuatl-ASR
/
Tequila-Zongozotla
/
Transcripciones-finales-1-carpeta
/
Upload File :
New :
File
Dir
/home/cluster1/data/bu01/1121861/html/Proyecto-Nahuatl-ASR/Tequila-Zongozotla/Transcripciones-finales-1-carpeta/06_Teqla_MatCl_CCC474-GCZ465_Figuras-tejidas-en-telar_2022-03-03-l-ed-2024-03-15_Final.trs
<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?> <!DOCTYPE Trans SYSTEM "trans-14.dtd"> <Trans scribe="DEMCA1" audio_filename="Amplified_Teqla_MatCl_CCC474-GCZ465_Figuras-tejidas-en-telar_2022-03-03-l" version="14" version_date="240315"> <Speakers> <Speaker id="spk1" name="Gabriela Citlahua Zepahua" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/> <Speaker id="spk2" name="Concepción Isabel Colohua Coquehua" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/> </Speakers> <Episode> <Section type="report" startTime="0" endTime="1682.443"> <Turn startTime="0" endTime="6.755" speaker="spk1 spk2"> <Sync time="0"/> <Who nb="1"/> Chika:watikah tehwa:tsi:n. A:xka:n oksepa ya yi nika:n yo:nimitsonitia:ko. <Who nb="2"/> Chika:watikah. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="6.755" endTime="13.143"> <Sync time="6.755"/> <Who nb="1"/> Ah, kwale kahkeh. <Who nb="2"/> Ah xkitiah a:xan, mm, nikihtowa ke:mi:n o:se:moka:hka tl..., eh ya:la. <Comment desc="ayer, a veces en otros pueblos, ya:lwa"/> </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="13.143" endTime="40.128"> <Sync time="13.143"/> A:xka:n se:motlapowi:s i:pan tlahmachtle tle:n nimehwa:ntsitsi:meh nika:n Tequila kichi:wah. <Sync time="19.831"/> Ankichi:htikateh. Kox kwaltes te:chtlapowihtiá:s tipitsi:n tle:n tlahmachtle i:ka se:ilpikachi:wah kox kimpiah i:to:ka: <Sync time="27.806"/> ke:ni:n o:kichi:wayah tle:n yo:wehkah ka:tli:n keh yiki:n kichi:wah. <Sync time="32.076"/> wa:n keh tle:n i:tlapaltin, eh, i:no:n ilpikatl. <Sync time="36.893"/> Kox kwaltis i:pan i:no:n se:motlapowi:s se: tipíts. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="40.128" endTime="46.449"> <Sync time="40.128"/> Mm, kwali:kah, maye nimitsonilihtiá:s mech keh tikniktihkah tomomachti:s </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="46.449" endTime="65.772"> <Sync time="46.449"/> Aha, sike nikx..., niki:xmate *como** sike, *este**, niki:xmate ka:mpa sike o:pe:hkeh o:nimomachtihtiák. <Sync time="52.368"/> I:ni..., i:wa:n, *este**, sike ne:ka:n a:mo niki:xmate tos maye keh ompa se:, <Sync time="57.974"/> ompa te:chilihtiá:s sikitsi:n tle:n tehwa:tsi:n tikmatihtikah i:wa:n no:nihke nimitsilihtiá:s tle:n neh *o** tipíts o:nimomachteh yihk[í:n]. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="65.772" endTime="91.745"> <Sync time="65.772"/> *Bueno** tehwa:n ik se: i:ni:n ne:n de i:ni:n se: ilpikatl xkitia, <Comment desc="Es forma reverencial de ita, 'ver'."/> *este, antiguo** ilpikatl i:ni:n noche ne:ka:n, noche *de hilo** kiliah. <Sync time="75.386"/> Wa:n tle:n a:xan sike mochi:wa sike *de estambre**. <Sync time="78.863"/> Tos i:tech i:ni:n keh *antiguo** ilpikatl yeh nika:n kahki i:wa:n tlahmachte:mik. <Comment desc="Un tipo de bordado así llamado."/> <Comment desc="Hay que determinar is es tlahmachte:mik o tlahmi:xte:mik"/> <Sync time="83.919"/> I:ni:n tlahmachte:mik, i:ni:n son kanah, a:mo miak kiwi:ka maye son chikwasen. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="91.745" endTime="111.667"> <Sync time="91.745"/> <Who nb="1"/> Chikwasen tlahmachtle. Ik, i:ni:n kiliah tlahmachte:mik. I:ni:n se: kiliah tlahmachma:ma. <Who nb="2"/> Mm. Mm. <Sync time="105.331"/> <Who nb="1"/> Se: kiliah xo:chitikontsi:n, se: kiliah tsikawa:tsi:n. <Who nb="2"/> Mm. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="111.667" endTime="121.197"> <Sync time="111.667"/> Oksé: ne:ka:n aihmo no: nikita tle:n i:to:ka: yo:nikilka:h. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="121.197" endTime="131.236"> <Sync time="121.197"/> <Who nb="1"/> Ah ke:mah, eh *como** sek..., sek..., se:kmati <Comment desc="En lugar de se:kimati, lo abrevia como se:kmati"/> . Mm. Mm. <Who nb="2"/> Aihmo, no: aihmo no: nikita. I:ni:n se:kilia *piñatsitsi:meh**. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="131.236" endTime="140.35"> <Sync time="131.236"/> I:ni:n se:, *este**, xo:chimikatl. Wa:n se: kwilpach. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="140.35" endTime="156.282"> <Sync time="140.35"/> <Who nb="1"/> Mm. Ah, mate *a ver** te:chititiah ma nikita ka:tléh <Who nb="2"/> Sa: se: i:ni:n o:nikilka:h tle:n i:to:ka: o:nikilka:wato, x..., ma nikilnamik[e]. <Sync time="147.532"/> <Who nb="1"/> Ah, ¿i:ni:n? I:ni:n kohtsikawa:stle, aha, kohtsikawa:stle. I:wa:n i:tlampa axto mochi:wa ne:ka:n tsikawa:skone:tl <Who nb="2"/> O:nikilka:wato o:ni..., aha i:no:n. Aha, *eso ándale**, aha. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="156.282" endTime="162.96"> <Sync time="156.282"/> <Who nb="1"/> *Es que** aihmo nikita, *como** aihmo nitlahchia wa:n tos aihmo nikita aktle:n tlahmachtle, ah *bue[no]** x[k]ita, aha. <Who nb="2"/> Aha, ah *bueno**, Ke:mah. Mm. Ah. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="162.96" endTime="167.414"> <Sync time="162.96"/> Tos i:ni:n nika:n kohtsikawa:stl[e], *ándale** wa:n i:ni:n tsikawa:stle tsi[k]io:tsi:n </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="167.414" endTime="172.53"> <Sync time="167.414"/> <Who nb="1"/> Mm. Mm. <Who nb="2"/> Tsikawa:ts, kiliah tsikawá:ts wa:n se: xo:chitikontsi:n. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="172.53" endTime="180.254"> <Sync time="172.53"/> <Who nb="1"/> Wa:n se: xo:chimikatl, wa:n i:ni:n kwilpach. <Who nb="2"/> Mm. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="180.254" endTime="185.808"> <Sync time="180.254"/> <Who nb="1"/> Nika:n xi[ki]tiah son yeh i:no:n kahke, i:ni:n tle:n ik pe:w[a] i:ni:n ma:kwi:le tlahmachtle <Who nb="2"/> Aha. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="185.808" endTime="204.123"> <Sync time="185.808"/> Tla: ya yo:tikmomachteh ompa ya kwalts <Comment desc="Checar si es kwaltes o kwalts"/> teh tik..., teh tle:n tikyihyikos, kwal[i] tikchi:was se: to:to:tsi:n. <Sync time="193.148"/> Oksikeh tlahmachmeh se:kintla:li:s kwalts *o** ne:ka:n *coronitas**. <Sync time="198.086"/> *O** noso tiktla:lili:s ne:ka:n okse: kiliah *piñatsitsi:meh**. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="204.123" endTime="210.3"> <Sync time="204.123"/> <Who nb="1"/> oksikeh kimiliah ne:ka:n itskwintsitsi:meh, toto:tsitsi:meh. <Who nb="2"/> Itskwintsitsi:meh.x </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="210.3" endTime="228.476"> <Sync time="210.3"/> Xo:chitsi:ntle *o** ya teh tik..., tle:n ich motlayehyeko:l ma ki:sa keh teh tikita tle:no:n kwalte tikchi:was nika:n tiktlahmacho:ti:s. <Sync time="218.571"/> *O** keh i:tlah, i:tlah okse: ke:n kiliah ne:ka:n i:tlah okse: tik..., nika:n tiktla:li:s keh, *como** ke:n *castellano** kiliah *dibujo**. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="228.476" endTime="236.332"> <Sync time="228.476"/> <Who nb="1"/> Aha. <Who nb="2"/> Kwaltes itlah tiktla:lili:s ompa ya teh tikihto:s pero *mero principal** i:ni:n chikwasen tlahmachtle. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="236.332" endTime="250.943"> <Sync time="236.332"/> Aha, i:ni:n a:chihkintsi:n a:mo we:yitsi:n son chikwasen tlahmachtle. <Sync time="240.284"/> I:ni:n tla: yo:tikmomachteh i:wa:n i:te:nkol <Sync time="244.183"/> wa:n tla: yiki:n timomachtia yiki:n timomachtia ke:n yewa:tsi:n o:nimitso:nilihtiák ke:n [a:]mo ya:lwah <Comment desc="Checar si es simplemente ya:lah"/> o:tiahtiwi:tsah. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="250.943" endTime="255.814"> <Sync time="250.943"/> <Who nb="1"/> Mm. <Who nb="2"/> O:nimitsilihtiák keh ne:ka:n axtoh tikmomachti:s motlahko tikchika:htos </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="255.814" endTime="329.606"> <Sync time="255.814"/> Keh timotri:nihtos *cuando** tikaxa:ni:s ne:ka:n, ne:ka:n xi:o:tlahko:tl son i:wa:n, keh i:wa:n tinehnimis ihkó:n <Sync time="263.688"/> para yeh, para kwaltsi:n nehnimis ilpikatl, *porque** tla:mo wa:n a:mo timochi:chikotla:li:s. <Sync time="269.232"/> I:no:n, i:no:n tikchi:was tle:n tlamilahtok ilpikatsi:ntle pero i:ni:n ma:kwi:le tlahmachtle tikmomachti:s. <Sync time="274.838"/> Axto i:no:n. Ompa ya tla: yo:tiktsikoh i:ni:n noche ihkó:n yo:t'tlami:ti:to. <Comment desc="Es algo raro la forma o:tiktlami:ti:to ya que el transitivo de tlami es generalmente tlamia, pero aqui aparentemente existe la forma tlami:tia"/> <Sync time="280.23"/> Ompa tikchi:was ya timomachti:s te:nkole. <Sync time="283.571"/> Te:nkol *igual** ompa tikahka:htiá:s *primero** o:me niman na:we, ompa oksepa o:me, oksepa niman na:we <Sync time="290.424"/> ihkó:n oksimeh o:me ihkó:n ik tlamiteh ihko:n. <Sync time="292.987"/> Ko:n *hasta** tlamiteh i:ni:n te:nkol ihkó:n ik tikpehpinas. <Sync time="297.493"/> Ompa ya tla: yo:timomachteh i:te:nkol yo:timomachteh tlahmachmeh noche yo:tikin..., yo:tikintsikoh, <Sync time="303.178"/> ompa ya teh, teh tla: tikihto:s tikchi:was ne:ka:n ya *piñatsi:n**. <Sync time="308.688"/> Ya *pantsitsi:meh** kiliah okseki *pantsitsi:meh** pa:pa:lo:tsitsi:meh. <Sync time="313.878"/> Ne:ka:n mah..., se:..., okse: kiliah mahtsatsi:n. <Sync time="317.168"/> Okse: kiliah *de coronita** okse: kiliah kajo:ntsitsi:meh. <Sync time="321.376"/> I:no:n noche tikmomachti:s ya kwaltsi:n tiwa:lilpikachi:was i:no:n kiliah ya tlahmachoh. Mm, ihko:ne. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="329.606" endTime="347.354"> <Sync time="329.606"/> Aha, tehwa:tsi:n neh ihkí:n o:ne:chmachtihkeh ne:ka:n ne:chiliah *bueno** i:no:n keh a:xan, <Sync time="336.794"/> keh, keh ke:n se:pe:wa, se:ilpikachi:wa, eh o:ne:chiti:tia:yah kihtowa se:pe:wa de toye:kma:h <Sync time="343.359"/> i:wa:n se:tlamiteh too:pochma: ihkó:n ik se:tlapehpina </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="347.354" endTime="355.653"> <Sync time="347.354"/> <Who nb="1"/> Ah i:no:n ke:mah. <Who nb="2"/> Ne:ka:n axto se: keh, se:, se:, se:kitsalti:s tla: kateh, tla: kahki ihkí:n toilpika. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="355.653" endTime="366.396"> <Sync time="355.653"/> Tos se:kitsaltiah ma se:kihto keh se:kitsaltia ihkí:n ne:ka:n, ne:ka:n tso:tso:paxtli <Comment desc="Nótese que tiene x, tso:tso:paxtle"/> <Sync time="361.521"/> Tos ihkí:n keh kiki:tskihtok, *este**, kinki:tskihtok ne:ka:n, mm, *hilos** </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="366.396" endTime="373.893"> <Sync time="366.396"/> <Who nb="1"/> ka:n keh mona:mikeh ompa ihkó:n keh kin..., kin..., kintla:lia wa:n om..., <Who nb="2"/> Wa:n ka:n ka:n tsowa:syitok ma 'tla:li:ka:n keh i:no:n *pues** i:no:n *sirve** tso:tso:pastle. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="373.893" endTime="387.173"> <Sync time="373.893"/> Para ompa tiktlapehpinolo:ti:s para ompa tikitas tle:n *tanto** n tikpehpinas. <Sync time="378.465"/> Kanah oho:me, kanah na:na:we, kanah ehe:ye, kanah ma:ma:kwi:le. <Comment desc="Nótese que algunos numerales se reduplican con vocal corta y h y otros con la reduplicacion como larga"/> <Sync time="382.643"/> Ihkó:n tikpehpintiá:s ompa yeh mistlahtlanilihtiá:s nika:n tlahmachmeh. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="387.173" endTime="396.949"> <Sync time="387.173"/> <Who nb="1"/> m. <Who nb="2"/> Mm.Ihkó:n ik tilpikachi:was. <Sync time="389.981"/> <Who nb="1"/> Ke:mah i:wa:n ihkó:n tos .... <Who nb="2"/> Mm. Wa:n toye:kma:h *de por sí** i:ka tite..., ...ye:kma: tipe:was wa:n o:pochtle ik tlamiteh i:no:n *de por si** ihkó:n </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="396.949" endTime="402.164"> <Sync time="396.949"/> *porque** a:xan tla: keh to:pochtle <Comment desc="tú eres surdo"/> tos i:ka o:pochtle tipe:was wa:n titlamiteh ik moye:kma:h </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="402.164" endTime="405.324"> <Sync time="402.164"/> <Who nb="1"/> Aha. <Who nb="2"/> Mm, pero** a:mo *casi siempre** pe:wa ika toye:kma:h </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="405.324" endTime="409.633"> <Sync time="405.324"/> I:no:n miak i:patih ka:mpa pino:meh a:mo ihkó:n tlahkwilowah. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="409.633" endTime="420.803"> <Sync time="409.633"/> Ihko:n keh yehwa:n te:chmachtiah ke:ni:n se:tlahkwilo:s <Sync time="413.382"/> nochipa te:chiliah se:pe:wa de too:pochma: <Sync time="416.385"/> i:wa:n se:yaweh ich toye:kma:, tla: tehwa:n se:ki:tski:s se: a:mochtle. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="420.803" endTime="425.699"> <Sync time="420.803"/> Se:kitas keh tla: t..., se:knike se:kpowas se:ya:skeh <Comment desc="Nótese que en este caso con el verbo 'ir' se inflexiona con el futuro, se:ya:skeh"/> de too:pochma: </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="425.699" endTime="429.732"> <Sync time="425.699"/> <Who nb="1"/> i:wa:n se:tlamiteh toye:kma:. I:wa:n tehwa:n a:mo, tehwa:n, <Who nb="2"/> Wa:n toye:km[a:h] xtlamiteh. Ah, aha. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="429.732" endTime="434.236"> <Sync time="429.732"/> <Who nb="1"/> [A:]mo tehwa:n nochipa ika toye:kma:h tipe:was wa:n titlamiteh ika moo:pochma:h. Mm. <Who nb="2"/> tehwa:n .... </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="434.236" endTime="448.678"> <Sync time="434.236"/> Mm. Tos i:no:n mela:hka:n neh nikita keh, keh, keh kwaltsi:n i:wa:n keh i:patih ma se:kine:xte no:. <Sync time="440.955"/> I:wa:n no:ihke i:no:n nikitak ke:n ik mo..., se:..., se:kpowa <Comment desc="No es poco común algo como se:kpowa en lugar de se:kipowa"/> a:mo se:kp..., pe..., se:[k]powa keh ik tlakpak para tlahne se:tlamiti:n. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="448.678" endTime="454.344"> <Sync time="448.678"/> <Who nb="1"/> Yeh tehwa:n se: i:lpika <Comment desc="Aquí se dice ilpika, que no tiene la -tl y quizá es posesionado, i:lpika"/> se:kpowa de tlane para ik tlakpak <Who nb="2"/> No se:ki..., </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="454.344" endTime="463.099"> <Sync time="454.344"/> <Who nb="1"/> A:xan ke:mah, eh a:xan <Comment desc="se escuecha como e:xan pero es a:xan"/> ke:mah. Tlakpak ik tla:miti:n, mm. <Who nb="2"/> Ka:mpa ihkó:n se:ktlamiti:n se:kpe:wa i:kxitlan i:wa:n ka:n se:ktla:miti:n ya yi tlakpak, mm. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="463.099" endTime="467.068"> <Sync time="463.099"/> Tos i:no:n *igua...,** no:ihkeh nikita keh i:patih ma, ma se:konihto. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="467.068" endTime="470.207"> <Sync time="467.068"/> <Who nb="1"/> Aha, a:xan ke:n .... <Who nb="2"/> I:wa:n no:ihkeh nikita tlapehpintikateh. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="470.207" endTime="499.949"> <Sync time="470.207"/> Noche tlahmachtle o:ne:chilia:yah se: nosihtsi:n. <Sync time="473.885"/> Eh, se: notlamachteh k[eh] i:no:n noche tlahmachtle kipia i:to:ka: wa:n no:ihke kipia keh, tle:ka mochi:wa. <Sync time="482.222"/> O:te:chilia:yah keh yo:wehkah o:..., o:kichi:wayah tosihtsitsi:wa:n ilpikatsitsi:nteh <Sync time="487.584"/> noche kipia tle:n kitas i:ka tle:n yehwa:ntsitsi:meh o:kitayah keh ma tikihto:ka:n <Sync time="492.371"/> *como** i:ni:n ilpikatl ika se:tlahkoilpitok miak i:pat[ih]. <Sync time="496.481"/> I:no:n kox kwaltes tehwa:tsi:n te:chtlapowihtiá:s tipits no:ihke. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="499.949" endTime="623.342"> <Sync time="499.949"/> *Bueno, igual** i:no:n ilpikatl wa:n se: so:ya:tl <Comment desc="Quizá sea Brahea dulcis"/> i:wa:n se:kitla:lia. <Sync time="505.006"/> I:no:n *n igual** no: te:chpale:wia para toihteh a:mo ma kaxa:nto. <Sync time="509.801"/> *Porque** keh a:xan, a:xan i:ni:n *tiempo**, ay i:ni:n a:xan i:xtlamachilistle n tako:meh [a]ihmo <Comment desc="Se escucha algo como [a]ixmo, checar"/> kiwi:kah. <Sync time="516.792"/> A:xan miak ya saihkó:n ihtekaxa:ntokeh. <Sync time="521.132"/> *Por eso igual** wa:lne:se ne:ka:n *hernias** <Sync time="525.194"/> *porque** toihtitsi:n son yeh mochika:wilia. <Sync time="528.371"/> Keh i:tlah tikahkokwis son yeh moihtitsi:n mochika:wilia aktle:n mitspale:wi:s a:mitlah. <Sync time="533.517"/> I:wa:n tla: tilpitok ihkó:n tilpitok ilpikatl miak te:chpale:wia. <Sync time="537.85"/> Tos ma:skeh tikohma:ma:ti:h <Comment desc="Nótesee la <h> de on + ma:ma:, y el direccional ti:h / ti:n"/> tikpias *fuerza** time:hte:wa i:wa:n mokoh. <Sync time="542.556"/> O:ta:tlakwitih tikpias *fuerza** i:wa:n timahkokwis se: ma:tlakwilo:n. <Sync time="547.235"/> Wa:n tla: keh a:xan xikonkwite se: *veinte litros** ompa yeh i:wa:n se: se:i:xtlapachi:tiá:s i:pan toko:ntsi:n *porque** n a:mo se:kixi:kowa. <Sync time="556.085"/> *Veinte litros** a:mo se:kixi:kowa. Mm, *o** sempoale *litro o** ke:n tikihto:skeh. <Sync time="561.687"/> I:no:n a:mo se:kixi:kowa *porque** a:mo se:ilpitok. <Sync time="564.51"/> Tos a:xan miak tako:meh nikita kihtowah pos aymo a:mo kwalte nitlahkowe <Comment desc="En lugar de ahkokwe"/> . <Sync time="568.582"/> *O** tla:mo tlahkoweh pero tos *como** kihtowah *como** tihtik k[eh] tihpiah e:ye, e:ye, te..., e:ye tlamantle n to..., tihtitsi:n nipani:tok. <Comment desc="Sería nipaniwtok en otras lenguas"/> <Sync time="578.585"/> Tos i:no:n se: tle:n *primer** tihtitsi:n tle:n ti:..., [t]i:xko kahke to..., *totripahtsi:n** <Sync time="584.93"/> i:no:n kihtowah wa:ltsiya:ne <Comment desc="Es en otras nahuatl tsaya:ni"/> ompa yowe *famoso hernia**. <Sync time="589.248"/> Wa:lyo:le. Pero *to[do]** keh tehwa:n a:mo se:ilpitok. <Sync time="593.066"/> *Porque** se:tlahkoktinime keh tehwa:n nika:n, keh nika:n tehwa:n tima:se:walmeh. <Sync time="597.986"/> Pos ya xma:tlakwi:le, ya xikwahkowe ya kanah xitlaxowa <Comment desc="Aparentemente es imperativo de xitlaxowa, limpiar la tierra antes de sembrar la milpa"/> *o** kanah i:tla tikonahkowis, pos noche itik. <Comment desc="Se escuchan cortas las dos <i> pero habría que checar"/> <Sync time="605.854"/> Wa:n keh koyo:pan pos a:mo, pos ompa okse: tlamantle. <Sync time="609.256"/> Ti..., koyo:pan yeh omp[a] pos keh yehwa:n no: keh kipiah tla:ke:wale kichi:wiliah pos ahsiti:n se: a:kine a:mitlah kahoktinime. <Sync time="617.345"/> Tos i:ki:no:n <Comment desc="Habría que checar esta palabra si es i:ki:no:n, o ihki:no:n o bien si debe ser dos palabras"/> tehwa:n miak i:patih se:ilpitos, mm, ihkó:n nikonihtowa. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="623.342" endTime="631.716"> <Sync time="623.342"/> <Who nb="1"/> Ke:mah miak i:patih. I:wa:n *como** kahke *mero** keh, keh totlahkotipan ika te:chilpia ka:n keh kahke toxi:k <Who nb="2"/> Ka:n tisas.... </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="631.716" endTime="650.022"> <Sync time="631.716"/> Ta stahsa:li:ka:n <Comment desc="Probablemente quiso decir tosahsa:li:ka:n"/> toxi:k tla:mo *igual** kihtowah seki xi:ktlapoweh. <Sync time="635.916"/> Tla: keh a:mo se:ilpitos se:xi:ktlapowe. <Sync time="638.944"/> *Como** keh *de tanto** tikchi:was keh neh nimochika:wili:s tikahkokwis i:tlah. <Sync time="643.371"/> Tos tikchi:wa, nn, chika:walistle tich mihtitsi:n, tos tokxitsi:n tlapowe kihtowah *a ver* ihki:no:n se:xi:ktone:we. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="650.022" endTime="668.45"> <Sync time="650.022"/> Ke:mah i:wa:n ihki:no:n kihtowah *como, como** toxi:k ne:ka:n ilpitok keh i:wa:n se:mosa:lohtok noche semana:wak. <Sync time="659.556"/> I:wa:n ihki:no:n i:no:n tlahmachtle tle:n nika:n kahke kipia tle:n kitas i:ka semana:wak ka:mpa se:pe:wa ika si:tlalin. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="668.45" endTime="680.31"> <Sync time="668.45"/> <Who nb="1"/> A:xan ke:mah. <Who nb="2"/> Sik..., sikeh kipe:wa:ltiah i:ka si:tlalin ne:ka:n i:lpikatsi:n. <Sync time="672.9"/> <Who nb="1"/> Ke:mah. Uhuh, a:xan ke:mah. Yeh toxi:ktsi:n <Who nb="2"/> Keh a:xan ma tikihto:ka:n ni:n, i:no:n xih..., i:no:n, *este**, si:tlalintsi:n, tehwa:tsi:n </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="680.31" endTime="687.928"> <Sync time="680.31"/> ¿Tehwa:tsi:n keh ke:n tikitikah keh tle:n tlapaltin kitla:liliah i:no:n tle:n tlapaltihtok i:no:n si:tlalin? </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="687.928" endTime="706.908"> <Sync time="687.928"/> Pos no:nka:n yeh keh, keh, *este**, ilpitok keh neh toxiktsi:n ompa mona:miktok noche to..., totla:kayo. <Sync time="695.664"/> Wa:n tos i:tich i:no:n tla: i:no:n totla:kayo tipitsi:n keh o:..., i:tlah o:koto:nke. <Sync time="701.082"/> Tos toxi:kmikayotsi:n kiliah tla: tipitsi:n o:... ihki:no:n tixi:ktlapoweh. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="706.908" endTime="729.997"> <Sync time="706.908"/> <Who nb="1"/> Aha, wa:n nikita tlapaltitok i:ka, mm, ne:ka:n, <Who nb="2"/> Eh, chi:chi:ltik. <Sync time="711.058"/> <Who nb="1"/> Chi:chi:ltik nochipa kitla:liah <Who nb="2"/> *porque** noche n, noche n keh ompa keh sa:li:tok wa:n keh noche to..., toesotsi:n ompa moye:yekana:miktok ma t'tla:lika:n keh i:no:n to..., ke:n kiliah i:ka *castellano tovenas**. <Sync time="721.447"/> <Who nb="1"/> Aha, iw..., no:ihkeh nikita keh ne:ka:n i:ni:n ne:ka:n si:tlalin no:ihke kip..., kiliah ne:ka:n xo:chitikontsi:n <Who nb="2"/> Aha. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="729.997" endTime="733.06"> <Sync time="729.997"/> <Who nb="1"/> Ah xo:chitikontsi:n. <Who nb="2"/> No:ihke ihkó:n kito:ka:yo:tiah </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="733.06" endTime="744.134"> <Sync time="733.06"/> *Porque** i:no:n se: xo:chitsi:ntle *igual** no:nihki nika:n keh i:no:n miak i:patih i:no:n xo:chitikontsi:n. <Sync time="738.485"/> *Como** <Comment desc="se escucha que dice kimo pero quiza quiso decir como "/> keh i:no:n *igual** ne: kahke ik kimpahtiah ko:koneh. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="744.134" endTime="746.744"> <Sync time="744.134"/> <Who nb="1"/> i:no:n xo:chitikontsi:n. <Who nb="2"/> Mm. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="746.744" endTime="751.566"> <Sync time="746.744"/> Tos i:no:n miak i:patih i:no:n ihki:no:n tik..., nonka:n <Comment desc="checar nonka:n"/> tiktla:liah tlahmachtle </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="751.566" endTime="755.352"> <Sync time="751.566"/> <Who nb="1"/> para keh ompa tikonilna:miktokeh i:ni:n miak i:patih. <Who nb="2"/> Mm. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="755.352" endTime="766.32"> <Sync time="755.352"/> <Who nb="1"/> Nima:n i..., nima:n si:tlalin oksepa kiwi:kah okse: ikpak. <Who nb="2"/> Ah si:tlalin. <Sync time="760.95"/> <Who nb="1"/> Nima:n si:tlalin ikpak yo:we ne:se palanka:nah, ¿a:mo keh kiliah ihko:n? <Who nb="2"/> Palanka:nah. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="766.32" endTime="779.857"> <Sync time="766.32"/> I:no:n kihtowah yo:wehkah o:ne:chilia:yah keh ika ne:ka:n, keh, keh *igual** kino:tsah ke:men tle:n ika o:tlachihchi:wayah. <Sync time="774.522"/> A:xan keh kichi:wah i:ka a:matl, keh ki..., kitehtikeh a:matl i:wa:n kipipichowah i:tech tlai:xpantsi:n. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="779.857" endTime="790.063"> <Sync time="779.857"/> <Who nb="1"/> Mm. <Who nb="2"/> Yo:wehkah yeh i:no:n ihkó:n keh i:ni:n o:kichi:wayah <Sync time="783.663"/> <Who nb="1"/> Keh pan..., ahah. O:kipipichowayah a:xan. Uhuh. <Who nb="2"/> Wa:n i:no:n ompa o:ki..., o:kip..., o:..., o:kipipichowayah noso o:kipilkati..., mate ke:n o:kichi:wayah. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="790.063" endTime="794.851"> <Sync time="790.063"/> Yo:wehkah tle:n tle:n o:pano:keh to..., tokohko:ltsitsi:wa:n </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="794.851" endTime="800.273"> <Sync time="794.851"/> <Who nb="1"/> Ni:leh keh i:ko:ltsitsi:wa:n toko:ltsitsi:wa:n wi yo:wehkah <Who nb="2"/> A:xan ke:mah. *Pues ya** yo:wehkah. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="800.273" endTime="807.365"> <Sync time="800.273"/> Mm. Niman tle:n ikpak yoweh ne:se *de s..., de** si..., de si:tlalin oksepa ikpak motsakwa ¿a:mo? </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="807.365" endTime="810.689"> <Sync time="807.365"/> <Who nb="1"/> Ke:mah <Who nb="2"/> ¿Ompa tle:n kiwi:kah ikpak? </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="810.689" endTime="818.934"> <Sync time="810.689"/> <Who nb="1"/> *Bueno pos** ompa nika:n si:tlalintsi:n de ompa ne:ka:n tlahmachma:ma ¿a:mo? Tsikawa:skone:tl. <Who nb="2"/> Tsikawa:skone:tl ne:se. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="818.934" endTime="836.927"> <Sync time="818.934"/> Aha se: tsikawa:skone:tl kiwi:ka ne:se ompa ikpak. Kiwi:kah tsika:waskone:tl. <Sync time="824.788"/> Ompa *[d]e** tsikawa:skone:tl ne:ka:n <Sync time="830.376"/> nikake kihtowah de tsika:waskone:tl ya yoweh kohtsikawa:s *o bueno**, i:no:n tsikawa:skone:tl tehwatsi:n tikilihtikah tsikawatsi:n. <Comment desc="Parece que G. Citlahua lo pronuncia como tsikawatsi:n, con la <a> corta mientras que C. Colohua lo pronuncia, en los renglones que sigue, como tsikawa:tsi:n."/> </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="836.927" endTime="839.615"> <Sync time="836.927"/> Tsikawa:tsi:n n tehwa:n tikiliah tsika:watsi:n. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="839.615" endTime="888.401"> <Sync time="839.615"/> <Who nb="1"/> Mm. <Who nb="2"/> I:ni:n tsikawa:tsi:n yeh tle:n o:me i:tlawa:n tsikawa:stle. <Sync time="846.504"/> <Who nb="1"/> Mm. <Who nb="2"/> I:ni:n tle:n ko:koneh kiliah tsikawa:skone:tl *porque** i:ni:n tle:n *cuando** keh se: ko:koneh <Comment desc="Esto es, 'cuando somos niños' o 'cuando uno sea niño'."/> xikitia se:piochowa <Sync time="853.181"/> <Who nb="1"/> Mm. <Who nb="2"/> O:se:asti:lowah <Comment desc="Quizá se escucha como aspi:lowa. Pero la palabra usada es asti:lin"/> . Tos i:no:n tsikawa:stsi:ntle ik tikintipe:wili:s *hasta** asti:limeh kinwila:na sikeh. <Sync time="859.376"/> <Who nb="1"/> Mm. <Who nb="2"/> I:no:n kiliah tsikawa:s *porque** i:no:n ohka:n i:tsikowa:so kipia <Sync time="863.889"/> <Who nb="1"/> Mm. <Who nb="2"/> Aha. Wa:n okse: kohtsikawa:stle yeh i:no:n yeh kiliah i:no:n i:ye:n keh, tehwa:n tina:nameh se:kinehnike i:no:n son sika:n i:tlantsi:n kipia <Sync time="873.089"/> <Who nb="1"/> Aha. Ke:mah i:wa:n nikake noihkeh o:i..., o:i..., <Who nb="2"/> I:no:n, i:no:n de omitsi:ntle o:kichi:wayah. <Sync time="878.863"/> <Who nb="1"/> Mm, i:no:n nikake kihtohtikateh i..., de omitsi:ntle. Ompa de ne:ka:n ikpak tsikawa:s tle:n, tle:n yowe ok, oksopa <Who nb="2"/> Aha, i:no:n de omitsi:ntle, aha. Aha de omitsi:ntle, aha. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="888.401" endTime="892.329"> <Sync time="888.401"/> De i:ni:n kohtsikawa:stle ompa yowe xo:chimikatl. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="892.329" endTime="897.52"> <Sync time="892.329"/> <Who nb="1"/> Mm. <Who nb="2"/> Xo:chimikatl de ompa i:no:n yeh tle:n tikiliah tehwa:n xo:chiko:skatl. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="897.52" endTime="906.337"> <Sync time="897.52"/> Yeh i:no:n kihtosneki xo:chimikatl. I:no:n xo:chiko:skatl yeh *cuando** <Sync time="901.991"/> to..., i:tlah ilwitsi:ntle se:kipano:ltiah se:kichi:wa xo:chiko:skameh. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="906.337" endTime="925.753"> <Sync time="906.337"/> <Who nb="1"/> Mm. Mm. <Who nb="2"/> Tos yeh i:no:n kihto:sne:ki. <Sync time="909.15"/> <Who nb="1"/> Ompa xo:chiko:skatl tle:n okseki yo:we <Who nb="2"/> De xo:chiko:skatl ompa oksimeh xo:chitikontsi:n. <Sync time="914.952"/> <Who nb="1"/> Aha. <Who nb="2"/> De ompa xo:chitikontsi:n oksimeh ne:ka:n ..., ah yeh tle:n i:to:ka: nih <Comment desc="Quizá nih en lugar de i:n."/> <Sync time="921.362"/> <Who nb="1"/> Keh oksopa mo..., keh mo..., mokokowteh <Comment desc="Se va girando"/> <Who nb="2"/> Son mokokowteh i:ni:n. Ah i:pan ma:kwi:le. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="925.753" endTime="970.991"> <Sync time="925.753"/> I:pan ma:kwi:le oh chikwase:n <Comment desc="checar si es larga como aquí se escribe"/> ya yi wa:lmokopa oksimeh, ompa oksimeh tikpe:walti:s i:no:n keh *pero a ver** sike kichi:wah pos sa: kontla:liah sa ehe:ye. <Sync time="935.484"/> Ehe:ye ompa okse: tlahmachtle i:pan kitla:liah. <Sync time="938.336"/> De ompa onmokopati:n ompa ya oksimeh ehe:ye ya oksimeh okse: tlahmachtle. <Sync time="942.325"/> I:wa:n neh nikinchi:wa *como** tlahtlamantle se:ilpikachi:wa <Sync time="945.665"/> Neh nikinchi:wa, yeh a:mo. Ontlamiti:n chikwase:n, ompa niktla:lilia se:n tlahmachtle tle:n ne:chompa:ktia. <Sync time="952.593"/> Ompa okse: tlamiti:n okse: chikwase:n, oksimeh okse: tlahmachtle. <Sync time="956.497"/> I:no:n *como** ke:n tlahmachte:mik motokatiki:sah ompa okse: tlahmachtle kalake. <Sync time="960.505"/> Oksimeh ihkó:n tlahmixtemik motokatiki:sah ok se: i:no:n chikwase:n. <Sync time="964.352"/> O:ksime okse: tlahmachtle ihkó:n, ihkó:n niktsa:tsakteh <Sync time="967.106"/> *para** ihkó:n kwaltsi:n mota ke:n yowe n, keh moso:sateh. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="970.991" endTime="976.155"> <Sync time="970.991"/> <Who nb="1"/> Aha, ihkó:n nikita ihkó:n kichi:wah. <Who nb="2"/> Aha. Wa:n a:xan sike o:nikitak momachtihkeh o:kichi:hkeh aihmo. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="976.155" endTime="983.155"> <Sync time="976.155"/> Ya sa: keh sike o:konchi:hkeh okse: i:ni:n okse: kanah i:pan e:ye okse: yi kipatiliah ya akmihkeh keh yowe. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="983.155" endTime="992.999"> <Sync time="983.155"/> <Who nb="1"/> Ke:mah tehwa:tsi:n. <Who nb="2"/> Pero yeh *mero, mero** i:patih ye:n tle:n nonka:n chikwase:n tle:n i:ka o:tomomachteh i:no:n tlahmachmeh tlayikapan tla:..., tlayikapanchi:htokeh kiliah. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="992.999" endTime="1012.985"> <Sync time="992.999"/> Tlayikapanchi:htokeh i:no:meh keh i:tech ompe:wa, <Sync time="997.783"/> ontlamiti:n *hasta** chikwasen. Ompa tla: chikwasen ya yo:tlankeh ompa yi tikpe:walti:s okse: tlahmachtle. <Sync time="1003.35"/> Ompa tla: yo:tikonchi:h i:no:n tlahmachtle oksimeh yi tikpe:walti:s i:no:n tle:n chikwasen ontlamiti:n chikwasen ompa oksimeh okse: tlahmachtle ihkó:n. Ihkó:n mo..., moni:nitsa:lakihteh kwaltsi:n. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1012.985" endTime="1020.949"> <Sync time="1012.985"/> <Who nb="1"/> Aha. Wa:n i:no:n o:ne:chilia:yah tla: ihkwa:k ya se:kitsakwas i:no:n chikwasen motlahlia ne:ka:n se: i:to:ka: kwilpachtle. <Who nb="2"/> Aha ihkó:n. *Sí.** </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1020.949" endTime="1023.704"> <Sync time="1020.949"/> Kwilpach, o: tla:mo si:tlalintsi:n. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1023.704" endTime="1030.623"> <Sync time="1023.704"/> <Who nb="1"/> Mm. Mm. <Who nb="2"/> Ke:n o:pe:hkeh ihkó:n ik motsawatih oksepa *porque** si:tlalintsi:n miak tlamantle kihto:sneke. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1030.623" endTime="1039.114"> <Sync time="1030.623"/> Si:tlalintsi:n tle:n te:chtla:wilihtok yowak nihke keh si:tlalimeh kateh. <Sync time="1036.009"/> Tos i:no:n *igual** kihto:sneke, mm. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1039.114" endTime="1040.688"> <Sync time="1039.114"/> Wa:n se:, xo:chitl. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1040.688" endTime="1046.047"> <Sync time="1040.688"/> Mm. Wa:n i:no:n kwilpachtle i:no:n o:ne:chilihkeh kihtowah i:no:n miak i:pateh </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1046.047" endTime="1058.741"> <Sync time="1046.047"/> ka:mpa i:no:n ya ika motsakwa, ka:mpa i:no:n ya sempoale. Sempoale se:, <Sync time="1051.677"/> se: ne:ka:n ika se:mpoale ne:ka:n, i:pan sempoale, se:, se:tlapehpinah. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1058.741" endTime="1070.186"> <Sync time="1058.741"/> <Who nb="1"/> Ihkó:n se: se:kpayo:tiah, ik oksepa se:ktla:liah, se:tlapehpinah oksohpa se:kitla:liah ika sempoal keh, ma se:kihto sempoale *vuelta** se:tlapehpina para se:ktlami:s i:no:n motsakwateh. <Who nb="2"/> Mm. Ompa ik mokwa:tsakwateh. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1070.186" endTime="1125.039"> <Sync time="1070.186"/> Aha mokwa:tsakateh wa:n i:no:n o:ne:chiliayah kihtowa keh i:to:ka: kwilpach ka:mpa eh i:no:n yo:wehka. <Sync time="1077.882"/> Tle:n axtopan o:..., o:kichi:hkeh tosihtsitsi:wa:n o:kichi:wayah son e:ye i:tlapaltih <Comment desc="Parerce que hubiera dicho aquí i:tlapalyo o algo parecido."/> se:, eh *este**, poxa:wak, eh, kafe:ntik i:wa:n xoxo:wik. <Sync time="1091.426"/> Oh noso xoktik a ne:ka:n tos kihtowa:yah keh i:no:n ne:ka:n po..., *este** poxa:waktsi:n i:no:n kihto:sneki a:tl. <Sync time="1100.998"/> Oh noso ilwi:kak <Comment desc="No está claro si es larga, o corta la /i/. Checar"/> i:wa:n ne:ka:n tle:n okse: mota son keh, son keh chihkoltik yoweh *pues*. <Sync time="1107.524"/> I:no:n ne:ka:n ohtle, ne:ka:n yeh keh tla:leh matikihtokah o:tleh ihkó:n kahkeh. <Sync time="1113.298"/> I:wa:n tle:n niman ikpak o noso tlane moka:wa, yeh tle:n, *este**, ne:ka:n xoxo:wik <Sync time="1120.473"/> i:no:n yeh ne:ka:n, *este**, tipe:tl ihkó:n keh, keh, mm, kahkeh. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1125.039" endTime="1138.377"> <Sync time="1125.039"/> Ah se: xkitia *por ejemplo** tle:n ne:ka:n tlakxitla:n kahkeh tle:n xoxo:wik yeh n a:tl. <Sync time="1130.138"/> I:wa:n tle:no:n keh oksé: i:tlahko yoweh, i:no:n yeh n tla:leh. <Sync time="1134.738"/> I:wa:n tle:n oksé: tlakpak yoweh yeh i:no:n ne:ka:n ilwi[ka]ktle. <Comment desc="Quizá quiso decir ilwikaktle"/> </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1138.377" endTime="1151.678"> <Sync time="1138.377"/> <Who nb="1"/> Mm. Aha ihkó:n, ihkó:n kihtowah tosihtsitsi:wa:n ihkó:n ik mo..., mona:mike keh i:no:n <Who nb="2"/> Aha, ihkó:n aha. A:xan ke:mah. Keh i:no:n kiliah iki:no:n ni:nipantik. <Sync time="1146.302"/> <Who nb="1"/> Mm. Ni:nipantik i:wa:n kwilpach. <Who nb="2"/> Aha. I:wa:n tle:n ko:ltik tle:no:n keh, keh neli hko:n keh mokwi:kwilpachohteh. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1151.678" endTime="1160.544"> <Sync time="1151.678"/> I:no:n yeh ka:n ohtle yowe, *igual** nihke i:no:n kihto:sneki. <Sync time="1155.165"/> Ka:n ohtle mokwi:kwilpachohteh tipe:tl i:kwitlapan pa:pano:teh i:no:n nihke i:no:n kihto:sneki </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="1160.544" endTime="1164.064"> <Sync time="1160.544"/> <Who nb="1"/> Ihki:no:n kiliah kwilpach nihke. Uhuh. <Who nb="2"/> Mm. Mm. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1164.064" endTime="1180.756"> <Sync time="1164.064"/> Wa:n ompa ya ne:chiliah sihtsitsi:meh tos ya a:x..., ya niman ya o:pe:hke kitla:liah oksike yo:lkatsitsi:meh. <Sync time="1170.773"/> Tle:n ke:mi nika:n se:kita ya ihkeh kitla:liah sikeh ne:ka:n to:to:tsitsi:meh, itskwintsitsi:meh pa..., i:no:n son, son tle:n tlapaltin se:kitla:lili:s. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1180.756" endTime="1196.997"> <Sync time="1180.756"/> *Igual** nonehkeh keh i:no:n *por ejemplo** ne:ka:n, keh a:xan tle:n tlahmachohkeh. <Sync time="1186.107"/> Tle:n keh ta:takomeh kontla:liah keh ya yi siwa:meh tle:n yo:mona:miktihkeh kitla:li:skeh. <Sync time="1192.07"/> I:wa:n tle:n tako:meh son tlahmaxte:mik. <Sync time="1194.583"/> I:no:n tako:meh kitla:liah. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1196.997" endTime="1214.278"> <Sync time="1196.997"/> <Who nb="1"/> ¿Wa:n tle:n ya yo:mona:miktihkeh? <Who nb="2"/> Wa:n tle:n ya i na:nameh yeh tle:n tlahpa..., tlahpaltik ilpikatl. I:no:n noche o:katkeh <Comment desc="Se escucha o:katkeh pero quizá hubiera dicho o:katkah."/> ihko:ne, aha. <Sync time="1203.666"/> <Who nb="1"/> I:no:n ka:mpa o:me mona:mikeh nochipa yo:lka:tsitsi:meh tla: itskwintsitsi:meh kateh <Who nb="2"/> A:xanke, eh. Ah i:no:n ka:n i:no:nke tle:n yi na:mikehkeh i:no:n ne:ka:n to:to:tsitsi:meh mi:xna:miktikateh *o** itskwintsitsi:meh mi:xna:miktikateh. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1214.278" endTime="1218.591"> <Sync time="1214.278"/> I:no:n kihto:sneki, i:no:n tle:n ya yi na:mikehkeh kitla:l..., kitla:lihtokeh ilpikatl. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1218.591" endTime="1224.234"> <Sync time="1218.591"/> Aha, ihkó:n i:no:n kwaltsi:n nikita keh tla: keh to:to:tsitsi:meh <Sync time="1222.222"/> son sika:n motah ko:n..., </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1224.234" endTime="1243.123"> <Sync time="1224.234"/> <Who nb="1"/> ko:neh a:tl *o** ke:ni:n ne:se kipiah i:tlah ka:n, ka:n, ka:nompa mona:mikeh, ko:neh a:tl. <Who nb="2"/> Mm. A:xan ke:mah. Kintla:li:liah keh se: i:n, keh i:n, i:n ahpa:stsi:n para ka:n ompa ne:kahkeh mona:miktokeh to:to:tsi:tsi:n <Comment desc="Probablemente hubiera dicho to:to:tsitsi:meh"/> <Sync time="1234.69"/> <Who nb="1"/> Ah itskwintsitsi:meh noihkeh ko:n kichi:wah. <Who nb="2"/> Aha, *igual** ihkó:n, *o patotsitsi:meh**. <Sync time="1239.557"/> <Who nb="1"/> Oks.... <Who nb="2"/> Son tle:n teh tikonyihyiko:s keh tikontla:li:s i:no:n, aha. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1243.123" endTime="1247.533"> <Sync time="1243.123"/> Pero ya keh, ya i siwa:meh. Kitla:liah tle:n ya i na:mikehkeh. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1247.533" endTime="1257.464"> <Sync time="1247.533"/> De ompa para iknika:mpa nikita ya, *este**, siwa:meh tle:n ilpikachi:wah *como* <Sync time="1254.073"/> ma tikihto:ka:n keh sike keh kia:wak ilpikahchi:wah. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1257.464" endTime="1271.899"> <Sync time="1257.464"/> Tos sikeh ne:chiliah keh tla: keh kia:wak ilpikachi:wah <Sync time="1260.735"/> son tle:n kitah, keh a:xan i:tlah xo:chitl xo:tlatok. Tos keh, <Sync time="1264.498"/> keh ompa ahse keh ich i:tsontekontsi:n kihto:s, "Ah ihkó:n ma nikchi:wah se: xo:chitsi:ntle ke:mi:n tle:n kia:wak kah[ke] tos ihkó:n. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1271.899" endTime="1276.979"> <Sync time="1271.899"/> <Who nb="1"/> Kite:mowah ke:ni:n ki..., keh ki:xkopi:naskeh *pues** ihtik ne:ka:n. <Who nb="2"/> A:xan ke:mah, i:no:n ke:mah. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="1276.979" endTime="1280.699"> <Sync time="1276.979"/> <Who nb="1"/> Ihkó:n nilowak..., keh ki:no:n tlayehyekole wa:lehko ich totsontikontsi:n <Who nb="2"/> Mm. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1280.699" endTime="1297.231"> <Sync time="1280.699"/> Ompa ya ke:n kihtowa keh yo:xo:tla:k i:tech i:no:n ya tikwa:l..., tikwa:lyihyikos ah tikchi:was i:ni:n tlahmachtsi:ntle tikontla:lili:s. <Sync time="1288.217"/> Aha peh i:no:n ka:n tlamitin chikwasen yo:tikoninche:h n tlahmachmeh ompa i:yikapan tikonchi:wili:s. Aha, ihko:ne. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1297.231" endTime="1310.798"> <Sync time="1297.231"/> Wa:n a:xan ya nikita keh ya miak ne:ka:n keh i:tlapalyo keh ke:n [nimi]tsili:s tlah..., tlapaltin kiwi:ka. <Sync time="1303.862"/> Keh ya kwaltis se:ktla:lili:s xoxo:wik, pi:nistik, chi:chi:ltik, tlikostik. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1310.798" endTime="1324.257"> <Sync time="1310.798"/> <Who nb="1"/> Sikeh ya i nikita ki..., kawe:ntik sikeh kinehnikeh *ya hasta** tli:liwik, sikeh kitla:liliah tle:n i:ka tokni:wa:n tle:n ik nahko motlake:ntiah sikeh ya tli:liwik kitla:liliah. <Who nb="2"/> Kawe:ntik. Ke:mah, pos i:no:n keh ya como ke:n, como** ke:n mopatlateh mitsmowilihtikah. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1324.257" endTime="1355.583"> <Sync time="1324.257"/> Mopatlateh sikeh ya yi kimpa:ktiah miak tlahmachoh. <Sync time="1327.487"/> Ya yi kimpa:ktiah son tlahmachte:mik. <Sync time="1330.427"/> Yi sikeh keh a:xan *por ejemplo** keh nahko to..., *tovecinowa:n de** Zacamilola ompa yi kimpa:ktiah miak xoxo:wik, miak ne:ka:n kostik. <Sync time="1339.03"/> Miak i:no:n xoxo:wik son keh ke:n kiliah son keh, son keh, mm, son keh tlahkotipan xoxo:wik. <Sync time="1346.429"/> I:no:n kitla:liah *o** ke:n tli:liwik, wa:n oksé: ke:n kiliah keh *rosadohtik** i:no:n ke:n kiliah </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="1355.583" endTime="1363.092"> <Sync time="1355.583"/> <Who nb="1"/> oksé: oksikeh *colores pero ya** ihkó:n keh *moradohtiktsi:n** i:no:n ma kiwi:kah, i:no:n keh kwale wa:n chi:chi:ltik miak. <Who nb="2"/> Mm. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1363.092" endTime="1369.829"> <Sync time="1363.092"/> <Who nb="1"/> Mm. Mm. <Who nb="2"/> An nahko Zacamilola a:xan ihkó:n kinekih. Tos keh molpikatl motlami:ti:n <Comment desc="Aunque se escucha corta la <i> de motlami:ti:n, el verbo debe ser el transitivo tlamia y entonces motlami:ti:n"/> kwaltsi:n tlitik. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1369.829" endTime="1378.695"> <Sync time="1369.829"/> Aha, i:no:n nikita keh ya ke:mi:n a:xan *como** ya tla:tlamantle se:kita, tos i:no:n kwaltsi:n ka:mpa ke:mi:n tonemilis yowe </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1378.695" endTime="1394.293"> <Sync time="1378.695"/> <Who nb="1"/> Ihkó:n yawe, ihkó:n yowe tolpika keh ya moye:ktla:lihteh ihkó:n ke:mi:n a:xan *como** ke:mi:n a:xan miakeh kinehnikeh i:no:n, <Who nb="2"/> Ihkó:n yowe. <Sync time="1386.743"/> <Who nb="1"/> i:no:n tlapaltin keh eh ne:ka:n, keh xoxo:wik *pero** a:mo chika:wak sa..., sa..., son tipitsi:n keh, aha. <Who nb="2"/> Son i:xmika:tiktsi:n </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1394.293" endTime="1403.004"> <Sync time="1394.293"/> Ihkó:n a:xka:n noichilpika no: ihkó:n kichi:wah ma:s yeh ne:ka:n, eh, ne:ka:n i:no:n tle:n yo:wehkah o:wa:la:ya i:no:n tlahmachtle ne:ka:n </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1403.004" endTime="1419.382"> <Sync time="1403.004"/> <Who nb="1"/> ma tikihto:ka:n kowa:tsi:n o:kichi:wayah *o** noso o:kichi:wayah ne:ka:n i:no:n xo:chimikatl ma:s i:ka i:no:n tlapaltin *pero** i:no:n tlahmachtle no: ihkó:n mochi:wa, mm. <Who nb="2"/> Mm. Ah ke:mah, mm. <Sync time="1414.085"/> <Who nb="1"/> I:no:n. <Who nb="2"/> *Como** ne: son keh tle:n tikontla:lili:s *mientras de, pero de** tlahmachtle a:mo [mo]patla </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1419.382" endTime="1425.333"> <Sync time="1419.382"/> de tlahmachtle *mismo** yeh, son *por** mopatla son yeh ne:ka:n, keh tlapale. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1425.333" endTime="1433.887"> <Sync time="1425.333"/> <Who nb="1"/> Aha. <Who nb="2"/> Son i:no:n mopatla. <Sync time="1426.809"/> <Who nb="1"/> Ke:mah. <Who nb="2"/> I:no:n nikita keh tlapale ya oksé: tlamant[li] i:wa:n noihke keh ma:s a:xka:n ya yi nikita ya kichi:wah tla:tlamantle. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1433.887" endTime="1447.633"> <Sync time="1433.887"/> A:xka:n ya kwaltis noihki kihkitiskeh kanah se: ne:ka:n, kanah se:, *este**, ne:ka:n <Sync time="1440.426"/> *Cinturón, o** kanah se: ne..., keh i:ka motlahkoilpia ma:s a:mo ki..., kiki:tskihtok, a:mo ilpika </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1447.633" endTime="1453.623"> <Sync time="1447.633"/> <Who nb="1"/> a:mo, a:mo, a:mo i:ka so:ya:tl a:mo i:ka ilpika tos a:xan sa yeh kitla:lihtokeh. <Who nb="2"/> A:mo ika so:ya:tl. Pos a:xan </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="1453.623" endTime="1458.845"> <Sync time="1453.623"/> <Who nb="1"/> keh mopatlateh choko:meh, tako:meh. Tos ya kimpa:ktia *como que ya** yi kitla:liah *pantalón** <Who nb="2"/> Mm. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1458.845" endTime="1462.722"> <Sync time="1458.845"/> <Who nb="1"/> Mm. <Who nb="2"/> Tos ya i:no:n kitla:liah i:wa:n ne:ka:n i:no:n *cinturoncitos** </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1462.722" endTime="1468.184"> <Sync time="1462.722"/> Ihki:no:n ya ihkó:n se:kinchi:wah no:nihkeh *con..., como** keh yowe in se:mopatlateh. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1468.184" endTime="1486.054"> <Sync time="1468.184"/> <Who nb="1"/> Aha, ihkó:n nikita, i:wa:n nikita ka..., <Who nb="2"/> Aha ihko:ne. Kwalte sike se:kinchi:wa kiliah *diademitas** <Sync time="1473.756"/> <Who nb="1"/> Mm. Mm. <Who nb="2"/> Sike para *librotsitsi:meh** kintla:liliah para ka:n kone:ska:yo:tiah ka:n tlantok *leerowa, leerowa, o** tle:n kiliah tle:n, tle:n, tle:n kiliah ne:ka:n, </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="1486.054" endTime="1497.975"> <Sync time="1486.054"/> <Who nb="1"/> Tlah, *este, núm..., números**, ke:n kiliah. <Who nb="2"/> Ah powaltin. <Sync time="1491.179"/> <Who nb="1"/> Aha. A:mapowalmeh a:mapowal..., i:ka, a:xan keh a:mapowale ka:n o:moka:h ompa kone:xtia. <Who nb="2"/> Keh, kih..., keh, ka:n, ka:n o:moka:h i:a:map..., a:mapowah. Aha, ompa kone:xtiah. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1497.975" endTime="1507.31"> <Sync time="1497.975"/> <Who nb="1"/> Aha. Mm. <Who nb="2"/> Mm. Ihki:no:n kiliah i:no:n kiliah *separadores**, aha. <Sync time="1502.365"/> <Who nb="1"/> Ihkó:n kito:ka:yo:tiah yehwa:n pino:meh <Comment desc="Se ha escrito pino:tl o pino:meh con la i corta aunque aquí se escucha larga."/> , aha. <Who nb="2"/> A:xan keh. Wa:n sike pos se:kinchi:wa *diademas**. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1507.31" endTime="1513.157"> <Sync time="1507.31"/> Keh a:xan keh xino:x..., keh tako:meh yeh *un** keh yi xino:lahtsitsi:meh, tos yi kitla:liah *diadema** </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="1513.157" endTime="1522.807"> <Sync time="1513.157"/> <Who nb="1"/> I:pan i:ntsontikon, kwaltis kitla:li:skeh ni:no:n keh ilpikatsi:ntle. <Who nb="2"/> Mm. Mm. <Sync time="1517.183"/> <Who nb="1"/> Pero yeh no: *es...,** no: keh i..., no: keh son keh oksé: tlamantle sa pitsa:waktsi:n aymo ke:n ilpikatl se:kinchi:waya <Who nb="2"/> Ihkó:n. Ah. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1522.807" endTime="1545.512"> <Sync time="1522.807"/> <Who nb="1"/> Aha, ya sa i:ka mokwa:ilpiah keh, mm. <Who nb="2"/> Aha, ihko:ne, a:xan keh mokwa:ilpiah i:ka. <Sync time="1527.056"/> <Who nb="1"/> Aha, i:wa:n nikita noihke ya kichi:wah ne:ka:n, keh a:xan tle:n ka:n kitla:tiah i..., i:tomintsi:n ompa noihke poxahtsi:tsimeh aha. <Who nb="2"/> A:xan ke:mah i:tomi:npoxahtsi:n, i:tomi:npoxahtsi:n. <Sync time="1537.898"/> <Who nb="1"/> Ompa noihkeh ya nikita noihkeh ya se:kinchi:wah. Neh nikita i:no:n kwaltsi:n ka:mpa ihkó:n totlahmach ompa, ompa motla:tihtok <Who nb="2"/> Aha, no: yi kichi:wah. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="1545.512" endTime="1555.278"> <Sync time="1545.512"/> <Who nb="1"/> Ompa motla:tihtok, aha. <Who nb="2"/> Aha, i:wa:n pan <Comment desc="Probablemente quiso decir 'wa:n' que a veces se pronuncia 'van' o 'ban' y aqu es sorda la consonante [p]"/> ompa, ompa keh, mm, keh, keh, kahki wa:n ma:ske tako:meh a:xan aihmo kinekih ne:ka:n tlahkoilpihtoskeh. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1555.278" endTime="1564.13"> <Sync time="1555.278"/> ma:s..., ma:skeh kiwi:kah a:xka:n ya ich i..., ihtik i:a:moch ompa ya i kilna:miktoskeh tle:n i:no:n tlahmach tle:no:n o:kichi:wayah to:sihtsitsi:wa:n </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1564.13" endTime="1571.577"> <Sync time="1564.13"/> I:wa:n noihkeh tla: p..., ihkwa:k kona:nah i:tomi:ntsi:n pos ompa kontlatokeh <Comment desc="Kontlatokeh proviene de 0-k-on-tla-(i:)t(a)-tokeh que resulta en kontlattokeh y la doble t se desgeminiza a una sola t. Nótese que a menudo la forma sería kontlatstokeh en otras lenguas náhuatl"/> ne:ka:n i:no:n, i:no:n tlahmachtle. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1571.577" endTime="1608.477"> <Sync time="1571.577"/> Ah ke:mah pos *como** keh ich i:no:n ich i:ntsontekontsi:n moka:wa ke:n yowehka to:..., tosihtsitsi:wa:n o:..., o:kichihchi:wayah noche [i:]no:n tlahmachtle. <Sync time="1581.245"/> Hasta a:xan kahke miak i:patih i:wa:n neh [o:]'nikiskia:yah pos keh a:xan ihkí:n tla: oksime o:mokopaskia:yah keh i:no:n ne:ka:n <Sync time="1589.774"/> keh timokwe:tiah tokwe:tsi:n se:kitla:li:s wa:n ilpikatsi:ntle oksepa se:kontla:li:s *igual** miak i:patih. <Sync time="1596.963"/> *Porque igual** no:nihke keh a:xan *como** keh *a, ya** se:kipolohteh no:nihke a:xan tako:meh miak ya yi, <Sync time="1602.49"/> ya yi *pantalón** kitla:liah *i:falda** kitla:lia pos i:no:n ya akmo mo..., aihmo molpiah. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1608.477" endTime="1612.394"> <Sync time="1608.477"/> <Who nb="1"/> Ke:mah. <Who nb="2"/> Mm, de keh a:xan tla: keh okso:pa o:mokopaskia:ya i:no:n </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1612.394" endTime="1619.952"> <Sync time="1612.394"/> i:no:n keh o:..., *an..., an...,** keh *antes** tosihtsitsi:wa:n noche achto o:tlakwe:wihtoyah. <Sync time="1617.395"/> Tos oksepa tsotsole wa:lmonekis. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1619.952" endTime="1622.956"> <Sync time="1619.952"/> Monehnekis ich i:ntso..., [i:n]tsotsolts[i:n] </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1622.956" endTime="1627.465"> <Sync time="1622.956"/> <Who nb="1"/> Ke:mah tehwa:tsi:n. <Who nb="2"/> Mm, tokoto:ntsitsi:wa:n no: kwaltes oksepa se:kinma:chihchi:was. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1627.465" endTime="1635.819"> <Sync time="1627.465"/> O:katkah koto:ntsitsi:meh *de puntasohkeh** kiliah. <Sync time="1630.716"/> O:katkah. Ihkó:n se:kinchi:waya. Se:kintla:liaya tla:mo kiliah wi:pi:lkoto:n. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="1635.819" endTime="1647.28"> <Sync time="1635.819"/> <Who nb="1"/> Mm, i:no:n ihkó:n o:katkah. A:xan pos akmikah ihkó:n kitla:liah. Aha, ya i poli:teh <Comment desc="Significa 'se va perdiendo'"/> . Pero tla: keh se:mochika:wili:s keh a:xan tehtsi:n takoh tiknike timomachtis. <Who nb="2"/> Aihmo tehwa:tsi:n. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1647.28" endTime="1657.637"> <Sync time="1647.28"/> Pos kwali:kah miak i:patih wa:n tikchika:wili:s i:no:n tehwa:tsi:n nihkeh ma, ma timopale:wi:ka:n para ma tikchika:wili:ka:n i:ni:n to..., toma:se:waltlachihchi:walis </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1657.637" endTime="1660.314"> <Sync time="1657.637"/> Ke:mah tehwa:tsi:n. ¿Tle:n moto:ka:tsi:n? </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1660.314" endTime="1663.234"> <Sync time="1660.314"/> Neh, Concepción Isabel Colohua Coquehua. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1663.234" endTime="1667.883"> <Sync time="1663.234"/> Noto:ka: Gabriela Citlahua Zepahua i:wa:n tehwa:n tipoweh Tequila. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="1667.883" endTime="1678.734"> <Sync time="1667.883"/> <Who nb="1"/> Tos tehwa:n *igual, este**, tehwa:n .... Neh no: ka:ni:n nicha:nchi:wa i:to:ka: *Barrio Santa Cruz** wa:n *igual** powe Tequila. <Who nb="2"/> Mm. Tlasohka:mate miak. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1678.734" endTime="1682.443"> <Sync time="1678.734"/> A:mo tle:no:n. </Turn> </Section> </Episode> </Trans>