Tryag File Manager

/home/cluster1/data/bu01/1121861/html/zzrespaldos_aaarchivo-muerto/eleuterio/2011-07-14/Chilc_Botan_RMM302-EGS301_witskantsilin-tekwetahwits-Smilacaceae_2011-07-14-h_ed-2013-01-24.trs

<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?>
<!DOCTYPE Trans SYSTEM "trans-14.dtd">
<Trans scribe="USUARIO" audio_filename="Chilc_Botan_RMM302-EGS301_witskantsilin-tekwetahwits-Smilacaceae_2011-07-14-h" version="3" version_date="120315">
<Speakers>
<Speaker id="spk1" name="Eleuterio Gorostiza Salazar" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
<Speaker id="spk2" name="Rubén Macario Martínez" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
</Speakers>
<Episode>
<Section type="report" startTime="0" endTime="1416.296">
<Turn startTime="0" endTime="13.921" speaker="spk1">
<Sync time="0"/>
*Bueno** Rubén a:man timohno:tsatih e..., i:n ka:ntsili:n. 'Ne:chili ox no: tiki:xmattok n' kantsili:n.
<Sync time="8.378"/>
¿Ka:ni mochi:wa, ke:niwki wa:n ke:ni:w se: ki:xmati wa:n ke:ni:x ox, xa: tikua:ni?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="13.921" endTime="28.837">
<Sync time="13.921"/>
A: yo:n, tehwa:n tikiliah witskantsili:n, tehwa:n tikiliah witstololoh.
<Sync time="18.914"/>
Kipia o:me to:ka:it, kiliah witskantsili:n wa:n kiliah witstololoh.
<Sync time="23.611"/>
A:mo n'mati ke:n tiki:xmati n' teh, neh niki:xmattok wits..., witstololoh. Kiliah witskantsili:n, witstololoh.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="28.837" endTime="35.325">
<Sync time="28.837"/>
Neh nocha:n *bueno** tikiliah kantsili:n. Pero neli seki tokni:wa:n se: kkaki, neh nikaki kiliah ne:n no:má:n ne:, kihtowa seki kiliah witstololo.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="35.325" endTime="280.1">
<Sync time="35.325"/>
Witstololo, *eso**, witstololo, yo:n,
<Sync time="38.989"/>
onkak *solamente** ke:meh i:n itech kowyoh,
<Sync time="41.723"/>
*o** ke:meh i:n ka:mpa xiwka:wal.
<Sync time="44.043"/>
semi onkak yo:n, semi onkak, yo:n no: mahyá: se komekatsí:n.
<Sync time="48.99"/>
Wa:n kualtsi:n *cuando** pe:wa moskaltia, onkak moskaltia tein ka:mpa, ka:mpa de pe:wa moskaltia n' i..., n' itsmoltsi:n,
<Sync time="55.158"/>
moskaltia toma:wak n' ikowyo.
<Sync time="58.353"/>
Moskaltia, moskaltia, moskaltia wa:n komo a:mo niman tiktek,
<Sync time="61.115"/>
komo a:mo tiktekito de pe:wa itsmoli:ni wa:n moskaltia ihkón, entó:s pe:wa moskaltia.
<Sync time="65.642"/>
A:mo moma:xiwyo:tia tani, yo:n moma:xiwyo:tia ahko ya.
<Sync time="69.692"/>
Pero komohkó:n niman tiktekito ne:n i..., n' iitsmoltsi:n *cuando** pe:wa itsmoli:ni wa:n xiktekiti, kualtsi:n *porque** selik.
<Sync time="77.118"/>
Yehwa yo:n telkue:n..., telwe:lik para se: kimahse:was.
<Sync time="80.207"/>
A:xka:n komo a:mo tiktekito, pe:wa moskaltia, moskaltia ah..., yowi *hasta** ahko,
<Sync time="83.659"/>
*hasta** ahko. Ke:mah itech ne:n maxalmeh de n' kowmeh ya,
<Sync time="87.64"/>
mochaya:wati a n' ompa ne:,
<Sync time="89.714"/>
moma:xiwyo:tia ya, momoya:wa nochi n' its..., n' i..., n' ima:..., n' imaxalwa:n yehwa yo:n kiliah witskantsili:n, kiliah witstololoh, momoya:wa, momoya:wa, momoya:wa,
<Sync time="99.079"/>
ompa ya yo:n ka:mpa *más** ki..., ka:mpa *más** kipiati *más, más, más** xiwtsí:n,
<Sync time="103.352"/>
*más** iselotsi:n.
<Sync time="105.997"/>
Wa:n yo:n semi we:lik.
<Sync time="108.853"/>
Tehwa:n te:chmachtihkeh ne: k..., ne: ke:man *cuando** tehwa:n tikitayah ne: no...,
<Sync time="113.148"/>
nowe:ita:twa:n pos katka nochi kowyoh ne: ka:mpa tehwa:n ti..., ticha:nchi:wah ihkó:n.
<Sync time="119.008"/>
*Sí**, motelchi:waya ne: ke:man.
<Sync time="121.907"/>
Wa:n ke:meh tehwa:n tipilimeh katka, pos tehwa:n tiktekiah wa:n mahyá: tikmah..., mahyá: tika:wilmatiah sah, a:mo tikmatiah kox we:lik.
<Sync time="128.148"/>
Pero sepa ne:n no..., nowe:ita:t yahki wa:n te:ch..., te:chilia *que** para ton tika:wilchi:wah yo:n, ta: yo:n tapalo:l.
<Sync time="134.622"/>
¿*A poco** tikiliah we:lik? Kihtowa welik, kihtowa, pos *a poco** a:mo nakmatih nameh... A:mo t'matih, nikilia, ke:meh a:mo ke:man te:chchihchi:wiliah a:mo t'matih kox we:lik.
<Sync time="141.237"/>
We:lik kihtowa tamanal *o** takueto:l ke:meh se: kinekis kihtowa, *o** chi:lposo:n, kihtowa.
<Sync time="145.616"/>
Entó:s kitek neli se: taki:tskil, kitek yo:n witskantsili:n wa:n kahxitih kalihtik.
<Sync time="151.9"/>
Wa:n kilia ne: nowe:ina:n, kilia x'chihchi:wa kilia, i:n tapalo:l, kilia i:n tikua:tih ekintsi:n wa:n mah
<Sync time="157.097"/>
tikineko:lti:kan kilia n' toxwi:wa:n, kox a:mo..., mah kimatika:n *que** neli we:lik kihtowa, *porque** yehwa:n te:chiliah ka:n ki:xmatih.
<Sync time="162.246"/>
Pos kichihchi:w neli,
<Sync time="164.065"/>
kichi:hchi:w chi:lposo:ntsí:n. Kita:lilih, kikue:cholih seki chi:l, kimanak wa:n kikue:cholih seki chi:l,
<Sync time="169.203"/>
wa:n ke:mah kipanta:lilih se:, o:me, o:me ixiwyotsi:n de pimie:ntah.
<Sync time="173.565"/>
Wa:n ompa ne: ka:mpa tehwa:n timonemilihkeh *que** neli,
<Sync time="177.331"/>
neli we:lik *lo que** tehwa:n tika:wilchi:wah, tika:wilchi:wayah, pero pos se: pili a:mo se: kimati neli kox,
<Sync time="182.26"/>
kox we:lik *o** a:mo we:lik.
<Sync time="184.27"/>
Entó:s de ompa para nika:mpa tehwa:n tikitstiahkeh ya wa:n timonemilihtiahkeh ya *bueno** pos tehwa:n tik...,
<Sync time="188.586"/>
tika:wilmatih n' teihsá:, teihsá: ihkó:n xiwtsí:n sah pero a:mo, ta:
<Sync time="192.248"/>
pos nochi, nochi, nochi tapalo:l.
<Sync time="195.189"/>
N' ompa para nika:mpa tehwa:n pe:wkeh tikitah, onkak, kampa onkak tehwa:n a:mo tika:wayah, ka:mpa onkak tehwa:n tiktekih.
<Sync time="200.267"/>
wa:n timowa:lkuiliah wa:n tik..., timochihchi:wiliah, te:chchihchi:wiliah mah..., tte:iliah mah te:chchihchi:wili:ka:n tapalo:ltsí:n.
<Sync time="204.879"/>
A:xka:n ne:n
<Sync time="206.339"/>
ke:meh nik..., ke:meh yekintsi:n nopi:pilwa:n pos nochi tikimachtihkeh, ke:meh neh no:, no:
<Sync time="210.888"/>
no:, notiska:w no: yeh,
<Sync time="213.469"/>
pos ke:meh yeh no: ika no: ..., no: ki:xmattok ke:meh no: de newí:n paratanikua:kopa no: onkak.
<Sync time="218.145"/>
Pos ki... pe:wak tik..., tikmahse:wah.
<Sync time="222.524"/>
para timoi:xpantiliah
<Comment desc="no se puede entender el significado de esta frase"/>
. Pos *hasta** a:xka:n tikmattokeh *que** nejó:n tapalo:l, *que** nejó:n tapalo:l, *este** acha nejó:n kuomekatsí:n semi tel...,
<Sync time="228.11"/>
telwe:lik. Pero yehwa nimitsilia neh, kualtsi:n moskaltia *porque cuando** pe:wa moskaltia, komo tiktekito niman *cuando** pewa mos..., pe:wa itsmoli:ni,
<Sync time="235.472"/>
tel..., tel..., *más** kuahkuali.
<Sync time="238.984"/>
Moskalti:s *siquiera**,
<Sync time="241.121"/>
moskaltia ke:meh, 
<Sync time="243.525"/>
semi, semi ke:meh se: na:wi, na:wi, na:wi me:troh moskaltia, *todavía, todavía** moskaltia ahcholtik ok, *pero más, para más** ahko ya,
<Sync time="250.168"/>
Ka:mpa pe:wa tamiti a ne:n neskalti:lis momoya:wa ya, name:chilwia moma:xiwyo:tia ya.
<Sync time="254.378"/>
Ompa ke:mah moma:xiwyo:tia pos,
<Sync time="256.24"/>
sa nipa wa:n nipa kipia n' ikechselo pos ihwa:k *más, más ren..., más** miakiaya, mah tikihto:ka:n motei:nia ya.
<Sync time="262.327"/>
*O** se: *matita**, komo a:mo..., se: taktson komo a:mo niman tiktek,
<Sync time="266.897"/>
wa:n sepa tikitati:w,
<Sync time="268.738"/>
ki:sas *siquiera** se: taolo:ch kuali.
<Sync time="271.51"/>
Entó:s yehwa yo:n, *más** tikihtowah tehwa:n *más** te:chahsi ka:mpa timiakeh, pos te:chahsi tikmahse:wah n' tapalo:ltsi:n.
<Sync time="276.905"/>
A:mo n'mati neh ox xa: tik..., xa: no: tiki:xmattos.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="280.1" endTime="296.56">
<Sync time="280.1"/>
Yo:n no: yehyetok sah i:pa n' ka:mpa mochi:wa, *porque bueno** neh nikita ompa ne: seki:n kite:mowah,
<Sync time="285.22"/>
mahmattokeh ya ka:ni ne:n taktsoyetok ompaka ne:wí:n kowtah wa:n
<Sync time="289.367"/>
yowih, ki:ste:wah kite:mo:tih wa:n pos kwa:lkuih. Ke:meh a:man nochi monamaka,
<Sync time="293.408"/>
a:man ne:n xo:lalpan seki kinamakah *hasta** kito:kah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="296.56" endTime="299.818">
<Sync time="296.56"/>
<Who nb="1"/>
*Porque** no: kuali se: kito:ka kaltsi:ntan, ka:mpa i:n *este** pos,
<Who nb="2"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="299.818" endTime="346.597">
<Sync time="299.818"/>
ta:lohtok n' kaltsi:ntan..., *sólo** tein pos ne: xola:lpan se: nemi wa:n,
<Sync time="303.902"/>
mokuitokeh n' kalimeh ompa a:mo wel se: kito:ka, pero tein i:n *este**,
<Sync time="306.97"/>
xola:lte:n nemih wa:n kipiah kahkahfe:ntah kuali kito:kah.
<Sync time="309.742"/>
*Porque** yo:n *pues este** kipia ikamohyo wa:n yo:n ikamohyo kuali se: kkuiti ne: kowtah wa:n tikta:lpachowa ompa sepa itsmoli:ni.
<Sync time="317.506"/>
Wa:n pos ekintsi:n o..., neli ompa ne: nochi kinamakah ne:n..., kihilpiah.
<Sync time="321.463"/>
Kihilpiah wa:n pati:yoh kinekih. Pané: kinekih no: seh sempowal pe:soh ne:n talpil, n' ke:meh ki..., 
<Sync time="326.519"/>
kinamakah. Neli ke:meh yo:n tikihtowa ihwa:k onkak ne:n
<Sync time="330.92"/>
i..., ixiwyo tein sehselik yo:n ahko mo..., momoya:wati a, yo:n no: semi we:lik, wa:n komohkó:n tikahsi tein
<Sync time="337.817"/>
*pues** ikowyo sehselik ok,
<Sync time="339.594"/>
yo:n nochi kualtsi:n oksi. Wa:n neli yo:n kichi:lposo:wiah.
<Sync time="342.366"/>
Wa:n *sólo** komohkó:n a:mo miak n' tikahsi, sake:ra se: oso o:me ikech, entó:s ihwa:k a yo:n teh tikixka.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="346.597" endTime="350.236">
<Sync time="346.597"/>
<Who nb="1"/>
Pero komohkó:n a:mo, a:mo *este**,
<Who nb="2"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="350.236" endTime="358.806">
<Sync time="350.236"/>
a:mo tikneki tikua:s iwki sah pos xne:nemi wa:n iwki timahmati ka:ni n' tahtaktsoyetok wa:n
<Sync time="355.229"/>
[ti]kahxitia miak wa:n neli tapalo:l a no: yo:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="358.806" endTime="469.809">
<Sync time="358.806"/>
Ke:mah pero mah semi no: semi se kitel...,
<Sync time="360.943"/>
mah se: kitelmati, mah se: ki:xmati no: *porque** ata onkak o:me taman.
<Sync time="364.434"/>
Onkak yo:n tein telwitsyoh, no: iwkitik ata, no: iwkitik n' ke:meh yo:n wits..., wits..., witstololoh tehwa:n tikilwiah.
<Sync time="370.231"/>
Mono:tsa tekuetahwits, yo:n ye:k iwtik, iwtik, a:mo teh kipolowa, a:mo teh kipoloh,
<Sync time="375.097"/>
sanoke tepitsi:n kipata porin telwitsyoh.
<Sync time="378.038"/>
*Más** witsyoh *porque** ne: witstololoh tehwa:n tikihtowah witsyoh no: pero a:mo semi witsyoh wa:n
<Sync time="382.841"/>
kipia n' iwitsyo pero kiwehka..., we:y..., mah ki..., weyka:wihwitsyoh sah wa:n yo:n okseki
<Sync time="387.39"/>
pos *más, más este, más** witsyoh. Pero mah tikihto:ka:n ixiwyo,
<Sync time="392.785"/>
iwkitik a:mo teh kipolowa.
<Sync time="395.091"/>
Wa:n neli ke:meh tikihtowa, yo:n, yo:n a:mo mone:neki neli mah..., sayoh mah se: ki...,
<Sync time="399.449"/>
se: kito:ka sah,
<Sync time="400.909"/>
neli ke:meh tikihtowa itesyo, mah se: kich..., mah se: kichkua n' itesyotsi:n
<Sync time="404.527"/>
wa:n mah se: kitsi:nta:li:ti n' ompa pe:wa itsmoli:ni a.
<Sync time="408.06"/>
Newí:n tehwa:n, newí:n tehwa:n ka:mpa neh nicha:nchi:wa,
<Sync time="411.212"/>
yetok se:, yetok se: tepe:yoh ka:mpa tehwa:n tikmattokeh semi tel..., tel..., motelchi:..., motelchi:waya, pero ke:meh
<Sync time="416.713"/>
kinkalakihkeh tapialmeh ya no:.
<Sync time="418.892"/>
pos a:xka:n a:mo no: teh onkak no: yo:n. *Porque** yo:n ka:mpa, onkak ka:mpa, ka:mpa kika:wah no: mah onka, *porque** ka:mpa kinkalakiah *este**,
<Sync time="424.915"/>
kuakuehmeh ya *o** nemih tapialmeh ya,
<Sync time="427.422"/>
kime:tspa:tah *o** kkokototsah *o** kikuah wa:n... *Porque** yo:n no: kikuah n' ixiwyotsi:n niki:xehekowa n' tapialmeh *por eso** poliwi.
<Sync time="433.811"/>
N' a:man i:n ke:mania:n sepa tiahkah tikte:mo:toh n' tehwa:n, a:mo teh tikahsikeh ok.
<Sync time="437.323"/>
¿Ke:yeh? *Porque** pos tik..., kinkalakihkeh tapialmeh, nochi tapialmeh kitamimetspa:tkeh, seki kikokototskeh wa:n
<Sync time="442.598"/>
*porque** tak no: *tanto y tanto** pos no: mo...,
<Sync time="444.947"/>
poliw no: n' kowta:kilo:tsi:n.
<Sync time="448.988"/>
Ke:mah *porque bueno** yo:n, yo:n *pu...,** pané: *este**, pané: nochipa n' onkak pero *más** okachi ki..., kite:mowah, a:mo n'mati ox no: tiki:ta n' teh yo:n,
<Sync time="457.662"/>
itech *viernes santo** ata a:kin *este**,
<Sync time="460.704"/>
kipia ne: yo:n no: tota:tah tein wetstotikah ata ne:n yo:n jueves te:tamaka no: kichihchi:wah. Wa:n yehwa yo:n ika monemi:ltiah, no: kite..., kite:moliah *pues**.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="469.809" endTime="540.163">
<Sync time="469.809"/>
*Ajá**, yo:n ke:mah, nochi kitatekiwtiah ke:meh i:n,
<Sync time="473.681"/>
ma:se:waltanemili:lis ke:meh tehwa:n n' to...,
<Sync time="476.728"/>
tikihtowah toma:se:waltanemili:lis yo:n yeh semi kitatekiwtiah yo:n, ke:meh i:n itech i:n,
<Sync time="481.975"/>
*cerca este, semana santa** neli nemih.
<Sync time="486.439"/>
Nemih ika, ika mota:liah neli n' tein kipia *este** nejó:n chi:walis pos ika mota:liah ya. 
<Sync time="491.555"/>
Kite:mowah *porque** pos yo:n talna:miki:lis neli pos,
<Sync time="494.098"/>
semi yehwa n..., yehwa n' kitatekiwtiah. Neli ke:meh tikihtowah tehwa:n yo:n, mahyá: tikihtowah se:
<Sync time="498.456"/>
ma:se:waltanemili:lis.
<Sync time="499.832"/>
Ke:meh ne:ka tie:mpoh ki..., ne:ka to:nal kika:wte:wkeh n' tote:iskaltihka:wa:n *o** towe:ita:twa:n *pues**
<Sync time="505.185"/>
yo:n talna:miki:lis a:mo ke:man poliwis wa:n a:mo ke:man koto:nis *mientras que** tehwa:n no: tiknemiliah 
<Sync time="509.755"/>
tikinmachtih..., tikini:xmachtihtiwih n' topilwa:n.
<Sync time="512.209"/>
Wa:n yo:n semi kualtsi:n neli ke:meh tikihtowah tehwa:n, pos yo:n se: tanemili:lis, se: wehka:wkayo:talna:miki:lis.
<Sync time="517.981"/>
Mah tikihto:ka:n sake:ra ika sakera nikinelna:mikis ne:n tote:iskaltihka:wa:n, towe:ita:twa:n toni,
<Sync time="522.132"/>
ton talna:miki:lis te:chka:wilihte:wkeh, ton, ton tanemili:lis,
<Sync time="526.871"/>
Wa:n nochi yo:n pos se: kihtowa pos,
<Sync time="528.796"/>
tikchi:wah ta: iwki, a:mo iwki pero *bueno** sake:ra se: kichi:wa no: ke:meh yehwa:n ne:ka tie:mpoh nenkeh.
<Sync time="533.937"/>
[K]e:mah yehwa yo:n. A:mo n'mati neh xa: okseki, *más** talnamiki:lis tikpia n' teh. Neh nikmattok pané: yehwa sah yo:ni.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="540.163" endTime="543.823">
<Sync time="540.163"/>
¿Ikamohyo ka:n t'mati toni n' kuali kikuih?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="543.823" endTime="565.852">
<Sync time="543.823"/>
¿N' ikamohyo?
<Sync time="545.431"/>
*Pues** neh n' ikamohyo pané: nikmati *este**,
<Sync time="549.113"/>
pané: a:mo teh, a:mo teh kikuih. Pero kati:n neli kihtowah *según** a:mo nikmati neli kihtowah no: kualtia n' ikamohyo yehwa yo:n ne:n,
<Sync time="558.485"/>
para se: kito:kas sah neh nikmattok, para mah se: kitsi:nta:li:ti para mah itsmoli:ni yehwa yo:n,
<Sync time="564.02"/>
witstololoh.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="565.852" endTime="585.747">
<Sync time="565.852"/>
*Pues, este** no:, no: kuali para estsompi:l, a:mo n'mati n' teh xa: ke:man tikui pero yo:n,
<Sync time="571.152"/>
para estsompi:l seki neh nika:kaki kite:mowah, neh a:mo ke:man nikui pero nika:kaki seki kihtowah kite:mowah,
<Sync time="575.512"/>
kichkuah ne:n itesyo,
<Sync time="578.0"/>
wa:n ompa ki..., se: kitsontewia.
<Sync time="579.89"/>
Ompa se: kitsontewia, ke:mah se: kimana,
<Sync time="581.907"/>
Yo:n kihtowa semi kuali pahti ke:meh yo:n te:kui estsompi:l, yo:n tein *este**,
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="585.747" endTime="590.497">
<Sync time="585.747"/>
<Who nb="1"/>
ata o:me taman estsompi:l onkak, yo:n kiliah ista:k wa:n tein yo:n *este** esti.
<Who nb="2"/>
*Ajá**. Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="590.497" endTime="605.737">
<Sync time="590.497"/>
Wa:n tein yo:n kinkui yo:n estsompi:l, yo:n esti, yo:n telte:kokoh se: iihtik, yo:n
<Sync time="594.495"/>
kihtowah kuali. Mah se: ki..., se: kite:mo, se: kipa:ka, se: kitsontewi wa:n ke:mah kimanah.
<Sync time="599.165"/>
Pero a:mo, neh a:mo, *bueno** tehwa:n ompa ne: kalihtik pané: a:mo ke:man tikuih, pané nikelna:miki a:mo,
<Sync time="603.685"/>
a:mo ke:man tikte:mowah,
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="605.737" endTime="611.559">
<Sync time="605.737"/>
<Who nb="1"/>
*porque** a:man *este** tikita mopatatok a ne:n, nochi ne:n, talna:miki:lis. Wa:n a:man komohkó:n te:chkokowa toihtik,
<Who nb="2"/>
Talna:miki:lis.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="611.559" endTime="616.103">
<Sync time="611.559"/>
titsikui:nih ne: ka:mpa tapahtiah. A:mo tikuih ok semi nikawí:n ne:n
<Sync time="614.833"/>
xiwpahmeh.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="616.103" endTime="801.91">
<Sync time="616.103"/>
*Pues** yehwa yo:n neh, yehwa yo:n neh nikihtowa,
<Sync time="618.663"/>
se:sepa ma:ski tikmattokeh n' tehwa:n pero a:mo timomati:ltiah,
<Sync time="622.25"/>
wa:n yehwa yo:ni nochi mochi:wa ya n' a:man tikihtowah n' tehwa:n, tein ne:ka to:nal,
<Sync time="626.74"/>
ne:ka to:nal kimattoyah toni m' pahti,
<Sync time="629.35"/>
a:xka:n pi:pil,
<Sync time="632.198"/>
a:mo ki..., a:mo kimatih ok. Pero, ¿ke:yeh n' a:mo kimatih?
<Sync time="635.972"/>
*porque** tehwa:n tikpiah tahtakol taskaltia:nimeh
<Comment desc="esta forma de pluralizar es rara, lo más común sería taskaltia:nih"/>

<Sync time="638.786"/>
tein, tein tikmattokeh tike:wtokeh sah, a:mo tikihtowah.
<Sync time="642.277"/>
Wa:n yo:n semi kualtsi:n eskia mah tikihto:skiah, *no** pos neh nikmattok *que** yehwa i:n,
<Sync time="645.937"/>
yehwa i:n kowta:..., kow..., kow..., kow..., kowta:kilotsí:n *o** yehwa i:n,
<Sync time="650.528"/>
*o este** xiwtsí:n *serb...**, kualtia pos para pahti,
<Sync time="653.786"/>
mah timomati:lti:kan, mah tik...,
<Sync time="655.267"/>
mah timohmoya:wili:ka:n[tikimohmoya:wili:ka:n] topi:pilwa:n, to:..., toxwi:wa:n,
<Sync time="659.597"/>
*porque por eso** ika ni..., ke:meh name:chilwih ye:wa neh, name:chtapowia:ya neh,
<Sync time="663.024"/>
moelka:wtiw a nochi yo:n talna:miki:lis.
<Sync time="665.352"/>
Pero de ka:ni m' pe:wa, komo a:mo tehwa:n totechpe:wa *porque** ke:yeh, a:mo timomati:ltiah. Ke:meh yekintsi:n teh tine:chtapowihtok,
<Sync time="671.657"/>
ke:meh i:n tine:chtapowihtok n' teh,
<Sync time="673.815"/>
*a la mej...**, a:chá: welis ke:mah kimattoskeh note:iskaltihka:wa:n, no: kimattoskeh nowe:ita:twa:n
<Sync time="678.977"/>
pero a:mo ke:man te:chmati:ltihte:wkeh n' tehwa:n, seki mikkeh ya wa:n a:mo ke:man te:chmati:ltihke:wkeh, *no**,
<Sync time="683.378"/>
xkuika:n namehwa:n yehwa i:n pahti para i:n kokolis.
<Sync time="686.319"/>
'Kuika:n yehwa i:n kow..., kowta:kilotsí:n para yehwa i:n kokolis.
<Sync time="689.217"/>
Wa:n yo:n semi kualtsi:n eskia mah timomati:ltihtia:ka:n *parejo**.
<Sync time="692.539"/>
*Pero** para kualtsi:n *que** tik..., mah..., tikahsika:matiskeh ke:meh tine:chtapowihtok, tine:chilihtok yekintsi:n semi kualtsi:n, mah se: kichi:wa.
<Sync time="700.261"/>
A:mo *porque** nikakik a ne: kihtohkeh, *bueno** ne:chilwihkah, 
<Sync time="703.265"/>
wa:n a:mo nikchi:w. A:mo, mah no: nikchi:wa neh, mah nikehekowili *que** ox neli oso a:mo neli.
<Sync time="708.233"/>
*Porque** neh nimitsilia, es..., yeski ke:mah.
<Sync time="711.766"/>
Ke:meh neh na:mechilia yekintsi:n i:n name:chtapowih ye:wa, name:ch..., name:chilihtoya,
<Sync time="716.014"/>
ki..., miak taman xiwtsitsí:n tikpiah pahti nika:n tehwa:n, pero ke:meh nik..., ke:meh teh tik...,
<Sync time="720.313"/>
a:man tehwa:n titako:wtamatih iniwa:n koyo:pah..., koyo:..., koyo:tapahtia:nih ya.
<Sync time="725.121"/>
A:mo tik..., a:mo, mah tikihto:ka:n tehwa:n a:mo tikuih ok ne: ma:se:walpahti.
<Sync time="729.679"/>
A:mo tikuih ok n' toma:se:w..., toma:se:wal..., toma:se:waltanemili:lis.
<Sync time="734.143"/>
Wa:n yehwa yo:n a:mo kualtsi:n. A:mo,
<Sync time="736.364"/>
kuali a *que** tine:chtapowihtok, *que, que** tikihtowa
<Sync time="738.819"/>
*que** kualtia para yo:n estsompi:l,
<Sync time="741.294"/>
pos mah sayoh, a:mo sayoh se: kkaki, mah..., *cuando** te:chahsis yo:n kokolis,
<Sync time="744.976"/>
mah tikchi:waka:n no:, mah no: tiknemili:ka:n,
<Sync time="748.149"/>
kox neli *o** a:mo neli para n' ompa tikitaskeh *que** neli, wa:n neli eski.
<Sync time="752.36"/>
*Porque** ne: ke:man tote:iskaltihka:wa:n, towe:ita:twa:n a:mo ke:man mo..., a:mo ke:man tsikui:nkeh iwa:n koyo:meh para mopahti:skeh.
<Sync time="758.94"/>
*Porque** yehwa:n mopahtia:yah kalampa sah ke:meh i:n ika xiwtsitsí:n wa:n
<Sync time="763.087"/>
ompa yetok a m' pahti. Wa:n tehwa:n nika:n i:n pos tikuitokeh,
<Sync time="766.514"/>
talna:miki:lis de n...,
<Sync time="767.953"/>
de koyo:meh ya, a:mo tikuih talna:miki:lis de ma:se:walmeh ok. Ke:mah.
<Sync time="772.481"/>
Kuali a *que** tine:chilwih pos mah nik..., mah nikta:li itech noyo:lo wa:n mah nik..., nikie:wa itech notsontekon, mah a:mo nikelka:wa.
<Sync time="779.547"/>
Wa:n tikchi:waskeh wa:n mah se: kinemili, mah se: kinemili, mah se: kehekowili,
<Sync time="783.398"/>
para tikmatiskeh *que** neli, neli, neli mochi:wa. *Porque** neli eski mochi:wa, ta: a:mo tikmatih sah n' tehwa:n.
<Sync time="788.835"/>
Neli ke:meh nimitsilia neh pos kuali a *que** tine:chtapowia, neh nikmattok *solamente** para tikua:yah sah, pero,
<Sync time="794.421"/>
komo kualtia, komo kualtia para m' pahti, pos mah a:mo sayoh se: kkaki sah, sanoke mah neli se: ki...,
<Sync time="798.525"/>
mah se: keheko *a ver** xa: kualtiaskia neli. Pero pos
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="801.91" endTime="806.734">
<Sync time="801.91"/>
<Who nb="1"/>
nika:n tehwa:n nochi tomi:n pos a:mo, a:mo te:chahsi. Ke:mah.
<Who nb="2"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="806.734" endTime="821.488">
<Sync time="806.734"/>
A:man ne: neh a:mo n'mati ox tiki:itani yehwa i:n
<Sync time="809.451"/>
ka:ntsili:n ox iksá: xo:chiwa, ox teyowa, *porque** neh i:pa no: nnentinemi kowtah iksá: wa:n
<Sync time="814.422"/>
nimahmattok ka:ni ne:n tahtaktsoyetok,
<Sync time="817.045"/>
a:mo ke:man nikita ox xo:chiowa, ox teyowa, pané: nochipa nikita ikomekayo sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="821.488" endTime="912.917">
<Sync time="821.488"/>
*Pues** xkita n..., *este** sepa tiahkah nika:n *este**, tinemitoh nika:n Xocoyolo,
<Sync time="827.328"/>
nika:n por La Galera,
<Sync time="830.1"/>
wa:n niktelnekia mah ttehkoka:n itech se: kowyoh,
<Sync time="833.908"/>
para tikitaskiah ox ixo:chio, ox yehwa yo:n xo:chiohtoya.
<Sync time="837.462"/>
Neh nikahkoitak,
<Sync time="838.838"/>
onkaya seki xo:chit, yehwa de yo:n witstololoh.
<Sync time="842.223"/>
Pero a:mo wel ti..., a:mo wel tik... a:mo wel titehkokeh wa:n a:mo wel tik..., tikitatoh n' i..., n' imekayo,
<Sync time="847.555"/>
porque i:pa semi tio:tak a, titelihsiwiah. Wa:n tikihtohkah sepa tia:skiah ok wa:n a:mo ke:man tiahkeh ok para tikitaskiah yo:n,
<Sync time="853.31"/>
*que** neli ke:meh tikihtowa n' teh,
<Sync time="854.854"/>
neh miakpa nikita yo:n kow...,, yo:n kuomekat pero a:mo ke:man nikita n' ixo:chio wa:n a:mo ke:man nikita n' ita:kilo ox te:...,
<Sync time="860.017"/>
kox, kox no: mochi:wa n' ita:kilo, kox no: mochi:wa n' ixo:chiotsi:n, *sino que** neli i:pa neh nikitani sayoh kuomekat sah.
<Sync time="866.47"/>
Para toni nimitskahkaya:wati *no** pos neh nik..., neh niki:xmattok n' ixo:chio,
<Sync time="869.961"/>
niki:xmattok n' iteyo, neh a:mo ke:man nikita neli yo:n.
<Sync time="872.881"/>
Pero y[ehw]a neh nimitsilia sepatsi:n niahka nika:n Xocoyolo wan nikitak itech se: kuowit,
<Sync time="876.985"/>
wila:ntoya yehwa yo:n kuomekat wa:n nikitaya, nikitaka n' ixo:chiotsi:n.
<Sync time="880.582"/>
Wa:n niknemilia:ya nitehkoti nikitati, pero ke:meh i:pa tio:tak a,
<Sync time="884.475"/>
pos a:mo s..., a:mo s..., a:mo wel te:ch... a:mo wel timomakakeh *este**,
<Sync time="888.452"/>
a:mo te:chmakak,
<Sync time="890.314"/>
mah, ma:, *más este, más este**,
<Sync time="893.657"/>
para tik..., mah, tikitaskeh, tiknekih tikahsika:matiskeh keni:w yetok yo:n,
<Sync time="897.486"/>
yo:n kuomekatsí:n, pero,
<Sync time="899.94"/>
Tikihtokah sepa tia:skia:h, tiki:xta:lihkah tia:skiah oksepa se: to:nal eskia pero ka:n ke:man tiahkeh ok iwki pano:k, *hasta** a:man a:mo ke:man tiowih.
<Sync time="906.52"/>
Pero neh neli a:mo wel nimitskaya:wati neli kox teyowa oso xo:chiowa, ke:ni:w, yo:n a:mo, a:mo no ke:man nikita neh, ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="912.917" endTime="940.146">
<Sync time="912.917"/>
Ke:mah *porque** ne:n oksé: no: komekat i:n tikihtowa telwitsyoh, yo:n ye:wa tikto:ka:ytih tekuetahwits,
<Sync time="917.656"/>
Yo:n tak mochi:wa ma:ski kahfe:ntah sah, pero yo:n ye:k neli ne:n witschachantik ke:meh a:it toni wa:n tihti:ltik achi ata n' iwitsyo.
<Sync time="923.792"/>
Wa:n ye:k..., ka:mpa ne:n tsi:ne:wtok ye:k neli ne:n chachane:wtok ne:n,
<Sync time="927.96"/>
witsti tihti:ltik. Wa:n iwki ke:meh mowila:ntiw iwki kwi:ka yo:n witsti, wa:n ata kipia no: ne:n..., iwki neli n' ke:meh tikihtowa, ke:meh kantsili:n.
<Sync time="934.984"/>
Soh *que** ne:n kantsi:li:n pos yeh tehkotiw, moihilpia ika ite:ntso:n itech ne:n kowit wa:n yehwa i:n
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="940.146" endTime="946.662">
<Sync time="940.146"/>
<Who nb="1"/>
tekuetahwits yeh ata ta:lpan sah mahyá: ne: mowi:wila:na pero no: moihilpihtiw ika yehwa yo:n ite:ntson wa:n ye:k te:tech kalaki no:.
<Who nb="2"/>
Ke:mah. Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="946.662" endTime="1032.487">
<Sync time="946.662"/>
Ke:mah, entó:s no: tiki:xmattok yehwa yo:n komekat n' tein nimitsilihtoya.
<Sync time="949.73"/>
Pero yo:n tikmatis, yo:n neli ke:meh tikihtowa n' teh, yo:n a:mo kanah mone:neki.
<Sync time="954.586"/>
Yo:n kahfe:ntah, ka:mpa yeski tikahsitih wa:n onkak *porque**
<Sync time="958.606"/>
tikmattokeh *que** a:mo teh te:ch..., a:mo teh te:chpale:wi:ti, a:mo tikmahse:watih.
<Sync time="962.626"/>
A:mo teh tikuitih para..., a:mo teh t'tatekiwti:tih.
<Sync time="965.44"/>
Kachi tein nimitsilia neh, tein, tein kitatekiwtiah wa:n tein tikmattokeh *que** tikmahse:wah,
<Sync time="969.925"/>
kachi mone:neki wa:n a:man nikita neh pané: a:mo mochi:wa ok.
<Sync time="972.887"/>
Pero neli yehwa yo:n, yehwa yo:n xiwit tein tine:chilia, n' tekuetahwits, 
<Sync time="977.838"/>
yeh ika neh nimitsilia, mah semi, semi, semi motel..., se: kitelnehmach...,
<Sync time="981.519"/>
se: kitelnehmachi:xmati *porque**
<Sync time="983.55"/>
komo a:mo sepa sah timopolo:skeh. Tikihto:tih no: pos ne: yehwa ne: onkak *o** ke:meh i:n pi:piltsitsi:n, mah tikin..., tikini:xmachti:ka:n no:, tikili:tih,
<Sync time="990.066"/>
pos i:n kantsili:n i:n, mokua
<Comment desc="algunos dirían &quot;se: kikua&quot;"/>

<Sync time="992.288"/>
*o** se: kikua, *o** se: kimahse:wa.
<Sync time="994.679"/>
*Al ratito** n' topi:pilwa:n, yehwa:n ke:meh a:mo kie:ki:xmatih, kwa:ltekiti:wih yehwa yo:n tekuetahwits tikihtowa *porque** nochi iwkitik a.
<Sync time="1000.645"/>
Mah kwa:ltekitih wa:n mah ki..., mah kimahse:waka:n wa:n mah teihsá: kiniwa:ltekipacho no: ika yo:n, pos,
<Sync time="1005.575"/>
yehwa yo:n moneki mah semi se: kitelnehmach..., mah se: ki[ni]nehmachpia se: ipi:pilwa:n, mah se: kinimachtihtiw,
<Sync time="1010.229"/>
Ke:mah, ke:meh nimitsilia neh, mah se: kinilwihtiw wa:n mah se: kinine:xtilihtiw pero tein neli, neli, tein neli *este**,
<Sync time="1015.984"/>
tein neli se: kimahse:wa *porque** neli, wa:n tein
<Sync time="1018.544"/>
tein se: kimati *que** se: kimahse:wa. *Porque** neli iwtik[iwkitik] a, tekuetahwits wa:n yo:n witstololoh,
<Sync time="1024.045"/>
a:mo teh kipoloh, ye:k yehwa, yehwa, yehwa n' ixiwyo.
<Sync time="1027.282"/>
Sayoh tel..., tikihtowa n' teh tepitsi:n kip..., mopata porin tel...,
<Sync time="1030.244"/>
tel witsyoh.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1032.487" endTime="1040.125">
<Sync time="1032.487"/>
<Who nb="1"/>
Tel witsyoh wa:n ikowyo achi *más** pihpitsa:wak, yo:n no: se: ki:xmati. Pipi:nik. 
<Who nb="2"/>
Tel weitsyoh. Wa:n tel pipiktik. Pipi:nik. Yehwa yo:n, pipi:nik.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1040.125" endTime="1061.928">
<Sync time="1040.125"/>
Ke:mah. Ke:mah yehwa yo:n. Pos
<Sync time="1043.764"/>
ke:mah semi, semi kualtsi:n ke:meh i:n tikihtowa tiki:xmattok no:n teh, pos 
<Sync time="1048.016"/>
neli *este** a:mo wel nikihto:ti nimitskahkaya:wati neh *porque** ke:meh no: tiki:xmattok n' teh wa:n
<Sync time="1052.459"/>
neli ke:meh neh nimitse:kilia neli *que** a:mo nik..., a:mo nikmati para toni yo:n. 
<Sync time="1056.119"/>
para toni n' kualtia yo:n komekat. *Porque** neh nikmattok tein i:pa teki..., tein i:pa tikmahse:wah, yehwa yo:n witstololoh.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1061.928" endTime="1066.688">
<Sync time="1061.928"/>
Wa:n tekuetahwits tiki:xmattok n' ixo:chio, ox no: teyowa. Yo:n ke:mah, a:mo ke:man nikita.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1066.688" endTime="1107.945">
<Sync time="1066.688"/>
*Pues** para toni nimitskaya:was, a:mo ke:man, a:mo ke:man xo:chiowa yo:n, a:mo ke:man se: kitas mah xo:chiowa.
<Sync time="1071.195"/>
Wa:n nio:n no: eliwis moskaltia, mah tikihto:ka:n mah semi telwehkapan.
<Sync time="1074.263"/>
Sanoke moskaltia, mo..., tamela:wa moskaltia sayoh se:,
<Sync time="1077.733"/>
se: ikowyotsi:n sah, 
<Sync time="1079.891"/>
wa:n a:mo xkihto momahma:..., momahma:tia[momahma:ytia] ke:meh ne: witskantsili:n, yo:n moskaltia sayoh ompa sah,
<Sync time="1085.18"/>
wa:n a:mo no:, a:mo, a:mo tikihto:tih mah mo...,
<Sync time="1087.677"/>
mah mochaya:wa *o** mah momoya:wa.
<Sync time="1090.385"/>
Yehwa yo:ni, yehwa yo:n, yehwa yo:n neh nimitsilia, no: niman se: ki:xmati yehwa yo:n wits..., witsti *porque**...
<Sync time="1094.659"/>
Wa:n a:mo para xte:nteki, teltakua:wak ke:meh yo:n, ke:meh tepos,
<Sync time="1099.017"/>
ke:meh tepos ta: teltakua:wak, moihilpia sah, nikilia neh. Mache:teh xikmaga ihkó:n,
<Sync time="1103.989"/>
mahyá:, mahyá: mo..., mahyá: kahkotsikui:naltia sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1107.945" endTime="1118.493">
<Sync time="1107.945"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah *porque** yehwa i:n witsti tikihtowa i:n *este** no: miakia, no: miak n' e:wa, pero ta:lpan ne:n ihtsmoli:ni wa:n neli ahko a:mo, a:mo momahmaxalowa ok. 
<Who nb="2"/>
Ajá:, ta:lpan. A:mo momaxalo:ti. Kanah. Kanah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1118.493" endTime="1130.002">
<Sync time="1118.493"/>
Tein teliwkitik no: n' kantsili:n wa:n yo:n neli n' tikihto:s teh kuali ika se: mokaya:was a:mo n'mati n' teh ox tiki:xmattok,
<Sync time="1124.776"/>
seki xiwit kiliah a:xiwke:nkech, yo:n neli telyehwa ne:n kantsili:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1130.002" endTime="1199.114">
<Sync time="1130.002"/>
*Pues** nik..., niki:xmat..., niki:xmati yehwa n' witskantsili:n pero ne:n a:xiw..., a:xiwke:nkech, ke:n tikihtowa mono:tsa a:mo, a:mo, a:mo nik...,
<Sync time="1139.631"/>
a:chá: ke:mah, xa: nikitani pero a:mo niki..., a:mo n'to:ka:yi:xmati.
<Sync time="1143.715"/>
*Tal ve..., a lo mejor** xa: nikitani newí:n ka:mpa i..., ka:mpa onkak,
<Sync time="1147.565"/>
tikmatis ke:meh i:n tehwa:n timokaya:wah ke:meh,
<Sync time="1151.267"/>
tikihtowah tehwa:n *pues este** yehwa ya n' kantsili:n *o** yehwa ya witstololoh, ke:meh a:mo,
<Sync time="1155.985"/>
seki [...], seki a:mo se: kito:ka:yi:xmati kuali,
<Sync time="1158.82"/>
pos neh a:mo wel nimitsilwi:ti *que**
<Sync time="1161.359"/>
keni:w mono:tsa yo:n kow..., kowtsí:n, yo:n komekatsí:n wa:n nio:n no: a:mo nikye:ki:xmati, para ton nimitskaya:wati.
<Sync time="1167.076"/>
¿Wa:n yo:n para toni serbi:rowa, teh tikita yo:n, para toni kualtia?
<Sync time="1170.503"/>
I:n, i:n *este** no: we:lik n' kihtowah,
<Sync time="1173.404"/>
ta, tehwa:n te:chi:ilia:yah semi iwa:n tia:yah kowtah wehka:w, yo:n ta:tahtsi:n Carlos katka. 
<Sync time="1178.486"/>
Yehwa n' kihtowa:ya. Yeh nochipa *cuando** tia:yah ompa ne: Ista:ka:kopa, yeh kitekia.
<Sync time="1182.59"/>
*Porque** ye:kyehwa neli ne:n kantsili:n, sayoh i:n se: ki:xmati *porque** ne:n a:xiwke:nkech,
<Sync time="1186.97"/>
n' ikowyo wa:n ixiwyo, mahyá: yo:n achi tehtenexyoh.
<Sync time="1191.18"/>
Wa:n yehwa yo:n kihtowa:ya *que** we:lik no:,
<Sync time="1194.819"/>
soh kit..., yeh kihtowaya *que** komo se: kikua mah ka:pataka:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1199.114" endTime="1205.419">
<Sync time="1199.114"/>
<Who nb="1"/>
Ke:meh yo:n ahmo:lkilit kihtowa ata no: ka:patah para se: kikua, a:mo n'mati, nimolwia xa: *este**,
<Who nb="2"/>
*Ajá**, ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1205.419" endTime="1216.632">
<Sync time="1205.419"/>
xa: *este** teihsá: kipias, teihsá: pahti ne:n yo:n xiwit, yeh ika yo:n yeh nochipa te:ilia:ya,
<Sync time="1211.004"/>
komo kimanatih mah ka:pataka:n. Ka:patah wa:n ke:mah ika ne:n tein iohpaka:a:yo yehwa ne:n,
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1216.632" endTime="1223.296">
<Sync time="1216.632"/>
<Who nb="1"/>
kikuah. Tehwa:n a:mo ke:man tikuah. A:mo no: nimitskaya:was, yehwa i:n a:xiwke:nkech no:pá:n a:mo ke:man kiteki. I:pa tiowih kowtah wa:n tikitanih.
<Who nb="2"/>
*Ajá**. Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1223.296" endTime="1252.172">
<Sync time="1223.296"/>
Pero neli nochipa komekat sah no: wa:n no: tehko ahko, ye:k yehwa n' kantsili:n, sayoh i:n nimitsilia se: ki:xmati *porque** pos
<Sync time="1228.776"/>
*este** kowyo..., kowyohtenexyoh wa:n ima:y pané: yo:n tehtenexyoh.
<Sync time="1233.748"/>
Komo *que este** achi, achi nextik tikitas ne:n, ne: *este** ne:,
<Sync time="1238.445"/>
ix..., ixiwyo ompa ne:, mahyá: yo:n wa:lpochi:ntok ne:n koma:pan.
<Sync time="1243.057"/>
Wa:n yo:n se: kitemowia no:, wa:n neli kihtowah ne:n ikechtayo wa:n ixiwyo tein tehselik 
<Sync time="1248.516"/>
we:lik. Wa:n no: iwki, no: kipia no:, no: te:ntsoneh.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1252.172" endTime="1304.446">
<Sync time="1252.172"/>
A:, no: iwkitik.
<Sync time="1253.721"/>
Ke:mah pero neh a:mo wel nimitsilia, neh soh nimitstahtania, nimitstahtanilia *este**,
<Sync time="1259.158"/>
a:mo ke:mah tikua *pues**, *como que** no: mitsilihkeh sah.
<Sync time="1262.691"/>
Yehwa yo:n tepitsi:n nikillia a:mo kualtsi:n, *porque** mah 
<Sync time="1265.522"/>
te:chili:kan sah wa:n mah a:mo ke:man se: kimahse:wa wa:n
<Sync time="1267.79"/>
ta:ká:n i:pa, ta:ká:n i:pa sayoh te:kahkaya:wa sah n' tokni:w n' a:ki:n mitsilwih
<Sync time="1272.018"/>
teh no: ximotahne:wi
<Comment desc="Tal vez quiso decir &quot;ximotanekti&quot; que significa &quot;ilusionarse&quot; o tal vez &quot;ximoi:xe:wi&quot; que significa &quot;atreverse&quot;"/>
, wa:n xikteki wa:n xikua ya, entó:s mah wa:l..., *después** mah mits...,
<Sync time="1276.313"/>
tikita ya *a veces** a:mo poliwi mah teihsá: mah mitswa:lkokoliskui:lti *o** teihsá: mah mitschi:wili *mal** mah mitschi:wili wa:n
<Sync time="1283.036"/>
ke:meh a:mo se: ki:xmati a:mo eliwis mah se: mo..., mah se: kimahse:wa, *porque** neli yo:n ke:man, a:mo ke:man nik..., a:mo ke:man nik...,
<Sync time="1287.965"/>
a:mo niki:xmati, ma:..., *tal vez** tak, xa: ke:mah nikitstinemi pero a:mo ke:man nik...,
<Sync time="1291.731"/>
a:mo ke:man nik...,
<Sync time="1293.572"/>
nik..., nikita ihkó:n mah tikihto:ka:n mah tiktekika:n, mah tikua:..., mah tikua:ka:n.
<Sync time="1297.291"/>
Katí:n ke:mah i:pa tikmahse:wah nimitsilia yehwa ne: witstololoh,  yo:n a:mo wel nimitsili:ti *que** a:mo *porque** yo:n tehwa:n totapalo:l a ne: ka:mpa ne:..., ka:mpa tinemih.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1304.446" endTime="1352.509">
<Sync time="1304.446"/>
A:mo i:n a:xiwke:nkech neli we:lik *porque** yo:n ta:tahtsi:n katka nochipa n' tia:yah kowtah yeh kwa:lma:ma:ya
<Sync time="1309.846"/>
nochipa ya, komo kiahsik, kiteki a wa:n ki...,
<Sync time="1312.808"/>
kwa:lma:ma, pero tak *este**,
<Sync time="1314.701"/>
kimattoya *que** we:lik kikua:ya. *Porque** miak taman nika:n *este**,
<Sync time="1318.552"/>
tokni:wa:n wehka:w kikua:yah teihsá: kilit pero a:man a:mo tikuah ok, yehwa n' ke:meh yo:n *este**,
<Sync time="1323.312"/>
pos a:man seki kihtowah ka:n we:lik *o**
<Sync time="1326.486"/>
ke:meh yo:n *este** seki:n pos a:mo tekitih ok kowtah *o** a:mo yowih
<Sync time="1329.935"/>
kowtah, entó:s ika yo:n nochi poliwtok i:n pero neli we:lik *porque**,
<Sync time="1332.981"/>
*pues** yeh kwa:lkuia nochipa ka:mpa
<Sync time="1335.224"/>
tia:yah wa:n tikahsia yeh kwa:lkuitok. Wa:n sayoh yehwa yo:n kihtowa:ya neli ika mah ka:pataka:n.
<Sync time="1340.577"/>
A:mo mah se: kimana wa:n mah iwki se: kikua.
<Sync time="1343.285"/>
Wa:n a:mo n'mati, yo:n ke:mah a:mo n..., ke:man n'tahtani keni:w n' kikua ox ta:a:man *o**
<Sync time="1347.178"/>
no: kichi:lposo:wia ke:meh kantsili:n *porque** pos n' kantsili:n *este**, se: kikua seki chi:lposo:yoh.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1352.509" endTime="1410.266">
<Sync time="1352.509"/>
Ke:mah. Ke:mah neli yo:n iwki se: kikua, se: kimahse:wa chi:lposo:n, komo a:mo, komo a:mo miak pos neli se: kikoma:lixka oso se: kitikoixka wa:n,
<Sync time="1360.105"/>
se: kimahse:wa. Yo:n no: kualtsi:n we:lik neli nimitsilia neh a:mo impo:rtah semi *este**,
<Sync time="1364.04"/>
pos yo:n tikmat..., tikahsika:mattokeh ya neli *que** kuali se: kimahse:wa ke:meh yeski.
<Sync time="1367.573"/>
Pero neli n' ke:meh nimitsilia neh yo:n a:xiwke:nkech tikihtowa a:mo, a:mo niki:xmati.
<Sync time="1371.551"/>
a:mo niki:xmati pero a:mo nimitskaya:wati, a:mo niki:xmati neh. Ke:mah.
<Sync time="1382.425"/>
Ke:mah i:n tatsi:ntokalis neh nimitstahtanilia, *este** nikneki nikahsika:matis *porque** tikmatis *este**
<Sync time="1388.75"/>
para ihkó:n no: ti..., tik..., tikmatiskeh n' tehwa:n *que** toni
<Sync time="1392.686"/>
kati:yeh n' komekatsí:n we:lik, kati:yeh n' a:mo we:lik. Neh nimitsilia niki:xmattok *solamente** yehwa sah witskantsili:n.
<Sync time="1398.017"/>
Wa:n ne:chtapohpolwi i:pa yehwa sah neh nimits...,
<Sync time="1400.767"/>
nimits..., nimitsilwia. Neh nimono:tsa niRubén Macario,
<Sync time="1404.85"/>
ni..., nikayo:t nika:n Chi:lkowtah,
<Sync time="1407.516"/>
nika:n nipowi, nika:n San Miguel Tzinacapan.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1410.266" endTime="1416.296">
<Sync time="1410.266"/>
Eleuterio Gorostiza Salazar
<Sync time="1413.842"/>
Tzinacapan.
</Turn>
</Section>
</Episode>
</Trans>