Tryag File Manager

/home/cluster1/data/bu01/1121861/html/zzrespaldos_aaarchivo-muerto/amelia/2010-07-21/Xaltn_Narra_MFC307_Vida-cotidiana_2010-07-21-f_ed-2013-01-24.trs

<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?>
<!DOCTYPE Trans SYSTEM "trans-14.dtd">
<Trans scribe="TEPOXMANANIJ" audio_filename="Xaltipan_Narration_Ocotlan-Fermin_Daily-life_2010-07-21-f" version="10" version_date="120604">
<Speakers>
<Speaker id="spk1" name="Eleuterio Gorostiza Salazar" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
<Speaker id="spk2" name="María Ocotlán Fermín Cabrera" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
</Speakers>
<Episode>
<Section type="report" startTime="0" endTime="2698.201">
<Turn startTime="0" endTime="11.821" speaker="spk1">
<Sync time="0"/>
A:man na:nah xit..., kuali tite:chtapowi:s ke:ní:w ne:n inemi:lis se: siwa:t de tane:si, ke..., ton kichi:wa wa:n nochi wa:n *hasta** tayowa mo..., mose:wi:ti
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="11.821" endTime="1147.001">
<Sync time="11.821"/>
Mm, pos, pos *este** ne:, ne: wehka:w tehwa:n tipano:keh, ka:mpa tiowih tite:tohtokah, tikwi:kah se: ta:gat.
<Sync time="35.877"/>
Tikmatis semi kualtsi:n nehjó:n ta:kat tiktohtokah *porque** xa: sayoh tietotih,
<Sync time="41.187"/>
xa: sayoh tikitstotih, xa: sayoh tikmawiso:tih pero a:mo.
<Sync time="45.351"/>
Se: ta:kat owih, owih *porque** ke:yeh motapa:kihtani,
<Sync time="50.825"/>
ke:[meh] ne:, ne: kihtoh ne:n wehka:wkayo:t ne: koni
<Sync time="55.885"/>
ne: ti..., kipia ke t'tapa:ki:s wa:n kipia ke t'tahtsomi:s a:to
<Comment desc="a lo mejor quiso decir ata"/>
 de kualka:mpa tiktixili:ti.
<Sync time="63.969"/>
Ta:ka:n tikpia emo:ltsi:n pos tiktapi:ki:ti wa:n tikmaka itaxkaltsi:n
<Sync time="70.356"/>
ne: *las seis** ne: ta..., [ko]moke chikuase:n *hora** de tane:si a
<Sync time="75.998"/>
tikmaka ya itaxkaltsi:n wa:n yeh yowi a,
<Sync time="79.044"/>
tikpi:kilia wa:n mitska:wte:wa ya, mitsnawatihte:wa, xine:chtapa:ki
<Sync time="85.537"/>
wa:n xine:chtahtsomi, ta:ka:n tsayaktik noti..., notilmahtsi:n xine:chtahtsomi
<Sync time="90.397"/>
wa:n *hora** de tima:tami xiksak..., xikuiti:w a moa:w
<Sync time="95.066"/>
wa:n tiketsas monextamal para sepa tine:chtixili:s kualka:n 
<Sync time="99.289"/>
*porque** neh sepa nia:s, *a ver** ka:nikahkui:n niow, nite:pale:wi:ti *o**
<Sync time="103.936"/>
*o** nikahkui:n teisá: nikchi:was, ta:ka:n nikuiti:w nokowtsi:n pos ampó:n ni..., nikitas toni nikchi:was pero teh ximoo:oli:nihto de *mococ...,** de mochi:walis motikote:noh.
<Sync time="114.397"/>
Teh kipia tik..., ne:chma:ktili:s taxkaltsi:n de niehko,
<Sync time="118.681"/>
ne:chmakas nokahfe:ntsi:n, ne:chmakas no..., noemo:ltsi:n, notaxkaltsi:n
<Sync time="123.426"/>
wa:n ne: teh, teh no: *igual**. Ta:ka:n timoi:xa:wilia motilmahtsi:n pero ximotil..., moi:xa:wili motilmah
<Sync time="132.582"/>
wa:n teh timoli:nihtos ke niehkoti a *porque** kipia ke tine:chtamakas niehko.
<Sync time="139.774"/>
Wa:n *cuando** yeh kinemili:s ke ya:s tatekit..., *bueno** tekitis de yeh itekipan,
<Sync time="145.383"/>
mitse:was kualka:n wa:n teh tine..., ta:ka:n tiknemilia tinexketsati ok,
<Sync time="150.943"/>
tiknexketsas wa:n tikue:cho:s toto:nik nehjó:n nextamal.
<Sync time="154.498"/>
Nextamaltsi:n a:mo tik... tikuis ne: ke:meh a:xka:n tikualtiah se:,
<Sync time="160.185"/>
tikualtiah se: tokni:w ta:ka:n nexakik *o** ta:ka:n yo:n a:xokoya
<Sync time="164.9"/>
iwki tikue:chohtokeh pero ne: ke:man a:mo kinekiah.
<Sync time="168.091"/>
Ne: ke:man kinekiah ahwia:k n' taxkal tikihtowah,
<Sync time="171.633"/>
mah ahwia:k n' taxkal, mah we:lik ki:sa n' tapalo:l,
<Sync time="175.694"/>
mah a:mo ne:, mah a:mo tikchi:waka:n, mah xoko:k n' emo:l oso mah a:mo poye:k n' emo:l, ta: kipia ke tikpoye:li:skeh n' emo:ltsi:n,
<Sync time="184.705"/>
ta:ka:n t'ta:lili:skeh tepitsi:n a:ko:lin *o** ta:ka:n t'ta:lili:skeh tepisti:n ayohwach.
<Sync time="189.904"/>
*Porque** ne: ke:man n' ta:tahmeh neh nikitaya kikua:yah ayohwachemo:l.
<Sync time="194.118"/>
Ayohwachemo:l no: tikpixkas semi achto, achtopa,
<Sync time="198.861"/>
para ke:mah ti..., *cuando** tikue:cho:ti:w a n' ayohwa:chtsi:n 
<Sync time="202.082"/>
tikimakas a ne: pero tik..., tiktewa:tsas wa:n tik..., tikta:lili:s a n' emo:ltsi:n
<Sync time="208.381"/>
*o** ta:ka:n seki, iksá: tinemiliah tikue:chowah ne:n chi:loksik.
<Sync time="214.608"/>
Wa:n tik.., tikue:choliah tomatsi:n wa:n tikta:liliah n' etsi:n wa:n ompa tik..., tikpante:miliah toetsi:n ne:n tikiliah chi:la:yo:t
<Sync time="223.901"/>
pero tikue:choli:s ne:n ayohwach wa:n n' tikue:choli:s n' a:ko:lin.
<Sync time="230.778"/>
Wa:n ta:ka:n kipia *gusto** de kikua:s ika se:, se: nakas de *ajo**
<Sync time="237.168"/>
entó:s: tikta:lilia n' *ajito** para kipia *isabor** nehjó:n emo:ltsi:n, ne:n chi:la:yo:tsi:n tikiliah
<Sync time="245.226"/>
yehwa yo:n iksá: ika tikintapi:kia:yah ne:n ta:tahmeh, ne:n yo:n ni..., yehwa neh ika ni:xpano:k
<Sync time="251.822"/>
wa:n ihkó:n *cuando, cuando** ke ne: yeh yowi a ne:n no:..., *noseñortsi:n, yowi tekititi
<Sync time="259.804"/>
neh nikonkuia n' a:t, ne: achi metswehkatsi:n *porque hasta** Kueskomatepe:k nikonkuia noa:tsi:n.
<Sync time="267.049"/>
Ika a:mo nitakepaya [sa]yoh sepa *porque** nitakepas sake:ra chikuase:n *viaje**.
<Sync time="274.176"/>
Chikuase:n *viaje** nitakepas komohkó:n n'tapa:ki:ti
<Sync time="278.259"/>
wa:n na:wi *viaje** nitakepas komohkó:n sayoh para nok..., no:..., notikote:noh niktatekiwti:ti para nonextamal *o** para noemo:ltsi:n.
<Sync time="287.14"/>
Yehwa na:wi *viaje** sah nikuiti noa:w, chikuase:n *viaje** nitakepas komohkó:n niktapa:ki:ti.
<Sync time="293.194"/>
Niktapa:kia wa:n ke:mah ne:pa niktata:lia 
<Comment desc="aqui es niktata:lilia"/>
itilmahtsi:n mah tawa:ki.
<Sync time="298.653"/>
*Una vez** de wa:ki mo:stika nitahtsomaya para sepa motapatili:s n' *tahkosemana o** de itamia n' *semana**
<Sync time="306.223"/>
*porque** yeh sepa ya:s te:tekitili:ti:w *o** komo te:tekitilihkeh, ke:meh niktohtokak te:tekitilihkeh a:mo kipia tohtoni ne:n ki...,
<Sync time="315.715"/>
tohtoni *kigasta:ro:s o** kinamakas teisá:, niktohtokak se: *pobre**,
<Sync time="321.472"/>
pero ihkó:n ni:xpano:tok iwa:n.
<Sync time="326.011"/>
Wa:n *cuando** neh, *cuando** ne: kinemilia ne:n tikiliah to..., toohpaka:momá:n ya ne:n tomona:n,
<Sync time="334.827"/>
ne: kihto:s ekintsi:n kipia ke tik..., xikchi:wa yehwa i:n wa:n tik..., x..., ta:ka:n tiko:yati motao:l xiko:ya ya n' tao:l
<Sync time="344.574"/>
para tiketsati para mo:stika wa:n tiki:xtili:s nextamal ne:n ikoko:kka kihtowah,
<Sync time="351.677"/>
yehwa ya tehwa:n a:man tikiliah totenex. Tenextsi:n neli a:mo ki..., a:mo iwa:n kochis, tenextsi:n tiki:xtilia:yah wa:n ne:pa tikta:liah ika ne:, ika se: ko:ntsi:n.
<Sync time="362.702"/>
Pero neli nik..., ne: nikmattok ke ne:chmakakah ok se: ko:ntsi:n pero tein kohkoyoktik para panowa nehjó:n nexa..., ne:xa:yo:tsi:n tikihtowah, mah a:mo kichichi:na.
<Sync time="373.814"/>
Wa:n mo:stika tane:si a pos ti..., time:wa ya wa:n sepa tikitati a wa:n tikpa:ka ya tein tikue:choli:ti mo..., mota:tahtsi:n
<Sync time="385.419"/>
wa:n tikue:cholia wa:n kualtsi:n tikala:xo:s,
<Sync time="390.044"/>
a:mo, a:mo ta..., a:mo ki..., te:chilwia:ya a:mo nextamal ta:tahko tiktokti:ti nokone:w taxkal.
<Sync time="396.055"/>
Tiktokti:ti yehyema:nik wa:n mah alaxtik
<Sync time="399.965"/>
wa:n no:nohne:lmeh, a:mo tikta:lia ne: taxkal wehwei *porque** a:mo itskuinti takua:ti, ta: takua:ti ne: *cristiano**.
<Sync time="408.12"/>
Ihkó:n ne:chilwia:yah neh pos tak a:mo n'matik ox nikwelkakik oso a:mo nikwelmatik pero nikchi:waya *fuerza** wa:n nikta:lia:ya neli ne:n taxkaltsi:n 
<Sync time="418.192"/>
ke:meh ne:chnawatiaya ne:n imomá:n, ihkó:n nikchi:waya n' taxkaltsi:n wa:n nik..., nikmakaya.
<Sync time="425.048"/>
Nikmakaya wa:n nikilwi:s n' ehkos ox, ox "we:lik ki:sak notaxkal".
<Sync time="430.344"/>
Kihto:s "ke:mah pero nochipa iwki x'chi:wa ke:meh mitsnawatia no:má:n ihkó:n x'chi:wa",
<Sync time="434.633"/>
ihkó:n a:xka:n n'nekiskia ne: no:, nox...,noxwi:wa:n ya, a:mo no:..., nopiliwa:n, noxwi:wa:n.
<Sync time="441.575"/>
mah no: kichi:waskiah ke:meh neh nikpano:k *porque** neh nikpano:k
<Sync time="446.026"/>
a:mo tepitsi:n sah, neh nikpano:k *más** ke: se:, *más** ke se:, se: kuetax ne:chmagatia:skiah
<Sync time="453.445"/>
*porque** a:chi *lokohtik** katka ne: nomona:ntsi:n katka ka:mpa Dios kipia.
<Sync time="458.221"/>
A:mo n'mati ox, ox *bien** ne:chi:wilih *o** xa: ne:chchi:wilih se: *mal**.
<Sync time="462.705"/>
Pero de ke tein ka:mpa neh, ka:mpa tein ne:chilwih wa:n nikakik
<Sync time="467.178"/>
wa:n itilmah a:mo n'ta:li:s iwa:n ne:n tein neh notilmah,
<Sync time="472.366"/>
a:mo iwa:n n'ta:li:s nokone:w no..., we:noh yeh itilmah, nió:n tein ikone:w mah a:mo iwa:n n'ta:li notilmah, notilmahtsi:n okseko,
<Sync time="479.936"/>
tein yeh kixelowa, yeh kixelowa:ya itilmahtsi:n *aparte** kita:lia:ya
<Sync time="486.348"/>
n' itilmahtsi:n ikone:w. Neh notilmah seko wa:n yeh itilmah seko, 
<Sync time="491.297"/>
entó:s a:xka:n nik..., neh nikchi:wtok, *hasta** a:man nikchi:wtok.
<Sync time="496.063"/>
Nikxelowilitok itilmahtsi:n, seko n'ta:liah yeh itilmahtsi:n wa:n seko n'pia neh notilmahtsi:n,
<Sync time="502.334"/>
*porque** ihkó:n ne:chnawatia:ya *pobrecita** na:nahtsi:n katka.
<Sync time="505.616"/>
Wa:n a:mo n'matik ox ihkó:n nikchi:wa oso a:mo ihkó:n nikchi:wtok pero we:noh neh nikchi:wtok.
<Sync time="510.067"/>
Nikxelowilia itasa:ltsi:n *porque** a:mo ke:man kinekik mah nikma:nelo iwa:n notilmah itilmahtsi:n no..., ikone:w.
<Sync time="517.064"/>
*Cuando niktapa:ki:s seko niktapa:ki:s wa:n *cuando** neh nimotapa:ki:s no: seko
<Sync time="523.335"/>
wa:n xapohtsi:n ne:chkoto:nilia ya se: *pedacito** para neh ika nimotapa:ki:s,
<Sync time="527.96"/>
a:mo ke:meh a:xka:n tikuih ya pos nochi tilmah tein tik..., tein yetok tilmah nochi ika titapa:kah.
<Sync time="534.772"/>
A:mo ne:chkoto:nilia se: *pedacito** para neh ika nimotapa:ki:s wa:n se: *pedazo** para ikone:w,
<Sync time="540.361"/>
pero a:mo tila:wak katka, tikilwia:yah se: xapoh, kostik xapohtsi:n,
<Sync time="545.089"/>
kanaktsi:n, ihko:ko:ntsi:n sah katka.
<Sync time="547.996"/>
Tahko kitekia ne: na:nah katka wa:n yehwa yo:n ika n'tapa:kia:ya.
<Sync time="552.458"/>
A:mo ke:meh a:man tikaha:wihtiowih tikiliah ne: ika *cloro** ok, a:mo,
<Sync time="556.617"/>
tikxakualo:s pero ika moma:i sah wa:n ika n' a:tsi:nsah wa:n ika xapohtsi:n sah, yehwa sah yo:ni.
<Sync time="562.704"/>
A:mo tiktapa:ki:s ke:meh ne: a:xka:n tikuakualatsah ke tikihtowah ika xapoh, tikxakualowah ika miak *we:ibola** mochi:wa xapoha:t, a:mo.
<Sync time="572.137"/>
Ihwa:k tikuiah semi tepitsi:n sah wa:n no: komo tikita a:mo ki:sa nehjó:n *manchas**,
<Sync time="578.084"/>
tikuiah seki xiwtsi:n onkak, onkak nika:wi:n, mono:tsa pesma.
<Sync time="583.552"/>
Mono:tsa pesma nehjó:n xiwtsi:n, entó:s ka:mpa yo:n *manchas** kipia n' tilmah
<Sync time="588.983"/>
yehwa tikta:lilia:yah totilmahtsi:n para mah kichipa:wa ya, yehwa tikohohsayah, pesma.
<Sync time="595.795"/>
Pesma x..., mono:tsa xiwtsi:n *o** [ko]ma:mo seki ki..., seki kowtsi:n kilia:yah ne: kuitakowit,
<Sync time="604.503"/>
ne:chne:xtilihka ok yehwa *mismo nosuegra**, kuitakowit, yehwa yo:n ika niktapa:kia:ya no:...,*noseñortsi:n**
<Sync time="611.965"/>
*porque** neli ne: wehka:w a:mo nikmati ox semi *tipobres** katka
<Sync time="615.517"/>
*porque** ihwa:k a:mo tikuiah tei, i:pa xapohtsi:n sah tikuiah a:tsi:n wa:n toma:tsi:n.
<Sync time="620.218"/>
Wa:n komo ne:, yo:n *manchas** ka:sá: ika kipia, yehwa tikuiah kuitakowit wa:n yehwa tikuiah pesma 
<Sync time="626.465"/>
para tikta:liliah wa:n mah poliwi yo:n *manchas**,
<Sync time="629.586"/>
no: ki:saya mahyá: xapohtsi:n pero a:xka:n ne: a:mo tikuih ok, neh a:mo nikui ok *porque** pos
<Sync time="636.604"/>
tikita ya ke:meh kihtowah a:man nochi mopata,
<Sync time="639.723"/>
wa:n a:mo n'mati, tak neli mopata *porque** pos neli neh ekintsi:n a:mo nikui nehjó:n xiwtsi:n ok, 
<Sync time="644.619"/>
pero ne: ke:man *hasta** nopi:piltsitsi:n ika nikintapa:kia:ya wa:n koma:mo ne: 
<Sync time="648.971"/>
nopi:piltsitsi:n ne:chilia:ya ne: nomona:n katka
<Sync time="652.341"/>
ke mah niktapa:ki ika o:mekilit nopiliwa:n.
<Sync time="656.153"/>
Wa:n a:mo nikuis miak xapoh, nikuis tepitsi:n sah,
<Sync time="659.868"/>
se: xapohtsi:n de nikihtowa kana:wak kostikxapohtsi:n ahsi a para nopiliwa:n nikintapa:kia:ya, ma:kui:l pilimeh ika nikintapa:kia:ya.
<Sync time="668.456"/>
Wa:n ahsi a yo:nxapohtsi:n, a:xka:n a:mo ne:chahsi *porque** a:xka:n nikmachtih ya notasa:l
<Sync time="675.106"/>
nik..., nik..., nikxakualowa ika miak xapoh.
<Sync time="678.464"/>
A:man nikui *polvo** ya, a:man nikui a ne:n tikilia *cloro**, a:man nikui a ne:n *polvo** xapohtsi:n wa:n nikui xapoh de *pan**,
<Sync time="687.919"/>
a:man a:mo ne:chahsi ke:meh *antes** nikpano:k. A:mo nikmati ke:yeh ihkó:n te:chchi:wayah,
<Sync time="695.316"/>
ox kuali yo:n iwki ne:chchi:waya oso xa:, xa: ne:chchi:wilia:ya se: *mal**
<Sync time="700.991"/>
*porque** neli niktelihyowih *hasta** nimonemilia:ya wa:n nima:tamiti nimolia ika i:n xapoh wa:n pos tsikitsi:n 
<Sync time="708.496"/>
wa:n ta:ka:n o:me pa:nti ta:kat itilmah, *a veces** nankiowi:lowah,
<Sync time="712.709"/>
nanehkoh namotapatili:snekih pos ne:pa nankita:liah pero a:mo sepa nikwa:tsa wa:n name:chmaka, ne: 'maka mah maki.
<Sync time="720.041"/>
Ne: a:mo nikmakaya ok mah maki, nikpatilia:ya ma:ski pachtsi:n.
<Sync time="724.157"/>
Nikmakaya tasa:ltsi:n pero tein ma:ski palaktsi:n ya pero we:noh yehwa nikmakaya, 
<Sync time="728.907"/>
niktahtsomia:ya wa:n yehwa niktapatilia:ya ika,
<Sync time="733.958"/>
ehkos sepa, tak komo wa:kik itilmahtsi:n, a:mo wa:kik pero we:noh pos kipia motapatili:s komo sepa ehkok sepa a:paltik 
<Sync time="741.28"/>
wa:n sepa n'tapatili:s 
<Comment desc="aqui hubiera dicho motapatili:s"/>
ke:yeh *porque** pos a:paliw wa:n no: 
<Sync time="745.103"/>
oksé: we:noh mah tikihto:ka:n oksé: *sabor** kikui de a:paltia ne: se: itech
<Sync time="750.886"/>
wa:n me..., 
<Comment desc="quizá quiso decir ke:meh"/>
 ehko motapatilia pos kipia *quiere decir** pos se: kipata tasa:ltsi:n, se: kitama..., se: kimaka oksé:pa se: ma:ski, ma:ski ipachtsi:n pero se: kitapatilia
<Comment desc="pero motapatilia"/>
.
<Sync time="761.327"/>
Ihkó:n neh ne:chpano:ltih *nosuegra** wa:n ne:n komo niktapalo:lchi:wis,
<Sync time="768.897"/>
a:mo nikchi:was miak, ta: n'chi:was semi tepitsi:n sah ke:meh sepa tamahse:was sah wa:n yo:n tein, tein tikchihchi:was yehwa sah takua:s,
<Sync time="777.843"/>
yehwa sah ika titakua:s wa:n titakua:s sah ne:n tio:tak iwi.., ika
<Sync time="781.634"/>
para okyowatika xiketsa sepa, sepa tepitsi:n, se: *bolita** de etsi:n nio:n no: se: tahkokaxit tikihtowah,
<Sync time="788.771"/>
a:mo tahkokaxit ta: tiketsas tsiktsi:n sah.
<Sync time="792.443"/>
wa:n yo:n tik..., sepa tikchihchi:wili:s kualka:n, tikchihchi:wilia
<Sync time="797.271"/>
wa:n tiktapi:kia wa:n tein moka:wa xik..., mah sepa tami,
<Sync time="801.917"/>
mah tami nehjó:n tapalo:ltsi:n para a:mo ma:wilchi:wa.
<Sync time="805.556"/>
A:mo xokoya, a:mo pala:ni, i:n se:.... Tein ke:mah sepa tiknektiwi:ts kichi:wtok, sepa tikua:tih 
<Sync time="813.43"/>
para a:mo yehwa ok i:ni wa:n ekintsi:n tikuitih tsiktsi:n kilit yehwa ne:n tikuiti:w *tocena** ya.
<Sync time="819.874"/>
*Tocena** wa:n okyowa tik..., tsiktsi:n tika:was wa:n tikmanas okyowa para tikpi:kili:s ika nokone:w taxka:ltsi:n,
<Sync time="827.802"/>
ihkó:n ne: ne:ch..., ne:chnawatia:ya ne:n n' imomá:ntsi:n katka ka:mpa Dios kipia, e:mah.
<Sync time="835.101"/>
A:man nik..., a:mo n'mati ox, ox kuali ihkó:n ne:chnawatia:ya oso xa: noka ma:wiltia:ya, a:mo nikmati, *solamente** dios kimati
<Sync time="843.304"/>
pero yehwa yo:n wa:n komo nikchihchi:wili:s, nikchi:wili:s ika ne:n mante:katsi:n 
<Sync time="851.682"/>
pos semi tepitsi:n sah mah nikui mante:katsi:n para mah a:mo, mah a:mo, kihtowa:ya ke mah a:mo ika nikaha:wi ne:n ma:nte:ka ne:n emo:ltsi:n 
<Sync time="859.004"/>
*porque** ne:n *después** kihtikoko:s ikone:w wa:n teh no: kichi:wtok no: mitsihtikoko:s.
<Sync time="866.163"/>
Ento:s semi ne:, semi tepitsi:n sah ne:chmakaya n' emo:ltsi:n, ma:ski ne: mante:katsi:n mah n'chihchi:wili n' emo:ltsi:n ikone:w.
<Sync time="873.192"/>
Ne:chmakaka se *cazuelita** ihko:ko:ntsi:n wa:n se: ke:meh name:chlihtoya, se: tekaxtsi:n para n' chi:ltamo:ltaltsi:n n'chihchi:wilia:ya
<Sync time="882.409"/>
wa:n ne:n tein ika nikue:chowa:ya chili:toh se:, se: *puntita** de metama:itsi:n ihko:ko:ntsi:n kikoto:nka para yeh ni..., *icomida** n' ikone:w kichihchi:wili:s de itapalo:l a.
<Sync time="895.005"/>
ne:n chi:ltamo:ltal, nikixka ya n' tomatsi:n wa:n nikixka ya *chilito** wa:n ika nikmo:lta ya *chilito**
<Sync time="902.9"/>
Nikmo:lta ya n' tomatsi:n. Ta:ka:n yehwa ika n' tapi:ki:ti ikone:w pos yehwa ya nikchihchi:wilia ya, mm, ihkó:n pano:k yo:n,
<Sync time="912.193"/>
Wa:n nik..., ihkó:n nikitaya *pobre** na:nah ka:mpa Dios kipia,
<Sync time="921.605"/>
kihtowa:ya ekintsi:n xikketsa nextamal, tikue:choli:s nokone:w toto:nik
<Sync time="929.89"/>
wa:n tikpia ya tikentsati sepa seki pa..., para ne:, para okyowa, semi no: yehwa ya n' chi:walis katka se: kontsi:n ihko:ko:ntsi:n,
<Sync time="938.728"/>
tsikitsi:n ko:ntsi:n, a:mo tikuis we:iko:mit ke:meh a:xka:n tiktatsiwka:ketsah se: *semejante** ko:mit para no..., nochi a to:nal
<Sync time="946.407"/>
ekintsi:n tikua:ti tio:tak, okyowatika wa:n mo..., mo:stika tio:tak sepa tikua:skeh, a:mo tikua:skeh yo:ni.
<Sync time="953.198"/>
tiketsati para titakua:ti ekintsi:n, i:n tio:tak ehkoti
<Sync time="957.953"/>
wa:n te:ntami wa:n sepa xika:yo:ti yo:n nextamaltsi:n ihko:ko:ntsi:n *jarrito, jarrito tikihtowah** yahwa yo:n tikechili:s
<Sync time="966.628"/>
wa:n yehwa ika t'tamakas sepa ne:n.... Tikue:choli:s okyowatika ta:kat wa:n sepa t'tamakas wa:n ya:s sepa tekititi:w.
<Sync time="974.144"/>
A:mo ke:man ne:chmakak se: we:iko:mit mah ika nikechili inextamal, ihkó:n ne:chpano:ltih *señora**.
<Sync time="982.539"/>
Pos niktasohka:matilih *porque hasta** a:xka:n neh a:mo nik..., ihkó:n nikinilia nika:n no..., noxwi:wa:n,
<Sync time="990.196"/>
a:mo x'chi:waka:n ne: tein namehwa:n nankinekih, ne:chkakika:n,
<Sync time="994.247"/>
ika se: *viaje** mah name:chili teisá: ne:chkakika:n *porque** i:n, *lo que** tein se: kihyowia te:pal,
<Sync time="1001.384"/>
a:mo nanki..., a:mo nankihyowiah ekintsi:n. 
<Sync time="1004.417"/>
*Porque** te:pal se: kihyowia *más**ok ke: se:, *más** ok ke yo:n te:kuetaxwi:skiah, *más** ok ke mitsmagaskiah
<Sync time="1012.312"/>
*porque** a:mo mitsmakah se: teisá:, se: tapalkat we:i, 
<Sync time="1016.344"/>
ekintsi:n nikchi:wa ya ke:meh neh n'neki pero nehwa ya, pero ne: ke:man a:mo welia. 
<Sync time="1022.076"/>
Niketsas tein ekintsi:n nikue:cho:tiw para tio:tak, ekintsi:n niketsas wa:n tein okyowatika nikue:cho:s ok pos sepa niketsati.
<Sync time="1030.258"/>
E:mah wa:n a:t ke:meh name:chilia, a:t nikuiti:w na:wi *viaje** komo para *nococina**
<Sync time="1035.706"/>
wa:n chikuase:n *viaje** nikuiti:w pero komohkó:n ne: niktapa:ki:ti,
<Sync time="1040.201"/>
yo:n semi po:wtoya no: kem..., ka:nachi se..., ka:nachi *viaje** sah yo:n nikuiti:w n' a:t,
<Sync time="1045.183"/>
a:mo wel nikpano:lti:s nio:n no: wel me..., *ma..., más** a:mo wel nikuiti:w *más**, yehwa sah
<Sync time="1051.952"/>
ihkó:n neh ne:ch..., nikchi:waya ne:n nonepa..., nopano:lis, e:mah, ihkó:n nik..., nikihyowih.
<Sync time="1061.255"/>
Pero ne:, iwk..., iwtok nikihyowihtok *hasta** a:xka:n
<Sync time="1064.288"/>
pero a:mo ke:man nikihtowa, a:man no:, nikilia iksá: *hasta** a:man *noseñor**, a:man no: n'ma:mati a,
<Sync time="1070.429"/>
pero nehwa ya pero *cuando** yetoya imomá:n a:mo nikchi:waya yo:ni *porque** yehwa kimatia
<Sync time="1075.573"/>
wa:n ka:mpa mota:nili:s se: *cantavito** a:mo yehwa *tacobra:ro:ti:w noseñortsi:n** ta: yehwa *tacobra:roti:w te:momá:n.
<Sync time="1083.35"/>
Yehwa taki..., yehwa kuiti:w, yehwa kimatis toni tikua:skeh, toni kuiti:w
<Sync time="1088.386"/>
yehwa kita:ni, yehwa tahtaniti, ne:ch..., nikui:kas a nopili itaxta:wi:l, a:mo ke:meh a:man.
<Sync time="1095.318"/>
*Apenas** ya:lwa yowipta mosenta:lihkeh topilwa:n, "a: pos neh nika:n mati a tomi:n", 
<Sync time="1100.574"/>
nika:n seki nikalakia momoxtik, nika:n nikalakia *billete**. Ihwa:k a:mo, ihwa:k kimatia te:momá:n, 
<Sync time="1108.014"/>
mm. Ne: ke:man kimatia te:momá:n tomi:ntsi:n ma:ski ne: ke:man iwa:n tietok pero kimatia ne:n temomá:n tomi:n.
<Sync time="1114.867"/>
Ihkó:n neh ne:ch..., nipano:k, a:mo kima..., a:mo n'matia nehwa, neh nio:n n'mati ka:nachi kita:ni *noseñor**, neh mah n'maka n' taxkal.
<Sync time="1122.871"/>
neh mah n'maka itilmah, neh mah n'maka *icosas** 
<Sync time="1126.499"/>
pero yeh kimatis tomi:ntsi:n imomá:n, i:pa wehka:w a iwa:n *nimoservi:rohtok a pero ne:n kimati yehwa tomi:ntsi:n.
<Sync time="1134.709"/>
A:mo nikmatia ka:nachi kita:ni, ox kita:ni *peso**, kita:ni *cincuenta centavos**, mm, ihkó:n, ihkó:n nipano:k, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1147.001" endTime="1166.702">
<Sync time="1147.001"/>
A:man kuali 'te:chtapowi:s *desde** ke:meh, ke:man teh *este** pos tikihtowa tisiwa:ntito wa:n tikitaya pos nochi ne: ke:man toni ne:n
<Sync time="1154.583"/>
tohtoni ne:n kikuiah ke:meh i:n kalihtik para *pues este** ne:n ke:meh i:n tikote:noh *este** chi:walis de na:nahmeh ton..., toni *este**, toni ne: yehyetowa wa:n toni ne:n kikuiah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1166.702" endTime="1626.952">
<Sync time="1166.702"/>
Pos ne:, pos ihwa:k tikuiah nochi ko:mit,
<Sync time="1173.893"/>
*porque** neh ne:chmakakah se:, se: ko:ntsi:n para noa:w,
<Sync time="1179.46"/>
ko:mit, kilia:yah yo:n ko:mit, a:mo kilia..., a:mo kilia:yah ne: ko:mit sah,
<Sync time="1187.878"/>
kilia:yah *cuartillako:mit, cuartillako:mit porque** tepitsi:n ihko:n, ihko:ko:ntsi:n sah,
<Sync time="1194.591"/>
ke:meh se: *kilo** a:man et tikmanah, sayeh pe..., sayeh aki ko:ntsi:n,
<Sync time="1200.169"/>
yehwa yo:n mono:tsaya *cuartillako:mit**.
<Sync time="1202.909"/>
Wa:n para notikote:noh se:, se: kilia:yah me:liohko:mit,
<Sync time="1210.534"/>
me:liohko:mit yeh kikuiah ne:n a:t se: tso:tsokol.
<Sync time="1215.505"/>
Se: tso:tsokol tikuiti:w n' a:t, pexo:nis mo..., mome:liohko:n.
<Sync time="1221.05"/>
Mome:liohko:n wa:n mome:liohko:wa:n tikinka..., kalan tikimpias sake:ra o:men *o** e:yi:n 
<Sync time="1226.628"/>
para ompa tikte:ktehko ya, para yehwa ya para t'tapa:ki:s *moseñor**.
<Sync time="1230.863"/>
Yehwa nehyó:n ika ne:n ni:xpano:k, a:mo ke:meh a:man tik..., pos tikowah ne: Cuetzalan yo:n wehwei kuetaxmeh,
<Sync time="1239.711"/>
tikowah ne: *a veces** tein t'welitah se: tapalkat tein we:i para tikihtowah tike:wah toa:tsi:n.
<Sync time="1246.08"/>
Ihwa:k a:mo, ihwa:k tikuiah *cuartillahko:mit** wa:n me:liohko:mit.
<Sync time="1251.853"/>
Yo:n me:liohko:mit tikilia:yah pero tein yo:n ata mahyá: tamalko:mit, we:i 
<Sync time="1259.467"/>
pero ekintsi:n pané: a:mo no: semi onkakeh ok, onkakeh Zacapoaxtla, neli seki onkakeh ok
<Sync time="1264.806"/>
wa:n n'pia ok neh, me:liohko:meh nikimpia o:me ok wa:n *cuartillako:meh** nikimpia ok,
<Sync time="1271.305"/>
nikowa wa:n nike:wa, nik..., nikimpia, mm.
<Sync time="1277.879"/>
Wa:n *cazuela** wa:n tein ika nimoa:chi:wi:lkuis se: tikilia:yah kaxahpa:s,
<Sync time="1286.045"/>
kaxahpa:s wa:n tein ika ne: nikwahkalo:s n' a:t tsiwahkal.
<Sync time="1293.193"/>
Tsiwahkal para a:mo tein a:man onkak tsiwahkal, kowtsiwahkal
<Sync time="1297.831"/>
onkakeh nika:n, ne: ka:mpa neh nimoskaltih, we:noh ka:mpa a:man ninemi, ta:kih ok
<Sync time="1305.986"/>
yo:n kuama:pan, a:mo, a:mo yo:n kuomekat, kuama:pan,
<Sync time="1312.095"/>
kilia:yah kowtsiwahkal, yehwa yo:n no: semi *listo** x'pia para komo tikma:petskoh pos iksá: tapa:nih.
<Sync time="1320.532"/>
entó:s komo tapa:n teh xik..., xikui ne:n oksepa se: pero pos a:mo tikui ok tein tiktapa:n ya
<Sync time="1327.994"/>
wa:n koma:mo ta:ka:n tiktapa:n wa:n tikita ke mitsservi:ro:s xikihihtsoma.
<Sync time="1333.063"/>
'kihihtsoma komohkó:n tiktapa:n, ihkó:n ne:chchi:waya na:nah katka,
<Sync time="1338.771"/>
komohkó:n sayoh *moraya:roh**, xikihihtsoma, *mitsservi:ros por eso** tiktapa:n.
<Sync time="1345.692"/>
Mm, para o:rah ta:ka:n tikelewia *cafecito** xikte:ka ika kowtsiwahkal
<Sync time="1352.808"/>
*o** tikewil..., tikse:wilihtok *moseñortsi:n** ne:n kahfe:ntsi:n *o** tikse:wilihtok ato:ltsi:n ika *mismo** kowtsiwahkal
<Sync time="1360.508"/>
pero kowtsiwahkal, a:mo ne:, ne: ta:li:xko mowila:na tikiliah xi:kal, a:mo,
<Sync time="1366.465"/>
kowtsiwahkal, wehka[pan] we:i mochi:wa kowit ata ke:meh kahfe:n.
<Sync time="1371.144"/>
Entó:s yo:n ompa xo:chiowa mahyá: se: ke:meh kowxi:lo:tsi:n xo:chiowa, ihkó:n xo:chiowa no: 
<Sync time="1378.065"/>
wa:n moskaltia ihkó:n, we:i no:, ka:mpa tein we:i, we:i
<Sync time="1382.863"/>
wa:n onkak seki mahyá: *trompotsitsi:n** ihkó:ko:n, ololtsitsi:n wa:n te:npihpitsa:wkeh,
<Sync time="1389.394"/>
yehwa yo:n para tik..., yo:n tikte:ntekis komohkó:n yo:n *tro:mpohtsitsi:n** mochi:wa ya.
<Sync time="1396.076"/>
Tikte:ntekis wa:n ke:mah tikmanas tepitsi:n mah moxokolti
<Sync time="1401.6"/>
yo:n para tike:wili:s *a ver** teisá: ompa de n' tike:was mo..., moa:ko:xah *o** tike:was *mohilo**
<Sync time="1408.997"/>
yehwa yo:n ika timotae:wiayah tehwa:n ne: wehka:w.
<Sync time="1413.719"/>
Wa:n komo tik..., tikneki teisá: tikchi:was ok *más** mochi:walis tehwa
<Sync time="1422.037"/>
entó:s kihtowa:ya ke xik..., xitahtsoma ya,
<Sync time="1426.51"/>
xik..., xiktasa:lwi nokone:w itilmah, i:n yetok ne:n a:ko:xah wa:n i:n yetok n' *hilo**
<Sync time="1432.326"/>
wa:n ke:mah komo ti..., tiktahtsomih ya, a:man ximoketsa ya, a:man x'chi:wati a *mococina**
<Sync time="1438.705"/>
'chi:wati a ne:, xitisiti a, xiketsati a mokahfe:n, ehe, xiketsati a kahfe:n, ehkoti nokone:w
<Sync time="1449.016"/>
pero nio:n x..., *hasta** a:xka:n yo:n *experiencia** komo ke tanemili:lis nikpia *hasta** a:man.
<Sync time="1455.395"/>
Nikpia *porque cuando** neh, neh nietok *cocina** semi nikmattok
<Sync time="1461.59"/>
ke:meh ne:, a:man ne: wehka tekitih, a:mo *porque** wehka tekitih ehkotih tahkoyowa:n,
<Sync time="1467.265"/>
ke:meh a:man nochi onkak ke:ní:w para niman tiehkos, ne: tekitih San Antonio
<Sync time="1472.832"/>
ma:kui:l ho:rah tio:tak nikimpe..., we:noh yehwa:n ya i:n kone:meh nikimpe:wa ya mah kiketsaka:n ya *cafecito porque** ehkoti a *ininabueloto**
<Sync time="1481.594"/>
ta:ka:n initech moka:wa, a:mo inintech moka:wa neh sikie:ra nikinawatia, neh nikinilwia
<Sync time="1487.497"/>
manaka:n ya kahfe:n pero neh ne: a:mo *porque** semi ne:chta:ni *flojera** ta: kuali n'chi:was 
<Sync time="1494.05"/>
pero pili no: n'neki no: mah moi:xpeta:ni.
<Sync time="1496.822"/>
Pili no: n'neki no: mah weli a pero ke:meh neh niki:x..., neh nikitak a wa:n nik..., nik..., kihtowa ne:n a:koni nikekoh ya toni *bueno** wa:n toni *malo**,
<Sync time="1506.883"/>
neh nipano:k a, neh ekintsi:n *hasta** iksá: ihkó:n nikinilwia namehwa:n nan..., namowa:ltehte:kati:wih iwa:n se: okichpil ok pero neh a:mo ok, neh nimowa:lte:kati:w a *campo santo** ya,
<Sync time="1518.06"/>
namehwa:n ximone:xtili:ka:n *namococina** ya,
<Sync time="1521.223"/>
mone:xtili:ka:n n' emo:l, mone:xtili:ka:n kahfe:n, mone:xtili:ka:n namonexko:n,
<Sync time="1526.562"/>
mone:xtili:ka:n namo..., namo..., namosintsi:n ta:ka:n nanko:yatih,
<Sync time="1530.894"/>
no: semi *con tiempo** se: ko:ya para tik..., tikchi:wati *mococina** ya, ke:mah tiketsati a monexko:ntsi:n 
<Sync time="1538.411"/>
tikui a *a ver** toni ika tikma:nelowa, t'ma:nelowa para mah ka:kaxa:ni *porque** tao:ltsi:n monepanowa,
<Sync time="1545.981"/>
monepanowa tiketsah, entó:s de mota..., monepanowa kipia ke tikaxa:ni:s para nochi pixkis,
<Sync time="1552.48"/>
nochi ki:sas nie:wayotsi:n, ihkó:n ne: nik..., nimonemilia neh 
<Sync time="1557.971"/>
pero a:mo n'mati seki nona:nahikni:wa:n ox nochi ihkó:n monemiliah pero neh ihkó:n n'nemilia,
<Sync time="1562.336"/>
nikma:nelowa *porque** ihkó:n ne:chne:xtilih ne: no:..., *nosuegra**
<Sync time="1566.852"/>
ihkó:n ne:chne:xtilih *porque** kihtowa:ya xoka:kaxa:ni monextamal, ka:kaxa:ni, ma:nelo
<Sync time="1573.307"/>
para mah  kualtsi:n pixki nochi, para motaxkal,
<Sync time="1577.488"/>
motaxkal a:mo ki:sas ke:meh ne:n kiliah to:to:kowe:wat. Motaxkal ki:sati kuahkuali,
<Sync time="1585.102"/>
motaxkal mah poso:ni, ma:ski wehwei kichi:wtok *o** tsikitsitsi:n pero mah mochi:wa *bolitas**.
<Sync time="1592.846"/>
Emah, ihko:ni ne:chilia:ya wa:n neli ihkó:n ni..., ihkó:n neli n'tamakaya ikone:w *porque** ihkó:n ne:chnawatia:ya wa:n nik..., nikie:kkakik *porque** nimoliaya 
<Sync time="1600.676"/>
a:kon ne:chilwi:ti *más** ka:n n'pia a:kin.
<Sync time="1604.012"/>
A:mo wa:la:ti *noabuelita**, a:mo wa:la:ti noa:wi, a:mo wa:la:ti no:má:n,
<Sync time="1609.33"/>
ihkui:n x'chi:wa *hombre** nimitsnawatia ihkui:n x'chi:wa, a:mo xitanahna:nkili sah, 'chi:wa ihkui:n,
<Sync time="1614.518"/>
kanah, *nopersonalmente** wa:n nikchi:wak kuali wa:n koma:mo pos yo:n semi nehwa ya, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1626.952" endTime="1631.598">
<Sync time="1626.952"/>
Ton oksé: *este** tapalkat tikuia ne:n motikote:noh.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1631.598" endTime="1829.551">
<Sync time="1631.598"/>
Pos nikuia yehwa ya ne:n, yehwa ne: tikiliah kaxahpa:s wa:n *cazuela**
<Sync time="1640.371"/>
wa:n yehwa ya ne:n ko:mit, ko:mit para ne:n emo:ltsi:n
<Sync time="1647.183"/>
yehwa wa..., pero tikilia:yah ne:n para n' emo:ltsi:n niketsaya
<Sync time="1653.93"/>
yehwa yo:n tikilia:yah *cuartillako:ntsi:n, cuartillako:ntsi:n
<Sync time="1658.241"/>
porque** tsi:tsikitsi:n, yehwa *cuartillako:ntsi:n**
<Sync time="1661.761"/>
wa:n tein nimitsilia ne: ko:mit de n' achi we:i, de n' para se: *kilo** et
<Sync time="1668.248"/>
pos yo:n no: se: wa:n no: oksé: me:liohko:mit, e:mah, yehwa yo:n 
<Sync time="1673.793"/>
wa:n nikui, nikuia *sokitaza**, no:, no: kipia inakastsi:n pero *sokitaza**, tilaktik.
<Sync time="1681.223"/>
Wa:n no: kipia inakastsi:n *plato** nikuiah pero nehjó:n ata mono:tsa chi:ltekaxit.
<Sync time="1686.92"/>
Yehwa yo:n neh nikuia n' tikote:noh wa:n *kowcucharita,
<Sync time="1693.494"/>
kowcucharita** pos i:pa onkak, i:pa *kowcucharita** sah.
<Sync time="1697.783"/>
Wa:n xi:wah pos i:pa yehwa ya ne:n de n' komekat
<Sync time="1702.299"/>
yehwa a:m..., a:man kinte:mah ne: Cuetzalan, miak, se: *montón** ne: *kowcuhcaritas**, komo ke *xiwitas**,
<Sync time="1711.147"/>
ke:meh ne: ta:tah Miguel Sierra kininamaka yo:n *cucharitas, xiwitas**
<Sync time="1717.624"/>
yehwa yo:n neh nikuia tikote:noh wa:n nikuia a:mo nikuia ke:meh a:man tiketstokeh se: *varilla**, xahkale:wtok.
<Sync time="1726.451"/>
Tikuiah tel..., telamastsitsi:n, no: timote:molti:tih wehka.
<Sync time="1731.054"/>
Telamastsitsi:n komo tiketsati mo..., monextamaltsi:n pos tikui a se: tein no: taksa kuali,
<Sync time="1738.386"/>
tein no: kuali moketsa, *porque** nah n'ta:lili se: *bola, bien** nipawi:n yowi, *bien** ne:wi:n yowi, pero kipia ke motetekuinowa no:,
<Sync time="1746.054"/>
pero telamas, a:mo nikuia teyi, telamas mo..., mono:tsa i:pa no:telamastet,
<Sync time="1754.491"/>
e:mah telamas mahyá: *bola, bolatik** ka:mpa, ka:mpa yetok no:,
<Sync time="1761.455"/>
no: semi i:xmach nehjo:ni, e:mah, yo:n tikonkuiah a:taw.
<Sync time="1766.816"/>
Tikuitih sake:ra o:me oso e:yi para yehwa tikua:na:miktiah wa:n t'chi:wah teisá:
<Sync time="1772.913"/>
*porque** nika:n xikui se: tet, *cualquiera** tet, *cuando** teh tikakis topo:n ya, e:mah.
<Sync time="1779.325"/>
Tikakis ka..., *o** koma:mo *mismo** yeh ompa moxe:lowa sah, a:mo *importa** topo:nis, moxe:lowa, e:mah.
<Sync time="1786.841"/>
Yehwa sah yo:n neh nikuia *nococina** wa:n nomet a:mo nikuia, a:mo nikuia ne: ahko,
<Sync time="1796.321"/>
ihwa:k ke:meh nankihtohtoyah ekin, ke tankua:pech nikuia,
<Sync time="1801.195"/>
takua:pchtsi:n no: *nimoconsengui:rowilia:ya** ne:n no: owapachtsi:n, 
<Sync time="1805.657"/>
nikchihchi:wa se: ihko:ko:ntsi:n wa:n nimotankua:ketsaya nitisia.
<Sync time="1810.195"/>
Nota..., nitankua:ihkak nitisia wa:n ompa ni..., nika:n nitisi wa:n nika:n n'ta:lia nokoma:ltsi:n,
<Sync time="1817.516"/>
ni..., ka:mpa nikta:lia nokoma:ltsi:n wa:n nika:n nikta:lia notaxkaltsi:n, ne:wi:n ihkak n' emo:ltsi:n, 
<Sync time="1823.749"/>
wa:n ta:ka:n nikchi:w emoltsi:n. [k]E:mah yehwa yo:ni nipano:k.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1829.551" endTime="1833.905">
<Sync time="1829.551"/>
A:man a:mo ta:lpan ok etok metat.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1833.905" endTime="1874.216">
<Sync time="1833.905"/>
Ekintsi:n a:mo ok, ekintsi:n ni..., ekintsi:n no: nik..., no: nikta..., we:noh no: n'tachihchi:wih.
<Sync time="1840.956"/>
Mm, i:n o:ra *poco** n'tachichi:wih ika se: tet we:i, ihkó:n
<Sync time="1844.75"/>
para ka:mpa niketsas a:mo nikoli:nis.
<Sync time="1847.335"/>
Ompa yetok nio:n moli:nia, nio:n mowita:tsowa nio:n kanah yowi, 
<Sync time="1851.169"/>
pero ekintsi:n ne:chihkuanilihkeh *porque** pero ne:chchi:wilihkeh *piso**, pero n'milihtok sepa n'ta:li:ti ompa.
<Sync time="1857.396"/>
Nikta:li:ti, ke:yeh n'ta:li:ti *porque** a:mo nikwelita mah kakalaka ka:mpa ni..., nikoli:nis nometatsi:n mah a:mo kakalaka, mah a:mo kakisti.
<Sync time="1865.216"/>
Mah eto kuali, mm, ihko:ni yo:ni.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1874.216" endTime="1880.368">
<Sync time="1874.216"/>
Pos a:man *este** xite:chtapowi ke:ní:w se: kichihchi:wa ne:n tiko:mit ka:mpa se: taxo:taltia.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1880.368" endTime="2053.136">
<Sync time="1880.368"/>
Mm. Pos soh se: ta..., se: kitachkuilia, se: kitachkuilia ne:n ko:mit
<Sync time="1888.545"/>
wa:n ke:mah ompa se: kipanta:lia ya.
<Sync time="1891.978"/>
Komo tikneki tikta:lia tepitsi:n ne:, tein *mero, mero** to..., itech ta:ltikpaktsi:n,
<Sync time="1898.433"/>
tikta:lia tepitsi:n tatio:chi:wala:t. Tatio:chiwala:tsi:n tikta:lia *cruzado**
<Sync time="1905.397"/>
para mah a:mo mitsma:tokili nehjó:n *malo** entó:s ompa tiktachkuilia ya wa:n ke:man t'panketsa ya n' ko:ntsi:n
<Sync time="1913.639"/>
moka:waki ne:n ko:ntsi:n wa:n tekochtsi:n ihkó:n *rasadito**,
<Sync time="1919.498"/>
ke:meskia tamanistik tikihtowah, *parejo**.
<Sync time="1923.484"/>
Entó:s tikte:molia ya ne:n, tiktemo..., tikte:mowaya ne:n talamas, 
<Sync time="1930.013"/>
se: t'ta:lia ya nika:n telamas, oksé: nika:n, oksé: nika:n 
<Sync time="1934.715"/>
wa:n *a ver** toni tiketsati *o** titamili:ntia ya, tikta:lia tsiktsi:n kopaltsi:n.
<Sync time="1942.015"/>
*Primero** ko:ntsi:n, itech ko:ntsi:n tikta:lia kopaltsi:n, t'ta:lia tekoltsi:n 
<Sync time="1948.437"/>
t'ta:lia se:, o:me kowtsi:n ihko:n ya wa:n ke:mah t'ta:lia ya *más**, tikta:lia ya *más**,
<Sync time="1956.69"/>
*más** tikta:lia para ne:, ma..., entó:s mochi:wati a n' tekoltsi:n,
<Sync time="1963.362"/>
para *más, más mollenarowa, mollena:rowa, mollena:rowa** ne:n ko:ntsi:n *hasta** no: pexo:niki.
<Sync time="1970.066"/>
Wa:n de pexo:nikia, entó:s seki teh tikxe:lowa ya ihkó:n.
<Sync time="1975.514"/>
Tikxe:lowa ya wa:n sepa seki t'ta:lia kowtsi:n para ne:n kownextsi:n momoya:wa ya,
<Sync time="1982.24"/>
entó:s kownextsi:n kitoto:nihtok a, kitoto:nihtok a *porque** kuecha:wak n' ta:ltikpaktsi:n,
<Sync time="1989.81"/>
nehjó:n ka:mpa kawa:ntok nochi tikta:lia ihkó:n ya sepa
<Sync time="1996.439"/>
m..., wa:n ke:mah sepa titaekatia, ne:pa wa:n ne:pa tiki:xtia n' kownextsi:n.
<Sync time="2002.71"/>
Ke:meh etok telamas ninipaka ihkó:n t'pano:ltia.
<Sync time="2006.425"/>
Yehwa, yehwa yo:n ompa tikihto:s motikote:noh ya, a:mo ka:..., a:xka:n tikihtowah *brasero**, a:mo, tikote:noh.
<Sync time="2015.403"/>
Yehwa ma:se:waltikote:noh, *antes** kilia:yah tixi:k.
<Sync time="2022.475"/>
Tixi:k kilia:yah *porque** ke:yeh ompa kichi:wah ne:n *cocina** ya,
<Sync time="2029.396"/>
titapalo:lchi:wah, ompa tikchi:wah toemo:ltsi:n, ompa tikchi:wah totaxkaltsi:n, ompa tikchi:wah tonexko:n,
<Sync time="2035.889"/>
ompa tikchi:wah ne: to..., tokilko:ntsi:n taxkaltsi:n.
<Sync time="2041.212"/>
Ompa timanah ya *a ver** toni timo..., [timo]molo:ntili:tih tokahfe:ntsi:n,
<Sync time="2045.598"/>
nochi ompa titamolo:ntiah ya, e:mah, yehwa yo:ni.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="2053.136" endTime="2056.84">
<Sync time="2053.136"/>
Tipankowit a:koni kita:lia:ya, siwa:t oso ta:kat.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2056.84" endTime="2161.612">
<Sync time="2056.84"/>
Pos tipankowit *cuando** ni..., *cuando** ne: niknemilia ke nehwa n'chihchi:wa ya,
<Sync time="2063.663"/>
nikta:lia o:me *lazo** wa:n ninipaka n'ta:lia ya, a:mo ke:man n'ta:li yo:n i:eka..., 
<Sync time="2071.255"/>
*porque a veces** ompa ke:meh i:n motikui, nikta:lia ke:meh i:n, ke:meh ton *tanto** kimakas tiehekat,
<Sync time="2078.771"/>
ompa wa:kis nokowtsi:n, niksaka nokow wa:n ompa nikahkote:ma ya.
<Sync time="2084.078"/>
Ompa nikahkote:ma para *cuando** n'neki kowit wa:kik niktemowia tein *primero** tatampa etok para ke:mah niktikota:lia.
<Sync time="2091.809"/>
Nikneki nitisis ihsiwka pos ihsiwka ne:chne:xtilihkah, ihsiwka mah nitisi,
<Sync time="2096.705"/>
pero tepisti:n nitapolowa ekintsi:n pero noma:wa:n wa:n nika:n noahkolko, i:n noma:i a:mo yetok *derecho**
<Sync time="2102.867"/>
pero entó:s ekintsi:n a:mo wel nimoihsiwka:tixilia, nitisi pero i..., semi yo:lik
<Sync time="2109.691"/>
*porque** nika:n i:n a:mo wel nikoli:nia ihsiwka, nika:n motetsi:loh wa:n a:mo nimomakak kue:ntah
<Sync time="2116.048"/>
wa:n de motetsi:loh pos a:mo wel ihsiwka nitistiwetsi.
<Sync time="2119.622"/>
Pero neh katka notaxkal nikta:lia wehwei, pa:pata:wak *o** nekis tsikitsitsi:n ke:meh n'nekis, n'ta:lihtiwetsi ihsiwka
<Sync time="2128.265"/>
Mm, so..., ihkó:n ehkoya no..., nota:tahtsi:n kihto:s, "neh nimaya:na"
<Sync time="2135.003"/>
"A: we..., timaya:na ekintsi:n, a:mo teh ximolwi, xitayi kahfe:ntsi:n *mientras** niktikotamo:ta 
<Comment desc="aqui  creo que es más usual niltikoketsa"/>
koma:l wa:n ekintsi:n titakua:ti".
<Sync time="2142.345"/>
N'tikoketsa wa:n n'tipi:chilia wa:n *orale**, n'ta:lihtiwetsi notaxkal wehwei
<Sync time="2147.446"/>
*cuando** yeh nechilia ke w..., ehko maya:na pos ihsiwaka n'ta:lilia wehwei para mah no: takua, mah no:ixwi ihsiwka,
<Sync time="2154.009"/>
*porque a veces** de se: kalakiki se: maya:na fie:roh *o** se: a:miki, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="2161.612" endTime="2166.453">
<Sync time="2161.612"/>
kihtowa ke *este** onkaya se: tipankowit i:xihkak, ke:ní:w yo:n kichi:wayah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2166.453" endTime="2277.076">
<Sync time="2166.453"/>
Mm, ke:n..., yo:n i:xihkak, i:xihkak ke:meh, ke:meh ne: etok, ke:meh ne:
<Sync time="2173.309"/>
wa:n ne:pa, ne:, ne: *punta** etok a ne: wa:n n' ta:lpan no: metsihkak a
<Sync time="2179.255"/>
entó:s onpa kie:waltiah ya kowit, kitekpa:nah ya *hasta** ahko, pero yo:n a:mo ke:man kuali yo:ni.
<Sync time="2185.916"/>
*Nocuñado** ata *kipasa:roh mero cuando** mo..., *cuando** Moisés Zamora tekititoya para, para *presidente**
<Sync time="2199.725"/>
ihkó:n yetoya ke:meh ne: kowit wa:n yehwa:n taka:wte:wkeh *tamiwa:ltavota:ro:tih** kit,
<Sync time="2205.785"/>
toni *pasa:roh** kixahsih tsompopo:ka kowit.
<Sync time="2209.44"/>
Ompa tatamik, tatak nochi n' am..., *papeles** de n' pi:pil, tatak nochi *papeles** de n', de n' *casamiento** a:mameh, *parejo**.
<Sync time="2219.891"/>
Yehwa a:mo kualtsi:n *mejor** a n' ahko, ahko tein ya wa:kik wa:n tein a:mo pos, i:pa, i:pa wa:kis.
<Sync time="2227.949"/>
Mm, mah no: se: kita:lia *cuando** kiowi, pero *cuando** a:mo pos, a:mo se: kita:lia *porque cuando** to:na pos onkak a:t, onkak kowit wa:kik.
<Sync time="2236.299"/>
Mm, entó:s se: mokui:li:ti, se: motehtekili:ti kowtah
<Sync time="2241.151"/>
*o** ta:ka:n tikpia *moranchito** pos t'te:xi:ma wa:n se: *dos meses** tikuiti:w a wa:kik a,
<Sync time="2247.888"/>
e:mah, ihkó:n neh n'chi:wa, pero ekintsi:n a:mo teh *niservi:rowa** neli *porque medio** de i:n *enfermedad.
<Sync time="2255.783"/>
Ekintsi:n nochi ne:chkokowa noma:wa:n nika:n no:..., noahkolko ka:mpa i:xaktok,
<Sync time="2260.722"/>
nihnika:n ne:chkokowa, a:mo wel tik..., a:mo wel nimokuahkuawia
<Sync time="2266.365"/>
wa:n neh ke:meh niopoch nitatehteki, mm, ihkó:n nipano:k wa:n ihkó:n nipano:tok ke *fuerza**, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="2277.076" endTime="2279.156">
<Sync time="2277.076"/>
Popo:ch a:mo tikuik ok.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2279.156" endTime="2375.428">
<Sync time="2279.156"/>
Popo:ch nikchi:wka ok, *o** popo:ch neh yehwa no: katka *nococinera**
<Sync time="2285.448"/>
nikahsis se: *chilito**, nikahsis o:me *chilito** nik..., niki:xtapechtia ika se: a:matsi:n ke:meh i:n 
<Sync time="2291.947"/>
ompa nikahkotamo:ta nochili:toh, ompa wa:ki, nikneki chi:ltekpinwa:ktsi:n ompa nikahkotila:na
<Sync time="2298.651"/>
*o** noistatsi:n nikta:lia ompa para mah a:mo, mah a:mo kue:cha:wak.
<Sync time="2304.034"/>
*O nopanelita** ta:ka:n nikahsi pos ompa n'ta:lia,
<Sync time="2308.492"/>
yo:n *panela, pane:lahtipankowit** no: n'piaya ok,
<Sync time="2312.081"/>
*porque panelatipankowit** no: se: wa:n tipankowit para kowit no: se:, mm, yo:n no: n'pia ya.
<Sync time="2321.384"/>
*Panelatipankowit** nikpiaya *porque** ke:meh tapa:tskayah ka:mpa ne: niahsik ne:n, komo ke ka:mpa niwa:le:wka,
<Sync time="2330.265"/>
ka:mpa niwa:le:wak kipia ya ne:n *panela**
<Sync time="2335.518"/>
wa:n ne:chka:wilia:yah tein ne: iniwa:n ti..., tiki..., titahkotiah,
<Sync time="2340.337"/>
entó:s ompa ne: nikta:lia:ya nopanelita** sake:ra se: *veinte** ompa niknepanowa, ompa niktila:na, nitaya:ya sah, a:mo ke:meh a:man nochi niko:wtok
<Sync time="2347.637"/>
a:mo ke:meh a:man nochi niko:wtok. A:man kipia ke nimokowili:s nopaneli..., ne: *noazúcar**.
<Sync time="2353.789"/>
A:man *azúcar**, a:man a:mo tikuih ok *panela**, mm *porque** tak tikihtowah neli *cambio**,
<Sync time="2360.428"/>
mopatak a, pos ekintsi:n nochi *panela** ne:chchi:wilia *mal**,
<Sync time="2366.092"/>
tata noyo:lo komo nitai:k *panela o** mahyá: wi:tsa mahyá: xoko:k notoskak, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="2375.428" endTime="2379.998">
<Sync time="2375.428"/>
Kuali tite:chtapowi:s ke:ní:w t'chihchi:waya ne: i:n mopopo:ch.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2379.998" endTime="2486.458">
<Sync time="2379.998"/>
Ke:mah, ne: pos *a veces** nikte:mowa:ya me..., yo:n komekat *o** kowe:wat.
<Sync time="2387.078"/>
Kowe:wat mono:tsa to:to:kowe:wat *o** tepe:xo:no:kowit.
<Sync time="2392.872"/>
Tepe:xo:no:kowit, se: kowsti:n ihko:ko:ntsi:n tikte:nteki wa:n nikehke:wa
<Sync time="2398.872"/>
wa:n nikchi:wa sikie:ra i:xna:wi para a:mo niman koto:ni.
<Sync time="2403.486"/>
Wa:n ne:, ne na:wka:n no: n'ta:lia:ya para ompa n'ta:lia:ya ya kopano:l pata n'ta:lia:ya ne:n, para n'ta:lia:ya kopano:l de n' *panela**
<Sync time="2412.984"/>
para n'ta:lia:ya ya ne:n, no: *igual** kowit de n', para kowit nikilpia:ya yehwa.
<Sync time="2418.659"/>
*Más** wehka:wa xo:no:kowit wa:n yehwa ya ne:n to:to:kowit,
<Sync time="2424.833"/>
komo se: kita:lih, se: kiehke:wak to:to:kowit, *porque** to:to:kowit kualtsi:n no: ehke:wi, pero *solamente** xo:no:tsi:n
<Sync time="2432.555"/>
mahyá: niman pohposteki, ta: taxi:kowa tepe:xo:no:t wa:n taxi:kowa to:to:kowit ie:wayotsi:n
<Sync time="2441.74"/>
yehwa ke..., se: ke:meskia mah no: se: kine:nepano
<Sync time="2444.934"/>
wa:n mah se: kita:li ke:meh, mahyá: se: kipilo itech oksé: kowit
<Sync time="2449.397"/>
para mo..., nika:n t'ta:lia ya motipankow de n' *panela** 
<Sync time="2453.127"/>
wa:n nika:n tiktsikowa ya, i:ka:n mahyá: tsikawtok a, ihkó:n 
<Sync time="2457.757"/>
tsikawtok a ne:n kowe:wat, e:mah nika:n tatampa pos tikta:lia ya *a ver** ton t'ta:li:ti.
<Sync time="2465.154"/>
T'ta:li:ti *mopanelita o** t'ta:li:ti mokow, no: *igual**,
<Sync time="2469.356"/>
e:mah wa:n no: semi t'pias *cuidado** komo tikitak wa:kik a pos tikpata
<Sync time="2473.948"/>
ke:yeh tikpatas *porque** wa:kik a, *cuando** yeh kinemili:s postekis pos senpostekis.
<Sync time="2479.667"/>
No posteki nehjó:n kowe:watsi:n, mm, *porque** no: wa:ki.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="2486.458" endTime="2491.321">
<Sync time="2486.458"/>
*Cuando** i:n tikihtowa chi:ltekpin ika tikwa:tsaya yeh ton kowyo ne:n ika t'chihchi:waya
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2491.321" endTime="2568.793">
<Sync time="2491.321"/>
Ne: ohtat, ohtat ke:meh ne: ohtatsi:n niktekpa:naya.
<Sync time="2497.202"/>
Niktekpa:naya wa:n no: n'ta:lia:ya se: kowtsi:n ihko..., o:me kowtsi:n ihkó:n, 
<Sync time="2501.566"/>
nika:n wi:pa:naya para ne:n popo:ch, sepa nika:n no: wa:le:wa para n' popo:ch, 
<Sync time="2507.831"/>
nika:n nikilpia wa:n nika:n nikilpia wa:n nika:n nikilpia, nika:n para nikpilowa ahkoya ihkó:n.
<Sync time="2515.776"/>
Nikpilowa wa:n no: n'ta:lia ke:meh n' i:n kowit ompa n'pilowa ya nopopo:ch,
<Sync time="2521.126"/>
ke:meh a:mo, ke:meh a:mo motikuis, sayoh nkimagatos tiehekatsi:n.
<Sync time="2526.359"/>
Nikta:lia a:mat para ne:n a:mat oso *a ver** toni se: iswat
<Sync time="2531.038"/>
para motsakuili:s chi:ltekpintsi:n komo niwa:chilia.
<Sync time="2534.709"/>
Semi n'tayo:kolita ke:meh yo:n ne: Cuetzalan ata kite:mah yo:n chi:l, yehwa semi *bueno**
<Sync time="2541.316"/>
*porque** ne: ke:man kihtowah, tipanwa:tsa tikua:skeh ika chi:l, ika ne:n soyokilit.
<Sync time="2548.648"/>
Mm, tipanwa:tsa, tikua:skeh ika soyokilit yo:n chi:lsolo:t
<Sync time="2554.042"/>
yo:n semi *bueno** yo:n chi:lsolo:t ika ne:n soyokilit tein [ne:] ke:mah t'chihchi:wayah.
<Sync time="2559.598"/>
Tikichihchi:wah soyokilit ika chi:lsolo:k, ¡ay dios!.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="2568.793" endTime="2571.858">
<Sync time="2568.793"/>
Wa:n ohtat ika toni tikihilpia:ya.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2571.858" endTime="2623.964">
<Sync time="2571.858"/>
Nikilpiaya ika, ika xo:no:tsi:n *o** ika *mismo** no: kowe:wat,
<Sync time="2577.609"/>
*mismo** ika nikmali:lina, n'mali:na, sehse:, sehse: ke:meh, ke:meh yetos ihkó:n,
<Sync time="2583.295"/>
sehse:, sehse: n'pano:ltiaya xo:no:..., ne:n kow..., komekatsi:n, ihkó:n,
<Sync time="2588.851"/>
'pa:panilpihtiw wa:n 'panilpihtiw, ihkó:n sepa niwa:le:wa ihkó:n,
<Sync time="2593.281"/>
ohpa nikilpiaya para ne: mah ne:, mah taxi:ko tepitsi:n, ehe, nochi n' ohka:n 
<Sync time="2600.05"/>
wa:n sepa tein ika n'pilowa:ya *mismo, mismo** kowe:watsi:n.
<Sync time="2604.285"/>
*Mismo** kowe:wat nikilpia ne: wa:n nika:n sepa nika:n i:n para nikahkopilowa ika ya
<Sync time="2610.231"/>
wa:n ompa ika tawa:ki a, mm, ihko:ni, ihkó:n tipanowa:yah *antes,
<Sync time="2617.065"/>
antes**, ekintsi:n a:mo tik..., we:noh neh nikita *casi** a:mo kikuih, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="2623.964" endTime="2627.289">
<Sync time="2623.964"/>
Poliw a nochi yo:n popo:ch wa:n yo:n tikihtowa *panelatipan**.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2627.289" endTime="2674.878">
<Sync time="2627.289"/>
Mm, nochi poliw, ekintsi:n ke:mah nochi poliw a,
<Sync time="2630.679"/>
poliw, poliw, poliw por te..., kihto:s ne:n tikihtowah pos de hecho ke nochi poliwik a
<Sync time="2640.285"/>
ekintsi:n a:mo teh popo:ch, ekintsi:n a:mo teh tipankowit,
<Sync time="2644.639"/>
ekintsi:n a:mo teh ne: *panela** popo:ch, ekintsi:n a:mo tei, mm.
<Sync time="2652.112"/>
*Porque** ihwa:k tikpiayah *pane:lahpopo:ch** wa:n yehwa ya tipankowit
<Sync time="2656.823"/>
pa..., ye..., ne:n *pane:lapopo:ch** yehwa ne: no: kua:kopano:ltsi:n.
<Sync time="2661.524"/>
Ke:yeh kilia:yah kuapan..., kuapano:l ne:n *este** ne: *pane:lahpopo:ch porque** ompa wa:kia *panelita*,
<Sync time="2669.029"/>
mm, ompa wa:kia, e:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="2674.878" endTime="2677.104">
<Sync time="2674.878"/>
Xite:chilwi moto:ka:y.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2677.104" endTime="2690.014">
<Sync time="2677.104"/>
Pos *este** niMaria Ocotlán Fermín Cabrera
<Sync time="2681.977"/>
niwi:tsa de Xaltipan wa:n nikpia e:yi powal wa:n chiko:me xiwit
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="2690.014" endTime="2698.201">
<Sync time="2690.014"/>
<Who nb="1"/>
*Bueno** tasohka:matik miak.
<Who nb="2"/>
Mm, niyo:lik itech ne:n *veinticinco de diciembre**, mm.
</Turn>
</Section>
</Episode>
</Trans>