Tryag File Manager

/home/cluster1/data/bu01/1121861/html/tosepan/zzRecordings-transcriptions_Transcriptions_2015-04-16/Material-culture/Tzina_MatCl_AND308_kikiixtia-xoonoot_2010-07-14-c_ed-2013-01-29.trs

<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?>
<!DOCTYPE Trans SYSTEM "trans-14.dtd">
<Trans scribe="TEPOXMANANIJ" audio_filename="Tzina_MatCl_AND308_kikiixtia-xoonoot_2010-07-14-c" version="5" version_date="120828">
<Speakers>
<Speaker id="spk1" name="Eleuterio Gorostiza Salazar" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
<Speaker id="spk2" name="Anastacio Nicolás Damián" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
</Speakers>
<Episode>
<Section type="report" startTime="0" endTime="1044.462">
<Turn startTime="0" endTime="19.985" speaker="spk1">
<Sync time="0"/>
*Bueno** ta:tah, pos ekintsi:n, *este**, xi..., tiknekiskiah xite:chtapowi ke:ní:w, *este**, se:, 
<Sync time="9.75"/>
se: kiki:xtia nehjó:n, *este**, xo:no:t, ¿tiweli, *este**, no: kwali 'te:chtapowi:s, *este**,
<Sync time="15.949"/>
pos ke:ní:..., ekinika ke:ní:w se: ki:xmati kati:ni xo:no:kowit se: kehke:was?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="19.985" endTime="47.798">
<Sync time="19.985"/>
Mm. Pos neh nihjó:n ne: ke:maniá:n de ninemi neh niki:x..., niki:xmati, ne:n, xo:no:kowmeh de e:yi, de e:yi sah.
<Sync time="28.985"/>
Onkak de n' ista:k xo:no:kowit, semi kwaltsi:n ki:sa xo:no:t.
<Sync time="33.5"/>
Wa:n onkak de n' chi:chiltik, se: ki:xtia pero chi:chi:ltik n' xo:no:t.
<Sync time="38.813"/>
Wa:n onkak se: kowit ihkó:n semi tel ..., no: kwaltia pero semi kohkoto:ni. Ke:mah, yehwa yo:n wa:n ...
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="47.798" endTime="52.814">
<Sync time="47.798"/>
<Who nb="1"/>
Tein okachi se: kikwi kati:ni de i:n e:yi.
<Who nb="2"/>
Yehwa n' ista:k.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="52.814" endTime="57.799">
<Sync time="52.814"/>
Ista:k xo:no:t, *casi** de n' ..., yehwa i:n *más** se: kikwi.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="57.799" endTime="59.627">
<Sync time="57.799"/>
<Who nb="1"/>
Yehwa okachi kwaltia.
<Who nb="2"/>
Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="59.627" endTime="66.259">
<Sync time="59.627"/>
Wa:n ompa se:, se: ki:xmati a tein ista:k wa:n ke:ní:w se: kiehke:wa, ke:ní:w se: kipe:waltia. 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="66.259" endTime="308.907">
<Sync time="66.259"/>
A:, *cuando** se: 'ki:xtia nihjó:n, nika:n etok kowit ihkó:n, n' kowmeh ihkó:n de tohtoma:wkeh oso achi wehwei
<Sync time="76.572"/>
wa:n se: kitsi:nteki nika:n 
<Sync time="78.729"/>
wa:n se: kiahkoki:xtia *o bien** se: kite:nteki wa:n ompa se: kitstiw.
<Sync time="83.759"/>
Se: kite:nteki wa:n ompa se: kita ihkó:n, ista:k ne:n xo:no:t oso chi:chi:ltik.
<Sync time="88.634"/>
Entó:s ompa ke:mah,
<Sync time="91.119"/>
se: kite:ntekis se: kowtsí:n *o bien** yeh xo:no:kowit wa:n se: kitapa:na ihkó:n para mah kwaltsi:n.
<Sync time="96.853"/>
kwaltsi:n nika:n, mah a:mo tapo:to ihkó:n semi.
<Sync time="100.244"/>
Ompa se: kita:lia ne:n xo:no:t nika:n
<Sync time="102.619"/>
wa:n se: kitila:ntiw, se: kitila:ntiw, *o bien** se: kipostektiw
<Sync time="106.135"/>
wa:n se: kitila:ntiw.
<Sync time="107.822"/>
Entó:s ki:stiw ompa, ompa se: kitstiw a ne:pa seki chi:chi:ltik,
<Sync time="111.591"/>
de katí:n chi:chi:ltik wa:n katí:n ista:k.
<Sync time="114.06"/>
Entó:s ompa ne:, kwaltsi:n se: kitila:ntiw ihkó:n wa:n kwaltsi:n ki:sa n' xo:no:t.
<Sync time="119.591"/>
Ke:mah, nika:n se: kita:lihtiw a nika:n.
<Sync time="122.325"/>
Ta:ka:n tikita nihjó:n se: manel n' xo:not, tiktekik se: ista:k, wa:n se: chi:chi:ltik pos nika:n se: kita:lia ista:k
<Sync time="129.298"/>
wa:n nika:n se: kita:lia n' chi:chi:ltik.
<Sync time="131.47"/>
Para a:mo moma:nelowa *porque** de komo moma:nelowa n' chi:chiltik
<Sync time="135.47"/>
nika:n i..., no: ki..., kikwi, 'kwi:ltia ne:n, no: ne:n, de n' ...,
<Comment desc="Esto es, está sugiriendo que se mezcla, contaminándose el blanco con el rojo"/>
 *bueno** no: taman ki:sa. 
<Sync time="142.173"/>
Entó:s yehwa yo:n *aparte** se: kita:lia wa:n .... *Y después**
<Sync time="148.189"/>
de ompa ke:mah se: 'kwitia se: *costal o naylon** se: kita:lilia tatampa
<Sync time="154.752"/>
wa:n ke:mah se: ka:ta:lia ya wa:n ke:mah se: kipantsakwa.
<Sync time="158.158"/>
Se: kipantsakwa ompa ke:mah
<Sync time="161.049"/>
kaxto:l to:nal de n' chika:wak kowit, ke:mah se: kitati a.
<Sync time="166.502"/>
Entó:s ki:sa kwaltsi:n nochi ne:n alak..., a: yo:n ke:meh eskia alaktik ke:meh xapoh.
<Sync time="171.439"/>
Entó:s se: kitila:na kwaltsi:n ki:sa, ihkwí:n, se: kikwi ihkwí:n
<Sync time="175.064"/>
wa:n kwalstsi:n ki:sa ya ne:n xo:no:t, kwaltsi:n pochi:nixtiw a.
<Sync time="179.236"/>
Entó:s nika:n se: kita:lihtiw a, nika:n de n' kwaltsi:n ya, wa:n nika:n se: kita:lihtiw de n' 
<Comment desc="Parece que falta 'tein' aquí}"/>
 kipolowa ok.
<Sync time="184.846"/>
Komo se: kita kipolowa ok entó:s sepa se: kita:lihtiw ne:..., ne:pa.
<Sync time="188.814"/>
Entó:s sepa de yankwiká: sepa se: ka:ta:lia.
<Sync time="191.611"/>
Pero komo nochi se: kita, nochi kwaltia ya, entó:s nochi kwaltsi:n ki:stiw.
<Sync time="196.033"/>
Entó:s yehwa yo:n kaxto:lto:nal para kwaltia ne:n xo:no:t de n' achi we:ikowit.
<Sync time="201.08"/>
Pero de n', de n' achi ihkwi:ntsitsi:n de n' pihpitsa:wak nihjó:n sayoh, sa[yoh] chikwe:yi to:nal.
<Sync time="207.83"/>
Chikwe:yi to:nal wa:n kwaltia ya.
<Sync time="209.564"/>
*Cuando** nihjó:n kwaltsi:n ne:n to:na.
<Sync time="212.548"/>
Entó:s ihkwa:k ne: kwaltia niman ne:n xo:not.
<Sync time="215.736"/>
Wa:n yehwa yo:n, yehwa yo:n neh nikitak nochi wa:n nochi ekintsi:n,
<Sync time="223.15"/>
de nochi ne: xo:chiohtok nihjó:n xo:no:t name:chilia tein chi:chi:ltik ke:masá: a:mo nochi kwaltia.
<Sync time="229.455"/>
Wa:n seki n' xo:no:t no: yetok seki a:mo kwaltia, se: kitila:na itech i:n kowit nika:n 
<Sync time="234.455"/>
kokotokatiw, kokotokatiw, ihkó:n koto:ntiw.
<Sync time="238.111"/>
Yehwa yo:n se: kipostektiw wa:n se: kitila:ntiw wa:n seki kwaltsi:n soh se: kipostektiw wa:n ki:stiw *entero, entero**.
<Sync time="244.799"/>
kwaltsi:n ki:sa yo:n xo:no:t.
<Sync time="247.581"/>
Pos seki ke:meh ekintsi:n *antes** ihkó:n 'kwiah ne:n, 
<Sync time="251.475"/>
kwaltsi:n ne:n xo:no:t, kwaltsi:n pochiktik ki:sa para ne:n wahkaltsi:n kichi:wah.
<Sync time="256.986"/>
Nihjó:n ekintsi:n a:mo, a:mo nihjó:n, nikihto:s de ke ...,
<Sync time="263.783"/>
a:mo kwal..., ekintsi:n a:mo, pané: a:mo kwaltia *porque** ekintsi:n semi telkiowi.
<Sync time="267.471"/>
Yo:n no: kwaltia itech n' *tiempo** de i:n mayo tipano:keh kwaltsi:n ki:sa semi xo:no:t.
<Sync time="272.502"/>
Ke:mah yehwa yo:n neh nik..., nikmattok wa:n ...,
<Sync time="276.33"/>
pos se:, se: kwowtsi:n de ihkwí:n, ihkwí:n de toma:wak no: ki:sa *algo** n' xo:no:t.
<Sync time="281.564"/>
Ehe, kwaltsi:n tihtila:wak ki:sa wa:n kwaltsi:n.
<Sync time="285.017"/>
Entó:s se: 'ki:xtilihtiw wa:n se: kimali:ntiw wa:n kwaltia.
<Sync time="288.876"/>
Pero de n' a:mo kwaltia seki de yo:n nimitsilia sah, onkak seki kwowit ihkwí:n achi nextik, ma:pisi:ltik.
<Comment desc="Aquí habla Anastacio del ista:k xo:no:t que no sirve, a:mo kwaltia, ya que luego se revienta, kokotoka"/>

<Sync time="294.939"/>
Se: kichi:wa ihkó:n kohkoto:ni, ehe, kohkoto:ni.
<Sync time="300.017"/>
Entó:s yehwa yo:n nochi nikmattok ke:ní:w se: ka:ta:lia ne:n xo:no:t para, para kwali ki:sa, ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="308.907" endTime="313.657">
<Sync time="308.907"/>
<Who nb="1"/>
Tikihtowa se: ki..., se: kikoxta:lketsa komo se: 'ki:xtia xo:no:t.
<Who nb="2"/>
Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="313.657" endTime="319.37">
<Sync time="313.657"/>
*O** koma:mo se: kina:ylohpi:ki pero ne: wehka:w a:mo onkaya koxta:l, a:mo onkaya na:ylon. ¿Ke:ní:w ihwa:k ne: kichi:wayah?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="319.37" endTime="380.848">
<Sync time="319.37"/>
A:, *de n' antes**.
<Sync time="321.86"/>
*De n' antes**, ihkwa:k sayoh kita:lia:yah xiwit.
<Sync time="325.798"/>
Xiwit yo:n chamakihxiwit oso pahpataiswat, yehwa kita:lia:yah.
<Sync time="333.282"/>
Yehwa kita:lilia:yah ika kipantsakwayah wa:n tatampa kita:lilia:yah ne:n xiwit wa:n paniá:n ya kita:lia:yah n' xo:no:t, ihkó:n, de n' *antes**.
<Sync time="341.719"/>
Neh nimolia i:n a:xka:n, a:mo de n' *antes** yehwa ihkó:n kichi:wayah.
<Sync time="346.703"/>
Wa:n a:mo 'kwiah para teisá: ihkó:n *después** ok i:n *apenas** 'kwikeh pero, pos antes, ne:n, kikwiah sayoh para, ne:n, ihkó:n *hilo** ki..., kikwiah sah,
<Sync time="357.333"/>
*o** para ika tahtalpia:yah sah.
<Sync time="359.911"/>
Ke:mah ika pan..., kipantsakwayah ika yo:n xiwit sah.
<Sync time="363.598"/>
Ke:mah, kichi:wayah se: kwaltsi:n a:tekoch ihkó:n.
<Sync time="366.77"/>
Entó:s ompa kita..., nika:n kita:lia:yah seki kowit ihkó:n,
<Sync time="369.426"/>
nika:n, entó:s kipanta:lia:yah seki xiwit ihkó:n,
<Sync time="373.144"/>
tatampa ompa ke:mah paniá:n ya kita:liah xo:no:t
<Sync time="375.785"/>
de ompa ke:mah paniá:n ya ne:n xiwit sepa. Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="380.848" endTime="384.911">
<Sync time="380.848"/>
<Who nb="1"/>
Ke:meh i:n.
<Who nb="2"/>
Wa:n, wa:n ka:n moa:toktia:ya ne:n xo:no:t.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="384.911" endTime="419.973">
<Sync time="384.911"/>
Pos nihjó:n ihwa:k ne: ke:meh, a:mo *más** onkaya teisá: ihko:ni pos i..., kilpia:yah ika komekat,
<Sync time="391.255"/>
yo:n poposokani oso yo:n tekolo:i:x.
<Sync time="395.132"/>
Tekolo:i:x no: ke:meh xo:no:t ihkó:n,
<Sync time="398.427"/>
kwaltsi:n no: se: kichi:waya, se: ki..., kitila:naya ihkó:n,
<Sync time="402.177"/>
kisaya ke:meh xo:no:t wa:n ika kite:mpilowa:yah.
<Sync time="405.192"/>
Tikwiah se: *ganchito** ke:meh ne: 'ketsayah.
<Sync time="407.489"/>
Wa:n ompa kilpia:yah wa:n, kilpia:yah kitahkoilpia:yah ne: xo:no:t ihkó:n *rollitos**
<Sync time="414.301"/>
wa:n ompa, ne:n, para a:mo kwi:kaya n' a:t. Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="419.973" endTime="428.254">
<Sync time="419.973"/>
<Who nb="1"/>
Sa:te:pan de tikihtowa se:, seki tein kachi niman kwaltia chikwe:yito:nal wa:n seki kaxto:lto:nal. Sa:te:pan toni se: kichi:wilia.
<Who nb="2"/>
Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="428.254" endTime="445.536">
<Sync time="428.254"/>
Pos sa:te:pan nihjó:n nochi tik...,
<Sync time="432.145"/>
*Despues** nochi de n' a:mo, a:mo, [no]chi tikih..., se: kihitak kwaltsi:n, se: kichipa:wa ya, ke:mah se: kitamo:ta ya ne:n, de n' yo:n, ihkó:n tamomox.
<Sync time="440.676"/>
Ne:wí:n se: kita:lia wa:n kwaltsi:n moka:wa ya. Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="445.536" endTime="450.348">
<Sync time="445.536"/>
¿Wa:n tein kwali moka:wa se: kiwa:lkwi kalihtik *o** se: kika:wa kowtah mah wa:ki?
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="450.348" endTime="463.489">
<Sync time="450.348"/>
Pos nihjó:n seki de, ne:n, kwali se: kwa:lkwi ya kalihtik wa:n koma:mo ompa ne: kowtah se: kipihpilowa,
<Sync time="457.036"/>
Ompa kipihpilowa:yah. Kowtah mah wa:ki tepitsi:n para se: kwa:lkwi a, Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="463.489" endTime="467.317">
<Sync time="463.489"/>
Wa:n sa:te:pan kalihtik toni kichi:wilia:yah yo:n xo:no:t, i:pa sayoh ika tahtalpia:yah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="467.317" endTime="485.317">
<Sync time="467.317"/>
Ika tahtalpia:yah sah yo:n xo:no:t. Ke:mah.
<Sync time="470.973"/>
Ika tahtalpia:yah, pos ke:meh *antes** kichi:wayah yo:n, nochi yo:n panela.
<Sync time="476.348"/>
Pos ika kilpia:yah, ne:n, *mancuerna** de n' *panela**, yo:n xo:no:t ompa 'kwiah, mm, *antes**
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="485.317" endTime="487.114">
<Sync time="485.317"/>
¿Wa:n a:man?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="487.114" endTime="512.52">
<Sync time="487.114"/>
Pos *antes** ekintsi:n, yehwa ekintsi:n nimitsilihtoya, nimopolohka.
<Sync time="492.083"/>
Ekintsi:n kita:liah itech kosta:l
<Sync time="494.326"/>
*o bien** kitetekwinowah ika *naylon** para kwaltsi:n ki:sa ne:n xo:no:t no:.
<Sync time="498.38"/>
Wa:n ekintsi:n kinamakah. Ekintsi:n patiyoh nihjó:n xo:no:t tepitsi:n
<Sync time="504.413"/>
*porque** nochi *mocambia:roh** ekintsi:n miak onkak de n' *artesanias**
<Sync time="508.895"/>
pos ompa yo:n kikwih, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="512.52" endTime="515.081">
<Sync time="512.52"/>
¿A:man *entonces**, a:mo ika tahtalpiah ok?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="515.081" endTime="520.785">
<Sync time="515.081"/>
A:, ekintsi:n a:mo ok. Ekintsi:n ika kichi:wah *artesanias**, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="520.785" endTime="523.145">
<Sync time="520.785"/>
¿Tehwa:tsi:n xa: no: tiknamaka xo:no:t?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="523.145" endTime="531.925">
<Sync time="523.145"/>
Pos neh *a veces** no:, no:, nik..., no: niki:xtia, mm.
<Sync time="527.957"/>
No: niki:xtia ne:n xo:no:t.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="531.925" endTime="542.035">
<Sync time="531.925"/>
Ta:ka:n tikpia teisá: tein tiknekis 'te:chtapowi:s de yehwa xo:no:t, ke:ní:w se: kikwi, ke:ní:w, *este**, ne:n,
<Sync time="538.588"/>
se: ki..., se: kimali:na, kwali tite:chili:s.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="542.035" endTime="568.926">
<Sync time="542.035"/>
A:. I:n xo:no:t seki de n' yo:n chihchi:chiltik kwali se: kichi:wa *lacitos**.
<Sync time="548.41"/>
Se: kita:lilia nika:n itech se: imets wa:n se: kimali:na kwaltsi:n ki:sa no:, *hi..., hilos** ke:meh eskia yo:n *lazo**.
<Sync time="555.488"/>
Yo:n no: ik..., nochi ika se: tahtalpia no:.
<Sync time="560.441"/>
*O bien cuando** se: kichi:wa se: *artesania** kwaltsi:n se: kiman..., se: kichi:wtiw kwaltsi:n momali:ntiw, mm, yehwa yo:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="568.926" endTime="573.207">
<Sync time="568.926"/>
A:mo tikpia teisá: *más** ok tein 'te:chtapowi:s de n' xo:no:t.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="573.207" endTime="579.441">
<Sync time="573.207"/>
Pos de xo:no:t pané: yehwa sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="579.441" endTime="589.14">
<Sync time="579.441"/>
¿Xa:, xa: ,*este**, xa: welis 'te:chtapowi:s ke:ní:w ne:n se: ki..., se: kimali:na ne:n xo:no:t?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="589.14" endTime="620.942">
<Sync time="589.14"/>
Pos se: kimali:na ika se: ima:y, ihkó:n se: kichi:wa, ihkó:n se: kichi:wtiw, ihkó:n,
<Sync time="593.707"/>
*hasta** kwaltsi:n moka:wa.
<Sync time="595.629"/>
Moka:wa ke:meskia s..., *hilo** ke:meh i:n. kwaltsi:n, kwaltsi:n.
<Sync time="600.316"/>
Pero onkak ke:meh name:chilia n' okseki xo:no:t, seki kohkoto:ni.
<Sync time="603.785"/>
Pero seki a:mo nochi kohkoto:ni kwaltsi:n se: kichi:wa ihkó:n
<Sync time="607.472"/>
wa:n koma:mo seki ke 
<Comment desc="quiso decir se:"/>
 imetsko ihkó:n se: kimali:ntiw
<Sync time="610.456"/>
kwaltsi:n mochi:wa, se: keptiw, se: keptiw nihjó:n.
<Sync time="614.393"/>
A:mo no: eliwis ta: se: keptiw yo:n para kwaltsi:n mochi:wa ne:n *hilo**, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="620.942" endTime="624.958">
<Sync time="620.942"/>
Wa:n yo:n tamali:n ya, toni, ne:n, kwali ika se: kikwi?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="624.958" endTime="637.146">
<Sync time="624.958"/>
Pos seki ompa ika se: tahtalpia *o** seki ihkó:n ika se: mo...,
<Sync time="630.583"/>
se: motapilowilia ihkó:n ahko pos se: kita:lia
<Sync time="634.177"/>
wa:n yehwa yo:n tamali:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="637.146" endTime="639.38">
<Sync time="637.146"/>
¿Mekapal a:mo kwaltia?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="639.38" endTime="701.042">
<Sync time="639.38"/>
Pos nihjó:n ke..., ekintsi:n, *antes** yehwa ya nochi tikelka:wtokeh.
<Sync time="643.63"/>
Pos *antes** yehwa ya kichi:wayah mekapalmeh.
<Sync time="647.161"/>
Mekapal de xo:no:t. kwaltsi:n, kwaltsi:n kitekpa:ntia:yah, neh no:, no: niweli.
<Sync time="652.051"/>
Se: kipe:waltia ihkó:n, ihkó:n de weyak ne:n xo:no:t
<Sync time="656.614"/>
wa:n nika:n kipia se: *bolita** nika:n se: kipe:waltia nika:n
<Sync time="660.629"/>
wa:n nika:n yeh, yehwa se: kikwi, de n' *hilo** de n' *lazo** yeh se: kikwi nika:n
<Sync time="666.176"/>
entó:s ihkó:n se: kichi:wtiw, se: kichi:wtiw, se: kichi:wtiw
<Sync time="669.332"/>
*hasta** ki:sati, ne:n, mekapal.
<Sync time="671.441"/>
I:n mekapal ihkwí:n de pata:wak.
<Sync time="673.926"/>
kwaltsi:n tate:noh se: kichi:wtiw a wa:n kwaltsi:n ihkó:n
<Sync time="677.394"/>
wa:n ihkwí:n de pata:wak wa:n *hasta** nika:n i:n tamiki, ihkwí:n de we:i n' mekapal.
<Comment desc="Aparentemente al decir esta  indicando con las manos"/>

<Sync time="682.504"/>
Entó:s nika:n se: kita:lia ne:n tamali:n.
<Sync time="685.176"/>
Tamali:n ke:meh eskia yo:n *lazo**.
<Sync time="687.66"/>
Tamali:n nika:n se: kichi:wa, ke:mah se: kichihchi:wa ika se:, ika se: tama:ma ya.
<Sync time="692.832"/>
Nihjó:n *servi:rowa** nihjó:n xo:no:t, 
<Sync time="696.02"/>
ika se: tama:ma ya, kwaltia para mekapal. Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="701.042" endTime="703.141">
<Sync time="701.042"/>
¿Wa:n yo:n xo:no:mekapal wehka:waya?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="703.141" endTime="727.406">
<Sync time="703.141"/>
Yo:n wehka:waya *siempre**.
<Sync time="705.625"/>
*Siempre** wehka:waya seki. Pero sayoh mah a:mo a:paliwi
<Sync time="708.859"/>
[*por]que** de a:paliwi yehwa yo:n pala:ni. Kokotokatiw, mm.
<Sync time="715.359"/>
Yehwa yo:n neh nikmattok yo:n no: kwaltia para ne:n mekapal,
<Sync time="719.75"/>
wa:n yo:n nikmattok para n' *lazo** yehwa yo:ni ne: *deveras** nikelka:waya yehwa yo:n no: 
<Comment desc="Aunque dice 'no:n' debe ser 'no:'."/>
para n' *lazo**, para n' mekapal, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="727.406" endTime="735.146">
<Sync time="727.406"/>
Tikihtowa teh tiweli ne: tikchihchi:wa, ne:n, kwa:it tein se: kikwi, *este**, mekapal.
<Sync time="732.865"/>
¿Ka:nachi to:nal se: ma:tami se: kwa:it?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="735.146" endTime="745.755">
<Sync time="735.146"/>
Pos neh *antes** nik..., ni..., ihkó:n ke:mah *por ratos** nikchihchi:waya nihjó:n se: e:yi *rato**.
<Sync time="740.255"/>
Mm, *por ratos** ihkó:n nikchihchi:wa se: mekapal, [nik]chi:wa.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="745.755" endTime="747.28">
<Sync time="745.755"/>
¿A:mo tel owih se: kichihchi:wa?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="747.28" endTime="753.452">
<Sync time="747.28"/>
A:mo semi, se: e:yi *rato**, komo ke a:mo semi we:i, ta: ihko:ntsi:n, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="753.452" endTime="755.718">
<Sync time="753.452"/>
Yo:n no: tamachi:wtok se: kitehteki xo:no:t.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="755.718" endTime="761.359">
<Sync time="755.718"/>
No: tamachi:wtok, no: tamachi:wtok nihjó:n, a:mo no: eliwis.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="761.359" endTime="763.905">
<Sync time="761.359"/>
¿Ka:nachi se: kitehteki xo:no:t?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="763.905" endTime="774.012">
<Sync time="763.905"/>
Pos neh niktehtekia de nihjó:n tik..., tikiliah ne: tahko *vara**.
<Sync time="768.655"/>
Tahko *vara**, mm. Ihkwí:n tsikitsi:n, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="774.012" endTime="778.356">
<Sync time="774.012"/>
¿Wa:n tahko *vara** tiktehtekia xo:no:t, ka:nachi weyak ki:saki mekapal?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="778.356" endTime="814.338">
<Sync time="778.356"/>
Yehwa ya tahko *vara** de n' xo:no:t ihkó:n, ihkó:n de weyak de tahko *vara** xo:no:t.
<Sync time="782.84"/>
Yehwa de weyak. Pero *lazo más**.
<Sync time="786.574"/>
N' *lazo** tikta:lia:yah de, de, de o:me *metro**.
<Sync time="791.434"/>
Mm. O:me *metro** para ahsia ika tikilpia:yah.
<Sync time="795.683"/>
Pos ke:meh yo:n tikonkwiah ika kowit *o, o** teisá: tama:mal, pos ahsi para se: kilpia, mm.
<Sync time="804.401"/>
Ke:mah, o:me *metro** nika:n wa:n o:me *metro** ne:, pos ahsi a para ne:,
<Sync time="809.432"/>
yehwa yo:n nochi tehwa:n, nochi tikwiah wa:n kikwia no:pá:n neh nikitak, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="814.338" endTime="816.463">
<Sync time="814.338"/>
¿Ekintsi:n tehwa:tsi:n a:mo tikwi ok?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="816.463" endTime="831.151">
<Sync time="816.463"/>
Pos ekintsi:n a:mo, a:mo nikwi ok yo:ni. Pero nikchihchi:wa mekapal ihkó:n no:.
<Sync time="822.026"/>
Ekintsi:n a:mo nikwi ok, ekintsi:n pos nikwi yehwa yo:n de *lazo** ya, ke:meh ekintsi:n nochi mopatatok, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="831.151" endTime="836.776">
<Sync time="831.151"/>
<Who nb="1"/>
Tikihtowa teh tiki:xmattok e:yi taman xo:no:t.
<Who nb="2"/>
Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="836.776" endTime="841.995">
<Sync time="836.776"/>
¿De katí:n oksé: xo:no:t no: tiki:xmattok de i:n e:yi? ¿Onkak *más** ok?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="841.995" endTime="847.088">
<Sync time="841.995"/>
Mm. Yehwa sah yo:n e:yi wa:n se:, pos yehwa niki:xmati
<Comment desc="Generalmente para el afirmativo de saber algo se utiliza el durativo: 'niki:xmattok'"/>
 tepe:xo:no:t sayoh.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="847.088" endTime="848.838">
<Sync time="847.088"/>
¿Ke:ni:wki tepe:xo:no:t?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="848.838" endTime="888.12">
<Sync time="848.838"/>
I:n tepe:xo:no:t nihjó:n seki ihkwi:ntsitsi:n mochi:wa
<Sync time="852.479"/>
wa:n achi *moraditos** ne:n ixo:chio. Wa:n seki iteyo ihko:ntsitsi:n.
<Sync time="859.792"/>
Yo:n no: kwal..., se: *vez** no: niki:xtihka, se: kowtsí:n ihkó:n no: kwaltiak a.
<Sync time="864.526"/>
Pero chi:chi:ltik n' xo:no:t. N' tepe:xo:no:t tikiliah.
<Sync time="869.479"/>
Pero *más o menos** yo:n a:mo kachi tikwih n' xo:no:t, ke:mah.
<Sync time="874.12"/>
No: kwaltia pero de n' kowkone:t ihkó:n pero a:mo semi we:weyak ki:sa.
<Sync time="877.995"/>
Ihkwi:ntsitsi:n ki:sa *porque** kohkoto:ni.
<Sync time="881.401"/>
De n' selik, ihkwi:ntsitsi:n no: kwaltia
<Sync time="884.026"/>
pero chi:chi:ltik semi moka:wa ke:meh oksé: xo:no:t.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="888.12" endTime="893.229">
<Sync time="888.12"/>
<Who nb="1"/>
Entó:s yo:n tepe:xo:no:t ko[mo] [p]os a:mo okachi kwaltia, *este**, se: kiehke:wa, ¿toni kwali se: kikwi?
<Who nb="2"/>
Yo:n tepe:....
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="893.229" endTime="903.26">
<Sync time="893.229"/>
Pos tikwih para ika ne: titi..., tein ihkwi:ntsitsi:n ika 'tawi:pa:nah,
<Sync time="897.541"/>
ika se: tahtalpia, mm, n' ie:wayo pero de n' ihkwi:ntsitsi:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="903.26" endTime="904.557">
<Sync time="903.26"/>
Wa:n ikowyo.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="904.557" endTime="934.759">
<Sync time="904.557"/>
Ikowyo we:i, de n' moskaltia we:i kowit ihkó:n.
<Sync time="907.869"/>
Ihkwí:n tila:wak ne:n ni..., n' ikakawyo, mm.
<Sync time="913.385"/>
Wa:n ne:n *semi...,** ne:n n' iteyitsi:n ihkwi:kwí:n de we:weyak ihkó:n nihjó:n *cuacuadritos** ihkó:n kipia.
<Sync time="921.494"/>
Wa:n ixo:chio yeh *morado**, mm.
<Sync time="925.529"/>
Motekpa:ntiw ihkó:n, motekpa:ntiw ihkó:n de ne:n iteyo ihkó:n motekpa:ntiw.
<Sync time="930.072"/>
Ihkó:n motekpa:ntiw, *hasta** ihkó:n mochi:wa ne:n ni..., ka:mpa moka:wati a.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="934.759" endTime="939.822">
<Sync time="934.759"/>
<Who nb="1"/>
Ke:meh eskia se: exo:t
<Who nb="2"/>
Mm, ke:meh eskia se: exo:t, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="939.822" endTime="941.588">
<Sync time="939.822"/>
¿Katí:n me:tsti xo:chiowa?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="941.588" endTime="944.369">
<Sync time="941.588"/>
Pos xi..., xo:chiowa i:n, i:n mayo tipano:keh.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="944.369" endTime="945.853">
<Sync time="944.369"/>
¿Wa:n teyowa?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="945.853" endTime="954.666">
<Sync time="945.853"/>
Teyowa *mismo, mismo** yo:n to:nalmeh, ihkó:n teyohtiw, iwki a.
<Sync time="950.228"/>
Mm, ke:meh wetstiw xo:chit ihkó:n mota:lihtiw n' iteyo, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="954.666" endTime="957.603">
<Sync time="954.666"/>
Tikihtowa ne:n ikowyo semi we:i mochi:wa.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="957.603" endTime="959.838">
<Sync time="957.603"/>
<Who nb="1"/>
Mm.
<Who nb="2"/>
¿Toni kwali se: kikwi ne:n ikowyo?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="959.838" endTime="970.012">
<Sync time="959.838"/>
Pos n' ikowyo nihjó:n seki kikwih para yehwa yo:n 
<Sync time="963.322"/>
kowtsitsi:n de n' para se: tatsakwil, *ta..., tablitas**.
<Sync time="967.548"/>
Ke:mah, no: kwaltia.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="970.012" endTime="973.106">
<Sync time="970.012"/>
<Who nb="1"/>
I:pa sayoh ika se: motatsi:ntsakwia.
<Who nb="2"/>
Ika se: motatsi:ntsakwia.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="973.106" endTime="987.215">
<Sync time="973.106"/>
Yo:n no: kwaltia, de n' mehmela:wak.
<Sync time="978.294"/>
Ehe, wa:n yo:n semi ke:wa, de *cuando** wetsi a ihkó:n de ke pala:ni a semi ke:wa yo:n xo:no:nanakat, mm. Yehwa yo:ni.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="987.215" endTime="994.965">
<Sync time="987.215"/>
<Who nb="1"/>
I:pa xo:no:nanakat sah kie:wa oso ...,
<Who nb="2"/>
A:, ke:wa no: yo:n ma:tananakat wa:n alakcho, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="994.965" endTime="1005.028">
<Sync time="994.965"/>
Yehwa nihjó:n, yo:n semi we:lik, mm. Yehwa e:yi taman nanakat, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1005.028" endTime="1009.559">
<Sync time="1005.028"/>
A:man xte:chtapowi ke:ní:w moto:kay.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1009.559" endTime="1012.934">
<Sync time="1009.559"/>
Mm. Nimono:tsa Anastacio Nicolás Damián.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1012.934" endTime="1014.309">
<Sync time="1012.934"/>
¿Ka:nachi xiwit tikpia?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1014.309" endTime="1016.169">
<Sync time="1014.309"/>
Nikpia *sesenta y tres años**.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1016.169" endTime="1020.09">
<Sync time="1016.169"/>
¿Katí:n xola:l tinemi wa:n katí:n xola:l, *este**, timoskaltih?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1020.09" endTime="1038.543">
<Sync time="1020.09"/>
Pos nehwa nimoskaltih ne ninemik nika:n Tozán, Tozán, Jonotla.
<Sync time="1025.574"/>
Pero *después** niwa:lpano:k kipia *vein...,** sempowal ika chiko:me xiwit nietok nika:n San Miguel.
<Sync time="1035.106"/>
Mono:tsa 
<Comment desc="Nótese que dice 'mono:tsa' y no 'motano:tsa' que parece ser más común ahora."/>
Xopanaco San, San Miguel Tzinacapan.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1038.543" endTime="1044.462">
<Sync time="1038.543"/>
<Who nb="1"/>
*Bueno** pos yehwa sah, miak tasohka:matik.
<Who nb="2"/>
O..., ompa nietok ekintsi:n.
</Turn>
</Section>
</Episode>
</Trans>