Tryag File Manager

/home/cluster1/data/bu01/1121861/html/tosepan/usuarios/eleuterio/Transcripciones/enproceso/Tzina_MatCl_JSI331_kalchiiwa-construccion-de-casa_2009-09-09-c-.trs

<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?>
<!DOCTYPE Trans SYSTEM "trans-14.dtd">
<Trans scribe="tahtol2" audio_filename="Tzina_MatCl_JSI331_kalchiiwa-construccion-de-casa_2009-09-09-c-" version="20" version_date="111129">
<Speakers>
<Speaker id="spk1" name="Jeremías Cabrera Ortiz" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
<Speaker id="spk2" name="José Antonio Salgado Isabel" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
</Speakers>
<Episode>
<Section type="report" startTime="0" endTime="1622.801">
<Turn startTime="0" endTime="1622.801" speaker="spk2">
<Sync time="0"/>
Ke:mah, *bueno** pos ye:wa timonohno:tstoyah de n' kali
<Sync time="4.417"/>
nikihtowa:ya ke ka:mpa se: kiitas, ka:mpa kuali etos n' kali ka:mpa onkak a:t,
<Sync time="12.589"/>
wa:n koma:mo tei n' a:t, pos t'chihchi:watih n' a:ichkual.
<Sync time="17.01"/>
I:n sa:te:pampaya ke ..., t'chi:wah n' kali ka:mpa yeski a, *porque** pos tikowah ne:n,
<Sync time="24.487"/>
n' kuetaxmekat para tiktila:nah n' a:t ma:ski wehka.
<Sync time="29.937"/>
Para t'chi:waskeh n' tocha:n, kita sah para t'chi:waskeh n' tocha:n, yekinika ti..., tikitatih
<Sync time="36.142"/>
ka:mpa a:mo semi te:chmagili:s n' ehekat. 
<Sync time="39.715"/>
Komohkó:n kuali tikih..., kual[i] tikual..., tikahchi:waskeh, komo kuali tikitah ke welis wa:n koma:mo ka:mpa ika yeski a,
<Sync time="47.285"/>
ke:meh eski a. *Porque** a:mo tawe:ika n' ka:mpa tikchi:watih n' tocha:n, ni..., n' to..., n' to..., n' tolo:..., 
<Sync time="55.312"/>
n' tota:lpan tatsikitsi:nika, a:mo, a:mo, a:mo kite:maka para *más** tikchi:waskeh, tikahchi:waskeh.
<Sync time="62.13"/>
N' to..., yekinikatsi:n t'chihchi:watih, t'ta:li:xmela:watih,
<Sync time="67.786"/>
mmm kemih, kemih we:ika eski n' tocha:ntsi:n. N'tocha:ntsi:n t'chihchi:watih tikihto:ka:n, mm, ka:n we:i, chiko:me *vara**, chiko:me *vara**, mm.
<Sync time="82.557"/>
Tikte:mo:tih chikuase:n kalikximeh.
<Sync time="88.019"/>
Mm, i:n chikuase:n kalikximeh, tikuitih n..., tikte:mo:tih,
<Sync time="94.652"/>
tiktekitih n' kalikximeh ke:man chika:wak me:tsti para a:mo niman okuilowas.
<Sync time="101.034"/>
Tikuitih kakatekowit, no: wa:l..., no: kualtia wa:xkowit. Wa:n no: kualtia ma:tan..., ma:tanka, telkuali.
<Sync time="108.726"/>
Pero tikuitih kakatekowit tayo:lo:t wa:n tiktekitih chika:wak me:tsti.
<Sync time="118.399"/>
Tiktetih, mm, ehe:yi *vara**, ehe:yi *vara** ne:n tiktekitih para a:mo semi wehkapantik eski nochi:meh n' chikuase:meh.
<Sync time="133.257"/>
Wa:n xa: sa:te:pan etoskeh ya n' kalikximeh, tiktekitih tama:ma:nih.
<Sync time="144.542"/>
Mm, tiktekitih tama:ma:nih, o:me tein wehwei, tiktekitih mah sehsenki:sa no:, no: chihchiko:me *vara**.
<Sync time="154.998"/>
Wa:n sa:te:pan tiktekitih tapayo:meh, mm, tapayo:meh.
<Sync time="167.279"/>
Tiktekitih chikue:yi tapayo:meh. Chikue:yi tapayo:meh *porque** chiko:me *vara** ne:n to..., weyak eski n' tocha:n.
<Sync time="180.712"/>
Wa:n i:n tapayo:meh yeski no:,
<Sync time="186.001"/>
mahma:kui:l *vara** de we:weyak. A:mo semi a:kayoh eski n' kalihtik, a:kayohtok eski na:wi *vara** n' ihtikoya:wak, yehwa n' iihtia:kayo.
<Sync time="198.724"/>
Sa:te:pan t'tekitih, mm, kalihtikkowa:yo:t.
<Sync time="210.481"/>
Kalihtikkowa:yo:t no: mah se:senki:sa, no: chiko:meh *vara** wa:n, wa:n kalte:nkowa:yo:t no: iwki, no: chiko:me *vara**
<Sync time="220.3"/>
*Entonces**, se:, o:me, e:yi, na:wi, ma:..., ma:kui:l, ma:kui:l chihchiko:me *vara**.
<Sync time="236.932"/>
Wa:n kaxto:losé: tiktekitih mono:tsa kale:walmeh, tein mokua:na:mikiskeh ya.
<Sync time="253.2"/>
Ke:man mokua:na:mikiskeh ya, yo:n moneki kaxto:losé: Ma:ski achi pihpitsa:wak pero yehwa:n a:mo we:weyakeh ok *porque** moti..., mokua:na:mikitih,
<Sync time="264.361"/>
mokua:inima:na:mikiskeh 
<Comment desc="Probablemente se equivocó y hubiera dicho mokua:na:mikiskeh"/>
 n..., itech ne:n, ne:n tama:mahkeh n' kalihtikkoyowa:yo:t 
<Comment desc="Probablemente se equivocó y hubiera dicho kalihtikkowa:yo:t"/>
.
<Sync time="272.575"/>
*Entonces**, wa:n no: monekis tak chikua:se:n, *este** e:yi, kiliah piodere:choh
<Comment desc="Por el español &quot;pie derecho&quot;"/>
 tein kima:mahtos ne:n, tein kima:mahtos ne:n *teja** oso *cartón**.
<Sync time="296.035"/>
Wa:n ke:mah monekis o:me, e:yi, o:me, chikuase:n i..., i..., para *tik..., tikponta:lti:skeh** 
<Comment desc="Del español &quot;apuntalar&quot;"/>
ne:n *piodere:choh**
<Sync time="308.794"/>
Yehwa i:n, ihkó:n.
<Sync time="316.442"/>
Sa:te:pan tikchihchi:wah ya.
<Sync time="322.307"/>
Yekinika t'ta:li:tih kalikximeh.
<Sync time="325.839"/>
Ah, te:chpolowa kuilo:t. Kuilo:t kwi:kas, kwi:kas, mm, mah tikihto:ka:n ma:kuil *docena** kuilo:t, mah so:bra:ro, ompa ke:mah mah pano:tiw.
<Sync time="341.883"/>
Nochi t'piah ya i:n kuameh, wa:n ke:mah, a:man ke:mah t'tekititih ya. Tikto:katih n' kalikximeh, chikua:se:n kalikximeh, yo:n kalikximeh tein t'tekkeh chika:wak ok me:tsti.
<Sync time="352.1"/>
Tiktama:chi:watih, tiktamachi:watih mah a:mo ilakatstik,
<Sync time="360.773"/>
chikuase:n, na:wi *prim...,** yekinika na:wi koyokmeh t'chihchi:watih wehwei:n.
<Sync time="366.134"/>
Wa:n ke:mah n' tatahko t'kalakili:tih sa:te:pan.
<Sync time="370.86"/>
Wa:n tikmatiskeh ke ye:k..., ye:k..., para ye:kiwki eski, nika:n wa:n nika:n se: kinepanowa ika, ika se: mekat t'tamachi:wah ye:kachi eski, 
<Sync time="386.616"/>
kiliah n' koyo:meh *escuadra**.
<Sync time="389.403"/>
Tehwa:n a:mo tiki:xmatih n' *escuadra** ta: tehwa:n tiki:xmatih mah ye:kachi tein tatahko.
<Sync time="393.796"/>
*Un...** s..., u..., wa:n ke:mah de yetok a, sa:te:pan *de que** yetok a, t'to:kkeh ya n' kalikximeh tikma:malti:tih ya ne:n tama:ma:nih,
<Sync time="403.266"/>
tein *más** we:weyakeh nika:n ya:tih.
<Sync time="406.946"/>
Tikta:liah ya i:nkes, ke:mah tikta:liah ya tapayo:meh, t'ta:liah n' tapayo:meh.
<Sync time="412.856"/>
Wa:n ke:mah sa:te:pan tikwi:pa:niliah ya ne:n kalihtikkowa:yo:t.
<Sync time="418.15"/>
Kiliah ne:n, seki tikiliah *plancha**.
<Sync time="421.949"/>
tatahko kwi:ka ke:meh ..., i:n kinki:tski:tia ne:n,
<Sync time="426.245"/>
i:n, *este**, kinin..., kinin..., paniá:n de n..., yo:n kiniliah de ne:n kal..., ne:n, de tapayo:meh, 
<Sync time="435.903"/>
tama:matih ya n' tapayo:meh.
<Sync time="438.321"/>
I:nkes iwa:nti ya ne:n kalte:noh tein kalte:nkowa:yo:t.
<Sync time="442.54"/>
Tein tahko tikwi:pa:niliah, achto t'wi:pa:nilia n' tatahko wa:n ke:mah t'ta:liliah ya ne:n tate:noh, tikta:li:tih, tiksohsoh ya,
<Sync time="449.915"/>
welis ika kowkla:bos oso *clavos** ika tepos, teposkla:bos.
<Sync time="454.923"/>
Wa:n, wa:n ke:mah sa:te:pan nochi sohsotok a nochi a, tik..., tik..., tikta:liah ya ne:n *piodere:chos**.
<Sync time="466.486"/>
Wa:n ke:mah tikta:li:tih ya n' *caballete**, ahko tikiliah *caballete**.
<Sync time="471.062"/>
T'ta:li:tih ya ne:n, etok a n' *caballete**, etok a n' *pie derechos** nochi,
<Sync time="474.619"/>
t'ta:liah ya n' kale:walmeh, kale:walmeh tein ka:mpa ika ya:s ne:n, ne:n kuilo:t.
<Sync time="484.008"/>
Yetok a n' kale:walmeh ke:mah, tik..., tikta:liliah ya n' kuilo:t. 
<Sync time="490.921"/>
*Primero** tiktamachi:wah. Komohkó:n *cartón** tikuitih, t'tamachi:wah ka:nachi, ka:nachi, ka:nachi pa:nti n' *cartón** kwi:kati, se:, oso o:me, oso e:yi, ke:meh yeski.
<Sync time="501.696"/>
Wa:n komohkó:n *teja** t'tamachi:watih n' te:jah kati:yeh ox Tehuacán oso Awakate:koh.
<Sync time="506.95"/>
Ne:n ke:meh weyak n' *teja** tein mo..., monepano:s *siera, siquiera** na:wi mahpil,
<Sync time="513.684"/>
na:wi mahpil n' koyo:meh kiliah, ki:xmatih *diez centímetros**. Tehwa:n tiki:xmatih na:wi mahpil, mm.
<Sync time="520.997"/>
Na:wi mahpil mote:nepanowa, para a:mo tahxi:kas.
<Sync time="527.979"/>
wa:n ke:mah tikui..., tikuilo:tiah ya, t'ta:liliah ya n' kuilo:t,
<Sync time="532.973"/>
ke:mah t'ta:liah ya n' kuilo:t ke:mah tikua:tekih ya n' kale:walmeh.
<Sync time="536.821"/>
Moka:wa kualtsi:n ya. Ompa ke:mah tikpantsakuah ya.
<Sync time="540.771"/>
Sa:te:pan t'pantsakuah ya ika *cartón** oso, oso *teja**. N' tatahko mah a:mo tikelka:waka:n
<Sync time="548.833"/>
mah kwi:kas n' kolo:tsi:n.
<Sync time="552.46"/>
I:n kolo:tsi:n ke:meh eskia te:chpias.
<Sync time="554.967"/>
I:n kipia ke kitas miak ka:nika n' keptos.
<Sync time="558.931"/>
Tatahko kipias, kipias i:n kolo:tsi:n
<Sync time="563.495"/>
wa:n ke:meh ye:wa nikihtowa:ya neh,
<Sync time="566.116"/>
tami n' kali kuali tik..., tikte:mo:skeh ito:ka:y n' kali.
<Sync time="569.891"/>
Tikchi:waskeh se: ilwitsi:n.
<Sync time="572.587"/>
Wa:n komo te:chahsi n' ipati:w we:iil..., we:iilwit tikchi:wah wa:n koma:mo *siquiera** se: popo:chtsi:n t'ta:lili:skeh,
<Sync time="581.591"/>
se: tio:tahto:k wa:n taselo:tsi:n, xo:chit.
<Sync time="587.409"/>
Wa:n iwki a. Ka:n tei, [po]s.
<Sync time="589.926"/>
Komohkó:n semi te:ch..., te:..., tietosnekih, ompa tietoskeh ya ma:ski a:mo tatsi:ntsaktos.
<Sync time="596.849"/>
Timiakeh ihkó:n tikchi:wah. Ma:ski a:mo tatsi:ntsaktok *siquiera** mah taiya:nto ompa tietokeh ya.
<Sync time="601.617"/>
Wa:n seki:meh tikchiah *hasta** mah kuali moka:wa.
<Sync time="604.751"/>
Komohkón weli wa:n 'oma:mo pos nochi weli, komo ..., ta: tik..., (teh)wan tiknekih sayoh mah tatsi:ntsakto.
<Sync time="609.619"/>
A:man n' kaltikua:pan iksá: tike:scha:ntiah tikiliah *co..., cocin,** tike:skosi:nahtiah, eh.
<Sync time="618.048"/>
Tiksa:lowah mah i..., ik..., ika mahyá: seni:xkali, tikiliah seni:..., seni:xkali.
<Sync time="625.626"/>
Wa:n ompa kuali eski no: *de teja o de cartón**. No: iwki.
<Sync time="633.471"/>
Nochipa tikihita no:, tikihtita no: mah kuahkuali n' kale:walmeh para n..., para ka:mpa yeski *cocina** ompa t'pilo:skeh n' tipankowit.
<Sync time="643.764"/>
N' tipankowit miak koyo:meh a:mo kimatih.
<Sync time="646.586"/>
Pero tipankowit tehwa:n *te:chservi:rowa** para ompa tikwa:tsah n' kowit, xo..., kowxoxowik tein tikuitih, tein mo:stah tik..., tiktatihtokeh
<Sync time="653.86"/>
N' kuowit tein tikuih mahyá:, mahyá: tikuahtokeh.
<Sync time="658.284"/>
I:n tipankowit pané: a:mo teh serbi:rowa pero ke:man yeski,
<Sync time="665.052"/>
Ne: ke:man ya itech yo:n tipankowit mosentilia, mosentilia po:kti. 
<Sync time="672.487"/>
Wa:n *de más** po:kti, po:kti, po:kti takua:waya, mopihpilowa mahyá: yo:n, mahyá: sekti mopihpilowa, wa:n yo:n kilwiah kalwi:ch.
<Sync time="684.273"/>
Yo:n kalwi:ch de po:kti.
<Sync time="686.092"/>
Yo:n kalwi:ch tikuih para ika titapahpa:kah.
<Sync time="691.101"/>
Yo:n tein chia:wak kiki:xtia, mm.
<Sync time="695.384"/>
Wa:n, wa:n ka:n tikowah ok ne:n koyo:xapoh, n' koyo:xapoh tsi:kihya:k, xo:kihya:k,
<Sync time="702.827"/>
wa:n ka:n, ka:n we:...ka:n ahwiya:k, ka:n kualtia, ka:n we:lik.
<Sync time="705.832"/>
Tik..., ke:man titaih ya n' kah[fe:n] n' teisá: ato:ltsi:n oso kahfe:ntsi:n, pos tsohya:k de, de yo:n koyo:xapoh.
<Sync time="713.011"/>
Wa:n kalwi:ch wa:n kownex kuali ika se: tapahpa:ka.
<Sync time="717.079"/>
N' to..., n' to..., n' to..., n' to..., ke:ní:w mono:tsa i:n kuapano:l tikta:lilia ne:n, ne:n,
<Sync time="731.933"/>
i:n kuapano:l tein mono:tsa, *este**,
<Sync time="736.418"/>
ka:mpa kowit tikta:liah i:n, *este**,
<Sync time="740.003"/>
ka:mpa kalwi:ch mosentilia ne:n nimitsilia:ya ne:h.
<Sync time="744.719"/>
A:mo ..., nikelka:w keni:w mono:tsa. *Bueno**.
<Sync time="748.08"/>
Tikihtowah tikta:lihtokeh n' kua..., kale:walmeh tein kuahkuali para kixi:ko:s ne:n, kixi:ko:s. ¡Ah! tipankowit, ehe, tipankowit.
<Sync time="756.746"/>
Para kixi:po:.., [ki]xi:ko:s n' tipankowit moneki mah kuahkuali, tikilpiah.
<Sync time="761.108"/>
Ne: ke:man tikilpiayah ika kuamekat *o**
<Sync time="768.587"/>
xxx
<Sync time="774.401"/>
 
<Sync time="781.831"/>

<Sync time="803.735"/>
ika kuomekat mono:tsa kakayo, seki kilwiah kakayo yo:n telkuali kuomekat,
<Sync time="810.979"/>
komo amo te:sakamekat, komo amo e..., texokomekat 
<Sync time="816.559"/>
wa:n komo a:mo to:to:kuowe:wat.
<Sync time="819.061"/>
Komo amo semi..., amo tei ma:ski xo:no:kowe:wat kualtia.
<Sync time="822.763"/>
Amo tikowah *lazo porque* pati:yoh. *Bueno**, nochi yo:n taxi:kowa wa:n tel kuali nik..., neh n'mattok tel kuali n' to:to:kowe:wat
<Sync time="832.892"/>
*porque** mochi:wa kuawit, sa:te:pan amo wel momela:wa ok,
<Sync time="836.743"/>
ta: ke:meh moka:wa iwki momati a, wa:n ompa kima:ma n' kowit, kowxoxowik kixi:kowasiquiera..., *siquiera** ka:n
<Sync time="843.681"/>
se: *ciento** wa:n tahko ki:loh kixi:kowa, mm.
<Sync time="850.365"/>
Ka:n tei, ompa yo:n kipia ke kitaskeh no: ee..., n' kaltikua:pan mah no: tepitsi:n taka:wto.
<Sync time="858.87"/>
Mah no: tepitsi:n taka:wto n' kaltikua:pan
<Sync time="861.377"/>
para n' tika..., tikchi:...tikah..., tika:waskeh, tikchi:waskeh ne:n..., tikohti:skeh n' a:t
<Sync time="868.855"/>
Nika:n ke:meh ye:ktelkiowi *importa** telsenkaya mah kipia n' taa:ohti:lis, 
<Sync time="876.115"/>
mah kiyewalo n' kali para amo ke:man tia:kalakiskeh.
<Sync time="879.306"/>
Iksá: yowak se: kochtok wa:n komo tamaya:n kalaki n' a:t kalihtik.
<Sync time="882.957"/>
Yo:n nochipaya, lo..., yekinika mah taeka:na mah nochi kipia, mah kuali a:ohyeto.
<Sync time="888.013"/>
Ee..., ka:mpa tepitsi:n ne:n nik..., ka:mpa tepitsi:n ne:n...
<Sync time="894.614"/>
Ah, no: telimpo:rtah n' ka:mpa tikalakiskeh, xá: se: *puerta** ka:mpa tikalakiskeh.
<Sync time="900.373"/>
Se: n' kal..., ka:li:xpan, we:ikalte:noh wa:n se: n' kali:kampa.
<Sync time="906.208"/>
N' tocha:n iksá: tik..., xeliwtok ika o ..., ika o:me, o:me tatsakuil.
<Sync time="913.439"/>
Tatsakuil yekinika ka:mpa tikpiah n' *santo**, n' sa:ntohi:xpan.
<Sync time="918.792"/>
wa:n ne:n tai:ka:n eski ka:mpa tikochih ya, ompa timose:wiah.
<Sync time="922.393"/>
Tatsaktok *porque** iksá: timokalpanowah wa:n timopi:na:wiliah tiwa:lwetstokeh takah ya,
<Sync time="926.863"/>
ika yo:n tatsaktok. Wa:n komohkón weli pos ne:..., komohkón taka:wtok, 
<Sync time="931.596"/>
pos n' *cocina** tamanká:. 
<Sync time="933.864"/>
Wa:n komo amo ompa *mismo**, ka:mpa tikochih wa:n *cocinita** ompa ya n' te:chtamili:ntiliah,
<Sync time="938.582"/>
ompa etok metat, ompa etok n' tipankowit, ompa etok n' totepech oso tokochpet.
<Sync time="945.375"/>
Iksá seki tim..., seki tikochih ahko, seki tikahchi:wah n' tokow..., tokochpet, 
<Sync time="951.804"/>
seki tikuih petat, seki kochpetat de owat, tiktetekuinowah wa:n ne:wí:n t'ta:liah,
<Sync time="958.637"/>
wa:n..., *Pero antes que** etos nochi n' *cosas, una vez** kualtia n' kali,
<Sync time="964.268"/>
mah eto ne:n ka:mpa tot..., totio:tsi:n etos, tot..., tikiliah toxa:ntoh..., toxa:ntohkow tiketsah.
<Sync time="970.327"/>
N' xa:ntohkowit chi:wtok de e:yi kuomeh. O:me ihihkak wa:n se: i:xtapal, ka:mpa tikilpi:skeh n' taselo:t.
<Sync time="978.672"/>
Taselo:t nochipa, nochipa ika tikuih chamakih, chamakihtsi:n t'ta:liliah, t'tachichi:wiliah n' kolo:tsi:n ma:ski se:...
<Sync time="986.654"/>
N' kolo:tsi:n se: kowtanepano:ltsi:n sah katí:n eski, ma:ski se: kowxoxowik.
<Sync time="990.985"/>
Yo:n komohkó:n tikpowka:itah, yo:n kowxoxowik, yo:n kow..., kuomimil,
<Sync time="996.475"/>
kowtanepano:l, yehwa no: n' kaletos ompa, yehwa n' te:ch..., te:chitas,
<Sync time="1001.415"/>
yehwa n' iwa:n n' tietoskeh n' kalihtik.
<Sync time="1003.362"/>
Wa:n kowta..., kowtanepano:l tachihchi:wtok de nochi n' kali, nochi, nochi n' kali chihchi:wtok *de** kowtanepano:l.
<Sync time="1010.449"/>
Ka:mpa monepanoh se:..., ka:mpa monepanoh se: kuawit ahko n' kuawit iwki chihchi:wtok se: kru:stsi:n ya.
<Sync time="1017.277"/>
Nochi na:wka:n chihchi:wtok.
<Sync time="1020.92"/>
Wa:n se: k..., k'kaktilia:ya ne:n ta:tahmeh ne: ke:man ke na:wka:n,
<Sync time="1027.665"/>
ke kipia ke kitas miak ne:n tota:ltikpak,
<Sync time="1033.191"/>
*porque** n..., ne:n tota:ltikpak, chi:..., n' semana:wak wa:n ne:n *tiempo** chi:wtok *de** na:wi, na:wi *tiempo**, 
<Sync time="1041.103"/>
tein kiliah n' koyo:meh: es..., ne: *primavera, verano, otoño** wa:n *invierno**.
<Sync time="1048.064"/>
*Bueno** yo:n koyo:meh ki:xmatih *pero** tehwa:n tikmattokeh ke:mania:n...., Tehwa:n amo tikihtowah *invierno**,
<Sync time="1055.024"/>
tehwa:n tikihtowah itamia:n xiwit, ikalakia: xiwit, itahkotia:mpa xiwit wa:n nochi yo:n mopata n' *tiempo**.
<Sync time="1063.847"/>
Mahyá: ne:n..., itamia:n xiwit miak kowmeh ma:xi:i:ni.
<Sync time="1070.236"/>
Yo:n t'mattokeh ya, itamia:n xiwit.
<Sync time="1072.03"/>
Ikalakia:mpa xiwit oso..., ke:mah ikalakia:n xiwit, tikihto:ka:n marzo, febrero,
<Sync time="1079.968"/>
pe:wa moma:ytia ya n' xiwit.
<Sync time="1082.106"/>
Tikmattokeh ya ton *tiempo** tietokeh, tikmattokeh ya ke nochi yo:n ihwa:k ee...,
<Sync time="1089.182"/>
miak tato:kmeh, este miak kuomeh poso:nitih ya,
<Sync time="1093.782"/>
para ta:kiti, meh ya..., ke:meh ya n' kahfe:n, ke:meh ya xokot.
<Sync time="1098.281"/>
N' xokot pos no:..., no: este..., poso:ni enero, febre..., febrero tami a.
<Sync time="1106.243"/>
Kahfe:n pe:wa *febrero, diciembre, enero**, nochi yo:n poso:ni.
<Sync time="1110.954"/>
T'mattokeh ke, t'matto..., amo, tehwa:n amo t'to:ka:ytiah *primavera,
<Sync time="1116.906"/>
pero** t'mattokeh ya ke yo:n ihwa:n taxo:chiowa nochin kuameh, chalawih, kahfe:n.
<Sync time="1123.165"/>
wa:n yo:n de n'..., de n'..., *de** n' kali de na:wka:n, na:wka:n powi,
<Sync time="1129.182"/>
telsenka ya ne:n..., Timiakeh amo teh t'chi:wa *cuenta**, *pero** na:wka:n mah se: kitahtani n' totio:tsi:n,
<Sync time="1136.96"/>
ka:mpa ki:sa n' to:nal, ka:mpa ki:sa n' to:nal, ke:man kalaki, ke:man nepantah 
<Sync time="1144.485"/>
wa:n tio:tak, yowak, nochi yo:n pos...
<Sync time="1149.04"/>
Sepa n' yowak aksá: te:chitstok,
<Sync time="1151.69"/>
tikiliah no: tot..., tikiliah totsio:tsi:n, no: totio:tsi:n n' me:tsti. 
<Sync time="1155.747"/>
Wa:n ne:n n' to:naltsi:n no: tikme..., miakeh tiki:xmatih no: totio:tsi:n.
<Sync time="1161.311"/>
N' koyo:meh kihtowah ke amo totio:tsi:n, yehwa:n kihtowah se: tane:x sayoh, [ey].
<Sync time="1166.664"/>
Ke:meh yeski a tak, tehwa:n tikmattokeh ke i:n ta:ltikpak
<Sync time="1172.757"/>
timonohno:tsah ika, amo wel akah tikahkaya:wah,
<Sync time="1176.481"/>
ta:ltikpak te:chitstok wa:n te:chkaktok.
<Sync time="1180.353"/>
Seki tikta:l..., titelkualta:kameh, seki amo, *de** nochi n' onkak
<Sync time="1187.194"/>
wa:n i:n ta:ltikpak sa tichi:chikoweh wa:n..., pos iwki ti:xpano:tokeh. 
<Sync time="1197.165"/>
Mah sepa timonohno:tsaka:n de i:n tocha:n, nik..., timonohno:tsayah kipia o:me, o:me ka:mpa tikalakiskeh wa:n seko ka:mpa tiki:saskeh.
<Sync time="1207.058"/>
kali:ka:mpa, kali:ka:mpa iksá weli ok, taka:wtok, *a veces** amo weli ok. 
<Sync time="1213.731"/>
Iksá: kalte:noh taka:wtok *siquiera** ka:mpa timokowtapa:ni:skeh.
<Sync time="1217.163"/>
Kalte:noh tik..., *cuando** t'chi:wah n' tocha:n mah tepitsi:n taiya:nto n' kalte:noh,
<Sync time="1222.976"/>
ompa tikil..., tikta:liah n' tokowtsi:n, ompa tiktapa:nah tokow.
<Sync time="1227.635"/>
N' kali:ka:mpa mah tepitsi:n taiya:nto, ompa kochis topio, n' to..., n' topio, toto:tol kali:ka:mpa kochi, totskuin. 
<Sync time="1238.616"/>
N' itskuinti pané: amo teh chi:wkeh *pero** n' itskuinti yehwa n' tahpia, yehwa n' itstok yowak,
<Sync time="1245.195"/>
yehwa n' takaktok, yehwa n' tahnektok, neh nikochi.
<Sync time="1250.252"/>
N' tapial taeka:ntok se: itskuinti, no: kaletok ompa yo:n, itech yo:n kali.
<Sync time="1255.871"/>
No: tapowka:yo:t wa:n no: taxkal n' kikua, no: tekiti, *pero** yeh tekiti ika netahnekui:lis, ika netawahwi:lis wa:n ika netahpialis.
<Sync time="1267.563"/>
Kalte:noh miak chi:wi, n' kalte:noh timotahpalowah, kalte:noh timona:mikih.
<Sync time="1281.344"/>
Kalte:noh tikchiah n' tein kuali, tikchiah n' tein ka:n kuali.
<Sync time="1286.444"/>
Kalte:noh a:chá: ke:man kiowtok timoiya:nah ma:ski amo tehwa:n tokalihtik, ka:mpa yeski.
<Sync time="1302.662"/>
Itech n' kalte:ntatsakuilmeh ne: ke:man o *hasta** a:man seki ok, amo kielka:wah,
<Sync time="1310.913"/>
itech n' kalte:ntatsakuil ke:man ki:sa se: animahtsi:n kita:liah oho:me tane:x nika:n ni:nipaka,
<Sync time="1319.507"/>
*como despedida** tikiliah, ika timonawatiah ya.
<Sync time="1322.87"/>
Miak kipia ke kitas, itech tokalte:noh ka:sá: ika, seki:meh tikta:liah se: totio:tsi:n para mah te:ch..., mah te:chita.
<Sync time="1333.672"/>
No: ka:mpa no: kichihchi:wah ya n' kali de tepa:mit a, *de** tepa:mit ke:meh i:n,
<Sync time="1342.503"/>
no iwki, no: pe:wa de na:wi, na:wi..., tikiliah na:wi *esquina**.
<Sync time="1347.656"/>
Ompa ke:mah no: kipia se: iwi:kal,
<Sync time="1352.634"/>
komo ke:man t'tachkuah wehkap..., wehkatan, sakera se: me:troh wehkatan, wa:n ne: *esquina**,
<Sync time="1358.826"/>
yekinika tet t'ta:liliah..., no: t'ta:liliah se: iwi:kal.
<Sync time="1363.555"/>
Seki kipopochwiah, seki a:mo, seki sayoh kita:liliah tachio:chi:wala:t wa:n chiko:me xina:ch wa:n tomi:ntsi:n.
<Sync time="1374.776"/>
Tomi:ntsi:n para mah amo ke:man mah teh poliwi, de..., n' tomi:ntsin *pues porque** yehwa n' ika timopale:wiah.
<Sync time="1380.421"/>
Xina:ch para miak kihto:sneki.
<Sync time="1383.431"/>
Seki para te:chpale:wis ika kokolis, seki para mah amo teh poliwi, seki para mah nochipa achi kualtsi:n tietoka:n,
<Sync time="1390.939"/>
para miak iwi:kal n' xina:chmeh.
<Sync time="1393.795"/>
Eski chiko:me xina:chmeh: tao:l, et, a:ko:lin, arroz, ayohwach wa:n ayohtet, chiko:me. 
<Sync time="1405.878"/>
Wa:n chiko:me xina:ch, chiko:me tao:l, chiko:me et, chiko:me, nochi chiko:me,
<Sync time="1414.19"/>
n..., wa:n ika se:n tama:tsol tomi:ntsi:n wa:n se: tane:xtsi:n.
<Sync time="1422.121"/>
Kichi:wah se: tsikitsi:n, tatsa:wak cera, amo, amo parafina, ta: tatsa:wak cera *de** nektsitsi:n.
<Sync time="1431.424"/>
Tikta:li:tih se: kolo:tsi:n *de cera iesquina para** yo:n kali mah amo teh tatekipacho.
<Sync time="1439.975"/>
Itech yo:n kali mah amo kalaki n' a:mokuali, itech yo:n kali mah nochipa kualtsi:n yetoka:n.
<Sync time="1446.107"/>
Itech yo:n kali mah amo teh poliwi.
<Sync time="1449.296"/>
*Porque** moka:waki a se: t..., kali de tepa:mit wa:n neh nochipa kipixtoti, nochi kitsakuilihtoti n' teisá:.
<Sync time="1456.712"/>
Yeh ika tein ka:n kuali nochipa kitsakuili:ti n' ompa.
<Sync time="1459.537"/>
Ah, nika:n nikelka:waya se:, n' tatio:chi:wala:t wa:n kuawxiwit tein tatio:chi:wal, mm...
<Sync time="1470.58"/>
Kuawxiwit amo wel poliwis, se: kolo:tsi:n chihchi:wtok no:, nochi na:wka:n.
<Sync time="1476.114"/>
Yo:n tein wehweia: kali..., kalmeh *de** tepa:mit a, no: kuali se: kita:lilia de n' kowkalikxit no:, amo t'chi:wah *porque** amo tiknekih *pero** no: weli.??
<Sync time="1487.623"/>
Wa:n ne:n tepa:..., ne: ke:man kita:lilia:yah no: yehwa i:n tepa:n..., tepa:nkalmeh,
<Sync time="1493.018"/>
ne: ke:man tehwa:n tikitstiwa:la:yah kita:liah se: koyoktsi:n ka:mpa..., wa:n ka:mpa kua:pitstik tatahko kita:lia:yah se: koyoktsi:n ompa ki:sa po:kti, ompa ki:sa n' po:kti.
<Sync time="1505.134"/>
wa:n yo:n moelka:wak a, a:man amo kita:liliah ok.
<Sync time="1510.108"/>
Mm, ne: ke:man kichi:wayah nochi *de** tet, a:man san tein a:motsi:n kikuih.
<Sync time="1517.191"/>
Mm, t..., a:man n' kalmeh mopatatokeh ya.
<Sync time="1528.256"/>
Seki kichi:wah kua:manistik a, seki más kua:pitstik, pero nochi de tet wa:n de tepos.
<Sync time="1534.078"/>
Ne: ke:man *ininpuerta** amo k'kuiah kiliah n' koyo:meh *bisagra**.
<Sync time="1540.802"/>
ta: ne: ke:man kikuiah ki:x..., o:me kowit ihkó:n kita:lilia:yah,
<Sync time="1544.903"/>
ihkó:n..., ihkó:n kita:lilia:yah wa:n ke:mah n' wapal ihkuí:n sah kinatskualtia:yah,
<Sync time="1551.973"/>
kina:lkahkalakia:yah e:yi oso na:wi wapal wa:n..., wa:n komo se: kalpano:ti pos k'ahchi:wa se: *tabla**, se: wapal,
<Sync time="1559.267"/>
wa:n tikalaki a, wa:n tatsakua pos kinahnatskualtia, yo:n *puerta** ya
<Sync time="1566.02"/>
n' ta:l..., n' ta:lpan no: iw..., no: iwki kinatskualtia:yah sah ihkó:n, o:me kowit etokeh.
<Sync time="1572.444"/>
Tatsi:ntsakuayah ne: ke:man nochi ika xo:no:wapal, chi:kikiskowwapal oso kuomimil, tein eski, *siquiera** mah a:mo..., mah..., yo:n mah amo
<Sync time="1582.886"/>
kalakis itskuinti sayoh, yehwa sah.
<Sync time="1585.223"/>
T..., *de que** yo:n ihwa:k amo onkaya *malos**.
<Sync time="1589.697"/>
*Últimamente** pané: *tite:lmalos** timochi:wtokeh,
<Sync time="1593.897"/>
*pero** yo:n ihwa:k amo tapoliwia.
<Sync time="1596.96"/>
Sate:pan se: *tiempo** pano:k teltapoliwia,
<Sync time="1599.253"/>
*pero** ekintsi:n sepa amo semi ok.
<Sync time="1601.789"/>
*más** n' tokni:wa:ntsitsi:n tamattiwih, onkak *más** tepitsi:n *como que respeto** tikihtowah.
<Sync time="1607.253"/>
*Bueno, mm..., de** kali, *de** kali más..., pos yehwa sah..., 
<Sync time="1616.836"/>
Komohkó:n..., ¿Ka:n nikmati ox tikmatik? ¿Ihkó:n sah? 
</Turn>
</Section>
</Episode>
</Trans>