Tryag File Manager

/home/cluster1/data/bu01/1121861/html/tosepan/Transcripciones-Transcriptions-only-new_2017-12-11/Botanica/Bignoniaceae-Ceferino-Eleuterio/Tzina_Botan_JVC313-HS0366_Bignoniaceae-chikoomeyooloomekat_2014-07-24-a_ed-2016-04-01.trs

<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?>
<!DOCTYPE Trans SYSTEM "trans-14.dtd">
<Trans scribe="HERMELINDO" audio_filename="Tzina_Botan_EVC313-HS0366_Family-pending-chikoomeyooloomekat_2014-07-24-a" version="24" version_date="150108">
<Speakers>
<Speaker id="spk1" name="Hermelindo Salazar Osollo" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
<Speaker id="spk2" name="Ernesto Vázquez Chanico" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
</Speakers>
<Episode>
<Section type="report" startTime="0" endTime="708.804">
<Turn startTime="0" endTime="10.641" speaker="spk1">
<Sync time="0"/>
Ernesto nika:n timoahsih, ne: nikneki nimitstahtani:s ox tiki:xmattok yo:n kilwiah chiko:meyo:lohkomekat, neh a:mo niki:xmati.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="10.641" endTime="17.709">
<Sync time="10.641"/>
Ke:mah, niki:xmattok. Yo:n mochi:wa ... A:mo no:ya:n mochi:wa nikahkwí:n, mochi:wa ne: we:ikowtah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="17.709" endTime="19.496">
<Sync time="17.709"/>
¿Ompa sah?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="19.496" endTime="33.402">
<Sync time="19.496"/>
Nika:n nik..., s..., yetok *mata** nikitak i:n ka:mpa t'matis ka:nika, timattok Masa:owatah.
<Sync time="28.38"/>
Masa:owatah se: temowa ihkwí:n tein yowi ka:mpa yo:n kiliah chamakihtah katka.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="33.402" endTime="34.242">
<Sync time="33.402"/>
Mm. 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="34.242" endTime="49.746">
<Sync time="34.242"/>
Ompa ya ne: *antes de** tiahsis n' chamakihtah, nika:mpa yetok se: a:pitsaktsí:n, ompa yetok se: taktson yo:n kwomekat,
<Sync time="41.005"/>
tohtomaktik, *hasta** ihkwí:n mochi:wa
<Sync time="42.804"/>
wa:n, wa:n tein selontsi:n ne:n kwomekat, ne: na:wi *esquina** kipia ke:meh yon eski:nahxokoyo:lih.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="49.746" endTime="107.114">
<Sync time="49.746"/>
Ihkó:n ne:n tein ... wan ima:y ne: xo..., xoxoktik wa:n kampa moma:ytia, ki:sa se: takotsi:n ihkwí:n wa:n nika:n ma..., ki:sa se:, se: imaxiwyo pata:wak ihkwí:n,
<Sync time="59.911"/>
mahyá: se: ... kwapitstik ke:meh yo:n tikiliah ee..., *corazón** tikihtowah.
<Sync time="64.952"/>
Ye:k..., ye:k..., ye:kka:ntsimpata:wak wa:n kwa:pitstik ihko:ni
<Sync time="68.562"/>
wa:n e:yi mota:lia ihkwí:n ke:meh, ke:meh yo:n *colorinxiwit**, 
<Sync time="72.313"/>
e:yi mota:lia n' ima:y tei, tei e:yi iwa:n ne:, de e:yi mota:lia ima:y nika:n se: n' ima:y wa:n se: nika:n, 
<Sync time="77.759"/>
tein *cuando, cuando** konet ok i:n kwomekat, pero *cuando** mo..., weh..., wehkapaniaya pos, i:n kwomekat mochi:wa, 
<Sync time="84.991"/>
*cuando** selik e..., *esquinado** na:wi, na:wi *esquina** kipia, ke:meh yo:n, yo:n eskina:dohxokoyo:lin kiliah.
<Sync time="91.634"/>
Na:wi *esquina cuando** selik, 
<Sync time="92.998"/>
wa:n *cuando** motoma:waya mochi:wa *hasta** ihkwí:n komekat,
<Sync time="95.096"/>
pantsa:tsaya:ni ke:meh, ke:meh yo:n ata yo:n, ke:meh yo:n chechelo:texokot,
<Sync time="100.476"/>
ma:pisi:ltik ata, i:n ikowyo, inalwayo ata i:n kam:pa inalwatsi:nta ya, tsa:tsaya:ni ihkwí:n ihko:ni n' komekat n' ipanko.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="107.114" endTime="118.498">
<Sync time="107.114"/>
<Who nb="1"/>
A no: iwki
<Who nb="2"/>
yehwa yo:n komekat wa:n nejó:n yo:n kwaltia se: kiteki para wahkalkowit, tehwa te..., achto [ika ti]tachichi:wayah n' tehwa:n *cuando** pe:wak n' i:n *cooperativa** 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="118.498" endTime="153.619">
<Sync time="118.498"/>
itech n' *año setenta y tres** ompakawí:n,
<Sync time="120.857"/>
[ti]tachihchi:wayah timokalakihkeh de te..., [ti]ma:tachihchi:waskeh no:,
<Sync time="124.129"/>
a:mo tiwelih n' tehwan pero te:chmachtihkeh, okseki:n kalakkeh towa:n wa:n pe:wak timomachtiah *mismo** tehwa:n ya, 
<Sync time="128.498"/>
ne: chihchi:waskeh 
<Comment desc="hubiera dicho 'tikchihchi:wayah'"/>
 wahkalmeh, seki kichihchi:wah[yah] seki kiliah yo:n kita:liah ta:kilo:meh itech ne:n yo:n pané: tekolkaxit.
<Sync time="135.178"/>
kwaltsi:n ika se: kichihchi:waya n' komekat se: ki..., de se: ... De se: kiteki toma:wak ihkó:n wa:n se: kiteki ke:meh sa yeh sah ahsis, 
<Sync time="140.639"/>
se: ki:xtapa:na, se: [ki]kalakilia *machete** wa:n ke:mah se: kitehtewia,
<Sync time="143.807"/>
ixtapa:ni wa:n se..., na:wi ki:sa ihkó:n ke:mah kwali tik..., te..., tikteki tepitsi:n wa:n ke:mah kwali t'tila:na ika moma:y ihkó:n wa:n tein pitsa:wak kwali se: kitila:na ihkó:n ika nima:y, 
<Sync time="150.966"/>
yo:n tsaya:ni ke:meh, ke:meh ipa kwetax, *hule** kilwiah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="153.619" endTime="154.23">
<Sync time="153.619"/>
Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="154.23" endTime="186.401">
<Sync time="154.23"/>
Ee..., wa:n yemaxtsí:n 
<Sync time="155.918"/>
wa:n kwali tikchihchi:was ke:meh tiknekis tikin..., tikxihxi:maya mah mimiltik wa:n tikelpachowa ke:meh a:mo postekis wa:n yema:nik ke:meh, ke:meh *hule** yo:n.
<Sync time="163.231"/>
kwali t'chi:was, tehwa:n t'chihchi:wayah yo:n nimitsilia pané: para kiliah *frutero**, 
<Sync time="166.472"/>
kwaltsi:n t'chihchi:wayah, t'chihkolowah *mismo** n' komekat *hasta, hasta**, t'chihchi:wayah kwaltsi:n chihchihkoltik i:n ne:n kwaltsi:n mota, 
<Sync time="172.522"/>
ke:mah tik..., tikwi..., [tik]ta:liliah xo:no:t, ika tikihkitiah wa:n ke:mah kwaltsi:n moka:wa ya, 
<Sync time="176.899"/>
iwki tikwikayah ne: weixola:lpan México. 
<Sync time="178.941"/>
Ne: 'chihchi:wayah yehwa yo:n, neh nikchi:wak [nikchihchi:w] yehwa yo:n wa:n nimo..., nik..., nika..., ihwak niki:xmatik yo:n komekat,
<Sync time="184.2"/>
ne: kiliah chiko:meyo:lo:meh. 
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="186.401" endTime="188.602">
<Sync time="186.401"/>
¿Keyeh n' iwki kiliah chiko:meyo:loh?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="188.602" endTime="236.129">
<Sync time="188.602"/>
Pos nejó:n yo:n ni..., iwki kiliah, porin nejó:n, 
<Sync time="194.04"/>
i..., a:mo se:sah niyo:lo komo ke:,
<Sync time="196.62"/>
tayo:la:n kipia n' iyo:lo wa:n sepa n' i..., i:n, komo ti..., tik..., tiktek n'komekat ihkó:n 
<Sync time="201.225"/>
ke:meh yo:n kitekih ika n' *motosierra** ika kowit ne:n melaktik, *bueno**, 
<Sync time="205.764"/>
e: kwaltsi:n meh..., i:xmehmela:wak komo ke, a:mo se: kitekilowa [kititikilowa],
<Sync time="208.76"/>
mota kwaltsi:n ke:meh i:n ta:tapa:ni, ihkwí:n,
<Sync time="211.178"/>
ihkwí:n ta:tapa:ni n' kwomekat.
<Sync time="212.766"/>
Yehwa n' kilwiah iyo:lo yo:n, nochi chiko:meyo:lot kipia n' komekat, taihtik kipia, taihtik.
<Sync time="216.157"/>
Pania:n a:mo mota pero iihtik mah se: kiteki, komo se: kiteki *parejo**,
<Sync time="218.825"/>
pos kwaltsi:n nika:n mota ya ne:n ken..., nikihtos ika yo:n, yo:n iyo:lo,
<Sync time="222.304"/>
kihtosne:ki e..., chiko:me n' iyo:lo kipia, komo ke,
<Sync time="225.393"/>
nochi iyo:la:n kipia ne:n chihchiko:me para nejó:n
<Sync time="228.762"/>
yo:n mochi:wa yo:n tsa..., mahyá: tsa:tsaya:ni,
<Sync time="231.446"/>
pero a:mo tsaya:ni i:pa iwki sah,
<Sync time="232.884"/>
mahyá: talwat sah kipia ne:n iyo:la:n. 
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="236.129" endTime="237.596">
<Sync time="236.129"/>
Ah wa:n yehwa ika iwki kiliah *pues**.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="237.596" endTime="263.145">
<Sync time="237.596"/>
Yeh..., yehwa ika kitoka:ytiah iwki,
<Sync time="238.984"/>
wa:n ima:y e:yi sah ne:n kipia ne:n moma:xiwyo:tia pa:pata:wak ke:meh *colorinxiwit**
<Sync time="243.165"/>
pero ne: *más** ekapitsa:wak n' imaxiwyo *colorin** n'..., 
<Sync time="245.895"/>
mimilti..., *bueno** yewaltik sah wa:n ne: kwa:pitsaktik n' ima:xiwyo ihkó:n,
<Sync time="248.657"/>
wa:n e:yi mota:lia nika:n, nika:n se: mota:lia wa:n nika:n, nika:n se:, e:yi mota:lia 
<Sync time="252.136"/>
wa:n mochi:wa wehkapan yowi wehkapan, *hasta** ahko
<Sync time="254.694"/>
wa:n no: kwaltia kihtowah ne:, neh miak ne:chtahtanihkeh ihkó:n nimi..., niki:xmattok kowit, ne:chtahtaniah seki tokniwa:n "ox niki:xmati". Nikilia, "ke:mah, nikixmati".
<Sync time="260.399"/>
tahtaniah para..., kihtowah kwali pahti para *riñones** no:
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="263.145" endTime="264.029">
<Sync time="263.145"/>
A:, no: kwaltia
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="264.029" endTime="281.534">
<Sync time="264.029"/>
Ke:mah, kitehteki ne: nikwi..., nikwiti se:, se: takechpa:nol *siquiera**
<Sync time="267.502"/>
wa:n ne:chtahtaniah pos nikikinimaka komohkó:n ... Tikim[akah] kihtowah ox niki:xmattok, nikil..., "ke:mah niki:xmattok". 
<Sync time="272.078"/>
Yehwa kimanah yo:n para taih para n', ke:meh yo:n *riñones** tekokoh kit se: itahkoya:n,
<Sync time="277.056"/>
e:..., kitemo..., mota:li..., taiskia *pastilla** pos yehwa yo:n taih, kininna:miki kit para *riñones**.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="281.534" endTime="283.99">
<Sync time="281.534"/>
<Who nb="1"/>
A: no: pahti.
<Who nb="2"/>
Yo:n pah..., pahti no:. 
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="283.99" endTime="286.012">
<Sync time="283.99"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah 
<Who nb="2"/>
Wa:n *este...,**
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="286.012" endTime="289.552">
<Sync time="286.012"/>
<Who nb="1"/>
¿Keniw yo:n taih, tikihtowa kimanah wa:n kitamachi:wah no: oso tamanal?
<Who nb="2"/>
Tamanal.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="289.552" endTime="309.482">
<Sync time="289.552"/>
Tamanal, ta..., tamanal wa:n ke:mah tai a ne:n kokoxkeh para nejó:n ki:...,
<Sync time="294.605"/>
i..., kina:miki komo itahkoya:n, ata yo:n se: *iriñón** kihtowah se: itahkoya:n te:kokoh
<Sync time="298.271"/>
wa:n ke:mah *de que** tai a yo:n *siquiera** ohpa e:xpa tai *de, de**
<Sync time="300.766"/>
*de, de** kwalka:n sah *antes de, de** takwa:s,
<Sync time="303.82"/>
wa:n sepa *de..., de** mote:kati, sepa mah ...
<Sync time="306.611"/>
de te:ntami wa:n sepa tai wa:n mah kochitia wa:n mo...,
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="309.482" endTime="314.513">
<Sync time="309.482"/>
<Who nb="1"/>
kie:ra e:xpa, nawhpa tai:s wa:n tamatiya n' i..., ihtik, itahkoya:n komoke.

<Who nb="2"/>
Iwki k'kawa ya, a:..., 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="314.513" endTime="319.803">
<Sync time="314.513"/>
Yehwa yo:n kwali pahti kit ne:n kihtowah, *bueno porque** kihtowah tein te:..., neh ne:chtahtaniah pos wa:n nikwiti n' kwomekat.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="319.803" endTime="321.268">
<Sync time="319.803"/>
<Who nb="1"/>
Niow nikwiti. 
<Who nb="2"/>
Tikonkwi.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="321.268" endTime="336.585">
<Sync time="321.268"/>
Wa:n nikpia noma:taka:wal, nikte:ntek ahkotsi:n para mah yeto ne:n tein tomawak para mah yeto, mah itsmoli:ni sepa
<Sync time="326.848"/>
wa:n yetok i:n tein tohtoma:wak yo:n komekameh ye:k wehwei, 
<Sync time="329.505"/>
yetok. Neh nimattok n' ka:mpa yetok yo:n taktsoyetok, ompa yetok o:me taktson se: nika:n yetok wa:n se: nikahkwín tepete:n yetok,
<Sync time="334.206"/>
pero noya:n tinemis, a:mo tikahsi n' komekat.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="336.585" endTime="340.938">
<Sync time="336.585"/>
¿Pos komo se: kite:mo:ti sentapal ne: ompaka ne: Istaka:kopa, i:n tanikwa:kopa kan se: kahsi?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="340.938" endTime="362.863">
<Sync time="340.938"/>
A:mo se: kahsi, koma:mo se: ki:xmati ..., wa:n neh nime:ts..., nimitstapowihtok ne: *claro** tikihtokan,
<Sync time="346.05"/>
nikye:k..., komo teh tiow ne Masa:owatah, de tiow Masa:owatah pos yo:n tei:xko, 
<Sync time="350.045"/>
wa:n t'temowa yo:n se: ohpitsaktsí:n [ti]temowa ihkó:n wa:n nika:n tikahsiti:w a n' ta:tawakaltsí:n wa:n nika:n se: a:pitsaktsí:n yetok, nika:n yetok n' komekat.
<Sync time="356.376"/>
Ompa yetok se kahkoita ye:ktomaktik *este**, ihkwí:n toma:wak, *hasta** ahko ya, *hasta** ahko kowit, yehwa yo:n, yehwa yo:n chiko:meyo:lo:meh n'komekat.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="362.863" endTime="365.867">
<Sync time="362.863"/>
Te:tehko no: itech okseki kowit kanah, ke:meh yo:n okseki komekat.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="365.867" endTime="369.305">
<Sync time="365.867"/>
*Este**, itech ahkokowit, tein eski kowit tehko pero ne: de wei kowit n' panki:sa *hasta** ahko.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="369.305" endTime="370.055">
<Sync time="369.305"/>
A:.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="370.055" endTime="373.515">
<Sync time="370.055"/>
Wa:n nejó:n ixo:chio *hasta** ihkwí:n mochi:wa pe..., we:i wa:n kohkostik.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="373.515" endTime="377.636">
<Sync time="373.515"/>
<Who nb="1"/>
Ixo:chio.

<Who nb="2"/>
Ixo:chio pero ompa te:ntok n' i..., itampa ne:n xo:chit ye:kkwaltsitsi:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="377.636" endTime="382.906">
<Sync time="377.636"/>
<Who nb="1"/>
Kemaniá:n yo:n xo:chiowa ¿kan tikmati? Mayo.

<Who nb="2"/>
E..., e..., a:mo n'mati ke:maniá:n nipanowa:ni itech *mayo**, nipanowa:ni wa:n ye:kte:ntok xo:chit. 
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="382.906" endTime="383.745">
<Sync time="382.906"/>
Xo:chiohtok 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="383.745" endTime="384.344">
<Sync time="383.745"/>
Ke:mah
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="384.344" endTime="386.459">
<Sync time="384.344"/>
Wa:n tak no: taki n' i..., 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="386.459" endTime="394.348">
<Sync time="386.459"/>
Pos a:mo n'mati yo:n keniw *porque** ompa se: yetok ke:masá: se: kita seki kowtet ihkwí:n, kipia e:yi ke:meh po:poto,
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="394.348" endTime="422.389">
<Sync time="394.348"/>
pero e:yi n' *iesquina** kipia sayoh ihkwí:n, ki:mah [ke:mah] tikahsikeh yo:n seki komekat de yo:n tikwa:lkwikeh A:tpoliwi, e:yi n' i..., e:yi n' i..., mahyá n' ipampi:kka, ke:meh ... Mahyá: e:yi.
<Sync time="404.451"/>
Po:poto yeh nejó:n e:yi pero yeh i..., kipia ite:xi:pal nika:n, inakastan, 
<Sync time="408.931"/>
a:mo, ne: sayoh ne: *esquinado** sah ihkwí:n [wa:n] mote:namiki mahyá: se: *iloboh** ihkwí:n de, de e:yi, 
<Sync time="414.953"/>
nika:n, nika:n tami n' ipankakawyo wa:n nika:n sepa mona:miki ihkwí:n, pero *medio** ohololtik ihkwí:n.
<Sync time="419.174"/>
Yo:n po..., yo:n porin..., se: kita itampa te:ntok, xa: yehwa n' iteyo, a:mo n' mati keni:w.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="422.389" endTime="431.202">
<Sync time="422.389"/>
<Who nb="1"/>
*O sea** a:yamo tikmati kwali ox yehwa *o** soh timol...,Pero n' ixo:chio tikihtowa tikmattok yeh nejó:n, kostik aa

<Who nb="2"/>
A..., a:mo n' mati ox yehwa n' iteyo pero nikita ompa te:ntok, n' ixo:chio nikitak kostik ke ye:k kwaltsitsi:n ixo:chio, ye:k wehwei mochi:wa *hasta** ihkwikwí:n. 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="431.202" endTime="436.952">
<Sync time="431.202"/>
Ke:mah, nikitani pero nipanowa:ni ompa wa:n niki:xmattok n' komekat, niki:xmati porin t'tachihchi:wayah ika yo:n wahkalmeh.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="436.952" endTime="443.104">
<Sync time="436.952"/>
<Who nb="1"/>
Yehwa nakkwiah *antes**, 
<Who nb="2"/>
Ke:mah wa:n t'chihchi:wayah tein *más** owih tein se: kichihkolo:s yehwa n' tikwiah yo:n, para kwali se: kichihchi:wa ke:meh se: kinekis.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="443.104" endTime="451.1">
<Sync time="443.104"/>
<Who nb="1"/>
A:mo posteki, a:mo...,
 
<Who nb="2"/>
Ka:n posteki yo:n, kwali se: kichi:was ke:meh se: kinekis se: kiyewa:los *o** kwali t'chi:was *hasta** pa:pa:lo:meh ika yo:n komekat ti..., para tik...,
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="451.1" endTime="457.858">
<Sync time="451.1"/>
wa:n soh t'ta:liliaya ne:n xo:no:t kwali t'chihchiwa pa:pa:lo:meh, se: kichihchihkolowa ke:meh se: kinekis wa:n kwaltsi:n t'chi:wa pa:pa:lo:meh para se: kita:lilia ya n' xo:no:t.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="457.858" endTime="465.059">
<Sync time="457.858"/>
<Who nb="1"/>
kwaltsi:n mota nejó:n, wa:n xo:no:t seki pos se: kitapalwia para kwaltsi:n moka:wa ya n' *de color** n' pa:pa:lo:t se: kichi:wa de yo:n komekat 
<Who nb="2"/>
Ke:mah, aja, mm
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="465.059" endTime="470.394">
<Sync time="465.059"/>
Ke:mah kwaltsi:n, kwaltsi:n mochihkolowa yeh ika nikmattok neh, wa:n *después** nikmatik a ke weli para, para *riñones**.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="470.394" endTime="472.138">
<Sync time="470.394"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah.

<Who nb="2"/>
Wa:n ...
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="472.138" endTime="480.131">
<Sync time="472.138"/>
<Who nb="1"/>
Ento:s tikihtowa kwaltia para wahkalmeh n' komekat wa:n para yehwa n' para *riñones** se: mopahti, wan..., 
<Who nb="2"/>
Pa..., para wahkalmeh, para wahkalmeh soh yo:n yoma:nik [yema:nik] kwaltsi:n, se: kichihchi:wa, para wah..., wahkal pero wahkala:wil
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="480.131" endTime="487.475">
<Sync time="480.131"/>
Pero para pilwahkal a:mo se: takowtamati porin yema:nik *mejor** se: kikwi poposakani n' kwali, nika:n tehwa:n a:mo onkak yo:n noktawahkalkowit.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="487.475" endTime="491.938">
<Sync time="487.475"/>
<Who nb="1"/>
Mm a:mo tei, mm. 
<Who nb="2"/>
Onkak nika:n tani [de] Nawala:ko, yo:n ohti yo:n *morado** ikomekayo yo:n takwaktik,
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="491.938" endTime="501.221">
<Sync time="491.938"/>
pero yehwa n' se: kikwi para n', para n', para pilwahkal oso poposokani, nika:n tehwa:n pos a:mo onkak, tikwih poposakani yo:n ista:k oso yo:n chi:chi:ltik.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="501.221" endTime="504.263">
<Sync time="501.221"/>
A pero ento:s tikihtowa ke ne:n yehwa ne:n,
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="504.263" endTime="508.818">
<Sync time="504.263"/>
<Who nb="1"/>
yo:n komekat sayoh kwaltia para pila:wil sah, tsikitsitsi:n mah. 
<Who nb="2"/>
I:n, i:n, i:n komekat tein tsilwia tikte:nkwitokeh, 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="508.818" endTime="511.174">
<Sync time="508.818"/>
kwaltia sayoh para, para,
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="511.174" endTime="514.949">
<Sync time="511.174"/>
<Who nb="1"/>
se: de tachih..., tachihchi:wah tein a:wil se: kichi:wa sayoh para a:wil sah. 
<Who nb="2"/>
Ah, ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="514.949" endTime="519.208">
<Sync time="514.949"/>
Pero para t'nekis, para tekit, para tama:mal ait ox taxi:kos *porque** yemanik.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="519.208" endTime="524.06">
<Sync time="519.208"/>
<Who nb="1"/>
Mahyá: kwe..., mokweta:ni:s, mo..., kemah. 
<Who nb="2"/>
Mokweta:ni:s, yema:nik wa:n ne:n pili eti:k *de repente** mah wehweliwis, 
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="524.06" endTime="531.381">
<Sync time="524.06"/>
<Who nb="1"/>
se: kikwi tein kwali kowit, tein chika:wak para kixi:kos ne:n pili.

<Who nb="2"/>
Ke:mah, a:. 
<Sync time="527.495"/>
<Who nb="1"/>
yehwa yo:n, no: se kikwiti para wahkalkowit tein toma:wak para taxi:kowa, ke:mah.
<Who nb="2"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="531.381" endTime="538.457">
<Sync time="531.381"/>
Wa:n ne: sayoh para a:wil tikihtokan, para *artesanía** tikchihchiwah pos a:wil sah tika..., tikchihchiwah pos kwali t'chi:waskeh [ke:meh se:] kineki, kwali se: *kimandarowa** n' komekat ke:meh se: yeh se: kichihkolowa [ke:meh] se: kineki.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="538.457" endTime="539.662">
<Sync time="538.457"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah. 
<Who nb="2"/>
Yehwan yo:n. 
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="539.662" endTime="543.113">
<Sync time="539.662"/>
Teisá *más** xa: tikmati de nehwa [yehwa] ne:n yo:n komekat.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="543.113" endTime="546.074">
<Sync time="543.113"/>
<Who nb="1"/>
Pos de yehwa sah nikmattok para kwaltia se: kichi:was wahkal, 
<Who nb="2"/>
de tapahtia wa:n...,
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="546.074" endTime="550.225">
<Sync time="546.074"/>
wahkal se: kichihchi:was wa:n, wa:n para, pahti para *riñones** no:.   
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="550.225" endTime="555.194">
<Sync time="550.225"/>
<Who nb="1"/>
Wa:n tikihtowa a:mo kanah komo se: yowi n' Atekohkomol sah, a:mo kanah se: kahsi. 
<Who nb="2"/>
A:mo se: kahsi, a:mo se: kahsi.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="555.194" endTime="560.168">
<Sync time="555.194"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah a:mo se: kahsi. Nika:n A:tekohkomolkopa wa:n weikowtah weika pero a:mo se kahsi no:ya:n, 
<Who nb="2"/>
Wa:n ...  
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="560.168" endTime="566.39">
<Sync time="560.168"/>
<Who nb="1"/>
nochi yo:n.
<Who nb="2"/>
neh ke niki:xmattok po..., nikte:mos, ompa nikte:mos wa:n nikahsis ka:ni yetok i:n *matas**, pero akin a:mo ki:xmati a:mo, a:mo, a:mo kitas ox yehwa ya.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="566.39" endTime="572.663">
<Sync time="566.39"/>
<Who nb="1"/>
A:mo se: ke:mah, *o sea** ke neli mah se: kimati kwali ka:ni yetok para se: kita..., 
<Who nb="2"/>
Yehwa para se: tai:s se:, se: pahti ke:meh yo:n, sayoh para se: mopahwi:s, komamo se: ki:xmati,
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="572.663" endTime="581.315">
<Sync time="572.663"/>
<Who nb="1"/>
*eso** ke:mah, nochi yo:n moneki se: kimatis, ke:mah, ke:mah, no: ... Ke:mah 
<Who nb="2"/>
ke:mah moneki mah se: kimati para nitai:s pero nikmattok ke niki:xmattok a:koni ne:chilwia, mah se ki:xmati kwali para se:, se: tai:s **porque peligroso** mah se: mopahwi ika. 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="581.315" endTime="585.503">
<Sync time="581.315"/>
 Ke:mah sayoh para se: tachihchi:was de wahkal pos yo:n a:mo, a:mo *peligro** pero se: para se: tai:s yo:n *peligro**.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="585.503" endTime="594.378">
<Sync time="585.503"/>
<Who nb="1"/>
 Ke:mah aja, ke:mah pos yehwa i:n n'nekia nikmatis neli ke:meh tikihtowa komohkó:n se: kitemowa mah se: yowi ompa ne: wa:n ompa se: k'kwitiw a wa:n
<Who nb="2"/>
Ke:mah, yehwa yo:n niki:xmattok n' komekatsí:n. 
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="594.378" endTime="602.927">
<Sync time="594.378"/>
soh ke moneki mah se: mati neh niahka se: *viaje** sah ompaka ne:, pos a:mo wa:n ke:meh a:mo semi *seguido** yowi, se: yowi acha: pos a:mo semi onkas ohti no: tak, moneki mah ... 
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="602.927" endTime="605.784">
<Sync time="602.927"/>
<Who nb="1"/>
*Este**..., 
<Who nb="2"/>
se: ... Iwa:n se: yowi akin i:pa i:xmattok. 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="605.784" endTime="611.11">
<Sync time="605.784"/>
Pos neh nixmattok kowtah ompa ne: no..., nonemia:n, a:mo mostah niow pero ke:meh i:pa ninemi *de tiempo** ya,
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="611.11" endTime="617.128">
<Sync time="611.11"/>
<Who nb="1"/>
nimattok niow i:n kowtah nimo..., nikalaki n' ohti wa:n n' tatektiw, nita:tatektiw sah ihko:n, a:mo teh ohti ok pero nikisati kampa n'neki niá:s.  
<Who nb="2"/>
A ke:mah. 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="617.128" endTime="618.924">
<Sync time="617.128"/>
 N'mahmattok ne: *parejito** nimattok neh.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="618.924" endTime="619.374">
<Sync time="618.924"/>
 Ke:mah
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="619.374" endTime="624.476">
<Sync time="619.374"/>
 Ke:mah porin ninemini kowtah, *desde** ninohnel nikpiak chikwe:yi xiwit pe:wak ne:chwika no:..., nota:tahwa:n ompa kowtah n'nemiti. 
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="624.476" endTime="627.401">
<Sync time="624.476"/>
<Who nb="1"/>
A:, pos *por eso**, timatik kwali, ke:mah 
<Who nb="2"/>
Ika yo:n niow ma:ski yowak *o** tonaya:n,
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="627.401" endTime="632.437">
<Sync time="627.401"/>
[ke:meh i:n] ... pos tonaya:n, tonaya:n pos *más**, se: i:xmati pots..., tepitsi:n tatamanka:n yowak pero ni:xmati ma:ski yowak.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="632.437" endTime="633.12">
<Sync time="632.437"/>
Aja. 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="633.12" endTime="636.027">
<Sync time="633.12"/>
A:t sah nikaktiw wa:n yehwa sah nikaktiw neh wa:n nii:xmati, 
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="636.027" endTime="641.781">
<Sync time="636.027"/>
<Who nb="1"/>
Pos nejó:n ... Kanah ata.

<Who nb="2"/>
on..., a:mo teh ohti porin telkowihtik, pero ekintsi:n a:mo ohti ok *porque a:mo akin yowi ok. Pero n' se: i:xmati.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="641.781" endTime="642.194">
<Sync time="641.781"/>
Ke:mah.  
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="642.194" endTime="642.754">
<Sync time="642.194"/>
Se: ixmati.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="642.754" endTime="650.968">
<Sync time="642.754"/>
<Who nb="1"/>
A pos neli ten..., tein i:pa mattok ki..., ne: kipia ahsi ma:ski..., Ke:mah. Ke:mah. 
<Who nb="2"/>
Pos tehwan i:pa tiowih wa:n neli miak seki ta:tahmeh ma:ski ta:tahtsitsi:n ya, pero a:mo yowih weikowtah a:mo matih, 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="650.968" endTime="658.379">
<Sync time="650.968"/>
wa:n tehwan pos de i..., ke:meh weli timotekipanowah ompakawi:n se: kahsi nanakatsí:n t'temotih [*o**] santeina:mo, ika yo:n ti..., timonemilti:tih ompakawi:n,
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="658.379" endTime="664.607">
<Sync time="658.379"/>
<Who nb="1"/>
iwa:n [ika] timonemi:ltiah ompakawi:n. 
<Who nb="2"/>
Ke:mah *pues** nejó:n. *Pues** a:mo teisá *más** tikneki tine:chtapowis de yo:ni. 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="664.607" endTime="665.782">
<Sync time="664.607"/>
Ke:mah.  
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="665.782" endTime="672.544">
<Sync time="665.782"/>
Ne: tine:chilwih keni:w... Ka:ni mochi:wa, keniwki ixiwyo, kem..., nixo..., keniw n' ixo:chio, ke:maniá:n xochiowa.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="672.544" endTime="673.125">
<Sync time="672.544"/>
 Ke:mah. 
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="673.125" endTime="677.417">
<Sync time="673.125"/>
<Who nb="1"/>
Wa:n pos tikihtowa para toni kwaltia. Ke:mah nejó:n ...
<Who nb="2"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="677.417" endTime="681.164">
<Sync time="677.417"/>
Koma:mo teh *mas** tikneki tine:chtapowi:s ok, ne:chilwi keni:w moto:kay. 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="681.164" endTime="685.45">
<Sync time="681.164"/>
Pos neh nimono:tsa niErnesto Vázquez, ne: niwa:le:w San Miguel Tzinacapan. 
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="685.45" endTime="690.249">
<Sync time="685.45"/>
*Bueno** pos neh nimono:tsa Hermelindo Salazar wa:n tasohkama:tik ke tine:chilwih, neli a:mo, 
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="690.249" endTime="697.987">
<Sync time="690.249"/>
<Who nb="1"/>
a:mo ke:man nikakia de yo:n komekat wa:n pos ekintsi:n *más o menos** nikmatik a. 
<Who nb="2"/>
Ke:mah n' tehwa:n tikixmattokeh *porque** ika t'tekitiah tepitsi:n ow..., *cuando** tipe:wkeh de *cooperativa ika ttekitiah. 
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="697.987" endTime="705.3">
<Sync time="697.987"/>
<Who nb="1"/>
wa:n ika yo:n timoi:xmachtihkeh wa:n nochi ompa se: momachtia tohtoni, toni n' kwali ika se: tachihchi:wa oso toni weli para pahti ompa se: kita ya para..., 
<Who nb="2"/>
Mm, ke:mah
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="705.3" endTime="708.804">
<Sync time="705.3"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah *bueno** tasohka:matik 
<Who nb="2"/>
Ke:mah, yehwa yo:n. Tasohka:matik. ke:mah.
</Turn>
</Section>
</Episode>
</Trans>