Tryag File Manager

/home/cluster1/data/bu01/1121861/html/tosepan/Transcripciones-Transcriptions-only-new_2017-12-11/Botanica/Asteraceae-Hermelindo/Xalpn_Botan_CVH329_Asteraceae-yeekmoosoot-kwamoosoot_2011-07-21-s_ed-2016-04-01.trs

<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?>
<!DOCTYPE Trans SYSTEM "trans-14.dtd">
<Trans scribe="USUARIO" audio_filename="Xalpn_Botan_CVH329_Asteraceae-yeekmoosoot-kwamoosoot_2011-07-21-s" version="5" version_date="141024">
<Speakers>
<Speaker id="spk1" name="Eleuterio Gorostiza Salazar" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
<Speaker id="spk2" name="Cristina Vázquez Hernández" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
</Speakers>
<Episode>
<Section type="report" startTime="0" endTime="634.836">
<Turn startTime="0" endTime="11.556" speaker="spk1">
<Sync time="0"/>
Ekintsi:n xte:chnohno:tsa, ne:n, i:n,
<Sync time="5.506"/>
i:n, *este**, xiwit tikwa:lkwik, ke:ní:w mono:tsa.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="11.556" endTime="61.56">
<Sync time="11.556"/>
I:n *[co]mo que** ne:, ye:k..., ye:kmo:so:t.
<Sync time="14.906"/>
Wa:n i:n ye:kmo:so:tsí:n,
<Sync time="17.326"/>
iwa:n tekiti, ne:n, ampó:n yetok yo:n,
<Sync time="20.908"/>
kwomo:so:t. Iwa:n tekiti.
<Sync time="23.882"/>
Wa:n iwa:n, iwa:nti ne: sakapal,
<Sync time="26.812"/>
wa:n iwa:nti ma:ltantsi:n ista:k,
<Sync time="30.682"/>
wa:n ma:ltantsi:n *morado**,
<Sync time="32.812"/>
wa:n ma:ltantsi:n *chino**.
<Sync time="34.872"/>
Yeh a yo:ni, mah se: kisentili seko sah.
<Sync time="38.812"/>
Wa:n mah se: kikwe:cho.
<Sync time="40.552"/>
Wa:n mah se: kikwe:cho,
<Sync time="42.532"/>
wa:n mah se: kichihchi:wa ne: *bolitas**,
<Sync time="45.642"/>
wa:n mah se: kitewa:tsa wa:n ke:mah,
<Sync time="48.87"/>
ika se: kinkwitapawia m' pilimeh.
<Sync time="51.07"/>
Komohkó:n momowtihtokeh. Eski pili, eski we:i,
<Sync time="55.13"/>
nochi kina:mikis. Mm.
<Sync time="58.06"/>
Ika se: kinkwitapawia. Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="61.56" endTime="64.6">
<Sync time="61.56"/>
¿Wa:n i:n xiwit tikihtowa se: 'kwe:chowa, xoxowik oso tamanal?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="64.6" endTime="110.29">
<Sync time="64.6"/>
Xoxowik. *Primero** se: 'kwe:chowa, xoxowik.
<Sync time="68.26"/>
Yeha ya i:ni,
<Sync time="69.9"/>
i:n mo:so:tsí:n de mi:lah,
<Sync time="71.99"/>
wa:n mi:lah, ne: mo:so:t de n' kowtah,
<Sync time="75.15"/>
wa:n sakapal,
<Sync time="76.81"/>
wa:n ma:ltantsi:n, e:yi taman ma:ltantsi:n,
<Sync time="80.5"/>
wa:n yo:n seko sah nochi t'sentili:tih wa:n tikwe:cho:tih.
<Sync time="84.07"/>
Wa:n, ne:n, xiwpachtsí:n, *como que** tixtsí:n ke:meh eskia.
<Sync time="88.257"/>
Ke:mah tiktsoyo:niyah. Wa:n de tiktsoyo:niyah ya, tiki:xtiah a.
<Sync time="93.212"/>
Ke:mah tikchi:wah *bolitas** a, *bolitas, bolitas** a para ne:,
<Sync time="98.209"/>
ika tikpahti:skeh yo:n eski pili, eski we:i.
<Sync time="101.298"/>
Nochi kwaltiya. Mm.
<Sync time="103.604"/>
Pero yeha yo:n tein name:chilih ka:nachi taman xiwtsí:n.
<Sync time="106.481"/>
Yeh nika:n i:n kipolowa seki. Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="110.29" endTime="113.129">
<Sync time="110.29"/>
¿Wa:n tiktsoyo:nia ika toni, ika *manteca**?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="113.129" endTime="124.66">
<Sync time="113.129"/>
Ika *aceite**. Mm.
<Sync time="116.387"/>
*Aceite** pero i:pa para, para pahti *como que**, a:mo de tein se: kikwa.
<Sync time="121.401"/>
Yeha yo:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="124.66" endTime="127.943">
<Sync time="124.66"/>
¿Ke:ní:w mono:tsa n' *aceite** tein i:pa para pahti?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="127.943" endTime="157.53">
<Sync time="127.943"/>
Ne:, teha:n tikwih yo:n *aceite capullo**.
<Sync time="133.338"/>
Mm. Yo:n tikowah *como que** i:pa para ne:, para, para tikchihchi:wah ika *medicina**, Mm.
<Sync time="140.235"/>
Wa:n komo a:mo nikahxitia para nikowas yeha yo:n wa:n *a veces** nikihsiwka:neki,
<Sync time="146.625"/>
nikowa yo:n *aceite San Sebastián**.
<Sync time="149.38"/>
Sake:ra e:yi, na:wi nikowa wa:n para se: tsikitsi:n ahsi a para nikchihchi:wa.
<Sync time="153.7"/>
Yeha yo:ni.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="157.53" endTime="161.22">
<Sync time="157.53"/>
¿Wa:n, ne:n, tikihtowa, ne:n, *pelotillas** tikchihchi:wa, wehwei *o** tsikitsitsi:n?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="161.22" endTime="167.833">
<Sync time="161.22"/>
Tsikitsitsi:n.
<Sync time="162.303"/>
Tsikitsitsi:n, ka:n ne:n teh 
<Comment desc="Quizá aquí quisiera decir ka.n ne:n teh tikita mah wehwei"/>
mah wehwei, ta: wehwei a:mo no: kwaltias. Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="167.833" endTime="174.608">
<Sync time="167.833"/>
Wa:n tik..., tikihtowa ne: tikinta:lilia n' pilimeh oso a:kin eski tokni:w, ¿kahka:nachi yo:n t'ta:lia wa:n ka:nachpa?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="174.608" endTime="342.517">
<Sync time="174.608"/>
Ne:, *al según**.
<Sync time="177.088"/>
Tein we:i kwali n'ta:lili:s e:xpa,
<Sync time="179.377"/>
*hasta** nahpa 
<Comment desc="En San Miguel Tzinacapan dicen na:wpa. La forma nahpa también se usa en muchos lugares incluyendo el náhuatl clasico"/>
, ke:meh yeh kimachilihtok.
<Sync time="182.17"/>
Mm, wa:n komo, komo pili,
<Sync time="185.602"/>
kwali t'ta:lili:s se: oso o:me.
<Sync time="188.251"/>
Nikta:lilia wa:n ke:mah kwaltsi:n mah se: kitsetselo wa:n mah se: kitehte:mpacho.
<Sync time="192.698"/>
Ompa sah. Mm. A:mo moneki miakpa.
<Sync time="197.162"/>
Pero n' tein we:i komo kiwehka:waltih a,
<Sync time="199.511"/>
entó:s kihtowah ata seseya ya ne:n i..., iihtik, ikwitaxkoltsi:n sese:ya. Entó:s a:mo wel ihsiw[ka] pahti.
<Sync time="206.243"/>
Mm. Pero ke:meh we:i tokni:w ki:sa, yowi n' kanah ika, tai sese:ka:t.
<Sync time="210.115"/>
Entó:s yeha yo:n ke:meh eski kisese:lia ya. Mm.
<Sync time="214.837"/>
*Porque** se: *persona** yetoya nika:n,
<Sync time="218.116"/>
teha:n t'talwiah Takxitah,
<Sync time="220.486"/>
okichpil we:i a, a:mo pili, kipia *veinte años**.
<Sync time="224.129"/>
Wa:n kihtowah kimowtih se: kowa:t. Kitak.
<Sync time="227.366"/>
Wa:n de yo:n iwki nemi, nemi, nemi, iwki nemi,
<Sync time="231.217"/>
*hasta** mota:lpanka:wak a. A:mo wel ki:sa ok.
<Sync time="235.008"/>
Wa:n imomá:n ne: tein, ne:, yahki te:chnohno:tsato.
<Sync time="237.928"/>
Wa:n nikilia, "A:mo niá:s", nikilia, "*porque** n'telmowilia", nikilia, "n' itskwinti". Kimpiah itskwimeh wa:n telte:kwah,
<Sync time="243.475"/>
*Porque** ne: Takxitah *hasta el último** kali a.
<Sync time="246.078"/>
Ke:mah, ne:,
<Sync time="249.573"/>
nikilia, "¿Wa:n a:mo ehkos?"
<Sync time="252.895"/>
"Ke:mah", kihtowa, "ta: i:pa monentihtok", kihtowa, "pero semi ne:, a:mo teh kichi:wa ok.
<Sync time="257.659"/>
Pero nentok, nentok", kihtowa.
<Sync time="259.521"/>
"Pos yo:li:ktsi:n x'wa:lwi:ka nikilia, kwalka:n xwa:le:waka:n,
<Sync time="263.266"/>
para ne: *hora** nanahsiskeh.
<Sync time="266.761"/>
Wa:n xwi:kih yo:li:k", nikilia, "wa:n name:chchia yo:n to:nal, a:mo kanah niow.
<Sync time="271.373"/>
*Porque** neh n'pia *nosalidas**", nikilia, "pero ne:,
<Sync time="274.229"/>
name:chchia". Nikta:lilih.
<Sync time="277.191"/>
A:mo nan..., a:mo nane:chtahtanihtokeh.
<Sync time="279.815"/>
Nikta:lilih na:wi *viaje**. Pero ka:ni ne: xikta:lili, sese:k, sese:k.
<Sync time="285.701"/>
Mm. Wa:n pe:wak nikmaka seki xiwpahtsí:n mah tai,
<Sync time="290.889"/>
ma:ltantsi:n e:yi taman wa:n tsikitsi:n yeha ya i:n mo:so:t,
<Sync time="296.352"/>
yeha i:ni wa:n kwomo:so:t, tsikitsitsi:n,
<Sync time="300.736"/>
wa:n nikmanilia se: t..., se:, se: *jarrito**,
<Sync time="304.104"/>
seki t..., nikmaka se: *pocillo** tai de ehko,
<Sync time="307.383"/>
wa:n seki mowi:kilia.
<Sync time="310.251"/>
Pos ekintsi:n kwali okichpil,
<Sync time="311.996"/>
kwaltsi:n monentihtok, tekiti kanah ika.
<Sync time="316.295"/>
Wa:n moka:wka itech *cama** ya, a:mo wel tekitia ok.
<Sync time="319.447"/>
*Por eso** nikin..., nikinilwia neh,
<Sync time="322.663"/>
a:kin kineltoka n' ke:meh se: kinohno:tsa, 
<Sync time="325.985"/>
pos mokepah. Mm. Pahtih. Mm.
<Sync time="331.151"/>
Yeh [i]ka neh sa nipa niktelneltoka i:n xiwtsí:n ika ne:
<Sync time="334.938"/>
neli tana:miki. Mm.
<Sync time="337.012"/>
*Porque** nikitstiw a tein nikimpahtia wa:n neli pahtih. Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="342.517" endTime="347.493">
<Sync time="342.517"/>
¿Wa:n i:n, yehwa i:n xiwtsí:n kipia miak taman ito:ka:y *o** i:pa se:ntaman sah ito:ka:y?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="347.493" endTime="367.685">
<Sync time="347.493"/>
Pos neh pané: i:pa iwki sah niki:xmati.
<Sync time="349.545"/>
Iwki nikinkakilia i:pa na:nomeh, ta:
<Sync time="352.549"/>
I:pa i:n ke:meh i:n tikiliah ista:kmo:so:t wa:n i:n seki kwomo:so:t. Mm.
<Sync time="357.458"/>
Wa:n yeha yo:n, de yeha i:n o:me taman mo:so:t wa:n i:n sakapal,
<Sync time="362.244"/>
wa:n e:yi taman ma:lta:ntsi:n tikwih. Yeha yo:n t'chihchi:wah. Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="367.685" endTime="372.234">
<Sync time="367.685"/>
Wa:n yehwa ne:n i:n mo:so:t, ¿wehweia *o** ke:ní:w ne:n xo:chiowa?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="372.234" endTime="385.567">
<Sync time="372.234"/>
I:n ke:mah, ta: i:n ista:k n' ixo:chiotsi:n.
<Sync time="374.604"/>
Wehwei ata mochi:wa mi:lah. Mm. Wa:n i:n kwomo:so:t,
<Sync time="379.622"/>
pos *hasta** nió:n no: nimomaka *cuenta** ke:ní:wki n' ixo:chio, pero wehka mowila:na. Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="385.567" endTime="398.922">
<Sync time="385.567"/>
¿Wa:n yehwa, ne:n, i:n,
<Sync time="388.064"/>
tein teh tikilia, *este**, mi:lahmo:so:t, sepa tikilia, *este**, ista:kmo:so:t oso ye:kmo:so:t,
<Sync time="393.632"/>
i:pa sayoh pahti *o** no: kwaltia teihsá:, *este**, se: ki..., xa:, xa: kikwah tapialmeh.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="398.922" endTime="425.863">
<Sync time="398.922"/>
Ne:, tapialmeh *sólo** ke:meh i:n *caballo** kite:ntana:miktia ne: ka:mpa xiwtah, pero *demás** a:mo akah, a:mo kikwah tapialmeh.
<Sync time="406.521"/>
Ke:meh i:n to:tolimeh tikimakah kiltsí:n pero yeha:n *sólo** ehkaw.
<Sync time="414.73"/>
*Pero demás como que** a:mo nikmati a to:ni.
<Sync time="417.777"/>
Neli weh, *solamente** tapialtsi:n kite:ntana:miktia kikwa xiwtsí:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="425.863" endTime="430.898">
<Sync time="425.863"/>
<Who nb="1"/>
A:man ti..., tikihtowa, i:n, *este**, kwomo:so:t yeh mowi:wila:na.
<Who nb="2"/>
Yeh mowila:na
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="430.898" endTime="454.217">
<Sync time="430.898"/>
*o** kanah ika ohte:noh onkak.
<Sync time="432.654"/>
[Ke:]mih 
<Comment desc="En el variante de San Andres Tzicuilan, a que pertenece Xalpancingo, dicen ke:mih no ke:meh"/>
i:n seki no: *igual** mi:lah.
<Sync time="435.151"/>
Ka:mpa mi:lah no: onkak, mm, tein ne:
<Sync time="438.667"/>
nikowati ma:ltantsi:n, de e:yi taman ma:ltantsi:n nikowas.
<Sync time="442.179"/>
Mm. *Porque** nikpiaya ne:n ye:k..., ne:n, ma:ltantsi:n ista:k,
<Sync time="446.812"/>
pero se: *viaje** a:mo nietoya wa:n kalakkeh *corral** nopiowa:n wa:n ne:chtamilihkeh. Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="454.217" endTime="457.264">
<Sync time="454.217"/>
¿Ke:niwki i:n ma:ltantsi:n ista:k?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="457.264" endTime="460.674">
<Sync time="457.264"/>
No: ihkitik ke:mih *morado**, a:mo, ¿a:mo tiki:xmati
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="460.674" endTime="461.394">
<Sync time="460.674"/>
A:mo.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="461.394" endTime="468.723">
<Sync time="461.394"/>
Ah, n' a:mo. Ma:pisi:ltik no:. Mm.
<Sync time="466.328"/>
Nikowas wa:n name:chwa:lkwili:s.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="468.723" endTime="471.605">
<Sync time="468.723"/>
¿Wa:n ke:yeh kiliah ista:k wa:n *morado**, ixo:chio n' ta:taman?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="471.605" endTime="496.333">
<Sync time="471.605"/>
Ne:, neli *morado** n' ikowyotsi:n. Mm.
<Sync time="475.587"/>
Wa:n tein ista:k neli ista:k n' ikowyotsi:n no:. 
<Sync time="479.124"/>
kwaltsi:n xoxoktsí:n wa:n ne:n tein *morado**, neli *moradito** n' ikowyotsi:n.
<Sync time="483.461"/>
Wa:n tein *chi:noh**, neli no: *chi:nohtik** xiwtsí:n. Mm.
<Sync time="487.841"/>
Yo:n wi:tsa ne: parahko onkak.
<Sync time="491.717"/>
Tein yo:n *abuelitas** kwa:lkwih.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="496.333" endTime="497.958">
<Sync time="496.333"/>
¿A:mo tikmati ka:ni wa:le:wa?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="497.958" endTime="504.944">
<Sync time="497.958"/>
Mm. A:mo n'mati ka:ni wa:le:wa.
<Sync time="500.395"/>
*A veces** wa:le:wa nika:n por Huahuaxtlankopa.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="504.944" endTime="507.885">
<Sync time="504.944"/>
¿Wa:n yo:n no: xo:chiowa yo:n xiwit, a:mo tikmati?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="507.885" endTime="520.191">
<Sync time="507.885"/>
No: xo:chiowa. Tein ista:k ma:ltantsi:n no: ista:k n' ixo:chio
<Sync time="512.671"/>
wa:n tein *morado** no: *morado** n' ixo:chiotsi:n.
<Sync time="515.553"/>
Pero n' tein *chino** a:mo niki:xmatik ke:niwkitik n' ixo:chio.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="520.191" endTime="522.205">
<Sync time="520.191"/>
¿A:mo tikmati ox teyowa?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="522.205" endTime="530.329">
<Sync time="522.205"/>
A:ah. Yo:n a:mo nikmati ox teyowa, pero nimolia xa: ke:mah,
<Sync time="526.267"/>
*por eso** momiakiltia.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="530.329" endTime="536.909">
<Sync time="530.329"/>
A:man ti..., tikihtowa, ne:n, para tikchihchi:wa i:n *pelotillas**, no: tikwi sakapal, ¿ke:niwki i:n sakapal?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="536.909" endTime="563.377">
<Sync time="536.909"/>
Sakapal yo:n ampo:wí:n ohtikopa onkak. Nikmattok nika:n *vuelta** onkaya i:n,
<Sync time="543.853"/>
i:n *i griega** nika:mpa *vuelta, hasta** ne: *lado**. 
<Sync time="547.708"/>
Ne:, ka:mpa yo:n *curva** ihkwi:ni ne:paka:tsí:n n'mattok onkaya ne: ke:man. A:mo n'mati n' a:man *porque** ne:
<Sync time="554.694"/>
no: ke:man ya niahka ompakawí:n. Mahyá: komekat ata.
<Sync time="558.528"/>
Mm. Mahyá: komekat mowila:na ihkó:n xiwma:pan. Yeha sakapal.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="563.377" endTime="565.048">
<Sync time="563.377"/>
¿Yo:n pos a:mo nalwayoh?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="565.048" endTime="570.046">
<Sync time="565.048"/>
Mahyá: a:mo, mopilowa ahko.
<Sync time="566.741"/>
Pero a:mo n'mati ka:nika wi:tsa *semilla**.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="570.046" endTime="571.32">
<Sync time="570.046"/>
¿No: xo:chiowa?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="571.32" endTime="574.371">
<Sync time="571.32"/>
No: xo:chiowa, ista:k n' ixo:chio.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="574.371" endTime="575.645">
<Sync time="574.371"/>
¿Wa:n ixiwyo?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="575.645" endTime="580.24">
<Sync time="575.645"/>
Pané: a:mo xiwyoh, pané: i:pa komekat sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="580.24" endTime="581.658">
<Sync time="580.24"/>
¿Ke:niwki ne:n komekat?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="581.658" endTime="599.654">
<Sync time="581.658"/>
Kostik weh. Kostik tein sakapal tikiliah, kostik n' ikomekat 
<Comment desc="Por error dijo ikomekat, hubiera dicho ikomekayo"/>
.
<Sync time="586.697"/>
Pero pané: a:mo xiwyoh, sano pané: i:pa, i:pa mowila:na sah.
<Sync time="590.379"/>
Niktelpiaya n' ompa ne:, pero i:n we:[we:ro] to:nak pané: ta: ..., komoke wa:kik.
<Sync time="595.715"/>
Pero *niconseguiro:ti**, xa: kanah ika nikahsis.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="599.654" endTime="602.045">
<Sync time="599.654"/>
¿Sakapal a:mo t'mati ox onkak o:me taman?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="602.045" endTime="608.667">
<Sync time="602.045"/>
A:mo n'mati ox o:me taman onkak.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="608.667" endTime="625.886">
<Sync time="608.667"/>
Pos tasohka:matik na:no tite:chtapowih nochi ke:ní:w n' tikwi i:n mo:so:t wa:n nochi ke:ní:w ne:n tikchi:wa ne: i:n teh tikto:ka:ytia e:...
<Sync time="619.393"/>
*pelotillas** wa:n t'te:chilih nochi ke:ní:w se: kita:lia, a:man xte:chili moto:ka:y wa:n xola:l ka:mpa tiwa:le:wa.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="625.886" endTime="634.836">
<Sync time="625.886"/>
*Este**, neh nimono:tsa niCristina Vázquez Hernández
<Sync time="631.281"/>
nehe:n de Xalpantzingo.
</Turn>
</Section>
</Episode>
</Trans>