Tryag File Manager
Home
-
Turbo Force
Current Path :
/
home
/
cluster1
/
data
/
bu01
/
1121861
/
html
/
tosepan
/
Transcripciones-Transcriptions-only-new_2017-12-11
/
Narraciones
/
Upload File :
New :
File
Dir
/home/cluster1/data/bu01/1121861/html/tosepan/Transcripciones-Transcriptions-only-new_2017-12-11/Narraciones/Xaltp_Narra_MFC307_keeniiw-moskaltih_2009-09-25-k_ed-2016-04-01.trs
<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?> <!DOCTYPE Trans SYSTEM "trans-14.dtd"> <Trans scribe="Eleuterio" audio_filename="Xaltp_Narra_MFC307_keeniiw-moskaltih_2009-09-25-k" version="4" version_date="141130"> <Speakers> <Speaker id="spk1" name="María Ocotlán Fermín Cabrera" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/> </Speakers> <Episode> <Section type="report" startTime="0" endTime="2302.993"> <Turn startTime="0" endTime="2302.993" speaker="spk1"> <Sync time="0"/> Pos neh nimo..., nimoskaltih, <Sync time="5.112"/> motano:tsa ka:mpa neh nimoskaltih Xaltipan wa:n <Sync time="10.304"/> neh nimoskaltih a:mo ne: <Sync time="15.139"/> a:mo ne:chtekipanoh note:iskaltihka:w nopopá:n, <Sync time="18.992"/> neh nimoskaltih *solamente** ne:chtekipanoh no:má:n, <Sync time="22.644"/> wa:n de ne:chintekipanoh no:má:n soh <Sync time="26.519"/> de chikwase:n xiwit wa:n se: metsti wa:n tahko ne:ch..., ne:chtekipanoh, <Sync time="31.073"/> *ne:chcuidaroh** sop....,[...] mah, mah niwe:ia. <Sync time="34.524"/> I:n *después nomomacita** ka:mpa *dios** ekintsi:n ke:wtok, momikilih, <Sync time="40.028"/> entó:s neh ne:chiskaltih se: *motío** <Sync time="42.819"/> wa:n se: noa:wi. Wa:n noa:wi, <Sync time="47.386"/> *cuando** kinekia yeh ne:chtapa:kia:ya <Sync time="50.39"/> wa:n *cuando** kinekia *que** a:mo ne:chtapa:ki:s pos a:mo ne:chtapa:ki:s pero ne:chnawatia:ya *que** mah nmotapa:ki *ma:ski katka ninohne:l. <Sync time="56.886"/> Aya:mo nikpiaya *siete años**, <Sync time="59.074"/> chiko:me xiwit aya:mo n'piaya. <Sync time="64.378"/> Ihkó:n nimoskaltih, *pobres gentes** nika:n, de Tzinacapan... <Sync time="69.682"/> Wa:n yeh ne:chnawatia:ya mah nimotixili, <Sync time="74.428"/> mah nimotamaka, pero aya:mo niweli. <Sync time="78.169"/> *Solamente** nikwe:chowa nonextamal seh se:. <Sync time="81.941"/> Seh se: nextamaltsí:n nikxokolia:ya para nikalax..., ni..., nikchi:wa se: *bolita de** notixtsi:n para ntakwa:ti. <Sync time="89.352"/> Entó:s ahsih *sanmigueleños**, <Sync time="92.232"/> ihkó:n seki ta:tahmeh, ¿ke: ttistok? <Sync time="96.732"/> Pos nimaya:na. A:mo xtisto. <Sync time="99.924"/> Xikwa i:n taxkaltsí:n, <Sync time="103.062"/> 'mototo:nili, pos x'toto:ni, nikwa:lkwite:w sese:k. <Sync time="106.5"/> Ke:meh yehwa:n nemih *San Miguel, pero** neh ninemi kowtah *hasta** Xaltipan. <Sync time="112.272"/> Nikili:s *bueno**. <Sync time="114.103"/> Kilia:ya ne:n noa:wi a, a:mo x'tamakatoka:n. <Sync time="119.072"/> Momati, yo:n tatsiwi, *por eso** ke:meh yo:n tahmattok, cho:katiw n' kikwe:chowa n' itix. <Sync time="125.514"/> Pero ke:n a:mo xcho:ka *señor** wa:n pos ta: ne: nipili. <Sync time="130.17"/> *o** mah ekintsi:n ne:chnawati:ka:n [mah] n'xohxokoli nextamal, xa: n'xokoli:s, se: *puñito** n'xokoli:s. <Sync time="135.572"/> Pero i:n ta: pos nipili. <Sync time="137.893"/> A:mo x'tamakaka:n, momati de nankitamakah. <Sync time="141.242"/> I:n *mejor** mah iwki yowi, mah iwki yowi ne:wí:n nemiti. <Sync time="145.251"/> 'Kinitati to:tolimeh, 'kinitati piomeh ka:nika ne:n takwah. <Sync time="150.197"/> Wa:n kihtowa:yah ne:n ta:tahmeh tein ne:chwa:ntiah n' taxkaltsí:n, <Sync time="154.974"/> 'toto:ni n' taxkalatsí:n wa:n tikinitati:w m' piomeh. <Sync time="158.255"/> Tikinitati:w kani mah a:mo taxe:lo:ka:n mi:lah, mah a:mo taxe:lo:ka:n oso mah kikwa okwilin, <Sync time="163.278"/> *porque** semi nemiah ne:n *zorras, pero** ke:meh nikimpiaya itskwintsitsí:n, <Sync time="169.787"/> entó:s nikintamaka, nikimaka seh se: yo:n taxkaltsí:n wa:n ke:mah nikiwi:ka ya. <Sync time="175.18"/> Tiowih ya tikimpiatih m' piomeh, to:tolimeh, <Sync time="178.296"/> *al ratito** sepa niwi:tsa, nikiwa:lkwi m' piomeh, nikiwa:lpe:wati a, nikiwa:lpe:wa ne:n to:tolimeh mah wi:kih kalihtik, <Sync time="185.193"/> *porque** neh no: nimotamamaki sepa. <Sync time="188.363"/> Pero ne:chakayah sake:ra e:yi, na:wi yo:n *gentes** n' taxkaltsí:n, se: tanepan kwali. <Sync time="193.72"/> Ke:mah *nimoservi:rowa** <Sync time="196.466"/> sepa ke:meh weli, pos ka:n ntamati, mahyá: se: *borrachito**. <Sync time="201.122"/> Nik..., nikwa ka:n o:me taxkaltsí:n wa:n sepa niow. <Sync time="205.363"/> Ke:mah s..., mo:stika sepa ne:chitatih. <Sync time="208.377"/> ¿Ke:n tietok? Ka:n teh ke:ní:w, neh nietok kwali. A:, *bueno**. ¿Titakwah ya:lwa? Ke:mah. <Sync time="214.618"/> Ntakwah. Ekintsi:n xikwa i:n taxkaltsí:n emo:loh. <Sync time="218.792"/> Wa:n pos nose:lti *señor**. Ka:n nikihto:s nikpia no:má:n, no:popá:n *o** a:kin, nió:n a:kin. <Sync time="223.77"/> *Nohermanos** motaminahna:miktihkeh, se: yahki por nika:n Tzinacapan, se: yahki por ne:wí:n oksé: *lado**. <Sync time="230.524"/> Wa:n i:pa o:me *nohermanos** sah, se: *nohermanito** nikpiaya *de catorce años**, <Sync time="235.815"/> entó:s ne: ne:chtipi:nilih n' okwilin, no: mikik *nohermanito**. <Sync time="241.766"/> De mikik *nohermanito** pos nimoka:w nose:lti. <Sync time="245.15"/> nió:n a:kin, nió:n a:kin, ke:meh eskia se: kwopalaktsí:n uuyokatok, <Sync time="249.293"/> yowi de postekiti. <Sync time="252.231"/> *Bueno**, ihkó:n nipano:k. <Sync time="254.454"/> Ni:xpano:k wa:n nimoskaltih, <Sync time="257.869"/> *después** nimoskaltih, <Sync time="260.213"/> pe:wak ihkó:n nitamattiw a, <Sync time="262.802"/> *cuando** pe:wkeh ne:n ta:tahmeh, <Sync time="265.459"/> *pobre** se:, se: *señora**, <Sync time="269.468"/> wa:ltaskaltih iwa:n se: itakpata:t. <Sync time="273.142"/> Wa:ltaskaltih iwa:n itakpata:t, <Sync time="275.553"/> entó:s ata ki..., kihtowa *notía**, <Sync time="279.361"/> a:mo no:má:n, ta: yeh *mismo notía**. <Sync time="281.593"/> Teh kihtowa, no: ihkó:n t'chi:wati, <Sync time="283.781"/> iwa:n ttaskalti:ti *motío**, soh nikakia. <Sync time="288.259"/> Soh nikakia *porque** a:mo n'mati ton ne:chilwihtok. <Sync time="292.29"/> Pos ke:meh yeh n' *antes**, a:mo ke:meh a:man, <Sync time="295.103"/> se: *seis años o bueno** tikihtowah chikwase:n xiwit m' pili, <Sync time="299.96"/> *o** kits..., [ki]pia chiko:me xiwit m' pili kipia kimattok a ton se: *relación** onkak de wehwei:n. <Sync time="305.496"/> Pero ihwa:k a:mo, tikmatis pero komo timote:wa:nta:lih, <Sync time="309.081"/> tikmatis pero komo tikwi:kak ta:gat, a: pos ihwa:k tikmatis a toni nejó:n onkak. <Sync time="314.541"/> Pero ompa yo:n ni..., <Sync time="319.153"/> ne:chahwaya, i:ksá: ne:chmagaya, *que** a:mo kinekia mah ntai kahfe:n wa:n mah a:mo nitakwa. <Sync time="325.707"/> Pero ke:meh yehwa:n ne:n *pobres gentes** a:mo ne:chka:wayah. Wa:n no: nikinilwia:ya, <Sync time="331.524"/> ka:n kineki noa:wi mah ntakwa wa:n a:mo kineki noa:wi mah ntai kahfe:n, <Sync time="335.957"/> pos ne:chwi:kilia:ya se: <Sync time="338.167"/> ika yo:n *jarritos** ne:chwi:kiliah n' kahfe:ntsi:n, <Sync time="343.069"/> i:pa onkak *botellameh antes**, tikihtowah *botella**, se: de i:n, <Sync time="346.922"/> pero pa..., de yo:n *bebida** ika taih, entó:s kwi:kah ika ne:n kahfe:ntsi:n, ne:chwi:kiliah. <Sync time="351.534"/> 'Tai n' *cafecito. Bueno**, tasohka:matik. *Hasta** a:xka:n n'nemilia neh, <Sync time="356.079"/> wa:n nikihtowa *que** a:mo nikintatilia se: *veladora**, <Sync time="360.133"/> *lo que** tein yo:n ne:chtekipanohkeh, pero mah ye:kka: n' ilwikak kinta:li ne:n *difuntos**, mah kwaltsi:n pano:ka:n ka:ni n' *dios** kine:wtok, <Sync time="367.646"/> mah a:mo *más** kintatsakwi:lti *porque de veras** ne:chta:kachi:wkeh *cuando** neh nimoskaltih. <Sync time="371.798"/> Katka *nihuerfanita**. <Sync time="374.722"/> Entó:s yo:n nimoskaltih ya, <Sync time="377.736"/> wa:n de a:mo kinekik ne: mah..., ne: mah nitamahse:wa *o** mah nitai *cafecito**, <Sync time="383.419"/> pos neh sayoh nikitaya ihkó:n kimana emo:l, kimana teihsá: ihkó:n, <Sync time="387.147"/> *nohermanos** yowih, kichihchi:wa se: pio, kichihchi:wa se: to:tolin, <Sync time="392.227"/> tamahse:wah *nohermanos**, takwah. <Sync time="395.776"/> Neh komo n'neki *chinga**, neh komo n'neki kwetax, <Sync time="398.768"/> Neh komo n'neki ne:chnakastsetselowah, ne:chtsontihtilta:lia itech..., *a ver** ka:nika ne:chkwa:tehtelowah, <Sync time="404.384"/> para mah nikinita impihpilwa:n. <Sync time="406.527"/> Eski yehwa:n ne: tachihchi:wah ika n' tapalo:l, takwa:tih. Takwah ya. <Sync time="413.371"/> Ke:mah ne:..., neh ne:chka:wilia:yah iwa:n yehwa ya ne:n <Sync time="418.273"/> yehwa:n kikwah pio:ke:spatach *o** kikwah pioke..., pio:e:l *o** kikwah pio..., *a ver lo que** tein kwahkwali nakat. <Sync time="425.586"/> Ke:mah kwa:lka:wte:wah ya, wi:tseh ya, <Sync time="429.349"/> kwa:lkwite:wah ya ne:n sinti de yehwa:n, <Sync time="433.412"/> wa:n ne:chka:wiliah yo:n pio *icostilla**, pio ikechkowyo, <Sync time="438.849"/> yehwa ya neh semi n'we:lilia. <Sync time="440.948"/> A:mo nikwe:lilia n' tein kwahkwali nakat, *pero nohermanos** kkwa:yah n' kwahkwali nakat. <Sync time="445.85"/> Ihkó:n ne:chpano:ltihkeh, *pobres** ta:tahmeh, *pobres** nokni:wa:n, <Sync time="450.752"/> Entó:s ne: kihtowa ya ne:n *difunta**, 'kinka:wa, xkinka:wa mah kkwa:ka:n, 'kinka:wa mah kkwa:ka:n, <Sync time="456.48"/> ta: yehwa:n ne: *te:chcuidarohkeh** ya, yehwa:n te:chtekipanohkeh ya, <Sync time="460.578"/> yehwa:n te:chmahcha:nkeh ya, pos se: takaki sah. <Sync time="464.462"/> *Porque** pos neh ni..., a:mo wel ntamahcha:na. <Sync time="467.52"/> Aya:mo wel ntana:palowa, nió:n no: wel nita..., nikwila:na a:kin *porque** no: ninohne:l. <Sync time="473.19"/> Yowih ya, takwa:kih wa:n yahyowih n' inchahcha:n. <Sync time="478.248"/> Entó:s *después de** yo:n, <Sync time="480.994"/> nimolia, ¿pero neh ke:n n'chi:wati nimolwia? <Sync time="485.807"/> Wa:n sayoh nimo..., nimota:lia:ya wa:n nimonemilia:ya, ¿pero ke:yeh neh ihko:ni wa:n *nohermanos** takwah ya wa:n *nohermanos** taih kahfe:n wa:n <Sync time="494.236"/> kikwah ya ne:n tapalo:ltsí:n wa:n ke:mah yowih ya?, ¿ke:n n'chi:wati?, nimolia. <Sync time="499.673"/> Sentahmah ya ihkó:n nimonemilia, <Sync time="503.892"/> pos seki ne:chiliah, xmote:wa:nta:li *mejor**, <Sync time="507.709"/> *o** komo a:mo xiow xte:..., 'te:pale:wi:ti ka:sá: ika. <Sync time="511.37"/> ¿Pero ka:ni nimolia n'te:pale:wi:ti?, wa:n ka:n, ka:n n'mati ka:ni. <Sync time="515.669"/> Pos niow a neli ihkó:n ne:n ka:mpa yo:n nepantahtisih, ka:mpa yo:n kipiah sinti, <Sync time="521.071"/> ompa niow nitao:yati, <Sync time="523.562"/> *o** ntixkwe:cho:ti ika *molino**, yo:li:k a, pos ta: ntamattiw a. <Sync time="527.312"/> Ntixkwe:chowa ika *molino**, ntixkwe:chowa ya wa:n ke:mah ne:..., <Sync time="533.026"/> ne:chmetata:liliah ya no: se: *bolita** ihkwí:n mah nikalaxo ya, mah n'pano:lti *porque** ta:ke:walmeh takwa:tih *de veinticuatro**, <Sync time="539.857"/> *veinticuatro mozos**. Nikalaxowa ya n' tixtsí:n <Sync time="545.406"/> no: sa nikilwihtiw n' *dueña** ox iwki a oso a:mo, ox kipolowa ok. <Sync time="549.58"/> Nochi iwki kihto:s kipolowa ok, 'pano:lti sepa ok. <Sync time="552.683"/> Sepa n'pano:ltia, para ihkó:n ya, *pero para** k..., iwki ni:xpeta:n ika nochi:walis. <Sync time="558.768"/> Ke:mah, ata ne: *después** ihkó:n, ihkó:n ntahmattok, <Sync time="563.201"/> wehka:wak nitahyo:wih. <Sync time="565.679"/> Ke:mah kihtowa *nohermana**, <Sync time="568.014"/> a:man kihtowa a:mo, a:mo eliwis xki:stinemi kihtowa, <Sync time="571.353"/> *no sea** kihtowa *que** a:ksá: mitskihki:tskia kihtowa *o** <Sync time="574.679"/> a:ksá: ne:wí:n kihtowa, mah mitschi:wili se: *maldad** kihtowa wa:n <Sync time="578.742"/> wa:n xtaskalti mose:lti. Pero kanah. <Sync time="582.238"/> *Gracias a dios que** a:mo *ne:chpasaroh** yo:ni. <Sync time="585.176"/> Tak komo n'nekiskia ke:mah, pero ke:meh pe:wak ne:chmakah ohti, ohti nokni:wa:n ya, <Sync time="590.1"/> pos neli a:mo nikchi:wak yo:ni. <Sync time="592.957"/> Wa:n i:n ta:gat kihtowah, kineki iwa:n xiow. <Sync time="596.663"/> I:n ta:gat kineki xwi:ka. <Sync time="599.266"/> [...] a:mo n'mati nikilia neh. <Sync time="601.244"/> Teh t'mati nikilia, komo nikwi:kas kwali nikwi:kas, n' a:mo nikwi:kas pos kwali a:mo nikwi:kas, teh t'mati, <Sync time="606.682"/> nikilia *nohermana**. A:ah, kwali tikwi:kas kihtowa, ta: ise:lti wa:n mose:lti. <Sync time="611.628"/> Nikilia *bueno**. Neh soh nikaki. <Sync time="614.285"/> Nimolia, pero ke:yeh nimolia ne:chte:wa:nta:li:tih wa:n ma:s a:mo *ne:chcuidarowah**, a:mo ne:chtekipanowah, <Sync time="620.816"/> a:mo ne:chmakah *gasto**, a:mo ne:chmakah noxapoh, <Sync time="623.83"/> nió:n notilmah, iwki nietok mahyá:, mahyá: *limosnerita**. <Sync time="628.843"/> Pero ne:n tein nikihtowa *sanmigueleños pobrecitos**, <Sync time="633.687"/> na:nahtsi:n yeh kwi:kas se: *camisa**, <Sync time="637.66"/> komo kitak tel a:mo teh *nocamisa**, kwi:ka se: *camisa**, <Sync time="640.718"/> kwi:ka se: nowi:pi:l, no: *de manta**, tachihchi:w a. <Sync time="644.982"/> *Pobrecitos** ne:chtake:ntia:yah, ke:... se: ke:meh weli tilmahtsí:n pero ne:chwi:kilia:yah sepa nowi:pi:l. <Sync time="651.647"/> Ximaki mowi:pil, a:mo iwki, a:mo iwki ximokech..., <Sync time="654.616"/> xikechihkatinemi. *Bueno**, tasohka:matik. <Sync time="659.295"/> Nimakia ya nowi:pi:l wa:n ke:mah ni..., no: nimo..., no: nimowelitak a, no: *nicontento** nietok a. <Sync time="664.532"/> Pos ta: ne:chmakah nowi:pi:l, ne:chmakah ne:n tilmahtsí:n mah nimo:..., mah nimokwi:lti, mah ni..., <Sync time="670.661"/> a:mo nixi:petstik. <Sync time="672.737"/> Entó:s ne: yo:n nimakia ya notilmahtsi:n, <Sync time="676.376"/> a: n' ta: yo:n *tiloca**, a: n' ta: yo:n a:mo ttamati yo:n tein t'chi:wtok. Mistahtake:ntihtokeh, <Sync time="682.238"/> ox ne: n' ka:n ta: teh *tiwa:llocakwiti**, 'moyo:lkwi, ximoyo:lkwi *tilocakwiti**, <Sync time="688.033"/> kihtowa:ya ne: no..., no..., *que notía** ya katka, <Sync time="691.796"/> noa:wi a *bueno**, ta: i:n *tilocakwiti**. <Sync time="694.877"/> I:n a:mo tietoti kwali, i:pa timokokoxka:ta:li:ti mose:lti. <Sync time="699.98"/> Pos ka:n n'mati ton ne:chilwihtok, ox niman nimokokoxka:ta:li:ti, nimolia:ya xa: ne:chahsiti teihsá: kokolis, teihsá: ihkó:n, <Sync time="707.449"/> *porque** a:mo n'mati ke:yeh nimokokoxka:ta:li:ti nimolwia, yo:n a:mo *nikeentenderowa**. <Sync time="712.797"/> ¿Ke:yeh yo:n?, nimolwia. <Sync time="714.672"/> Ke:mah, wa:n nikilia ne: *nohermana**, <Sync time="717.217"/> ¿ke:yeh nikilia n' kihtowa nikilia momá:n, nikilia *que** nimokokoxka:ta:li:ti *porque** neh nikilia:ya noa:wi nomomá:n. <Sync time="723.056"/> Iwki sah nikilia, kihtowa nikilia *que** nimokokoxka:ta:li:ti nose:lti. <Sync time="727.811"/> Pero n' ka:n tita..., n' ka:n tikpia ta:gat kihtowa, ke:n timokokoxka:ta:li:s. <Sync time="732.222"/> Ta: se: mokokoxka:ta:lia kihtowa pero komo se: kipia ta:gat. ¿*A poco**?, nikilia. <Sync time="738.374"/> N' ta: no: *xmocuidaro**, kihtowa, n' ka:n no: xmote:mak..., 'mote:makato kihtowa a:ksá: iwa:n, ta: a:mo. <Sync time="744.146"/> Entó:s yo:n neli, ihkó:n a:mo nmote:ma:..., *bueno** pe:wak a:mo ihkó:n nikalanki:sa *como quiera**. <Sync time="750.374"/> *Porque** komo neh nika:..., komo neh nikihtoh *más, más** niwe:yak wa:n nikitak *que** a:mo nikwaltia, <Sync time="756.847"/> mah *dios** kimpale:wi nimolia wa:n mah *dios** ne:chpale:wi, <Sync time="761.057"/> ekintsi:n nimolia neh a:mo n'mati ox mah..., ox mah nieto oso mah niki:sa. <Sync time="765.579"/> *Porque tanto** mota:lih *fuerte** yehwa not..., noa:wi a. <Sync time="770.378"/> Kihtowa:ya *que** mah niow ka:mpa ta:wa:na ne: *notío** mah niow, <Sync time="775.356"/> te:n kikampeya:was n' *irefino**, <Sync time="778.727"/> ka:mpa ixwis neh note:noh mah ika nikanchia. <Sync time="783.182"/> Ihkó:n ne:chilwi:aya *notía**. <Sync time="785.504"/> Entó:s pa:né: a:mo nikwelkakik. ¿Pero ke:ní:w nimolia ne: mah niow <Sync time="789.714"/> wa:n mah nikanchiati, ke:yeh? Pos ka:n se: tamati, neh *completamente** nimoskaltih, mahyá: yo:n se: *burra**, <Sync time="797.696"/> *porque** a:mo n'matia ton ne:chilwihtokeh. <Sync time="800.866"/> *Porque** pos a:mo ni..., nió:n *escuela** a:mo niah, nió:n kanah a:mo niki:sa. <Sync time="806.37"/> Tamela:wa nikaktok sah ne: ton ne:chilwiah, pero nochi ka:n n'mati. <Sync time="810.678"/> Yeh ka nie:..., m' pe:wak nikilia ya nok..., no..., *nohermana** se:, <Sync time="815.053"/> toni yo:n, ke:yeh nimokokoxka:ta:li:ti nose:lti, <Sync time="819.384"/> ke:yeh yo:n kihtowa *que** nimo..., nejó:n nimo..., *nimoembarazaroti**, ka:n n'mati toni nimolwia. <Sync time="827.746"/> Pos yeh no:a:wi kimattok *porque** pos yeh na:nah ya, ke:meh neh ekintsi:n nietok ninani:tah ya. <Sync time="832.826"/> Pero neh a:mo nikilia se: pili po..., timokokoxka:ta:li:ti mose:lti, a:mo. <Sync time="837.514"/> *porque** neh n'mattok *que** a:mo se: mokokoxka:ta:lia se: ise:lti, *porque** a:mo ompaka niwa:lah. <Sync time="842.46"/> Nimo..., neli nikiniskaltih nopi:piltsitsi:n pero *hasta** nimo..., nimona:miktih. <Sync time="847.103"/> Ihwa:k ke:mah, de nimona:miktih ke:mah, ntaskaltih ya. <Sync time="852.059"/> Nikimpiak neli mahtakti pilimeh, *pero sin que** a:mo nimona:miktih. <Sync time="857.273"/> Pero mah nikihto ntaskaltih nose:lti, *gracias a dios**, a:mo. <Sync time="861.001"/> niú:n ke:mah. A:ah, *porque** a:mo ne:..., pané: a:mo m'pia *gusto de** mah ntaskaltihto *porque** seki ne:chilia:yah, <Sync time="868.604"/> tein kwali *vida** te:nohno:tsah. <Sync time="871.966"/> Ne:, *este** a:mo ka:n tikna:nkilia se: ta:gat, <Sync time="874.733"/> mah mitsili *cosas**, a:mo ka:n tikina:nkilia se: ta:gat mah mitsili teihsá:. <Sync time="879.555"/> *Al contrario** komo mitstila:na x'maga tet wa:n komo mitstila:na xkehkehtsoma. <Sync time="885.104"/> 'Ma:kehkehtsoma wa:n x'ma:patakaxehke:wa, kipia *que** mitskahka:was <Sync time="889.01"/> *o** kihto:s mitsi:xtapalna:palowa, x'pantahtanteki. <Sync time="892.805"/> Ihkó:n ne:chilia:yah. <Sync time="894.992"/> Wa:n komo ihkó:n teihsá: mits..., ne:chchi:wiliani kit <Sync time="899.211"/> 'tila:na kihtowa, xtila:na, <Sync time="901.399"/> tima:ahsis xtila:na n' *iparte** kihtowah <Sync time="905.698"/> Pos seki ne: nimolia tak neli nimolwia komohkó:n a:ksá: mah noka ma:wilti nimolia neli n'chi:was, pero kanah. <Sync time="911.658"/> *Dios** ne:chpale:wih, ka:n n'chi:wak, a:mo *ne:chpasaroh**. <Sync time="917.118"/> *Después** neli nimo..., niwa:lpanki:sak nika:n Tzinacapan, ompa n'tohtokak a nota:kaw, <Sync time="923.181"/> tein a:xka:n iwa:n nietok. <Sync time="926.029"/> Nikwi:ak, nikwi:ak, neli nikwi:kak a, pero pos no: yeh *igusto** ya. <Sync time="930.583"/> Yeh *igusto que** yeh nowa:n motekipano:ti. <Sync time="934.391"/> Pos *bueno** niá:s, pos *niaburrido** ya no: nie:..., <Sync time="939.592"/> se: *moaburrirowa**, no: ma:s teh, <Sync time="941.994"/> komo a:mo mitsta:kachi:wa mo:má:n, a:mo mitsta:kachi:wa mo:pá:n, mah *mitsabandonaro** mo:pá:n, <Sync time="946.717"/> ma:ski nemis, pero komo *mitsabandonaro** mo:má:n, <Sync time="950.065"/> wa:n ma:ski nemis mo:pá:n, pero komo a:mo mitsta:kachi:wa, <Sync time="954.284"/> pos kipia *que timoaburriro:s**, ti..., tikihto:s neh ihkwí:n n'chi:wati a, ka:n *modo**, <Sync time="959.686"/> *porque** no:..., no:pá:n, pos ihkwí:n kichi:wa, no:má:n ihkó:n kichi:wa. <Sync time="964.476"/> Neh nia:ti oksé: *lado** kachi kwali <Sync time="966.865"/> *o** n'te:mo:ti se: nani:tah, ma:ski se:, se: sa pitsotik. <Sync time="971.7"/> A:mo *importa** se: *rica o** se:..., se: siwa:pil tein <Sync time="976.78"/> tein kwaltsi:n, tein sa i:xnehnextik *o** se: *güera o** se: *como quiera**. <Sync time="981.579"/> A:mo, *mejor** ne: <Sync time="983.834"/> *siempre** mah se: kite:mo se: ii:xna:mik tein *más** iwa:n se: i:xpano:s kwali. <Sync time="988.423"/> Wa:n ihkó:n *ne:chpasaroh**. <Sync time="990.521"/> Pe:wak ihkó:n ni..., nnemi ihkó:n wa:n neli *hasta** n'tohtokak notati:tah. <Sync time="995.231"/> *Después de** nimona:miktih itech, <Sync time="998.669"/> itech *el año ochenta y cinco**, <Sync time="1007.455"/> *ochenta y seis, ochenta y seis** nimona:miktih, ox itech *ochenta y siete**, febrero, <Sync time="1015.259"/> *hasta para** a:man, <Sync time="1018.71"/> wa:n ihkó:n no: timoahwah wa:n timokwala:ntiah pero ika pi:pil. <Sync time="1022.25"/> Mah nikihto ne:chahwa ihkó:n teihsá: ika, <Sync time="1025.576"/> a:mo ke:man nikakili:s teihsá: *porquerías** ne:chilwihtok. <Sync time="1028.902"/> Tamela:wa niá:s n' ka:mpa niá:s, nikili:s ompa i:n niow, ompa i:n komo tne:chte:mowa ompa i:n tne:chahsis. <Sync time="1036.415"/> *Tal lugar** nietos, *tal lugar** tne:chahsis, <Sync time="1039.384"/> ompa nietoti, 'ne:chahsiti:w ke:mah komo tine:chte:mowa. <Sync time="1043.603"/> Pos ompa ne:chahsiti, ka:mpa nikili:s ompa ne:chahsiti:w. <Sync time="1047.232"/> Ke:meh i:n tapahti:lo:ya:nimeh, nika:n de Maseual pajti, nika:n de n' *hospital**, <Sync time="1052.299"/> ke:meh i:n ntekiti *hospital**, <Sync time="1054.666"/> nikilwi:s ompa i:n niow, ompa nietoti. *Bueno**, ompa nimitsitati:w. Ahsis, nikit...[nikilwi:s], tiwa:lah. Kihto:s, ke:mah. <Sync time="1064.144"/> ¿Tie..., tihsiwiko sah? Nihsiwiko sah, ta: i:pa nimitsitako sah. Nika:n nietok. Pero a:mo ke:man kanah ne:chahsis, a:, pos *moseñora** ye:wa ya n' ki:sak, <Sync time="1073.555"/> *moseñora** a:mo tikitstokeh. A:ah. <Sync time="1077.14"/> Kipia *que** ne:chahsis wa:n kipia *que** ne:chitas ka:ni nietok. <Sync time="1080.457"/> ¿Ke:yeh? *Porque** nimo..., *casi** kihtowa ne:n tahto:l *nimorespetarowa de** yeh iwa:n *porque** pos ke:meh nona:mik, <Sync time="1087.234"/> a:mo wel *nikmaltratarowa** niú:n we:l *ne:chmaltratarowa**. <Sync time="1091.488"/> Ne: ke:man neli kichi:waya tein yeh kinekia *porque** pos iwa:n imomá:n. <Sync time="1095.015"/> *Pero de una vez** neh iwa:n nimo..., <Sync time="1097.805"/> nimotio:chi:wak, a:mo. <Sync time="1100.127"/> *Porque bendición** t'piah *para tovida**, a:mo *para de** a:wil. <Sync time="1104.716"/> Wa:n ihkó:n ni..., <Sync time="1107.462"/> ti:xpano:tokeh, ihkó:n tietokeh, okseki topilwa:n <Sync time="1113.078"/> ki:saki:w se: nosiwa:mon. ¿Nayetokeh? Ke:mah, tietokeh, xmose:wi. <Sync time="1117.475"/> 'Mote:kili kahfe:n *o** xa: ttakwa. <Sync time="1120.042"/> *Porque** nikimpia ke:meh eskia nopilwa:n, a:mo nikimpia de a:wilmeh. <Sync time="1123.48"/> Nikili:s xtakwa momá:n, 'takwa. Yehwa nomomá:n, a:mo nehwa nte:na:n. 'Takwa *momacita**. <Sync time="1129.699"/> 'Mote:kili n' emo:l ma: wa:n xtakwa, nitakwahtok neh. <Sync time="1133.596"/> Mote:kilia n' emo:l, *confianza** pos ta: ni..., nehwa n'nawatia. <Sync time="1137.681"/> Pero onkak a:mo ihkó:n. <Sync time="1140.538"/> Onkak a:mo kichi:wa. <Sync time="1142.748"/> Neh *nosuegra** ka:mpa *dios** kipia, <Sync time="1146.453"/> mitstamakas ke:meh i:n *platito**, <Sync time="1149.824"/> se: *cucharita** ihkwilintsi:n, <Sync time="1153.462"/> ohpa n' kichala:ni:s n' emo:ltsí:n, *hasta** kitsontawi:tekis, <Sync time="1157.611"/> yehwa sah. Komo t'tamih, xikwa iwki a n' taxkaltsí:n. <Sync time="1163.584"/> Komo t'tamih. Wa:n ta:ká:n tikneki ok, pos *a ver** ke:ní:w. <Sync time="1169.299"/> Yeh yehwa ya n' tein mitsakak o:me *cucharita**. Kahfe:ntsi:n, se: *pocillito**. <Sync time="1175.92"/> Ne: *mopocillo** ne: yetokeh wehwei, ta: i:n tsikitsitsi:n, tsikitsi:n, ihko:ko:ntsi:n. <Sync time="1181.715"/> Yehwa ya n' *kahfe:ntaza** wa:n ka:mpa niwa:le:w a:mo iwki. <Sync time="1187.8"/> Ka:mpa niwa:le:w pos a:mo *igual**, <Sync time="1190.715"/> *tazas** katka *we:itazas** wa:n no..., noemo:l, <Sync time="1195.135"/> tahko de i:n ihkó:n tantiá:s ttakwa:s. <Sync time="1200.55"/> Ompa niiwa:n nietoya *nohermana**, pero ompa ne: a:mo *igual** ok niahsik. <Sync time="1205.372"/> Ma:ski n'nekiskia neh mah nta..., mah ntai:ti:w n' emo:l, pero pos ka:n weli. <Sync time="1210.318"/> 'Ki:xohsa motaxkaltsi:n wa:n *órale**, 'ki:xohsa wa:n *órale**. <Sync time="1214.269"/> Mahyá: yo:n tikekohtok sah. <Sync time="1217.394"/> ihko:ni. *O** komo nakatsí:n <Sync time="1220.899"/> ke:meh yo:n *pollito**, i..., yo:n ne:n *icuadril** tikiliah, tahko kiteki. <Sync time="1227.631"/> *O** komo yo:n ike:s kixi:ma tahko, komo we:i kixi:ma tahko, <Sync time="1235.421"/> para ahsis sake:ra o:me, o:me, e:yi *viaje** ttapalo:s. <Sync time="1239.618"/> Pero ttakwa:s komohkó:n ne:..., ne:..., wa:n ihkó:n i:ksá: timochala:niah, <Sync time="1246.439"/> ihkó:n nikilia *noseñor**, <Sync time="1248.314"/> 'takwa, xtakwa, *xmoservi:ro**, <Sync time="1250.948"/> a:mo xpi:na:wa. <Sync time="1252.957"/> Mo:ma:nko nikilia:ya n' te:tamakayah ta:tah..., ta:tahko ne:n tapalo:l. <Sync time="1257.422"/> Tsikitsi:n emo:l, tsikitsi:n ne:n *chilito** n' ta:ká:n *chilito**. <Sync time="1261.9"/> Komo chi:lposo:ntsí:n pos tsikitsi:n. <Sync time="1264.458"/> E:yi *cucharita** kwahkalo:s ihkolontsi:n wa:n e:yi *cucharita** mitste:kili:s xtakwa ya. <Sync time="1269.391"/> Teh ttakwa ya, n' ta: pos *tnecesitado**, timaya:na. <Sync time="1272.806"/> Teh ttakwa ya pos ta tim..., ti..., pos ihkó:n nikilia *noseñor**. <Sync time="1278.007"/> Neh ntakwa nikilia ke:meh eski *porque** niwe:wehneki. <Sync time="1282.338"/> Komo a:mo niwe:wehnekiskia nikilia a:mo nietoskia nika:n. <Sync time="1285.677"/> Nia:skia nikilia ka:sá: ika nikilia nió:n te:pale:wi:skia, *más contento** ntakwa:skia. <Sync time="1290.409"/> Kichi:wtok *nosuegra**, n' ta: xiow pero. <Sync time="1294.048"/> Xiow, xiow, xiow, ma:ski ekintsi:n xiow, a:mo *nimitsnecesitarowa** n' teh. <Sync time="1299.798"/> No: n'pia se: nosiwa:mon. <Sync time="1301.919"/> Pos xkwiti mosiwa:mon wa:n mah niow. <Sync time="1304.857"/> Ehe:yi, na:wi *viaje** ne:chtokak, <Sync time="1307.571"/> ika *seis viajes siempre** ne:chkalantamo:t, <Sync time="1311.21"/> ne:chki:xtih. Wa:n ke:mah nimolia mah kkwiti a n' isiwa:mon, <Sync time="1315.822"/> ampó:n niwa:lah Cuetzalan, nte:..., nite:pale:wia:ya. <Sync time="1319.63"/> Ka:n, ka:n ni..., ke:man nikitak siwa:t, <Sync time="1324.608"/> ka:n ke:man nikitak mah kkwiti n' ta:gat. Ka:n nikwis kihtowa, ta: pilwah, ton nikilwi:s. <Sync time="1331.005"/> Wa:n mah nika:wa kihtowa n' tein a:mo pilwah wa:n mah nikwi:ka ne:, a:ah, a:mo, yehwa sah. <Sync time="1336.876"/> Ka:n nikwi:s kihtowa, yo:n *pobrecito** siwa:t i:pa a:mo nikwis, kihtowa *por más que** ne:chtaxta:wi:s kihtowa wa:n a:mo nikwi:kas, *porque** a:mo n'neki. <Sync time="1344.858"/> Ta: *por eso** tehwa kihtowa nimitstohtokatok. <Sync time="1347.269"/> Wa:n ke:ní:w kihtowa ne:chta:lia iwa:n ne: no:má:n kihtowa ne: siwa:t. <Sync time="1351.412"/> Ka:n nikwi:kas, neh a:mo nikwi:kas. <Sync time="1354.818"/> *Por fin** sepa ne:chkwiko n' ta:gat, *ne:chapartaroh**. <Sync time="1359.193"/> *De ne:chapartaroh, trabajo de ne:chapartaroh porque** xkita, <Sync time="1363.412"/> *hasta** ekintsi:n. <Sync time="1365.51"/> Kwi:ka, kwi:ka, kwi:ka *que**..., <Sync time="1368.925"/> nikwi:ka *cuarenta y nueve años** a. <Sync time="1374.193"/> *Cuarenta y nueve años** kwi:ka *de ne:chapartaroh**, <Sync time="1379.767"/> *hasta** ekintsi:n. A:mo kanah niow wa:n nió:n kanah yowi, <Sync time="1383.608"/> Neli n' i:pa..., nimomachtih pe:wak ntekiti pos ntekiti. <Sync time="1387.327"/> Ntekiti ampó:n *hospital**, ntekiti nika:n okseko ma:se:waltapahti:lo:ya:n. <Sync time="1392.854"/> Nochi n'pia *vida** kanika nipano:s. Seko a:mo niakis, seko niakis. <Sync time="1398.783"/> Pero nipano:s, npano:s, nimotekipano:s wa:n ntakwa:s. <Sync time="1403.997"/> *Hasta** iwki nikilia..., *hasta** iwki kiliah n' ipi:pilwa:n, no:má:n kiliah a:mo kipolowa *trabajo**. <Sync time="1408.06"/> No:má:n kilia komo kineki mot..., *[mo]servi:ro:s** kilia *moservi:ro:s** kilia, *hasta** ke:meh yeh kwelitas. <Sync time="1413.743"/> Ke:meh i:n mota:nilia kilia n' *icentavitos** kikwa:s kilia ne: <Sync time="1417.091"/> nakat kilia *hasta** te:pi:na:wtih. <Sync time="1420.127"/> *Hasta** te:pi:na:wtih kichi:wka kilia para tehwa:n kilia *porque** <Sync time="1423.288"/> tehwa:n kilia i:ksá: tikwa:skeh *huesitos** kilia wa:n yeh kikwa:s ye:knakat. <Sync time="1428.056"/> A:mo tehwa:n t'makaskeh kilia, *mismo** ika ima:tsin mota:nilia. <Sync time="1432.221"/> I:ksá: ompa ne: *nikinatenderowa pacientes**, <Sync time="1435.302"/> ne:chtaxta:wiah, nimokowilia tein n'neki, *porque** nehwa nimota:nilia. <Sync time="1440.338"/> wa:n no: nikowilia ya. A:mo ke:man n'pia nota:kaw ka ko:kó:n *pedacito** n' itasa:l. <Sync time="1445.999"/> A:mo ke:man. *Hasta** i:ksá: nimitsne:xtili:skia *noseñor** ke:ní:w nikpia. <Sync time="1451.079"/> kwali, kwali *camisa**, kwali itilmah. <Sync time="1454.74"/> Ika, yeh *de calzontsi:n**, a:mo nikihto:s *de pantalón, de calzontsi:n**, <Sync time="1458.624"/> pero kwali *icalzón**, kwali *icamisa**, <Sync time="1461.593"/> kwali *playera**, <Sync time="1463.928"/> kwali *sombrero de costeño**, <Sync time="1466.352"/> wa:le:wa *de, de Puebla** n' isiwa:pil, kka:wili:ki n' tomi:n mah mokowili n' *icosteño**. <Sync time="1470.928"/> Kka:wili:ki wa:n kilwi:s, 'mokowili *mosombrero** popá:n, a:mo iwki xieto. <Sync time="1475.638"/> Wa:n tiowih tikwitih. Kwa:li:ka *sombrerería** n' ipopá:n, <Sync time="1480.852"/> kkwi:li:ki n' *isombrero**. A:man xiow a pa:, neh no: niow. <Sync time="1485.406"/> Wi:tsa i:n diciembre nopili. <Sync time="1490.754"/> Kkwi:li:ti:w sepa, sepa mowelitstok sepa kitakowi:ti. <Sync time="1494.527"/> Kkowilia *ichamarra** kkowilia itilmah wa:n 'kihtsomili no:pá:n. <Sync time="1500.456"/> Neh sepa nkihtsomili:ti, nehwa n'tahtsomia <Sync time="1505.425"/> wa:n para ne: ti:xpano:tokeh n' tehwa:n. <Sync time="1508.742"/> Wa:n timotekipanowah neli kwali, a:mo nikihto:s nimo..., timoahwatokeh, timokwala:ntihtokeh, timotewihtokeh. <Sync time="1515.162"/> A:mo ke:man ne:chmaga nió:n se: ma:it *desde** iwa:n nietok. <Sync time="1518.635"/> *Antes** ke:mah ne:chmagaya, *porque** pos kiyo:lchika:waya n' imomá:n, *pero después** a:mo. <Sync time="1524.573"/> Ekintsi:n de ise:lti moka:w yeh a:mo ke:man ne:chma:ytentok. <Sync time="1529.051"/> Ehko:s *cuando** kinekis, ne:chtahtani:s se: taxkal, pero a:mo ke:man nikahwa. <Sync time="1533.997"/> A: pos *que** a:mo nike:manti, a: pos *que** a:mo nietoya, a: pos *que** ke:ní:w. <Sync time="1538.417"/> Ke:meh i:n nika:n niwi:tsa wa:n n'mattok tekiti Rayón, <Sync time="1542.078"/> nikwi:ka *dos kilos de** taxkal. <Sync time="1544.502"/> Niahsi, timona:miktahsih *o** niahsi i:pa ehok a. <Sync time="1547.761"/> *Ay dios**, ye:wa ya n' tiehok. <Sync time="1549.725"/> Ekimpa ok. A:, *bueno**. ¿Ttakwa:s a? <Sync time="1552.56"/> ¿A:it? Komo tikwa:lkwik nikwa:s a. <Sync time="1555.395"/> *A ver** nikili:s, pero ka:n teh tapalo:l. Pero x'mo:lta se: *chilito** nikwa:s. <Sync time="1561.435"/> Ika se: *chilito** motamakas, *porque** ke:yeh tietokeh *contento**. <Sync time="1565.096"/> *¿Qué sirve** tsoyetos nakat m' *plato**? <Sync time="1568.659"/> *¿Qué sirve** tsoyetos *mole** <Sync time="1570.838"/> *o** chi:lposo:n? Pero komo timokwala:ntihtokeh a:mo teh we:lik. <Sync time="1574.668"/> Komo timokwala:ntihtokeh a:mo ttakwa:tih. <Sync time="1577.86"/> *Al contrario** komo n'neki ne:chtohtokas *noplato**. <Sync time="1581.365"/> ¿Ke:yeh? *Porque** timokwala:ntihtokeh, pero yo:n a:mo ke:man *ne:chpasaroh**. <Sync time="1585.865"/> A:mo ke:man, a:mo ke:man, niú:n ke:man nikihto:s <Sync time="1589.169"/> mah ne:chtohtoka *noplato**. Wa:n onkak ke:mah. <Sync time="1593.267"/> Onkak kichi:wa. Pero a:mo nochi:n. <Sync time="1597.776"/> Tehwa:n sah. Tehwa:n yeh neli kwaltsi:n. *Hasta** nopi:pilwa:n ihkó:n nikinilwia. <Sync time="1604.428"/> A:mo nikitas nosiwa:mo:n tikmetschichinoh ika teihsá: tapalo:l *porque** ti..., nehwa ni..., nehwa nietok. <Sync time="1610.691"/> ¿*Hasta** kihtowah ke:n tikinteltasohta mosiwa:mowa:n? ¿Ke:yeh? Ay, nankinkwih. <Sync time="1615.066"/> Ka:n mote:tekiwi:kih. <Sync time="1617.053"/> Ka:n mote:tekiwi:ki se: siwa:t, ta: namehwa:n ay nankino:tsah. <Sync time="1620.691"/> Mah wi:ki se: siwa:t ekintsi:n *que** nankipiah siwa:t oso *antes de** ne: <Sync time="1625.29"/> *antes de** namose:lti mah wi:ki se: siwa:t, aya:mo ke:man nikitak se: siwa:t. <Sync time="1629.79"/> Wa:la:yah pero paxa:lowa:nih, a:mo tein motekipano:snekih, <Sync time="1633.919"/> pero tein motekipano:sneki ke:meh i:n yetok. <Sync time="1636.442"/> Tikahwa:s monakaspapatatsa sah, <Sync time="1638.598"/> tikwala:nis monakaspapatatsa sah, mahyá: se: *burrito**. <Sync time="1643.397"/> Yeh yetok n' ka:mpa etok wa:n iwki nikilia siwa:pil. <Sync time="1646.5"/> Teh tietok n' ka:mpa tietok, a:mo tiki:sas niú:n kanah. <Sync time="1649.759"/> nió:n..., no:kichpil komo kwala:ni xka:wa mah kwala:nto, <Sync time="1652.853"/> nehwa xne:chilwi, nehwa nikmati. <Sync time="1655.732"/> Komo mitsahwa, 'ne:chtapowi. <Sync time="1658.522"/> A:mo xkihyo:wi, niman xne:chilwi. <Sync time="1661.268"/> Ihko:ni para se: kimpias se: ipi:piltsitsi:n, komo a:mo pos mopan ya:tih. <Sync time="1667.219"/> E:mah. <Sync time="1671.719"/> Wa:n komo a:mo ne:..., komo tikmota:lih de, <Sync time="1675.759"/> *notibravo por** mosiwa:mon, <Sync time="1678.348"/> *al ratito** tiahsis *hasta oficina**, <Sync time="1680.915"/> *o** tiahsis *hasta cárcel**, <Sync time="1683.192"/> *¿Porque** ke:yeh? Iwa:n timoketsa mos..., mo:kichpil. <Sync time="1687.322"/> Nosiwa:mo..., mosiwa:mon kimagah ya, teh no xtsikwi:ni, no: xikpeta:wa ya ike:sko, ipanko mah kima:ka:n, <Sync time="1694.21"/> pos tiowih *bote**. <Sync time="1696.219"/> ¿A:koni mot..., a:koni motahtania? Komo a:mo *mismo** nehwa. <Sync time="1700.237"/> Wa:n yo:n mah a:mo se: motahtani. <Sync time="1702.826"/> *Al contrario** ne:wí:n mah n'ta:li. <Sync time="1705.483"/> Ne:pa mah n'ta:li *porque** ke:yeh a:mo n'neki nimototo:ni:s. <Sync time="1710.229"/> A:mo n'neki nimototo:ni:s *cárcel**, n'neki mah nieto paniá:n. Ma:ski mah ne:chpi:tsa mixkiowit, pero sake:ra mixkiowit. <Sync time="1716.314"/> *Menos que** nimo..., nimototo:ni:s ika ne: *cárcel**. <Sync time="1720.658"/> Wa:n *todavía** tomi:n, mah n'pahti a siwa:t. <Sync time="1723.953"/> *Porque** a:mo nikpale:wih ne:n kima:keh. <Sync time="1727.002"/> Nikpale:wia de mah a:mo kima:ka:n. <Sync time="1730.507"/> wa:n mah a:mo kahwaka:n. Teh xkowili toni n' kikwa:s, a:mo xkahwato. <Sync time="1735.074"/> Tikitstok n' ipili ne: kipia pos yeh chi:chi:sneki, kele:wia teihsá:. <Sync time="1739.641"/> Ke:le:wia teihsá: *porque** tachi:chitihkeh. <Sync time="1742.98"/> Ta: *cuando** titachi:chitiah mahyá: se: itskwinti, <Sync time="1745.279"/> titakwa:snekih, <Sync time="1747.378"/> timaya:nah, tikele:wiah teihsá:, titapalo:snekih, <Sync time="1752.525"/> wa:n ttai:snekih teihsá:, *cuando** n..., se: *antojito**. <Sync time="1756.543"/> A:mo t..., timotewihtokeh, <Sync time="1758.641"/> 'kwiti ke:mah, 'kwi:li:ti wa:n mah tai wa:n mah takwa. <Sync time="1761.967"/> A:mo xkahwato. <Sync time="1763.262"/> *Sólo de** yo:n *modo para** timotekipano:s, komo a:mo pos a:mo, a:mo wel tietos <Sync time="1767.941"/> wa:n a:mo wel ti..., tikinwi:kas kwali mopilwa:n. <Sync time="1771.347"/> ¿Ke:yeh? *Porque mismo** teh t'chi:wa. <Sync time="1774.026"/> Ke:mah, *mismo** teh t'chi:wa n' *coraje** wa:n *mismo** teh t'chi:wa ne:n tayo:kol. <Sync time="1778.972"/> A:mo kanah wa:le:was, nió:n akah mitskalpano:ki:w kika:waki:w. <Sync time="1782.856"/> Ta:ká:n a:ksá: wa:lah mitskalpano:ko, mitskalpano:ko ika kwali. <Sync time="1787.03"/> A:mo mitskalpano:ki mitsahwatiwi:ts. <Sync time="1793.147"/> Wa:n de yo:n *modo, pero** komo a:mo ne:..., mah sayoh timahwatoka:n <Sync time="1797.982"/> wa:n sayoh mah nikinahwato nopilwa:n, a:mo *chiste señor**. <Sync time="1802.772"/> A:mo kwaltsi:n, *porque mismo** neh nimotikota:li:s. <Sync time="1807.236"/> Mahyá: yo:n se: mo:yo:t, wa:le:wa pos kitstiwi:ts n' tit, <Sync time="1811.924"/> *o** ne: kitstiwi:ts n' tit, motatahkotikokalakia. ¿Ke:yeh? *Porque** mo:yo:t, kinehneki ne:n tit. <Sync time="1817.674"/> No: iwki a neh. <Sync time="1818.991"/> Komo n'nehneki n' tit pos mah nimotikotamo:ta <Sync time="1822.04"/> *o** komo a:mo n'nehneki pos mah n'se:wi. <Sync time="1824.473"/> Mah *n'mandaro** nokone:w n' okichpil, ma:ski ke:meh nikilia neh, tiokichpil, tiwe:i a, <Sync time="1830.366"/> pero ihkó:n ke:meh tiwe:yak, ihkó:n *nimitsmandaro:ti** ok. <Sync time="1834.339"/> A:mo t'chi:was tein teh t'nekis. <Sync time="1836.527"/> *Porque al ratito** xte:ntsakto, a:mo. Wa:n mah nna:lcho:kato ne: *carcelte:noh por medio de...**, a: pos neh no: nimitsyo:lchika:wa x'maga ne: s..., te:kone:w. <Sync time="1844.531"/> *Porque** n' te:kone:w ka:mpa moskaltih no: kitasohtatokeh. <Sync time="1848.326"/> Te:kone:w ka:mpa wa:le:w no: ki..., kixochpixtokeh, <Sync time="1851.563"/> a:mo kilwiah ne: xmote:wa:nta:li, mah mitskomo:nihtoka:n ya. <Sync time="1856.108"/> Kanah, ta: ompa ne: no: kitasohtah, <Sync time="1859.009"/> ke:meh neh n'tasohta nopili no: *igual** kitasohtah yeh. <Sync time="1862.514"/> Ke:mah. *Porque** komo, komo kitawe:litstoskiah pos *mejor** mah ompa yetoni a, mah ompa kitawe:litstoka:n. <Sync time="1868.889"/> Mah a:mo te..., mah a:mo te:pal kitawe:litstoka:n, mah kitawe:litstoka:n ikalihtik. <Sync time="1872.684"/> Mah a:mo ne: ka:mpa, ka:mpa te:tohtokas. <Sync time="1875.836"/> Ka:mpa te:tohtokas pos *feliz** mah etoti. <Sync time="1878.613"/> *Feliz** mah etoti *porque** kipia ta:gat, kipia imoná:n, kipia imonta:t. <Sync time="1882.89"/> kipia *icuñados**, wi:tseh kinohno:tstiwi:tseh. Niwa:lah María. *Bueno**, 'mose:wi. <Sync time="1887.479"/> ¿Ka:n ttai kahfe:n? Ke:mah yeh, ntai:s. <Sync time="1889.868"/> Xa: titakwa, neh ntisik a. <Sync time="1893.006"/> Ke:mah, tasohka:matik, ntakwa:s. <Sync time="1895.439"/> ¿Pos toni *vida**, komo a:mo yehwa ya. Toni m' pano:lis? <Sync time="1900.596"/> A:mo kinita n' *icuñados de** ke:ní:w, n' ta: yeh kinita *de cristianos**. <Sync time="1905.118"/> *Hasta** yehwa:n no: n' ta:kapi:pil kili:s, <Sync time="1907.618"/> ¿nokni:tsi:n ka:ni yahtok. Pos ompa i:n yahtok <Sync time="1910.565"/> *o** ne:paka ihkak *o** ne:paka etok. *Bueno**, pos. <Sync time="1914.753"/> ¿Takwah ya pero nokni:w? Takwah ya *o** takwa:ti ok. <Sync time="1918.115"/> Pos x'no:tsa mah titakwa:ka:n iwa:n, ta: pos <Sync time="1920.584"/> yehwa yo:ni n' tasohtalis. <Sync time="1923.03"/> Pero mah..., mah wi:ki de n' kalpanohkeh wa:n mah, <Sync time="1926.758"/> mah yekamohtsolo n' tein siwa:montikeh kalihtik etok, a:mo kina:miki. <Sync time="1930.642"/> Kina:miki mah ne: *morespetaro** kwali. <Sync time="1933.633"/> I:ksá: nikilia namehwa:n, ne: nopi:pilwa:n, nosiwa:mon, <Sync time="1937.272"/> kalakiki *mocuñado** ma:ski t..., a:mo t'nekis t'makas n' kahfe:n, pero xwa:nti. 'Wa:nti kahfe:n, xwa:nti taxkal. <Sync time="1943.268"/> *Movida para** tehwa, *movida**, mopano:lis tehwa. ¿Ke:yeh? <Sync time="1947.857"/> ¿Tikmati ke:yeh? A:ah. <Sync time="1950.112"/> *Cuando** ti..., ihkó:n tietos, tioli:nis, ne:pa etos mopili. <Sync time="1954.389"/> Nika:n tioli:nis ne: tikta:lia mopili, a:mo ttayo:wihtok. <Sync time="1959.268"/> ¿Ke:yeh? *Porque** tikinita *de cristianos mocuñados**. <Sync time="1962.751"/> Ihko:ni nikilwia. A:mo tikintawe:litstok, <Sync time="1966.425"/> a:mo tikinowihitstok. <Sync time="1969.238"/> Komo tikinowihitstok a:mo tikwaltiatih. <Sync time="1974.341"/> *Porque** komo se: kinowihitstok nikilia neh, <Sync time="1977.636"/> pané: yo:n se: kimati nikilia ne:, <Sync time="1980.908"/> pané: yo:n a:mo, a:mo wel *vida** tietoti. <Sync time="1984.346"/> *Porque** pos neh nikitstok *que** nankintawe:litah, nankinme..., nankintsokokolitah nopilwa:n de ne:chkalpanowah, <Sync time="1989.739"/> *o** ta:ká:n kipiah se: pilitsi:n, <Sync time="1992.364"/> pos kina:palohte:wa n' *te:tío** m' pilitsi:n, ne: ka:wiltihtiw, <Sync time="1995.824"/> pos ta: wa:lah n' *te:tío**. <Sync time="1998.159"/> Pero komo wa:lah n' *tetío, hasta kimedioteliksatiki:sa** m' pili, <Sync time="2002.972"/> *eso sí que** a:mo, a:mo no: nikwelita. <Sync time="2005.843"/> ¿Ke:yeh n' a:mo nikwelitas? *Porque** pos pili no: n'tasohtatok neh *nte:abuela**. <Sync time="2010.321"/> *Porque** komo nikwelitaskia pos nikili:skia x..., <Sync time="2014.843"/> ka: x'ta:kachi:waka:n ne: pili, <Sync time="2017.477"/> a:mo x'chi:waka:n *cuenta**, <Sync time="2019.888"/> ta: ne: a:mo ke:n tikitah, ne: a:mo *topariente, porque** onkak te:moná:n ihkó:n, <Sync time="2025.482"/> Ke:mah, ne:, ne: a:mo noxwi:w, ne: a:mo ke:n nikita. <Sync time="2029.0"/> ¿Ke:n a:mo ke:n nikitas wa:n pos ne:, ne: ke:n nikita n' ipopá:n? <Sync time="2032.473"/> Noesyotsi:n ipopá:n, nocho:kilotsi:n ipopá:n, ¿ke:ní:w neh a:mo nikitas, <Sync time="2036.759"/> ke:n *nopariente**? <Sync time="2040.902"/> Neh kipia *que** nikitas *que nopariente** wa:n nikitas *que** nokone:w, <Sync time="2044.442"/> ke:meh eskia neh nokone:w *porque** no..., nopili n' ipopá:n *o** nopili n' imomá:n. <Sync time="2049.264"/> Ma:ski te:pili ne:n te:n..., te:na:n pero kipia *que** nokone:w no: *porque** pos nopili n' ikone:w. <Sync time="2056.242"/> Ihkó:n ne:n..., ihkó:n a:kin tanemilia wa:n a:kin a:mo tanemilia pos <Sync time="2061.523"/> tah..., *bueno** kininohno:tsa *mal** n' ipilwa:n. <Sync time="2064.604"/> Pero neh a:mo, *siempre lo más, siempre lo más**, <Sync time="2069.238"/> oso se: neli ihkó:n se: <Sync time="2071.997"/> pero se: *persona** wa:la:s, <Sync time="2074.064"/> nikili:s tamik ne:n tapalo:l, emo:ltsí:n *o chilito**, <Sync time="2077.448"/> Ke:mah, soh tsiktsi:n etok. Pos x'ta:li taxkali:xko, x'ma:ki ne: tokni:w. <Sync time="2082.551"/> Ihkó:n wi:tseh parahko yo:n kinamakih ne:n pitsokone:meh, <Sync time="2088.926"/> x'wa:nti se: *cafecito**, <Sync time="2091.515"/> 'wa:nti se: taxkaltsí:n. <Sync time="2093.814"/> Pero ka:n teh tapalo:l. *Señor de mi alma**, <Sync time="2096.672"/> 'te:ka n' kahfe:ntsi:n wa:n x'ma:ki n' taxkaltsí:n. Moma:i:xko n' taxkaltsí:n pero xyeko. <Sync time="2101.775"/> Pero n' tasohtalis *hasta** iwa:n *dios**, <Sync time="2105.963"/> iwa:n *dios** mitsitstok *que** tiktamaka, iwa:n *dios** mitsitstok *que** tikmaka toni n..., toni mi..., <Sync time="2110.664"/> *dios** mitstayo:kolia, toni *dios** mitstatio:chi:wilia para no: tikpias, <Sync time="2116.883"/> wa:n *hasta después** mitsmakas *más n' todios, ¿porque** ke:yeh? Tikita *que cristiano** n' ikone:w. <Sync time="2122.254"/> *Sólo de** yo:n *modo**, komo a:mo nikilia neh a:mo kwaltia nikilia ne: namo..., namotanemili:lis namehwa:n. <Sync time="2128.227"/> Neh nikwik tanemili:lis nikilia de note:iskaltihka:wa:n. <Sync time="2131.196"/> Yehwa:n ne:chmakakeh n' ohti ni..., ke:ní:w nietos, <Sync time="2135.004"/> ke:ní:w nimotekipano:s, ke:ní:w nipano:s. <Sync time="2137.95"/> A:mo akah ne:chmakak, yehwa:n, ta:tahmeh, <Sync time="2141.388"/> *Noabuelitos o** se: *notío o** se: noa:wi. <Sync time="2146.58"/> Yehwa nikilia ne:chnohno:tsaya, a:mo ne:chnohno:tsaya *nomomacita, nopopacito**, <Sync time="2150.5"/> *porque** a:mo ne:chinka:wilih n' *todios para ne:..., ne:chcuidaroskeh**. <Sync time="2154.085"/> Pero yetoyah ta:tahmeh *antes** <Sync time="2156.71"/> ke:mah seki *parientes**, seki a:mo *noparientes, pero** ne:chmakah *idea** ke:ní:w nipano:s wa:n ke:ní:w nietos, ke:ní:w nimotekipano:s, <Sync time="2163.339"/> ke:ní:w n' a:mo nima:wilchi:was, <Sync time="2166.107"/> ke:ní:w n' a:mo nejó:n ni..., <Sync time="2168.161"/> nikpano *de listo**. A:mo ke:man semi mah ni..., nitelpano *de listo**, de nitel..., <Sync time="2174.759"/> mah nikchi:wa *lo que** tein a:mo moneki. <Sync time="2177.482"/> Kipia que nietos nikilia *medio ilugar**. <Sync time="2181.768"/> Mah a:mo nieto *medio ilugar** nikilia, se: tayo:koya <Sync time="2185.027"/> wa:n se: motekipachowa. <Sync time="2187.259"/> ¿Ke:yeh se: motekipachowa? <Sync time="2188.978"/> *Porque** pos ne: *nocompañera**, ne: nokni:w, a:mo kineki mah nite:wa:nti teihsá: <Sync time="2194.639"/> *o** a:mo kineki mah nikchi:wa n' teihsá: *o** a:mo kineki mah ni..., nikimpale:wi n' tokni:wa:n. <Sync time="2200.59"/> *A veces de que** neh nimomachilia, niow ka:sá: ika, <Sync time="2204.554"/> nikitstok kkwahtokeh se: taxkaltsí:n, pané: no: nikwa:skia, pero ka:n ne:chwa:ntih. <Sync time="2208.907"/> Pos iwki a. Yehwa yo:n n'nemilia nikilwia. <Sync time="2213.385"/> *Mejor** neh s..., a:mo ke:man nitaxi:ko:s *que** a:mo n'wa:nti se: nokni:w se: taxkal. <Sync time="2219.269"/> Ihkó:n niwi:tsa ampó:n, i:ksá: nikwa:lkwi <Sync time="2223.546"/> *platanito**, i:ksá: nikwa:lkwi *mamey**, ampó:n nmota:li:ki *centro**, <Sync time="2228.158"/> nikowa *medio kilo de** notaxkaltsi:n, <Sync time="2231.229"/> ntakwahtok. ¿Ka:n tikwa se:tsi:n? Iwka:tsi:n pero xikwa. <Sync time="2235.27"/> *O** ta:ká:n tsiktsi:n *salsita** nimotahtania, pos xikwa, xtai, no: *igual** ya xikwa. <Sync time="2240.886"/> Pos tikwah ya n' taxkaltsí:n. ¿Ke:yeh? *Porque** timoitstokeh *que ticristianos parejo**. <Sync time="2245.752"/> *Porque** komo a:mo timoitah *que ticristianos** a:mo tikwaltiah. <Sync time="2249.524"/> Ka:n kwali. <Sync time="2251.98"/> Entó:s mo..., ke:meh eskia timo..., mahyá: okwilimeh se: kinitstok sah. <Sync time="2257.574"/> Wa:n *tampoco** ne:chi:xitstos se: itskwintsí:n, se: itskwintsí:n no: nikilis, meh xikwa tahko, meh. <Sync time="2263.413"/> tsikitsi:n. Wa:n komo nikwahtok *chilito**, pos *órale**. <Sync time="2266.739"/> Niki:xmahpachowilia n' taxkaltsí:n ika n' *chilito**, ihkó:n n'chi:wa wa:n *órale**, yeko. A:mo tikihto:s nikwahtok we:lik. <Sync time="2273.971"/> We:lik *pero chilito**. Ihkó:n neh nikimpia *noperritos**. <Sync time="2279.797"/> Nikpalo:s tsiktsi:n emo:l pos niki:xahakilia n' emo:ltsí:n. <Sync time="2284.34"/> Xikwa n' emo:ltsí:n, yehwa neh nikwahtok, a:mo nikwahtok telwe:lik. <Sync time="2289.21"/> We:lik *porque** ika nmote:we:ltih sah. <Sync time="2292.792"/> A:mo we:lik *porque** ke:ní:w de kowtahnakat *o** <Sync time="2297.1"/> Cuetzalan *o** ka:nika *a ver**, a:mo. </Turn> </Section> </Episode> </Trans>