Tryag File Manager
Home
-
Turbo Force
Current Path :
/
home
/
cluster1
/
data
/
bu01
/
1121861
/
html
/
tosepan
/
Transcripciones-Transcriptions-only-new_2017-12-11
/
Narraciones
/
Upload File :
New :
File
Dir
/home/cluster1/data/bu01/1121861/html/tosepan/Transcripciones-Transcriptions-only-new_2017-12-11/Narraciones/Xaltn_Narra_JFD349_keeniiw-momowtih-como-se-espanto_2011-08-24-a_ed-2016-04-01.trs
<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?> <!DOCTYPE Trans SYSTEM "trans-14.dtd"> <Trans scribe="AMELIA" audio_filename="Xaltn_Narra_JFD349_keeniiw-momowtih-como-se-espanto_2011-08-24-a" version="14" version_date="111025"> <Speakers> <Speaker id="spk1" name="Amelia Domínguez Alcántara" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/> <Speaker id="spk2" name="José Pedro Felix Diego" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/> </Speakers> <Episode> <Section type="report" startTime="0" endTime="1975.758"> <Turn startTime="0" endTime="25.116" speaker="spk1"> <Sync time="0"/> *Bueno** ta:ká:n, tikihtowa de ke, tikihtowa ke teisá:, etok se: a:taw nika:n, nika:n tai:ka:nkopa wa:n tikihtowa ke: teisá: te:mohmowtia <Sync time="12.221"/> ¿Ka:nikahkwí:n te:mohmow...? ¿Ka:nikakwí:n *o** ke:ní:w motano:tsa ka:mpa yo:n tikihtowa ke teisá te:mohmowtia wa:n toni te:mohmowtia? <Sync time="19.282"/> Wa:n ox i:ksá: mitstekipachohka tehwa:tsi:n, i:ksá: tikitaka teisá: ompakakwi:n. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="25.116" endTime="114.845"> <Sync time="25.116"/> Pos neh de ninemi a:mo, itech n' a:taw a:mo pero nite:kakilia:ni. <Sync time="31.582"/> Eh, ke te:mahmawtia pero neh *primero Dios** a:mo ke:man. A:mo ke:man *ne:chpasa:rowa** nehwa pero okseki *personas kimpasa:rowa** <Sync time="41.053"/> tein, *por ejemplo**, ma:toktia wa:n yehwa tak yo:ni i..., iyekawil tamohmowtia ompa, okseki nikinkakilia:ni. <Sync time="51.74"/> Pero neh nia:ni nika:n se: *rancho** nia:na:lpanowa de a:t, a:mo ke:man teh nikita. <Sync time="58.517"/> Nikita *solomente** n' ma:pachin, *tlacuache** wa:n yehwa yo:n, mm. <Sync time="65.552"/> *A veces** ne:chkwalia notato:k, niaw nik..., *bueno, más bien** niow niktaka:walti:ti. <Sync time="73.436"/> Mah se: kitaka:waltia pero mah se: kimo:ta *porque** kichi:wa *daño**. <Sync time="77.459"/> Kichkwa ke:meh ekintsi:n tato:k, titato:kah wa:n kikihki:xtia ne:n tao:ltsi:n, entó:s a:mo, a:mo kwaltia yo:ni, entó:s ke:masá: niow niktaka:walti:ti *mejor**. <Sync time="89.824"/> Se: ki..., kitaka:waltia *solamente** mah se: kimikti <Sync time="92.736"/> *porque** koma:mo n'ta:lia sepa sah ne:nke:n sepa wi:tsa tio:tak, sepa wi:tsa. <Sync time="98.981"/> Ke:ma[h]. Wa:n *cuando** wa:n komo onkati a, sepa achto yehwa kikwa, koma:mo tiktaka:waltih de semi *de seguro** yah, <Sync time="107.26"/> sepa wi:tsa, sepa wi:tsa, kichi:wa *daño** de pe:wa *hasta** tami, *hasta** tami yehwa yo:n. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="114.845" endTime="119.404"> <Sync time="114.845"/> Tikihtowa ke: a:ksá mitstapowia ke teisá: kimohmowtia nikahkwí:n. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="119.404" endTime="122.428"> <Sync time="119.404"/> <Who nb="1"/> Ah yo:n ke:mah. <Who nb="2"/> ¿Ke:meh toni kinimohmowtia *o** toni kitanih. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="122.428" endTime="188.805"> <Sync time="122.428"/> Pos ihkó:n kitah se:, se:, se:, *este**, mants..., teisá: kikakih ompa. <Sync time="130.267"/> Wa:n *al ratito, al ratito** kikwi a kokolis, kikwi a, kehekawia, yehwa yo:ni neli kiehekawia. <Sync time="137.982"/> *O** kiita se:, se: *cristiano**, se: ta:kat *o** se: siwa:t. <Sync time="143.154"/> Wa:n ompa nohó:n komo kiitak entó:s yehwa noho:ni kichi:wilia *mal** ya. <Sync time="148.529"/> Eki..., kokolismaka *pues**, kokolismaka. *A veces** komo a:mo ne:sik ne:n pahti <Sync time="155.848"/> pos *hasta** ika se: miki, nohó:n ehekakokolis semi fie:roh, semi fie:roh. <Sync time="160.902"/> Kalaki se: iihtik, *al ratito** pe:was tie:lmoya:wis, tie:lmoya:wi <Sync time="166.923"/> komoa:mo <Comment desc="Aunque dice solamente 'kwa' o 'kwamo'. "/> mitsmakakeh nika:n *lo que es** tein ehekapah, a:mo tipahtis. <Sync time="172.19"/> Wa:n mitspopo:chwi:skeh ika *mismo**, ika *mismo** n' ehekapah, <Sync time="177.072"/> ika *mismo** ehekapah. Ika yo:nm pero komohkó:n a:mo teh mitsmakakeh ika titamis, ika timikis. Semi fie:roh, semi fie:roh, yehwa yo:ni. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="188.805" endTime="195.191"> <Sync time="188.805"/> ¿Ka:nikahkwí:n semi, *bueno** kiitanih yo:n toni, yo:n okwilin *o** tikihtowa siwa:t kinimone:xtilia? </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="195.191" endTime="198.502"> <Sync time="195.191"/> <Who nb="1"/> ¿Ka:nikahkwí:n semi? <Who nb="2"/> Pos yehwa nohjó:n nimitsilwi:ti ne: </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="198.502" endTime="268.851"> <Sync time="198.502"/> ke tak yo:n no: *cada quien** se: *isuerte**, *porque** kitah *cualquier lugar** ke:meh ampo:wí:n *lugares** itech ohti, itech ohti. <Sync time="207.21"/> Pero neh mah *Dios** ne:chpale:wi a:mo, a:mo ke:man, a:mo ke:man semi. <Sync time="212.222"/> *Lo que si** neli *de veras** ne:n ehekat te:kwi ke:masá: pe:wa te:kokoh se: i:xtololo <Sync time="218.814"/> oso itsontekon, pero de ehekakokolis, *porque** se: *viaje** miak xiwmeh ya <Sync time="225.903"/> ne: tiahkah es..., San Miguel itech se:, se: ilwit wa:n timihto:ti:toh. <Sync time="232.416"/> Wa:n itech yowal pe:wak noi:xtololo ne:chkokowa *de veras** ne:chkokowa, mm. <Sync time="238.797"/> *De veras** ne:chkokowa. Wa:n de ompa yo:n, pos seki na:nahmeh ompa yetokeh, tikita seki na:nahmeh a:mo, a:mo sayoh te:..., te:itah. <Sync time="248.926"/> Ke:meh kipiah *tabaco** wa:n *tabaco** pos yehwa ne:n pahti para ehekat. <Sync time="254.658"/> Pe:wak ihkó:n kitikwi:ltihkeh wa:n ika ne:chpo:kwiah wa:n ne:chpopo:chwihkeh, <Sync time="261.463"/> pos tane:sik nikelka:wak, yo:n pe:wak komo tahkoyowa:n, komo tahkoyowa:n, yehwa nohjó:n. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="268.851" endTime="273.627"> <Sync time="268.851"/> <Who nb="1"/> ¿Toni kit ki..., *tabaco** kipo..., ne:n kixo:taltihkeh. <Who nb="2"/> Kixo:taltiah </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="273.627" endTime="304.064"> <Sync time="273.627"/> wa:n mahyá: kichichi:nah po:kti, te:i:xtoki[lia]. Wa:n koma:mo ata kitsonkepah a:kin kichichi:na n' *tabaco**, pos *fuerte** n' ite:noh. <Sync time="281.086"/> Mili:ntok wa:n mokanakia ihkó:n wa:n te:i:xpo:kwia, takwitapan ne:n popo:ka, mahyá: *cigarrito**. <Sync time="287.559"/> Mote:n..., mote:nakia de nika:n i:ni pero a:mo ka:mpa mili:ntok, komo ihkó:n, ika *cuidado**. <Sync time="293.803"/> Wa:n kichi:waya po:kti mah te:i:xke:mi wa:n koma:mo yehwa ya ehekapah, kimanah wa:n se: tai, *menoscada o tacopate** </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="304.064" endTime="305.122"> <Sync time="304.064"/> ¿Ke:ní:w kit mono:tsa? </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="305.122" endTime="323.803"> <Sync time="305.122"/> *Menoscada o tacopate, alcanfor** wa:n koma:mo a:xka:n onkak seki xiwit ata yo:n arabaca, arbaca, n'arbaca** nohó:n ehekapah <Sync time="314.649"/> Ey, yehwa yo:ni ika te:po:powah nika:n *o ajito, ajo**, nochi ika yo:n *cuestión**. <Sync time="321.093"/> A:mo sayoh para tapalo:l, ta: yo:n para ne:n pahti, </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="323.803" endTime="325.322"> <Sync time="323.803"/> <Who nb="1"/> Pahti. <Who nb="2"/> para pahti </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="325.322" endTime="327.577"> <Sync time="325.322"/> ¿Wa:n tikihtowa kimolo:ntiah? </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="327.577" endTime="424.039"> <Sync time="327.577"/> Kimolo:ntiah ika tsiktsi:n a:tsi:n *de medio litro, de** yo:n *tacopate** wa:n i:n *menoscada**. <Sync time="334.184"/> Wa:n, *este**, wa:n koma:mo yehwa ne:n *albahaca, alcanfor**, seko sah, seko sah (ika) se: *cachito de tabaco** <Sync time="342.712"/> wa:n se: tai *porque** moka:wa nika:n, nika:n ehekat wa:n tein *hora de** se: ihtik, entó:s kikwehmolowa ya se: iyo:lo, <Sync time="351.727"/> se: iyo:lo wa:n de, de yowak se: kimachilia pané: panki:sa, pané: panki:sa. Entó:s de yo:n pahti kichipa:wati. <Sync time="359.59"/> Kichipa:wati. Ehe, kichipa:wati. *Hasta a veces de tanto fuerte** toto:nik, *hasta** te:kwi kalanemilis. <Sync time="366.809"/> Eheh de *fue...**, de toto:nik a yo:ni ne:n kokolis, kokolis pero yehwa ika yo:n pahti ki:sa. <Sync time="374.124"/> Ki:sa, *después** se: ye:ktamatia wa:n komoma:mo te:popo:chwiah ika *mismo clase lo que** tein yo:n nikihtoh. <Sync time="380.146"/> *Tecopate** te:popo:chwiah, ika *copal** wa:n nochi wa:n de ompa *después** ihkó:n te:tsompachowah <Sync time="387.313"/> ika ne:n a:ya:t, mah se: mi:to:ni para mah ki:sa *parejo**, itech se: *icuerpo**. ¡Mah ki:sa, mah ki:sa nohjo:ni. <Sync time="395.372"/> Yehwa nohjó:n nota:tahwa:n neh nikinkakilia:ni, *porque** n' achtopa a:mo onkaya pahti *más. Es lo único** yehwa sah nohjo:ni. <Sync time="404.044"/> Yehwa sah ika mopahtia:yah. A:mo ke:meh ekintsi:n te:tsikwi:naltiah tapahti:lo:ya:n, tapahti:lo:ya:n. <Sync time="411.263"/> Te:ta:liliah *suero.** ¿Pero ka:ni n' achto? A:chtopa a:mo. *Sólo** komo ti..., ihkó:n tie:ktamat tepitsi:n *atolito. Atolito**, yehwa de tao:l, de tao:l, mm. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="424.039" endTime="433.307"> <Sync time="424.039"/> Wa:n ekintsi:n komohkó:n a:ksá: k..., ehekakwik *o** kokolispe:wak, kikwik i:n ehekat, wa:n tikihtowa kitalo:chtiah *hospital**, ¿Ompaya pahti? </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="433.307" endTime="481.024"> <Sync time="433.307"/> A:mo. *Porque** ne:n *hospital** iwa:n *médicos de lo que es** yo:n ehekakokolis, a:mo kipatia. <Sync time="440.883"/> A:mo kipahtia, ta: kipia de kichi:wili:skeh yo:n *tratamiento lo que** tein nikihtoh, kipia <Comment desc="Por equivocación dijo ke:pia"/> de kichi:wili:skeh. <Sync time="447.54"/> Ompa ne: *solamente suero ka:plica:rowiliah** para kiyo:lchika:was. Yehwa nohjo:ni. <Sync time="454.21"/> Yahwa yo:n, kichi:wah *lucha doctores, pero** ke:meh n' ehekakokol..., [eheka]kokolis a:mo yehwa yo:n pahti te:chmakah. <Sync time="461.24"/> Ma:ski *inyecció:n** te:chmakaskeh, pero a:mo yehwa. A:mo yehwa. <Sync time="465.178"/> *Inyección** kite:maka *solamente** ne:chtipi:ni:s n' kowa:t, yeh ke:mah *inyecció:n** tana:miki nohjo:ni. <Sync time="472.145"/> Pero n' achtopa tikmatis toni ika mopahtia:yah, *solomente** yo:n *semilla de Santa Elena** <Sync time="477.616"/> wa:n *tabaco** wa:n *refino**, yehwa sah yo:ni. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="481.024" endTime="486.176"> <Sync time="481.024"/> <Who nb="1"/> Yo:n ¿komohkó:n tet..., te:tipi:nih kowa:t? <Who nb="2"/> Eheh, yehwa yo:ni, yehwa sah ika mopahtia:yah, </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="486.176" endTime="499.756"> <Sync time="486.176"/> Wa:n koma:mom pala:ni se: ima:tsi:n. <Sync time="488.975"/> Neh nopopa:ntsi:n *hasta** nika:n kitekilihkah n' ima:y, kikwahka na:wia:keh, na:wia:keh. <Sync time="495.09"/> Wa:n we:itik. Entó:s 'koto..., 'koto:nilihkeh ima:y, se: ima:tsi:n. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="499.756" endTime="504.138"> <Sync time="499.756"/> A:mo kikwah yeh, yehwa yo:n, ¿Yeh a:mo kikwah ne:n *Santa Elena** tikihtowa. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="504.138" endTime="580.495"> <Sync time="504.138"/> Ke:mah pero a:mo. Eski tikita semi *delicado**. A:mo x'mati ton tapalo:l kikwah wa:n ika nohjó:n we:itik. <Sync time="511.546"/> We:itik, *porque** yeh kikwahka kowa:t *hasta** ne: tani, talwiah, *este**, A:wa:te:noh, <Sync time="517.686"/> Huitziquitepec, ihkó:n paratani, owatekia se: *día domingo**. <Sync time="521.579"/> Se: *día domingo** wa:n ompa yetoya okwilin, wa:n ompa yetoya okwilin kwa:lmahma:k itech imahpilwa:n wa:n yehwa sah. <Sync time="529.236"/> Wa:lah, pe:wak nochi ki:sa n' esti itech nika:n i:n se: ihwiyotsitsi:n *parejo** <Sync time="534.59"/> Ka:nika itech se: itan. *Parejo** ki:sa n' esti mah *Dios** te:chpale:wi. <Sync time="539.323"/> Yehwa sah *refinito** nika:n tani yetoya se: tanamakakeh, ompa ehkok wa:n kitahtanih *refino**. <Sync time="546.58"/> Pos kimaka *medio litro**, se: *copita** sah tami de a:mik. <Sync time="551.732"/> Sepa oksé: kilia, "Komo t'tai:s mah nimitsmaka". "Komo tine:chamaka", kilia, "nitai:s <Sync time="556.682"/> *porque** nimiktok a de a:mik, ne:chkwah okwilin". "¡Pos xtai!" kilia, "wa:n *tabaco**", kilia, "¡x'chichi:na!" <Sync time="562.224"/> Pos n' ta: *de uno de tanto** yo:lpoliwka:yo:t n' *tabaco** kitsonkwahkwah wa:n kitolowa, pos fie:roh se: kimati. <Sync time="570.309"/> Nochi ki:sa esti nika:n i:ni wa:n itech i:n se: ima:ihwiyotsitsi:n *parejito** ki:sa. ¡Mah Dios te:chpale:wi! <Sync time="578.562"/> Ke:mah yehwa nohjó:ni. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="580.495" endTime="590.475"> <Sync time="580.495"/> A:xka:n i:n to:nalmeh ke:, *este**, ekintsi:n i:n tikihtowa ke semi mopataka tonemilis, <Sync time="586.247"/> ¿Tikitani a:ksá: ke momikilia:ni ika i:n ehekakokolis? </Turn> <Turn speaker="spk2 spk2" startTime="590.475" endTime="596.416"> <Sync time="590.475"/> <Who nb="1"/> Wa:n kiwi:.... *Bueno** kinekih kipahti:skeh ika koyo:pahti wa:n pos a:mo kina:miki, ¿I:ksá: tikitani? <Who nb="2"/> Pos a:mo. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="596.416" endTime="709.9"> <Sync time="596.416"/> A:mo a:kin miki semi ika yo:ni, pero miak *gente** kimatik a. Miak *gente** kimatik a, kipia *a la mano** ya yo:n pahti *lo que** tein nimitsilwia. <Sync time="604.692"/> Wa:n koma:mo mah a:mo se: nexi:kol. *Kipasa:roh** yehwa i:n wa:n komo tikpia, mitstahtania entó:s, ¡x'maka! ¡X'pale:wi, x'pale:wi! <Sync time="613.071"/> *porque** neli ke:meh kihtowa totahtsi:n ne:n totahtsi:n, ximopale:wi:ka:n *entre** namehwa:n, <Sync time="618.318"/> *entre** namehwa:n x'mopale:wi:ka:n. Neli ihkó:n mah chi:wi. <Sync time="621.808"/> Pos tehwa:n tiknekiskia mah tinochi:n pero seki semi tinexi:kolmeh. <Sync time="626.037"/> Kipias n' pahti, para yeh *mejor** mah *mochinga:ro** ata tikihtowah, yehwa:n ka:n nehwa, ka:n *nofamiliar** <Sync time="634.055"/> *o más** se: *ifamiliar**, se: kihtohtok, *más** se: *carnalitos** ke:masá: ka:n mo..., se: mowi:ka kwali. <Sync time="639.817"/> Mm. A:mo se: mowi:ka kwali, semi *mal** nika:n tehwa:n, semi *mal, de más tiempo** kihtowa mopata, <Sync time="646.13"/> mopata totalna:miki:lis, *tiempo como siempre, pero** totalna:miki:lis mopata wehka. <Sync time="652.625"/> A:mo timota:kachi:wah *como, como cristianos**, ta: timoitah ya mahyá: tapialmeh. <Sync time="658.813"/> *Por eso** ke:meh, ke:meh kihtowa seki, kachi *menos** onkak tein kwali <Sync time="663.282"/> wa:n kachi *más** onkak tein miak nexi:kol, miak nexi:kol. <Sync time="667.763"/> *Nada menos** tikpias tepitsi:n teisá: ton tikwa:s ika mitstawe:lita. <Sync time="672.394"/> Pero ka:n tilpitokeh, nochi mah timotate:moli:ka:n, nochi, nochi, nochi, <Sync time="677.944"/> tane:si *Dios**, tatane:xtia totahtsi:n para tinochi:n. <Sync time="681.718"/> Yehwa i:n a:kin te:chna:palohtok, yehwa te:chtamakatok. ¡Pero mah se: tekiti! <Sync time="686.478"/> Mah sayoh ihkó:n n'tokotsi[e]to a:mo noma:..., wi:tsa tomi:n, noma:ko *o lo que** tein nikwa:s. A:mo. <Sync time="693.932"/> A:mo. Moneki mah se:, mah se: mi:to:ni, mah se: siowi para se: wa:n mah se: kita:li tato:ktsi:n <Sync time="701.021"/> i:n ta:tah tatio:chi:was mah taonka pero mah tikchi:waka:n *lucha** tehwa:n mah timosiowti:kan, <Sync time="706.926"/> onkas toni tikwa:skeh. Yehwa yo:ni. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="709.9" endTime="717.012"> <Sync time="709.9"/> Ekin tikihtoh ke i:n ta:ltikpak tein te:ch..., te:ch..., te:ch..., ¿*qué**? ¿Te:chahoktok? </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="717.012" endTime="719.232"> <Sync time="717.012"/> <Who nb="1"/> Te:chna:palohtok i:n tomomá:n. <Who nb="2"/> Te:chna:palohtok. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="719.232" endTime="829.574"> <Sync time="719.232"/> Wa:n topopá:n te:chta:wilihtok, tane:si, tane:si te:chta:wilia <Sync time="724.314"/> wa:n i:n te:chna:palohtok mah ..., para te:chtekipano:s, pero mah timoli:ni:ka:n tehwa:n. <Sync time="729.689"/> Tehwa:n mah timoli:ni:ka:n, mah te:mo:ka:n, mah tisiowika:n, a:mo sayoh nikonistok nokni:w, *hijo mala** kipia. <Sync time="736.036"/> Wa:n yehwa sah nikonistok yo:n nexi:kolo:t. <Sync time="739.007"/> No: mah nimote:moli wa:n mah n'ta:li se: tato:k. ¡Mah *nicuida:ro!** <Sync time="744.04"/> *Porque** t'ta:liah se: tato:k de n'tao:l. *¡Ay Dios!** ke:meh ekintsi:n, kiwiwita chikteh, kiwiwita ne:n kimichin. <Sync time="751.703"/> Yehwa kiwiwita, kipolowa. Wa:n mah se: mosiowti, ata ne: ka:mpa se: kita:lia *matitas**, <Sync time="758.124"/> mah kita:lia n' ipale:wi:lo:ka ke:yeh kihtowa ne:n koyo:t, ne: tikistaka:rowah, tikwowyo:tiah. <Sync time="766.538"/> Yehwa yo:ni, kipale:wia ya. Tikpale:wiah totato:k, para te:chpale:wi:s mo:sta, wi:pta. <Sync time="773.242"/> Yehwa no: se: we:i owih. Ke:meh i:n ekintsi:n nehwa ne: tani ka:mpa mo:pá:n tato:kak, ompa n'tato:kak. <Sync time="779.333"/> *¡Ay Dios! por surco** e:wak n' mi:l, n'tato:kak *día veintitres o día veintidos**, e:wak kwaltsi:n. <Sync time="786.882"/> *¡Ay Dios! pero después** n'tachiato, tawiwitak kimichin, tachkwak, ne:n chikteh n'tachkwak. Tachkwak. <Sync time="795.446"/> Yo:n miakeh yo:n tehwa:n tikinilwiah miaka:pihpixmeh wa:n tsanameh. <Sync time="800.186"/> Yehwan nohjó:n kichi:wah *daño**, yehwa:n nohjó:ni. <Sync time="804.127"/> Tein semi *trabajo** tike:waltiah tato:k. Miak *trabajo** kita i:n *este lunes**, <Sync time="810.51"/> a:mo, *lunes** taki:stoya, *martes** katka *año nuevo**, kiawik nochi to:nal <Sync time="816.674"/> wa:n *miércoles** nentoya ne: tani ika nochi kiowit *con tal** ke nikpale:wi:s notato:k <Sync time="823.075"/> *porque** ne:n chiktehmeh *cada ratito** wi:tseh, *cada ratito** ihkó:n para tikpale:wiah </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="829.574" endTime="833.986"> <Sync time="829.574"/> <Who nb="1"/> *Exactamente** <Who nb="2"/> De ompa yo:n miak *trabajo** tikpanowah. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="833.986" endTime="863.757"> <Sync time="833.986"/> Miak *trabajo**. *Cuando** onkaka kiteki ne:n *persona** e:lo:t, kiteki sintsi:n. ¡Ay Dios! <Sync time="841.965"/> Wa:n ka:n teh ne:chpale:wia, ka:n teh ne:chpale:wia. *Cuando** ximiki nomi:ltsi:n ne:chmawisowa sah, ne:chmawisowa sah. <Sync time="850.247"/> Noka pa:ki, i:pa nikihto mah taximikti, para a:mo mochi:was n' tato:k. <Sync time="854.511"/> Ke:ní:w wa:n no: kwali nikele:wihtok, *mejor** mah mochi:wa, mah *Dios** kitatio:chi:wili, <Sync time="859.143"/> *porque** nikwali:s sakera se: e:lo:t. *O** niktahtani:s ne:chmakas. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="863.757" endTime="869.102"> <Sync time="863.757"/> <Who nb="1"/> Ne:chnamaki:ltis no: iwki a, nochi iwki *o** ne:chwa:ntis. <Who nb="2"/> *Eso**, ne:chnamaki:lti:s, *o** yo:n yeh kimati komo n'tahtani a </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="869.102" endTime="967.59"> <Sync time="869.102"/> Yeh kimati komo ne:chnamaki:lti:s. Neh se: *viaje** nika:n para tani ne:, ne:, *este**, Tecuantepec nika:mpa. <Sync time="877.308"/> *¡Ay Dios!**, ompa kionkaltiah e:lo:t achto, nemia se: señortsi:n. <Sync time="881.578"/> "¡Seño:rtsi:n", nikilwia, "¡'ne:chanamaki:lti:s n' e:lo:t *por favor**!" "Ke:n a:mo", kihtowa, "¿tikele:wia?" <Sync time="888.166"/> *¡Ay Dios!** wa:lah, wa:lah. "¿Ke:na:mo?, ¡'Wi:ka!" kihtowa. <Sync time="893.447"/> Nime:diomawi. Nimolwih xa: ne:chkwetaxwi:ti, pos i:pa kichi:wtokeh *daño**. <Sync time="898.157"/> "Kanah", kihtowa. "Ihkó:n n'welita", kihtowa, "komo tikpia mote:noh", kihtowa, "para tikwa:s <Sync time="902.901"/> ihkó:n nikwelita t'tahtani teisá:. "¡*Ora**, x'teki!" kihtowa. "¡X'teki chikwase:n *mata**", kihtowa, "ne:, pero ompa t..., e:lo:tekih *parejo**. <Sync time="912.525"/> Es..., eski na:wi kowit *o** ma:kwi:l, *parejo** mah se: kisente:nteki wa:n nochi x'tekili. <Sync time="918.339"/> ¡'Tekili kihtowa ampo:ni komohko:ni, nikwelita ke titahtani, a:mo sayoh t'teki." <Sync time="922.814"/> Pos ne:chmakak yo:ni. "¿Ka:nachi?" nikilwia, "nimitstawi:kili:s?" "Ka:n tei", kihtowa, "ke:meh tikpia mote:ntsi:n para tikwa:s, <Sync time="930.889"/> wa:n tikpia mote:noh", kihtowa, "para ti..., titahtanis, tikpia tanemili:l. ¡'Ta:kachi:wa *persona porque** owih", kihtowa, semi n' e:wa n' tato:k." <Sync time="940.14"/> "Neli", nikilwia, "neli nikmattok. No: onkati", nikilia, "neh pero aya:mo onkak sa:te:pan tehwa:n. <Sync time="945.356"/> "Nankimattokeh kwali. Para tani achto pané: mochi:wa, nika:n parahko sa:te:pan ya, sa:te:pan". Entó:s ne:chtayo:kolih <Sync time="954.229"/> ke:meh se: *veinte elotes**. Ka:n tasohka:mati:lis a yo:n, komo ne:chilwi:skia, "*Señ..., a cinco pesos**, <Sync time="961.057"/> *cien pesitos, ¡ay Dios!** teltasohka:mat, tasohka:mat. Ke:mah, yehwa yo:n. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="967.59" endTime="969.743"> <Sync time="967.59"/> Yehwa yo:ni </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="969.743" endTime="970.979"> <Sync time="969.743"/> ¿Sa: ok *más**? </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="970.979" endTime="983.111"> <Sync time="970.979"/> Yekintsi:n, *bueno**, ekin tikihtowa:ya ke: nika:n mon..., i:n ta:ltikpak mono:tsa tomomá:n wa:n topopá:n tein te:chwa:lta:wilia. <Sync time="977.341"/> ¿A:mo tikmati xa: kipia se: ito:kay, xa: tikmati, xa: ne: wehka:w kito:ka:ytia:yah i:n tota:ltikpak. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="983.111" endTime="987.503"> <Sync time="983.111"/> <Who nb="1"/> Xa: kipia se: ito:ka:y. <Who nb="2"/> Nikmati pero </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="987.503" endTime="997.676"> <Sync time="987.503"/> pané: nikelka:wtok tepitsi:n. Semi *tito:ntos**, a:mo tikta:liah *cuidado**, a:mo yehwa *Santisima Trinidad** </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="997.676" endTime="1004.005"> <Sync time="997.676"/> <Who nb="1"/> ¿Wa:n tein ahko? <Who nb="2"/> Wa:n ilwikak, towe:tahtsi:n Padre Eterno. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1004.005" endTime="1013.511"> <Sync time="1004.005"/> Ke:mah yehwa. <Sync time="1005.999"/> Nika:n *Santisima Trinidad**. Ilwikak, mm. Pané: ihkó:n *mero**. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1013.511" endTime="1018.97"> <Sync time="1013.511"/> Ah, *la tierra** ta:ltikpak. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1018.97" endTime="1022.352"> <Sync time="1018.97"/> Ta:lo:ka:n oksé:, ta:lo:ka:n na:nah. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1022.352" endTime="1025.999"> <Sync time="1022.352"/> <Who nb="1"/> ¿Wa:n yeh ke:ní:w mono:tsa? <Who nb="2"/> Eh, no: oksé:, eh. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1025.999" endTime="1277.263"> <Sync time="1025.999"/> A:mo nikelna:miki semi kwali, pero pané: se: na:nahsti:n no:, <Sync time="1031.724"/> ta:lo:ka:n na:nah *porque** ompa yetokeh no:, ta:lo:ka:n ta:tah wa:n ta:lo:ka:n na:nah. <Sync time="1037.251"/> *Pero que, lo que pasa**, a:mo nikmati yo:n ke:ní:w ito:ka:y, pané: <Sync time="1043.48"/> mm, a:mo nikmati. Pero o:me yetok, o:me, o:me se: na:nah wa:n ta:tah. Etokeh no: i:xna:mikowa:nih, ta:lo:ka:n. <Sync time="1053.578"/> Yehwa yo:ni. Wa:n yo:n kitelte:makah sayoh mah se: kimat..., mah se: kimati para se: kintahtani:s, <Sync time="1061.104"/> para se: kintahtani:s. Mah se: kimati, pero neh a:mo n'mati. 'Ne:chtapohpolwi:ka:n, a:mo n'mati neh. <Sync time="1067.278"/> Pero kwaltsi:n kitekpa:na na:kin kimattok, ta:lo:ka:n na:nah wa:n ta:lo:ka:n ta:tah kimattok toni ito:kay <Sync time="1074.809"/> wa:n para toni yo:n yehwa:n, ke:ní:w se: kinilwi:s para teisá: ton tahtani. Ke:mah. A:mo nikmati. <Sync time="1081.871"/> A:mo n'mati, ke:meh nika:n ta:ltikpaktsi:nko, yetok nika:n i:n wa:n yetok ne: se:. <Sync time="1087.349"/> Ke:mah, o:me:n etokeh, ke:meh me:tstsi:n no: yetok se: wa:n etok to:naltsi:n, yetok. <Sync time="1094.286"/> Pero me:tsi, pos no: kipia toni ne:n *contenido, me:nos** n' ta:wia. <Sync time="1099.668"/> A:mo ke:meh to:naltsi:n, pero yeh no: yetok ke ne:ne..., ni:n..., *este**, n' itekiw. <Sync time="1105.526"/> Yetok no: toni te:chpale:wia, yetok sayoh ke a:mo se: kimahmati, a:mo se: kimati. <Sync time="1111.315"/> ¡'Ne:chtapohpolwi:ka:n miak! Na:kin kimattok kwaltsi:n nochi kimahmattok wa:n kitekpa:na wa:n komo teisá: kineki wa:n ika *ioraciones**. <Sync time="1121.196"/> Pero no: yetok sah *oraciones**, a:mo *más** ke se: *libro hasta** ihkó:n nochi 'le:rowili:ti. <Sync time="1127.113"/> A:mo, ika se: pa:nti, o:me pa:nti. Yehwa yah, yehwa sah, pero x'matto para toni. <Sync time="1133.725"/> Wa:n x'matto a:koni n'tahtani:ti, a:koni n'tahtani:ti, ke:meh nika:n i:n kinamakah *refinito**, <Sync time="1141.846"/> nikele:wia nitahtani se: tsikitsi:n, pero n'matok na:koni. Komo o:me:n kimatih no: n'matok a:koni *o** komo se: sah, no: n'mattok. <Sync time="1150.469"/> Niman wi:tsaya ne:n oksé:. "¿Toni tikneki?" Mm, ka:n yetok na:kin name:chmaka, neh n'tahpia sah. <Sync time="1156.769"/> A:mo nochi:n kimatih, a:mo nochi, ke:meh se: *presidente**, yeh no: yetok n' ichi:walis, <Sync time="1164.267"/> *Juez** no: kimattok, *agente** no: yetok ne:n toni ichi:walis, a:mo wel mopano:ltia itech ne:n tanawati:l <Sync time="1172.137"/> Yehwa noho:ni. Ne:n *polícia** no: yetok. <Sync time="1177.458"/> *Antes**, achtopa ata nikni:n..., yetoyah mayo:lmeh, to:pi:lehmeh. Pero yo:n to:pi:leh, yeh *para mandadito**. <Sync time="1185.765"/> Mayo:l no: *igual**, mayo:l, *policia** kino:tsati se: *persona** ta:ká:n teisá: *falta:roh**. <Sync time="1192.963"/> Onkaya, onkaya ke:ní:w nimitsilwi:s, mexika:nohkopa, eto... etoya chika:wka:tanawati:l. <Sync time="1201.635"/> Yetoya *orden**, onkaya *orden, pero** ekintsi:n n' a:mo. <Sync time="1206.151"/> A:mo, a:mo, *sólo** se: *mandadito** ke:mah, se: *mandadito** ekintsi:n a:mo onkak, <Sync time="1210.968"/> tein koko:s se: *persona**. Eh, *policia, "¡*Ora**, xkwiti ne: *persona**! <Sync time="1216.47"/> Ekintsi:n *todavia** komo tatewih, ke:mah, komo tatewihtok, yowi kitaka:walti:ti. <Sync time="1221.763"/> kwa:mo kikaki, entó:s yowi ne: tepitsi:n kitsakwati mah ixpeta:ni komo iwinti. <Sync time="1226.806"/> Mo:stika kinohno:tsaya yehwa ne:n *tojuez. *Caray. Bueno** wa:n komo, komo *este** ne:, <Sync time="1235.166"/> komo *kireconoce:rowa** toni ne:n kichi:w, "Pos tasohka:matik ne:chkwitoh. <Sync time="1239.894"/> ¿Ka:nachi, ne:n, *nifalta:roh** ya neli? ¿Ka:nachi n'taxta:was *señores**?" <Sync time="1244.509"/> Pos de ke:meh a:mo te kichi:wak *más** mahyá: *daño**, pos, "'Ka:wa, xiow a, pero x'pia *cuidado!** <Sync time="1250.668"/> ¡A:mo sepa iwki x'chi:wa, xtai motai:ltsi:n pero a:mo iwki x'chi:wa, a:mo iwki x'chi:wa!" <Sync time="1255.253"/> *Porque** ekintsi:n a:mo onkak tanawati:l ke:meh achto katka. <Sync time="1258.748"/> Onkaya, onkaya tatsakwi:ltilis *carcel** wa:n *multa**, *carcel** wa:n *multa**. <Sync time="1266.047"/> Ta:ká:n a:mo tei tao:ltsi:n kalihtik, wa:n *todavia** ne: n'te:makati tomi:n. <Sync time="1271.505"/> *Todavía, todavía**, yehwa sah? </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1277.263" endTime="1281.623"> <Sync time="1277.263"/> Tikihtowa ke ne: wehka:wa. Ekintsi:n a:mo onkak tatsakwi:lti:lis, ne: wehka:w okachi onkaya. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1281.623" endTime="1300.973"> <Sync time="1281.623"/> ¡Ay!, a:mo tiah fa:ynah. *Órale**, mitskwiti:wih tio:tak. *Carcel**". <Sync time="1288.07"/> Wa:n kipia *ticumpli:ro:s**. Ta:ká:n tawi:ka o:me ya, <Sync time="1291.729"/> no: kipia de kite:makas ifa:ynah. <Sync time="1294.323"/> Wa:n *aparte** ne:n *castigo carcel** se: yowal, se: yowal, se: yowal. Ke:mah. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1300.973" endTime="1305.681"> <Sync time="1300.973"/> <Who nb="1"/> Entó:s ne: wehka:w, okachi, okachi tekitih a tokni:w[a:n]. <Who nb="2"/> Mm. Onkaya *rigor, por eso** mochi:waya n' tekit. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1305.681" endTime="1549.53"> <Sync time="1305.681"/> *Por eso** mochi..., ekintsi:n titakwawtamatih *solamente** de n', de n' *apoyos**, de totahtowa:nimeh komo te:chmakah. <Sync time="1314.405"/> Wa:n koma:mo, pero *antes** ta..., ta..., tehtekitikeh, kichi:wkeh tekit pero nochi fa:ynah. <Sync time="1320.112"/> Fa:ynah *cada** chikwe:i, fa:ynah, *lunes** fa:ynah, fa:ynah. Nochi n' to:nal, nochi n' to:nal. <Sync time="1327.969"/> Nankinekih mah name:chilwi ke:meh *cuando** chi:wik n' *escuela** nika:n, pané: *año cuarenta**. <Sync time="1334.705"/> *Si, año cuarenta porque** katka pané: n'piaya *como diez años cuando** kichi:wkeh n' *escuela**. <Sync time="1343.848"/> Katka pa:lmahkal *cuando** yekinikatsi:n ne kichi:wkeh yo:n *escuela**, katka de n' kwowxit ne:n kaltsi:n. <Sync time="1351.79"/> Katka de kwowxit. Ke:mah. Wa:n de ompa, a:koni kite:makak ke nehí:n *escuela** para moketsak se: *seño:rtsi:n** nika:n nemia <Sync time="1360.731"/> mono:tsaya Diciderio Ortigoza. Yehwa nohjó:n katka *irancho** nochi nika:n. <Sync time="1366.296"/> *Mocolinda:rowa:ya** iwa:n i:n *seño:rtsi:n** nika:n, nika:n *mocolinda:rowa:ya. <Sync time="1371.662"/> Wa:n a:kin kinemilih yo:ni de yo:n *tiempo**, mosenkwitoya ata ne: i:n *comunidad, hasta** Tecoltepec. <Sync time="1379.807"/> De A:tmona:miki *hasta** ne: Tecoltepec, *hasta** ompa ne: *hasta** Po:cho:titah, *hasta** Po:cho:titah ne: *mojonera**, a:mo i:n Ohmaxal. <Sync time="1388.925"/> *Hasta** Po:cho:titah, temowa *hasta** ne: por Masa:t Tsikwi:ni ahko, <Sync time="1393.527"/> *porque** nochi ne:pa ne: tein nemiah ne:n Martínezmeh, nochi powiah nika:mpa, powiah nika:mpa. <Sync time="1401.856"/> *Y de** ompa pe:wak kichi:wkeh ya. Yeh, ah yehwa nohjó:n *señortsi:n** kite:makak, <Sync time="1407.456"/> ne:n *lugar** ka:mpa *escuela primeritito**. Se: *cacho** ne: ka:mpa tamanis wa:n se: mono:tsaya Ricardo Juárez. <Sync time="1414.78"/> Yehwa nohjó:ni, yeh a:mo nemi ok nió:n se:meh *ifamilia:res**. <Sync time="1419.194"/> Se: *parte** kite:makak no: tein nipawí:n. Se: *parte** kite:makak. *Y de** ompa yo:n pe:wak, pe:wak panowa xiwit, pos ke:meh tekitiah ika *rigor**, kichi:wkeh *escuela** we:i. <Sync time="1431.338"/> We:i, we:i kichi:wkeh ya. Kiwe:iltihkeh ya, *porque** katka *particular**, *maestro** kite:mowa:yah <Sync time="1437.973"/> *hasta después**, ehkok *tiempo** a:mo nikelna:miki katí:n *tiempo** ih... mo... mochi:wak a *federal**, <Sync time="1444.417"/> *registrado**. Mochi:wak *inaguración**, mochi:wak ne:n mahyá se:, <Sync time="1450.359"/> se: ilwit mochi:wak de yo:n *inaguración**. Tayewalohkeh *hasta** ne: talwiah *hasta** Ta:li:ka:n ampo:n ki:sakoh, nika:n tachihchi:wkah. <Sync time="1458.502"/> Tachihchi:wkah yo:n *tiempo** neh nikitak *primero Dios**. Yehwa *señortsi:n** tein ne:pa icha:n katka, etok ok yo:n kali. <Sync time="1465.536"/> Etok n' kali wa:n etok n' tepa:mit achto. De n' kali ta a:chá: kipatakah ya pero tepa:mit yetok, etok. <Sync time="1472.432"/> Ke:mah. Nika:n ka:mpa nemi nika:n ox motioh, ompa ne: nochi yehwa, i:n *después** ya i:n mopatakeh ya i:n *dueños**. <Sync time="1479.894"/> Pano:k *hasta doña** Consuela. Mm, *cuando lo que entona:roh <Comment desc="Quiso decir 'donar' como dona:roh."/> ** nika:n i:n se *parte** se: *tarea**, <Sync time="1487.129"/> se: *tarea** ka:mpa mochi:wtok ne:n kali yankwik. Sepa i:n parahko ka:mpa *bodega** no: oksé: *persona** kite:makak Miguel Esteban. <Sync time="1495.844"/> *Si**, a:koni kikowak, Rique Marcito, se: porin *candida..., icandidatura**. <Sync time="1502.2"/> *Cuando** yo:n kite:moh yo:n *icandidatura** yehwa:k yo:n kite:makak ke nohjó:n *rancho**, yehwa:k ke nohjo:ni <Sync time="1509.635"/> Yehwa ekintsi:n, xkita ahachichi tawe:l, ahachichi a:mo, pero ompa tiahokeh. Ompa tiahtokeh. Ah, wa:n sepa ne: <Sync time="1517.022"/> *lo que** tapata:wayak ne: *parcela** ka:mpa okseki *escuelas** pero ne: tiko:wkeh ya. <Sync time="1521.591"/> Tiko:wkeh ya. *Mismo dueño** katka moka:wilihka sayoh se: *cacho**, <Sync time="1526.683"/> de ohti parahko. I:n *carretera** a:mo teh onkaya , ihwa:k ka:n moi:xmatia *carretera**, ohpitsakmeh. <Sync time="1532.332"/> *Sólo** moi:xmatia tein i:pa *vereda viejo**, yehwa yo:n i:pa moi:xmatia. <Sync time="1537.55"/> *Pero carretera después, más después**. 'e:mah. *Por eso** kohkoto:nak nika:n, pero ke: *bueno**. <Sync time="1543.808"/> Pano:k nika:n me:roh tatahko *de centro, que bueno. Si.** Wa:n yehwa sah yo:n. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1549.53" endTime="1561.479"> <Sync time="1549.53"/> <Who nb="1"/> Tikitowa ke nanko:wkah ne: tein tani ta:l *o** katí:n ye. <Who nb="2"/> *Asi**, tein kali:xpan ya nika:n de n' ka:mpa tamanis, ka:mpa etok n' tepa:mit parahkotsi:n, *hasta** ne: ohti, *hasta** ka:mpa ne: motioh. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1561.479" endTime="1779.992"> <Sync time="1561.479"/> Yetok se: *seña**, etok *alambrado** katka. *Si**, ompa ne:. <Sync time="1566.595"/> Mah semi nimitsilwi pané: achi taman sah chi:wtok, a:mo teh tikihtowah. *Si**, achi taman sah, komo ke t'pohpolowah ya seki ka:mpa *lindero**. <Sync time="1575.258"/> Pero *primero Dios**, neh ni:xmattok, *porque** etoya *alambre**, etoya *poste** <Sync time="1579.359"/> *de difunto** ya ne:n Diciderio ita:lpan katka. *Porque** nochi yeh ita:lpan katka. <Sync time="1585.653"/> Wa:n yehwa:n kinemilihkeh yo:n tati:tahmeh ke mah onka se: *escuela, porque de** Tecoltepec nochi wa:la:yah nika:mpa. <Sync time="1592.121"/> Ompa yetoyah seki tati:tahmeh mono:tsayah Albino Curva wa:n ne:n Venancio Bonilla, Agapito Miramón, <Sync time="1600.205"/> nochi yo:n ta:ta... wa:n Daniel González, nochi nika:n *participa:rowa:yah**. <Sync time="1604.983"/> Nochi nika:n. Pero *después** ke:meh no: n' a:taw yetok a:mo wel panowah <Sync time="1610.63"/> kita:liah ata n' *puente de, de** ohtat nika:n, para tani, a:mo ka:mpa *puente** ne: yetok para tani de ohtat sa tekit se: panowa:ya. <Sync time="1619.158"/> Wa:n para n' *escoleros** a:mo wel wi:tseh, a:mo wel wi:tseh. Yehwa ika se: *tiempo** moyo:lchika:wkeh kixelohkeh. <Sync time="1626.16"/> *Pero que bueno** tekititokeh ompa ne:, tekititokeh, tekititokeh. *Útale**, tekititokeh wa:n nika:n no:, wa:n Tonalix etok no: <Sync time="1635.354"/> Pero i:n *apenas**, i:n *apenas**, sepa ne: namehwa:n i:n *apenitas, apenas, porque** xkita, <Sync time="1642.537"/> mah a:mo tinexi:kolmeh. Yo:n *tiempo**, yo:n te:tsa:wit pano:k, <Sync time="1647.016"/> *siete años** yowi *para ocho**. 'Kita tehwa:n yo:n *tiempo** pano:k, tiahkah ne:pa Buenavista <Sync time="1656.241"/> nochi, nochi ka:n teh tao:l nió:n kanah. Wa:n tiahkah Buenavista iwa:n ne:n *comité de** nika:n *difunto** ne:n *nocompadre** Francisco. Wa:n x´kita tehwa:n *t'solicita:rohkah.** <Sync time="1668.096"/> Para nika:n mota..., i:pa te:chilwih ne:n a:kin kimati ompa ne:pa komo onkak i:n ka:[mpa] mota:lis ne:n taka:wkeh. <Sync time="1675.633"/> *Sale**, xtachipa:waka:n wa:n ompa 'ka:wati:wih, ah *name:cha:poya:rowah**. <Sync time="1680.322"/> Wa:n *cuando** ehkok a nika:n ka:mpa nemehwa:n parahko, ka:mpa Castañe...Ca... Castañeda mota:lihka. Wa:n yo:n nio:nó: kimatkeh <Sync time="1687.964"/> *porque** nika:n Ramiro katka ne:n, motioh, Ramiro *o** mopri:moh. Ramiro katka n' *juez, pero** yeh ka:n kinekik ya:s. <Sync time="1697.726"/> Pos ompa ne: pe:wak, *este**, pos tehwa:n tiahkah *más**, seki yahkah pi:pil. <Sync time="1704.093"/> Ne: pe:wak ne:chilwia *nocompadre**, "¿Wa:n ke:ní:w", kihtowa, "ekintsi:n", kihtowa. "¿Ka:n ke:ní:w?", nikilwia. <Sync time="1708.948"/> "Tikchihchi:watih," nikilia, "se: *solicitud**", nikilia, "mah no: t'taka:watih n' ompa", nikilia, *porque** no: te:chtelpolowa". <Sync time="1714.161"/> "Wa:n neli", kihtowa, "wa:n welis". "¿Ke:yeh ka:n welis? Ampó:n yetokeh," nikilia, "pi:pil tepitsi:n kwali tahkwilowah". <Sync time="1719.576"/> Wa:n tikwa:lkwik *sello**. "Nikwa:lkwik", kihtowa. "Pos mah kichihchi:waka:n," nikilia, "ta: iwki, ta:ká:n a:mo iwki." <Sync time="1726.421"/> Pos kichihchi:wkeh ya *solicitud** wa:n *kisella:roh nocompadre** Francisco wa:n tikmakakeh, <Sync time="1732.58"/> *porque de** Hueytamalco wa:la:ya para nika:mpa Buena...Buenavista. Ne:pakatsi:n *taentrega:rohtoyah**. <Sync time="1738.208"/> *Cuando** nochi wehweliwka *puentes**, sa tekit se: panowa:ya. Kichi:wkah se: *tarima**. <Sync time="1743.202"/> Niman de kwawit, de kwawit ihkó:n kichi:wkeh, kwowtepech, *pues**. Ke:mah. *Porque** ne:n koyo:kopa *tarima**, pero ne:n ma:se:wal kwowtepech. <Sync time="1752.484"/> Eh, kwowtepech <Sync time="1753.808"/> Yehwa yo:ni. Wa:n xkita, ne: tehwa:n, *t'solicita:rohkeh** nochi *de a lindero** ne:. <Sync time="1761.204"/> *Más de mil personas**, nika:n. *Si**. Wa:n ka:n teisá:, wa:n tehwa:n te:chmakakah se: *partecito**. <Sync time="1769.616"/> Tiahkah ke:meh *tidocemeh**, seki:n kimakatoh *vuelta**. <Sync time="1773.307"/> Kimakahtoh *vuelta**. A:mo kinekkeh ya:skeh wa:n tehwa:n te:chmakakeh. Te:chmakakeh se: *partecito** wa:n ompa ne: </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1779.992" endTime="1781.443"> <Sync time="1779.992"/> Kachi kwali name:chyahki. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1781.443" endTime="1823.812"> <Sync time="1781.443"/> Ne: Buenavista, ¡ay Dios!, yahkah o:me, e:yi na:nah[meh]. kwali kimattok ne:n *güerah kinininvita:rowa:yah**, "¡'Tisika:n!" kilwiah, "¡X'ta:li:ka:n taxkal! <Sync time="1789.074"/> ¡X'ta:li:ka:n wa:n koma:mo name:chmakah ne:pa tao:ltsi:n tame:chmakaskeh. <Sync time="1792.683"/> Tehwa:n nika:n te:chxelwihkeh. Pero tehwa:n *primero Dios** tikpiah. Tikpiah, te:ch..., te:chilwihkah te:chmakaskeh. <Sync time="1799.107"/> Pero, pos yehwa yo:n wa:n mah tisika:n na:nameh. ¡'Takwa:ka:n, a:mo teh ximolwi:ka:n! <Sync time="1805.319"/> Pos kimattoyah toni *pasa:roh**. Buenavista ahsitoya *centro** n' a:t, nochi ne: tamanis sayoh ka:mpa xokota:l katka. Nochi kiwi:kak n' a:t. <Sync time="1815.152"/> Nochi *parejo, parejo**, tapano:l..., tapano:ltihtoyah seki itech *la:ncha**. <Sync time="1821.143"/> Yehwa yo:n neh nikitak. ¿Wa:n nankinekih *más**? </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1823.812" endTime="1830.474"> <Sync time="1823.812"/> A:mo. Ne: tikihtowa ke: ne:kwí:n at ka:nikahkwí:n tani ne:, tami ta:l *de n' parcela**, tikih... </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1830.474" endTime="1833.855"> <Sync time="1830.474"/> <Who nb="1"/> yetoya *linderos** tikinto:ka:ytia. <Who nb="2"/> yetok *lindero** a:t mona:miki. </Turn> <Turn speaker="spk2 spk1" startTime="1833.855" endTime="1838.107"> <Sync time="1833.855"/> <Who nb="1"/> de ka:mpa mona:... <Who nb="2"/> a:mo tein *de n' parcela**, sayoh *de n' escuela**, ka..., </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1838.107" endTime="1843.614"> <Sync time="1838.107"/> ¿A:koni ompa cha:nchi:wa?, ke:ní:w mono:tsa ta:tatsi:n tein ne:pa cha:nchi:wa tein tikihtowa mokwi:lihtok. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1843.614" endTime="1898.757"> <Sync time="1843.614"/> Ah, ne:, neh a:mo nikihtowa ke mokwi:lihtok, neh nikihtowa ke tahtaman sah chi:wtok, pero etok *lindero** <Sync time="1850.444"/> ikali:xpan ne:n ka:mpa etok n' Mario. Yo:n kali:xpan, ihkó:n yetok, ka:mpa yetoya tapahti:lo:ya:n. <Sync time="1858.197"/> Eh, *de proyecto**. Ompa parahko yetok *lindero hasta** paratani iwa:n *mocolinda:rowa nocompadre** Becedas. <Sync time="1864.98"/> De ompa wi:tsa para ampó:n iwa:n mona:mikia: Juárez. Wa:n i:n *después** pos ke:meh te:a:xkatih <Comment desc="El significado de te:a:xkatih no está claro"/> <Sync time="1871.031"/> iwa:n mona:mikia ne:n tein *par..., de n' escuela** ya. *Hasta** nika:n panowa:ya. Nochi *hasta** ne:. <Sync time="1878.172"/> Ke:mah, *hasta** ne:. Iwa:n *mocolinda:rowa** Esteban wa:n ne: ka:mpa *Lindi**. <Sync time="1884.079"/> Nochi, yeh iwa:n *mocoli:nda:rowa:ya** ne:, ne:pa *lo ke es lindero** n' ohti, **camino real**. <Sync time="1889.294"/> Yehwa nohjó:n we:weh..., we:wehohti, yehwa nohjó:ni. <Sync time="1893.999"/> Ke:mah, a:mo a:kin teh mokwi:lihtok Ke:mah, a:mo a:kin, a:mo a:kin, ke:mah. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1898.757" endTime="1904.561"> <Sync time="1898.757"/> Pos tel miak tasohka:..., ah, *este**, ¡'ne:chtapohpolwi! ¿Ke:ní:w moto:kay? Yankwika:n 'te:chtapowi. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1904.561" endTime="1907.117"> <Sync time="1904.561"/> José Pedro Felix Diego. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1907.117" endTime="1909.164"> <Sync time="1907.117"/> ¿Ka:nachi xiwit tikpia? </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1909.164" endTime="1916.685"> <Sync time="1909.164"/> Nikpia de yo:n *año** ke:meh nikihtoh, *treinta i..., año treinta y seis**. ¿Kanachi xiwit para a:man? </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1916.685" endTime="1918.343"> <Sync time="1916.685"/> ¿Kati:yeh to:nal tinemik? </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1918.343" endTime="1921.435"> <Sync time="1918.343"/> Ne:, se: *dia miércoles**. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1921.435" endTime="1922.981"> <Sync time="1921.435"/> ¿*Fecha**? </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1922.981" endTime="1928.198"> <Sync time="1922.981"/> *Fecha, mes de septiembre** wa:n *dieciocho** </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1928.198" endTime="1934.72"> <Sync time="1928.198"/> *Dieciocho de septiembre de milnovecientó:s treinta y seis**. <Sync time="1931.597"/> Aha. Ke:mah, ekintsi:n nikpia *como setenta y dos**. </Turn> <Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1934.72" endTime="1939.576"> <Sync time="1934.72"/> <Who nb="1"/> Ompakahkwí:n eski, ke:mah. <Who nb="2"/> Ke:mah, ke:mah , ni..., nita:tah ya. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1939.576" endTime="1942.764"> <Sync time="1939.576"/> I..., ¿Ka:ni ticha:nchi:wa? </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1942.764" endTime="1965.027"> <Sync time="1942.764"/> Nika:n, pos ekintsi:n nicha:nchi:wa nika:n, *este**, Dicio:nko. Limontai:ka:n. <Sync time="1949.713"/> Ne: ne:, ne:, nietoya ata ne:pa ta: timattok, pero ke:meh mikik nona:nahtsi:n, entó:s ne:, <Sync time="1956.186"/> ne: nose:lti nimoka:w niwa:lah ka:mpa nom..., nomontika:w, ka:mpa nosiwa:pil. <Sync time="1960.077"/> Ah, ninemia *hasta** ne:pa Xa:l Loma dos, Xa:l Loma dos ke:mah. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1965.027" endTime="1966.452"> <Sync time="1965.027"/> Limontai:ka:n, Xaltipan. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1966.452" endTime="1969.375"> <Sync time="1966.452"/> Mm, Xaltipan, Xaltipan. Ke:mah. </Turn> <Turn speaker="spk1" startTime="1969.375" endTime="1970.945"> <Sync time="1969.375"/> Pos, tel miak tasohka:matik. </Turn> <Turn speaker="spk2" startTime="1970.945" endTime="1975.758"> <Sync time="1970.945"/> Ka:n teisá:, komo yehwa sah. </Turn> </Section> </Episode> </Trans>