Tryag File Manager

/home/cluster1/data/bu01/1121861/html/tosepan/Transcripciones-Transcriptions-only-new_2017-12-11/Material-culture/Tzina_MatCl_MJA312_temaaskal_2010-07-15-g_ed-2016-04-01.trs

<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?>
<!DOCTYPE Trans SYSTEM "trans-14.dtd">
<Trans scribe="TEPOXMANANIJ" audio_filename="Activa_Tzina_Ethno_MJA312_temaaskal_2010-07-15-g" version="6" version_date="130315">
<Speakers>
<Speaker id="spk1" name="Eleuterio Gorostiza Salazar" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
<Speaker id="spk2" name="María Victoria Juárez" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
</Speakers>
<Episode>
<Section type="report" startTime="0" endTime="2114.143">
<Turn startTime="0" endTime="16.452" speaker="spk1">
<Sync time="0"/>
Pos ekintsi:n komohkó:n, *este**, ti..., tikmati ke:ní:w, *este**, se: motema, kwali 'te:chtapowi:s ke:ní:w se: ki..., 
<Sync time="9.44"/>
e:, se: kichihchi:wa temaskal, se: kitaxo:taltilia wa:n ke:ní:w *hasta** se:, se: ki:sa.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="16.452" endTime="249.91">
<Sync time="16.452"/>
Mm, we:noh, we:noh, mah nimitsili a.
<Sync time="22.734"/>
Nehjó:n pos ne: de n' se: motema ke:meh i:n *cuando** te:ahsikih ne:n kone:meh,
<Sync time="30.656"/>
yehwa yo:ni nehjó:n, de te:ahsikih ya ne:n se: ipi:piltsitsi:n pos
<Sync time="37.437"/>
*después** ne:n kichihchi:wah n' temaskal.
<Sync time="41.265"/>
A:mo nehwa n'chihchi:wa, kichihchi:wa yehwa ne:n Tacho, wa:n ki..., 
<Sync time="47.504"/>
we:noh neh niktaxo:taltilia *y** ki..., *primero** kisa:lowa ne:n n' texkaltet,
<Sync time="53.822"/>
texkaltet tikiliah, ki..., kikwiti ne: Texkaltepe:tsi:ntan
<Sync time="58.84"/>
kwiti wa:n kisa:lowa.
<Sync time="61.621"/>
Wa:n de kisa:lowa, ihkó:n mochi:wa de kisa:lowa, kwaltsi:n ke:meskia tatampayohtok no:. 
<Sync time="67.606"/>
Kichkwah ta:l se: *cachito** ihko:ni wa:n ompa kikwa:tahta:liah ya ne:n n' tet ya.
<Sync time="74.168"/>
Wa:n ke:mah mochi:wa ihkó:n we:itsi:n ya,
<Sync time="78.08"/>
entó:s tikta:liliah ya kowit, 'taxo:taltiliah ya.
<Sync time="82.028"/>
Wa:n de 'taxo:taltiliah 
<Sync time="84.456"/>
wehka:wa sakie:ra se: tahko to:nal de taxo:tatok para nochi xohxo:ta n' tet.
<Sync time="90.784"/>
Tami, *asi que** tamixohxo:ta ya n' tet
<Sync time="93.825"/>
komo *sobrarowa kowkachi:tos tiki:xtiliah ya
<Sync time="97.45"/>
*porque** xo:tak a tet, xo:tak a n' texkaltet.
<Sync time="100.512"/>
*Asi que** xo:ta..., tamixo:tak a texkaltet pos ki..., ki..., tik..., tik..., tikta:liliah ya yo:n pahpataxiwit.
<Sync time="113.418"/>
Pahpataxiwit ika kipampi:kih nochi kwaltsi:n wa:n ke:mah ki..., kita:liliah a:ya:meh.
<Sync time="119.902"/>
A:ya:meh ya kita:liliah para taihtik mah kawa:ni, mah ompa momana ya n' toto:nik.
<Sync time="126.027"/>
*Asi que** yo:n nochi a kawa:nik a, xohxo:tak a texkaltet,
<Sync time="130.699"/>
ke:mah pos se: y..., se: yowi a, se: kalakiti a ne:n, se: o:me:n.
<Sync time="136.074"/>
Se: yowi a wa:n ke:mah kikwi a, tikwi a n' xiwit de yo:n ixiwyo ne:n n' a:wa:t.
<Sync time="143.832"/>
We:se: *rollito**. 
<Sync time="145.812"/>
Ke:n 
<Comment desc="Aqui quiso decir ke:mah"/>
 tsonte:kiliah ya a:t ne:n n' texkaltet.
<Sync time="150.176"/>
A:t kitsote:kiliah wa:n ke:mah nochi ne:n *vapor** se: kwa:lkwi a nika:mpa
<Sync time="155.488"/>
para se: mowihwi:teki a nochi, ihko:ni para, para ne:n tikiliah timotemah ya.
<Sync time="161.894"/>
Timotemah wa:n ke:mah de, de timotamitemah ya pos 
<Sync time="165.973"/>
sake:ra se: *media hora** ompa tietokeh pero neli pos se: tel..., teltata ya.
<Sync time="171.301"/>
Entó:s tiki:sah ya wa:n ke:mah
<Sync time="174.093"/>
tiowih, tiow..., tikochitih ya, timote:katih ya pos ta: ti..., timotenkeh ya para mah a:mo te:chpi:tsa n' ehekat komo sepa no: te:pi:tsa n' ehekat pos no: oksé: kokolis a para se: yehwa.
<Sync time="183.624"/>
*Después** de yo:n pos ne:n ti..., tise:wiah ya.
<Sync time="189.134"/>
Se: kwali *rato** tiwetstokeh pos ta: de se: kawa:ni.
<Sync time="193.455"/>
Entó:s pos ti..., time:wayah ya *o** ompa t'sentokah tiwetstokeh ya pos ta: ti..., timokokowah, *a: eso**.
<Sync time="200.706"/>
A:mo niman time:wah, ti..., tiwetstokeh ompa ne:.
<Sync time="204.386"/>
*Después** de yo:n pos tik..., ti..., tika:wah ya, se:wi a, se:wi a ne:n n' tekol ya.
<Sync time="211.738"/>
Sehse:wi a pos tiki:sah ya wa:n ti..., tiowih ya ne: timote:katih *después** pos tik..., pos sepa ne:n n' wi:ptatika pos sepa *por igual**,
<Sync time="222.317"/>
sepa timotemah, ke:mah. Niman de ehko, te:chahsiki se: pili pos niman timotemah *a los dos dias, eso**.
<Sync time="230.795"/>
Ne: te:chilia:ya ne:n *nosuegro** katka, kilia:ya n' Tacho, "'Chi:wa ya n' temaskal *porque** para mah motema ya mosiwa:w para mah tata ya kokolis, mah a:mo kipixto ok, *eso**.
<Sync time="243.343"/>
Ah, yehwa yo:ni ne:n tik..., tikchi:wayah n' tehwa:n, ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="249.91" endTime="253.976">
<Sync time="249.91"/>
Wa:n se: wehka:wa mah se: akto taihtik temaskal, se: motema.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="253.976" endTime="284.11">
<Sync time="253.976"/>
Sake:ra se:, se: *media hora o** se: *hora**.
<Sync time="259.352"/>
[Ke:]mah *conforme, a veces** tamise:wi a tekol, *a veces** a:mo *porque** wehka:wa para se:wi, ke:mah.
<Sync time="267.94"/>
Entó:s pos ne:n, a:mo semi nochi n' wehka:wa ompa se: yetok *porque** se: tata no:, ke:mah.
<Sync time="275.812"/>
Nochi, nochi yehwa temaskal tikwiah tehwa:n. Tehwa:n a:mo ke:man tiahkeh tapahti:lo:ya:n, nochi yehwa n' temaskal tikwiah, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="284.11" endTime="287.172">
<Sync time="284.11"/>
¿Wa:n ke:meh ka:nachpa motemayah siwa:meh?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="287.172" endTime="307.378">
<Sync time="287.172"/>
Pos *conforme** ke:meh se: kinekis, neh para toni name:chili:s, nimotemaya sake:ra na:wi *viaje** ne:n de, de ihkó:n de ne:chahsiki se: kone:t, nimotemaya na:wi *viaje**.
<Sync time="300.542"/>
Ihkó:n para kwali nimoka:waya, mm, *[por]que** neh a:mo ke:man niah tapahti:lo:ya:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="307.378" endTime="311.155">
<Sync time="307.378"/>
¿Wa:n sake:ra kahka:nachi to:nalika ne:n motemah?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="311.155" endTime="346.842">
<Sync time="311.155"/>
Sake:ra nehjó:n nahna:wito:nalika, ke:meh a:man timotemas wa:l *cuatro dias** oso wa:l *tres dias** sepa ximotema nono.
<Sync time="321.416"/>
Sepa se: motemaya nono para, para nehjó:n tik..., para, pos te:..., te..., tak yehwa ya tehwa:n tikmatiah topah ya katka, ke:mah, mm, ke:mah.
<Sync time="334.798"/>
*Por eso** neh, nehjó:n a:mo, a:mo, ke:meh name:chilia, a:mo ke:man niah ne: tapahti:lo:ya:n.
<Sync time="340.938"/>
Neh *siempre** nochi kalihtik sah ne: ne:chahsiko ne:n pi:pilmeh, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="346.842" endTime="353.081">
<Sync time="346.842"/>
Ye:wa tikihtowa:ya ke a:mo kwali mah te:pi:tsa ehekat, te:kwi kokolis, ¿Ton kokolis kwali te:kwis pos komo te:pi:tsak ehekat?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="353.081" endTime="412.369">
<Sync time="353.081"/>
Pos se: kwohkwowti, se: kwohkwowti nochi sepa.
<Sync time="356.43"/>
No: sepa yehwa ya te:kwi tataxix a no:, *eso** mm.
<Sync time="360.33"/>
Ke:mah, ika yo:n a:mo, a:mo te:ka:wayah wa:n tak *antes** te:..., kin..., kinekiah ne:n *imatronas**
<Sync time="367.939"/>
oso komo se: *isuegra** te:tel..., *te:cuida:rowa:yah** wa:n yehwa ya *matronas**,
<Sync time="373.825"/>
a:mo kinekiah mah te:pi:tsa ehekat, ne:pa komo tiki:sati itech n' temaskal,
<Sync time="378.314"/>
pero *importa** xiktsompi:ktiwi:ki ika se: a:ya:t
<Sync time="381.258"/>
para tikalaki:ti a, tiowa mokol..., mokalihtik, ne:n mokochpetako tiow ya, *eso**, ke:mah.
<Sync time="387.836"/>
Para a:mo, para a:mo se: kwohkwowtis yeh.
<Sync time="391.972"/>
Wa:n nochi te:kokoh se:se:
<Comment desc="Aunque se escucha 'se:se:'  debe ser 'de se:' o bien 'ke:meh se:'"/>
 yetok, para a:mo yo:ni pos ne:n te..., *te:cuida:rowa:yah** yehwa:n no: wa:n 
<Sync time="398.916"/>
de *te:cuida:rowa:yah** yehwa:n no:, pos no: iwki se: kimati a se: yehwa, mm.
<Sync time="404.232"/>
*Siempre** nochipa *matrona** te:chtemaya, a:mo ke:man timotenkeh semi mah tose:lti, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="412.369" endTime="416.966">
<Sync time="412.369"/>
Tehwa:tsi:n mose:lti a:mo ke:man timotemak.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="416.966" endTime="436.877">
<Sync time="416.966"/>
Kanah. Ka:n ke:man nimotemak nose:lti *porque nomatrona** ya ke:meh 'taxta:wia:yah pos a:mo no:, a:mo te:chka:waya, mm.
<Sync time="424.412"/>
Tehwa:n ne:n a:kin tikwiah de *tomatrona**, a:mo ke:man te:chka:w, *eso**, mm.
<Sync time="429.39"/>
Te:chka:waya pero *hasta** ahsi n' se: me:tsti oso *veinte dias**, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="436.877" endTime="442.37">
<Sync time="436.877"/>
Para se: kitaxo:taltilia n' temaskal ¿i:pa sayoh texkaltet *o** kwaltia oksé: tet?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="442.37" endTime="468.759">
<Sync time="442.37"/>
Uhuh 
<Comment desc="con el significado de 'no'"/>
, taxkaltet sah, *porque** komo oksé: tet tohtopo:ni, ke:mah i:pa nochi texkaltet tikwiah, mm.
<Sync time="450.737"/>
Nochi yehwa, a:mo ke:man tikwikeh ne:n teisá: tet sah.
<Sync time="455.227"/>
Nochi yehwa texkaltet tikwiah *porque** nehjó:n, komo tikwi teisá: tet sah pos ne: tohtopo:ni, mm.
<Sync time="463.337"/>
Wa:n para a:mo tohtopo:nis pos yehwa texkaltet se: kikwia, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="468.759" endTime="478.533">
<Sync time="468.759"/>
<Who nb="1"/>
Yo:n temaskal chihchi:wtoya i:pa sayoh para siwa:meh, a:kin eski tokni:w a:mo wel motema.
<Who nb="2"/>
Ke:mah, weli a:kin kinekis, kwali motemaskia, ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="478.533" endTime="494.747">
<Sync time="478.533"/>
Ke:meh yo:n seki te:tane:wiliah mah motemaka:n, pos komo kinekih kwali motemah, ke:mah.
<Sync time="484.941"/>
Pos neli ekintsi:n yo:n a:mo, a:mo onkak ok.
<Sync time="488.25"/>
Al *lugar** de temaskal eskia 
<Comment desc="Quizá aqui lo pluraliza, eskiah, pero sería un error "/>
 pos yowih ya ne: tapahti:lo:ya:n nochi.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="494.747" endTime="498.138">
<Sync time="494.747"/>
Ta:kameh no: motemayah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="498.138" endTime="508.064">
<Sync time="498.138"/>
Ke:mah. A:kin kinekia pos no: motemaya, mm, pero a:mo nochi:n *porque** pos a:mo, a:mo nochi kinekiah motemaskeh, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="508.064" endTime="512.255">
<Sync time="508.064"/>
¿Mopi:pilwa:n tikine:xtilih ok mah motemaka:n?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="512.255" endTime="534.973">
<Sync time="512.255"/>
*Porque** a:mo, a:mo kinekkeh ok. Ke:meh nochi ompa ne: tapahti:lo:ya:n yahkeh.
<Sync time="526.374"/>
Nochi ompa ye ne:pa yahkeh pos a:mo kinekkeh ok mo..., motemaskeh yehwa:n, kimowilihkeh.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="534.973" endTime="537.754">
<Sync time="534.973"/>
¿Ke:yeh n' a:man kimowiliah motemaskeh?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="537.754" endTime="563.337">
<Sync time="537.754"/>
*Porque se: tata wa:n ekintsi:n ke kinemachtihkeh nochi yowih n' tapahti:lo:ya:n
<Sync time="546.514"/>
*porque** ekintsi:n no: *hasta doctoras** a:mo kinka:wah mah *moaliviaroka:n** kalihtik.
<Sync time="551.349"/>
Wa:n *antes** tehwa:n a:mo, tehwa:n nochi kalihtik sah.
<Sync time="556.529"/>
Ke:mah, *por eso** nehjó:n, mm. A:mo ke:man tiahkeh ompa.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="563.337" endTime="569.59">
<Sync time="563.337"/>
Yekintsi:n *bueno, este**, ti..., tikpe:waltih ika ne:n, tiki..., tikihtowa:ya, *bueno, este**, motemayah i:pa.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="569.59" endTime="572.141">
<Sync time="569.59"/>
Aha.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="572.141" endTime="576.129">
<Sync time="572.141"/>
I:pa sayoh motemayah ne:n siwa:meh *o** taya:yah teisá: pahti.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="576.129" endTime="577.987">
<Sync time="576.129"/>
Taya:yah teisá: pahti.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="577.987" endTime="583.006">
<Sync time="577.987"/>
Ta:ka:n tikneki kwali 'te:chtapowi:s katí:n xiwmeh taya:yah wa:n ke:ní:w kichihchi:wayah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="583.006" endTime="731.878">
<Sync time="583.006"/>
Pos *antes** tehwa:n nehjó:n, *antes de *timoaliviaro:skeh, timoalivia:ro:skeh**
<Sync time="589.516"/>
ke:meh a:mo tiya:yah tapahti:lo:ya:n te:chmanilia:ya *matrona** yo:n pimie:ntahxiwit.
<Sync time="599.653"/>
Pimie:ntah ixiwyo wa:n ne:n yo:n *armadillo** iye:wayo.
<Sync time="606.679"/>
Yehwa yo:n seko sah kimanaya wa:n te:makaya mah se: tai.
<Sync time="611.765"/>
Ke:mah sake:ra ohpa 'taya:yah wa:n yehwa ya tehwa:n katka topah.
<Sync time="617.968"/>
Tehwa:n a:mo ti..., a:mo nikihto:s ne:n ke:man tiahkeh tapahti:lo:ya:n pos nochi ne:n pi:pil tein yetokeh ekintsi:n,
<Sync time="629.983"/>
nochi, nochi kalihtik sah, nochi, nochi. A:mo ke:man niah tapahti:lo:ya:n.
<Sync time="634.13"/>
Entó:s pos nochi wa:n yehwa ya yo:n witstakwatsi:n i..., iwitsyo.
<Sync time="639.927"/>
Kimanayah wa:n no: se: taya:ya.
<Sync time="645.228"/>
Mm, yehwa yo:ni ki..., kimanayah iwki *enteros** oso ki..., kitewa:tsayah.
<Sync time="651.934"/>
Kitewa:tsayah ika koma:l wa:n ki..., kima:momoxowa:yah kwaltsi:n kitatia:yah wa:n kima:momoxowa:yah wa:n iwa:n molo:nia ya ne:n n' okseki pahtsitsi:n.
<Sync time="663.387"/>
Yehwa ya ne:n, yehwa yo:n wi..., yo:n witsioh, witsyoh *cilantro**.
<Sync time="670.074"/>
Seko sah tamolo:ntia:yah wa:n yehwa ya name:chilia pimie:ntahxiwit wa:n yehwa ya ne:n, ne:n, ne:n *armadillo** ie:wayo, mm.
<Sync time="679.418"/>
Entó:s yo:n nochi seko sah ki..., kimolo:ntia:ya ne:n n' *matrona**, yehwa ne: axtok, *matrona** yehwa ne kichi:waya wa:n, 
<Sync time="687.092"/>
wa:n ki..., te:chakaya ya mah 'tai:ka:n.
<Sync time="691.403"/>
Ke:mah, yehwa, yehwa katka tehwa:n ne:n topah, ke:mah, mm.
<Sync time="695.59"/>
A:mo nikihto:s ne: teisá: pahti mah te:chta:lili:skiah ke:meh a:man ne: tapahti:lo:ya:n nochi *kininyecta:rowah** para nemi se: pili, *antes** tehwa:n a:mo.
<Sync time="708.49"/>
A:mo, a:mo tiki:xmatiah ne:n tak *doctor** ox a:mo onkayah oso a:it ke:ní:w *porque** a:mo ke:man tiahkeh.
<Sync time="715.093"/>
Wa:n ekintsi:n siwa:pi:pil a:mo kinka:wah mah *moalivia:ro:ka:n** kalihtik, *eso**, nochi impo:rtaha mah ya:ka:n tapahti:lo:ya:n.
<Sync time="723.578"/>
Wa:n *antes** tehwa:n tak a:mo semi te:chno:tsayah *por eso** a:mo no: teh 'chi:wkeh kwe:ntah tia:yah, mm, ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="731.878" endTime="736.306">
<Sync time="731.878"/>
Wa:n sa:te:pan de nemia ya n' pili no: taya:yah xiwpahmeh *o** iwki sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="736.306" endTime="801.242">
<Sync time="736.306"/>
Pos *de..., después** de nemia ya n' pili 
<Sync time="739.654"/>
titaya:yah ne:
<Comment desc="Se escucha como 'je yo:n'"/>
 yo:n tsope:likxiwit tikiliah wa:n yo:n, yo:n nehjó:n *árnicaxiwit**
<Sync time="749.279"/>
yehwa yo:n t'molo:n..., kimolo:ntia:yah ne:n ..., pos ta: tehwa:n a:mo no: teh 'chi:wah.
<Sync time="754.716"/>
Kimolo:ntia:yah ne:n tein *cocineras** ya katka wa:n 
<Sync time="759.779"/>
te:chmakayah yehwa mah 'tai:ka:n, *eso**.
<Sync time="762.607"/>
Wa:n yo:n tehtsonkilnalwat, yo:n inalwayo ne:n, ke:ní:w kiliah yo:n tsonsasah.
<Sync time="772.435"/>
*Eso**, tiki:xmattos, ata yo:n ye:kte:kwihkwi pero inalwayo,
<Sync time="776.81"/>
chia:wakilnalwat 
<Comment desc="Prob. Physalis gracilis Miers"/>
, yehwa yo:n nochi seko sah kimolo:ntia:yah.
<Sync time="780.623"/>
Wa:n kipantekilia:yan tsiktsi:n *miel virgen** tikiliah ne:n nektsitsi:n inin..., ininekyo wa:n
<Sync time="787.529"/>
te:makayah mah se: tai a. Ke:mah yehwa yo:n tehwa:n titaya:yah.
<Sync time="792.044"/>
Pero a:mo, ke:meh a:mo, ke:man tak ke:man tiki:xmattkeh *doctorko** pahti, tehwa:n nochi tama:pan 
<Comment desc="Probablemente significa como 'te:ma:pan' indicando 'en manos ajenas'"/>
sah timopahtihkeh, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="801.242" endTime="804.655">
<Sync time="801.242"/>
Wa:n ka:nachi to:nalika tai:toyah yo:n pahti.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="804.655" endTime="885.075">
<Sync time="804.655"/>
Mm. Pos sake:ra se:, se: *ocho dias**.
<Sync time="809.702"/>
Mo:stah yehwa ya te:makatoyah mah se: tai.
<Sync time="812.921"/>
Ke:mah, *porque** neh para toni name:chkahkaya:was neh nehjó:n, *ne:chcuida:rohkeh ka:mpa niahka ke:meh i:ni nemiah pi:pil *hasta** se: me:tstika.
<Sync time="821.058"/>
A:mo nimotokia:ya *cocina**, yehwa:n nochi kimolo:ntia:yah 
<Sync time="824.511"/>
tak *buena gente** katka *nosuegra**. Mm, ke:mah, mm.
<Sync time="829.018"/>
Entó:s pos ne:n, nochi yehwa ikwe:ntah katka ne:n *cocina**, ne:n *abuelita** ya n' pi:pil.
<Sync time="836.971"/>
A:mo ke:man nimotokih *cocina** wa:n a:mo no: kinekia *nosuegro**, kihtowa:ya nimotanawi:s *porque**
<Sync time="842.705"/>
tehwa:n te:chilia:yah ne:n, ne:n ..., ke:meh *noabuelita** katka *matrona** te:chilia:ya ke,
<Sync time="849.557"/>
te:ntapo:tok n' ta:lko:mit *hasta tres meses** para tehwa:n tein *apenas timoalivia:rowah**.
<Sync time="855.448"/>
Entó:s komo timotanawihkeh pos timikiskeh, *eso**.
<Sync time="859.338"/>
Wa:n para a:mo yo:ni, a:mo, tak a:mo no: kinekiah mah se: miki
<Sync time="864.245"/>
pos neh *ne:chcuida:rohkeh** wehka:wak, a:mo nikihto:s ke a:mo,
<Sync time="868.167"/>
nikihto:s ke a:mo *ne:chcuida:rohkeh**, neh ne: ka:mpa niahka pos
<Sync time="872.417"/>
neh wehka *tiempo ne:chcuida:roh nosuegra**.
<Sync time="875.96"/>
Pos ne: nehjó:n yehwa yo:ni tehwa:n tino..., nochi yehwa te:chmolo:n..., nochi yehwa te:chmolo:ntilia:yah n' a:t pata nitaya:ya *o** para nima:ltia:ya. 
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="885.075" endTime="888.167">
<Sync time="885.075"/>
Para tima:ltia:ya no: mitsmanilia:yah xiwit.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="888.167" endTime="949.912">
<Sync time="888.167"/>
Xiwit yo:n, yo:n nehjó:n, ki..., yehwa yo:n tehtsonkilxiwit, yo:n 
<Sync time="894.417"/>
okseki yo:n witsti onkak de yo:n pi:na:wisxiwit.
<Sync time="900.651"/>
Yo:n okseki yo:n kiliah nehjó:n sie..., sierri:yahxiwit yo:n nikelka:w ke:ní:w mono:tsa *mexicano**.
<Sync time="906.933"/>
Wa:n ne:n yo:n kilia, se: *rollo** de yo:n o:mikilit.
<Sync time="911.401"/>
Se: kwali *rollo** seko sah kimolo:ntia:yah
<Sync time="914.729"/>
wa:n ke:mah nehjó:n te..., de se:wi a
<Sync time="919.166"/>
*porque** yo:n a:mo kit..., a:mo se: kitanelo:tia:ya.
<Sync time="921.76"/>
Mm, ika a:sese:ka:t yo:n ise:lti mah molo:ni, ise:lti mah se:wi wa:n ke:mah nehjó:n te:kechili:tih ya ne: ka:mpa se: ma:lti:s.
<Sync time="930.041"/>
Ompa te:kechili:tih ya mah se:, se: ma:lti:ki a
<Sync time="934.228"/>
wa:n para ..., de se:wi a, pos te:iliah ya mah se: ma:lti:ki a, ke:mah.
<Sync time="940.197"/>
Yehwa yo:ni tehwa:n tikwiah nochi, nochi xiwtsitsi:n sah para ti..., para ti..., tima:ltia:yah, *eso**
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="949.912" endTime="960.2">
<Sync time="949.912"/>
Ye:wa tikihtowa:ya ika a:mo, teh a:mo timotokia:ya tikote:noh. Ka:n kwali se: siwa:t tein, *este**, yekin, ek...,, *este**, aya:mo wehka:w kipiak pili ne:n mah motoki tikote:noh.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="960.2" endTime="1027.012">
<Sync time="960.2"/>
Pos tehwa:n te:chilia:ya ne:n nin, *matrona** wa:n ne: *nosuegra**
<Sync time="966.809"/>
ke a:mo, a:mo wel se: motoki:s a semi tikote:noh 
<Sync time="970.919"/>
*porque** a:mo kinekia mah se: kichi:wa chi:walis *porque** nehjó:n, ke se: motanawi:s.
<Sync time="976.981"/>
Wa:n para a:mo yo:ni eskia, pos nehjó:n *ne:chcuida:rohkeh**, neh ne: para toni nikihto:s neh *ne:chcuida:rohkeh** wehka *tiempo**, *eso**
<Sync time="985.325"/>
A:mo kinekia ma..., tak a:mo kinekiah mah nimotanawi *porque** kihtowah 
<Sync time="989.59"/>
ke, ke komo se: motanawia pos seki ika se: miki wa:n ke:meh neli yehwa:n ini:xko onkaya ya *porque**, iwki *kipasa:rohka** se: inisiwa:pil, *eso**.
<Sync time="1000.494"/>
Ika yo:n nehjó:n a:mo kinekiah mah, mah teh se: kahokwi *porque** komo teisá: se: kahokwi pos nehjó:n 
<Sync time="1007.777"/>
nochi kihtowa:yah ke se: motanawia, mm.
<Sync time="1011.168"/>
Pos ika yo:n nehjó:n a:mo, a:mo te:chka..., a:mo ne:chka:wayah mah nipano tikote:noh, de ahsi se: me:tsti ke:mah,
<Sync time="1017.59"/>
mah n'chi:waya nochi:walis pero me:nos pili mah n'tapa:ki:skia, nochi yeh ikwe:ntah *nosuegra** katka de ompa nietoya.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1027.012" endTime="1035.843">
<Sync time="1027.012"/>
Ta:ka:n tikelna:mi ok teisá: de yehwa yo:n motemah *o** yehwa i:n, *este**, pili kiskaltiah, kwali tikihto:s.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1035.843" endTime="1079.385">
<Sync time="1035.843"/>
Pos pili de, pos pili de se: kiskaltia pos yehwa nochi chi:chih tikmakah, a:mo tikmakayah teisá: ne:n
<Sync time="1044.375"/>
nikihto:skiah mah tikmakaka:n *leche porque** pos ke:meh 
<Sync time="1048.296"/>
ne:n kalihtik sah ne:n *timoa:livia:rowah nochi chi:chih tikmakayah.
<Sync time="1053.27"/>
Tikmakayah *pecho** para nehjó:n moskaltih n' pili.
<Sync time="1056.478"/>
Sepa ke:meh yo:n kokolispe:wa n' pili pos 
<Sync time="1060.494"/>
yehwa ke:meh yo:n tehwa:n tikiliah kikwi kwa:joh, tiktsetselowah ika a:ya:t, 'tsonikatsetselowah.
<Sync time="1069.666"/>
Tikte:tekwinowah itech a:ya:t para ne:n, para ne:n tikpahtia:yah komo se: pili komo mokokowa, *eso**.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1079.385" endTime="1086.677">
<Sync time="1079.385"/>
Ta:ka:n, *este**, tikelna:mikis teisá: kokolis ok tein kinkwi ne: pilkone:meh.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1086.677" endTime="1595.823">
<Sync time="1086.677"/>
Ke:meh yo:n *a veces** cha:wisakih pilimeh.
<Sync time="1091.536"/>
Ke:meh yo:n kinkwi mahya: cha:wis, tehwa:n ti..., tikimpahtia:yah *porque** neli a:mo ke:mah tikinwi:kakeh *doctorko** de tein tayeka:nkeh.
<Sync time="1100.536"/>
Tikimpahtia:yah pilimeh nochi ika xiwtsitsi:n sah ke:meh yo:n,
<Sync time="1104.949"/>
tik..., tikte:mowa:yah yo:n xiwit de yo:n, nikelka:w ke:ní:w mono:tsa yo:n ma:ta:nkehxiwit,
<Sync time="1118.949"/>
yo:n nehjó:n, nochi yehwa yo:n ke:meh ekin nimitsto:ka:itilih witstsitsi:n ne:n tehtsonkilxiwit,
<Sync time="1126.824"/>
nochi, nochi de witsmeh, teisá:,
<Sync time="1129.465"/>
nochi ompa ne: tiksentilia:yah seko sah wa:n nehjó:n
<Sync time="1136.673"/>
seki xiwit nikelka:w ke:ní:w mono:tsa, no: onkak ne: kowtah, ne:n ma:ta:nkehxiwit nimitsilih ya ne:n,
<Sync time="1144.719"/>
nikelka:w seki xiwit ke:ní:w mono:tsa, tamantik sah ito:ka:y.
<Sync time="1149.818"/>
Wa:n nehjó:n seko sah tik..., tikmanayah,
<Sync time="1154.271"/>
tikmolo:ntia:yah no:, a:mo 'tanelo:tia:yah ika a:sese:ka:t.
<Sync time="1158.381"/>
Seko sah tikmolo:ntia:yah yo:n xiwmeh
<Sync time="1162.162"/>
wa:n ke:mah nehjó:n tik..., tika:wayah mah se:wi no:, se:wi a kwali.
<Sync time="1168.662"/>
Wa:n ke:mah ika tika:ltia:yah ya komo pili, mm.
<Sync time="1172.756"/>
Yehwa yo:n nochi ika tika:ltia:yah wa:n tik..., tik..., tiktetekwinowah wa:n t'chi:chitiah wa:n tikochte:kah ya.
<Sync time="1181.912"/>
Sepa ke:meh yo:n komo teisá: kokolis kikwik.
<Sync time="1185.545"/>
Ke:meh yo:n komo kalanemi
<Sync time="1188.17"/>
wa:n tikwi:kak a komo, mah ihkó:n 'te:no:tsaltia ya.
<Sync time="1193.67"/>
Ta:ka:n timolia:ya nemowtiloh eskia. Wa:n koma:mo kina:miki
<Sync time="1198.904"/>
pos neli ke:meh ekin nimitsilihtoya, se: ki..., se: kite:molia ya se: yehwa ke:ní:w para se: kipahti:s
<Sync time="1206.983"/>
yehwa ke:meh yo:n, komohkó:n, ta:ká:n nexwitilyoh
<Sync time="1211.827"/>
ihkó:n pos kino:tsah a:mo pahti.
<Sync time="1214.921"/>
Kipia de tehwa:n 'te:moli:skeh ke:ní:w para pahtis.
<Sync time="1219.062"/>
Tikmakayah yo:n, neh ke:meh yo:n komohkó:n moxwitih ika *ileche**, ika *mismo** itakwal,
<Sync time="1227.53"/>
neh nikta:lilia:ya yo:n, se: pio:tet nikoma:lixkaya, se:.
<Sync time="1234.28"/>
O:me ihko:kó:n ki:sa ya *porque** n'nelowa:ya iwa:n yo:n xonakat, 
<Sync time="1238.608"/>
nikokotatsa pisi:ltik xonakat, kwaltsi:n.
<Sync time="1241.827"/>
Wa:n ke:mah nikoma:lixka o:me, ihko:ntsitsi:n me:meli:tas, tsikitsitsi:n.
<Sync time="1247.187"/>
Nikta:lia itech koma:l wa:n ixki, pero seko sah mah i:xixki, ki..., semi a, seko tepitsi:n sah i:xxo:lotia
<Sync time="1253.437"/>
wa:n ke:mah ne:pa n'ta:lia wa:n ompa sepa se: nikixka, sepa ne:pa n'ta:lia wa:n 
<Sync time="1259.233"/>
ke:mah se:se:wi a, se: kimachilia ke se:wi a,
<Sync time="1262.702"/>
ke:mah tikwi a komo tekixkit wa:n kwaltsi:n tiki:xpopotochilia
<Sync time="1266.624"/>
wa:n tsiktsi:n *aceite** tiki:xte:kilia ya yo:n pio:tet
<Sync time="1270.202"/>
wa:n ke:mah tiktekiti a yo:n *hoja santa**
<Sync time="1273.182"/>
ne:n ke:ní:w mono:tsa, *de m..., de mexicano**, a:ko:kohxiwit.
<Sync time="1278.51"/>
Tiktekiti a yo:n a:ko:kohxiwit wa:n ompa ya t'ta:lia ya tai:xko pio:tet.
<Sync time="1283.651"/>
Ihkó:n 'ta:lia wa:n ke:mah se: nika:n 'pepechowilia wa:n se: nika:n.
<Sync time="1288.401"/>
Wa:n 'tahkoilpia ika se: tilmah pa:pata:wak ihko:ni
<Sync time="1292.104"/>
mah ompa ika ilpito ya. Wa:n ke:mah nehjó:n *hasta** de tio:tak ika kochi a.
<Sync time="1297.698"/>
Nochi yowal ompa kipia yo:n pahti.
<Sync time="1300.245"/>
Entó:s ke:mah mo:stika kwalka:n tiktomilia ya.
<Sync time="1304.026"/>
Tiki:xtilia ya.
<Sync time="1305.749"/>
Wa:n kina:miki a, pahti a.
<Sync time="1308.667"/>
Pahti, komo pili pahti, igual** komo nexwitil de taxkal, komo taxkal ika moxwitih.
<Sync time="1314.118"/>
Komo taxkal ika moxwitih, tikmakas yehwa ya yo:n 
<Sync time="1320.821"/>
tik..., no:, no: *a veces** se: kitatapechowilia ika tekixkit
<Sync time="1325.446"/>
wa:n ika *carbonato**. Seko sah se: kitapepechowilia wa:n ika *aceite**
<Sync time="1330.47"/>
wa:n tik..., tikta:lilia ya no: wa:n tikmaka se:, se: tsikitsi:n, sake:ra se: *teposcucharita** mah tai n' tekixkit.
<Sync time="1341.282"/>
Kinina:miki no:. Ke:mah, no: de nexwitil ika taxkal, ke:mah.
<Sync time="1346.267"/>
*Porque** a:mo, komo moxwitih ika taxkal,
<Sync time="1349.235"/>
a:mo kina:mikis ke:meh yo:n nimitsilihtoya pio:tet nikta:lilia, yo:n yeh *solamente** komohkó:n tikiliah *moenlecha:rowa**,
<Sync time="1356.741"/>
komo *moenlecha:roh** n' pili, entó:s ke:mah ki..., tikiliah tik..., tikchi:chiwalwiah pos
<Sync time="1362.987"/>
komo moxwitia ika ichi:chih entó:s yehwa yo:ni kina:miki.
<Sync time="1366.997"/>
Pero para ika taxkal a:mo yehwa kina:miki.
<Sync time="1370.424"/>
Ke:mah wa:n komo semi a:mo kina:miki ke:meh nimitsilia se: kita:lilia ne:n n' tekixkit ika ne:n n' *aceite**
<Sync time="1377.78"/>
Pos se: kitewa:tsa ya taxkal, se: kitewa:tsa *pan**,
<Sync time="1382.405"/>
se: kitewa:tsa *galletas**, se: kitewa:tsa se: *cachito** nakatsi:n.
<Sync time="1386.776"/>
Seko sah pero mah, mah mochi:wa ke:meskia ti:l, tata
<Sync time="1390.308"/>
Wa:n ke:mah tik..., tikwe:chowa ika metat, mochi:wa *polvito**.
<Sync time="1396.167"/>
Wa:n para a:mo tai:s n' pili nochi ika ti:l, *tikola:rowa**.
<Sync time="1400.402"/>
*Ticola:rowa** wa:n tikpanta:lilia sepa tsiktsi:n tekixkit.
<Sync time="1405.308"/>
Wa:n ke:mah t'momolotsa, t'molo:ntiah, mah molo:ni kwali.
<Sync time="1409.87"/>
Moka:wa ke:meh se: ihkó:n de *tacita** tehkotok.
<Sync time="1416.23"/>
Wa:n ke:mah de se:wi a, tikmaka mah tai a.
<Sync time="1419.73"/>
Yehwa yo:ni kinina:miki no:, ke:mah.
<Sync time="1422.323"/>
Yehwa neh ika nikimpahti nopi:pilwa:n, a:mo nikihto:s ke:man nikimpahtih ihkó:n de ke mah nikin..., nikinwi:ka *doctorko**.
<Sync time="1430.589"/>
Ke:mah *porque a veces** no: komo ke:meh yo:n, ne: ke:man a:mo nikmati ekintsi:n ke:ní:w ke:meh yo:n kinchi..., *kininlecha:rowah** pilimeh, kinchi:chiwalwiah.
<Sync time="1440.688"/>
Ox kiniwi:kah *doctorko** impiliwa:n, pero neh *cuando** neh nikiniskaltih nopiliwa:n
<Sync time="1445.735"/>
a:mo ke:man nikiwi:kak ompa *porque** ompa, komo moxwitih ika *ileche**
<Sync time="1451.719"/>
oso komo moxwitih ika taxkal, a:mo kinina:miki.
<Sync time="1455.707"/>
Komo tikwi:kak tapahti:lo:ya:n a:mo kinina:miki.
<Sync time="1458.743"/>
Kipia mah se: ki..., moneki mah se: kimpahti de kalihtik, *siempre** se: yehwa para kinina:miki yo:n pahti, ke:mah.
<Sync time="1466.915"/>
Iwki ne: neh nikim..., iwki neh nikimpahtih ne: nopi:pilwa:n.
<Sync time="1471.649"/>
Wa:n nochi iwkeh nikimpahtih a:mo ke:man semi nikiwi:kak *doc..., doctorko**.
<Sync time="1476.477"/>
*Sólo** se:tsi:n ke:mah, neli nikwi:kaya pero se: sah, pero a:mo, a:mo nochi:n.
<Sync time="1481.727"/>
N' okseki:n nochi, nochi nikimpahtih, nochi tama:pan sah, mm, ke:mah wa:n,
<Sync time="1488.071"/>
wa:n nehjó:n kinina:mik, kinina:miki a, ke:mah, a:mo ke:man nikihto:s ke mah a:mo kinima:miki pero yehwa yo:n nikinchi:wilia:ya neh.
<Sync time="1496.477"/>
Yehwa yo:n ika nikimpahtia:ya, a:mo niki..., a:mo nik...,
<Sync time="1501.328"/>
a:mo nikte:mowa:ya ihkó:n mah ne:chimpahtili:ka:n ta: nikimpantsetselowa:ya 
<Comment desc="En este contexto nikimpantsetselowa:ya no existe, a lo mejor quiso decir nikintsetselowa:ya"/>
nehwa.
<Sync time="1506.922"/>
Nehwa nikimpahtia:ya sepa ke:meh yo:n kinkwiah kwa:joh,
<Sync time="1510.297"/>
ne: neh nimitsilwihtoyah ekin pos nik..., ni..., nika:ya:wia *hasta** noxwi:wa:n, iwki ok nikimpahtia.
<Sync time="1517.25"/>
Ke:mah, ke:meh yo:n *cuando** kiitah inimpiliwa:n ke kahkalanemih inimpi:piltsitsi:n nopi:pilwa:n
<Sync time="1523.369"/>
wa:n koma:mo nemowtiloh, komo ta:ká:n kwa:joh kikwik oso ta:ká:n kwa:a:wetsik tikiliah tehwa:n
<Sync time="1530.182"/>
pos ne:chininwa:lkwiliah ne: kalihtik wa:n nikin..., nikintsonikatsetselowa wa:n nikina:ya:wia.
<Sync time="1537.322"/>
Nikinte:tetekwinowa ika a:ya:t, ehekai:xko ihkó:n ni:nipaka tikwih. Nika:n neh nikwi wa:n nikwi n' a:ya:t *ipunta**.
<Sync time="1544.801"/>
Wa:n ne:pa oksé: kikwi no: ni:nipaka ihkó:n wa:n t'te:tetekwinowah pili, te:tetekwinowah
<Sync time="1550.16"/>
wa:n kinina:miki, mm. 
<Sync time="1552.313"/>
Koma:mo nemoltilyoh, *después** sepa nikintahtani:s nopi:pilwa:n,
<Sync time="1556.567"/>
"¿Pahtik mopili?". "Ke:mah, pahtik, ta: tak ne: kipia ya kwa:joh oso kwa:a:wetska", *eso**, mm. 
<Sync time="1562.176"/>
Iwki ne: nikim..., iwki neh nikimpahtia n' pi:piltsitsi:n.
<Sync time="1566.238"/>
Pero a:mo no: nikihto:s nitapahtia ne:kwí:n, ke:meh i:n ne:chiwi:kiliah noxwi:wa:n sah, *e:so**.
<Sync time="1572.051"/>
Kimattokeh ke nikintsetselowa neh ne: nikintsetselowa:ya tein taeka:nkeh ne:n, ne:n.
<Sync time="1578.238"/>
I:n seki:n kitakeh ya ke:ní:w nikimpahtia n' iikni:wa:n tein taeka:nkeh, entó:s ekintsi:n 
<Sync time="1584.145"/>
ne:chiwi:kiliah ya inimpi:piltsitsi:n oso ke:meh yo:n inixwi:wa:n ya kimpia, pos ne:chiwi:kiliah, *eso**, mm.
<Sync time="1591.421"/>
Nikintsetselowa wa:n kinina:miki, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1595.823" endTime="1604.562">
<Sync time="1595.823"/>
¿Ke:ní:w mono:tsa yo:n kokolis tein yo:n, *este**, no: kinkwi pilimeh ihwa:k se:, *este**, te:na:n kawa:ntok wa:n kichi:chitia?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1604.562" endTime="1631.899">
<Sync time="1604.562"/>
Pos yehwa yo:n tik..., se: *kilecha:rowa**, se: ki..., se: kichi:chiwalwia, tikiliah n' *mexicano**, ke:mah.
<Sync time="1611.609"/>
Komo tikawa:ntok wa:n tikmakak ne:n n' i..., itakwal n' pili
<Sync time="1615.859"/>
kikwi kalanemi:lis, kikwi ihxo:ch no:, ke:mah. Mm. Yo:n ihjó:n kichi:wilih.
<Sync time="1623.015"/>
Entó:s pos no: yehwa yo:ni ne:n ika se: kimpahtia ke:meh nimitsilwihtoya, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1631.899" endTime="1638.023">
<Sync time="1631.899"/>
¿Oksé: kokolis tein kwali kintekipacho:s ne:n pilimeh wa:n ke:ní:w se: kimpahtia?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1638.023" endTime="1669.109">
<Sync time="1638.023"/>
Pos *sólo** mm, pos ka:n tei yehwa ne:n n' kalanemi:lis wa:n ne: komo kinkwik yo:n mihmikilo:tataxis
<Sync time="1647.302"/>
pos yehwa ya no: ke:meh ne: ta:tahtsi:n name:chilwihtoya wa:n xopepemeh.
<Sync time="1652.25"/>
Xopepemeh no: kwali, se: kintewa:tsa, mm.
<Sync time="1655.531"/>
Se: kintewa:tsa ne:n n' xopepemeh koma:lko
<Sync time="1659.344"/>
wa:n se: kinimaka mah kikwa:ka:n. Entó:s kikwah, mm.
<Sync time="1664.328"/>
Ke:mah ki..., no: kinina:miki de yo:n mihmikilo:tataxis, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1669.109" endTime="1671.703">
<Sync time="1669.109"/>
¿Toto:nik ke:ní:w se: kipahtia?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1671.703" endTime="1734.682">
<Sync time="1671.703"/>
¿Toto:nik?. Toto:nik neh nikimpahtia:ya,
<Sync time="1675.234"/>
nehjó:n ni..., nikimetspi:kia ika tomat ika ne:n a:ko:kohxiwit.
<Sync time="1682.468"/>
Ika tomat nikimetspi:kia wa:n nika:n no: nikita:lilia:ya wa:n nika:n
<Sync time="1686.874"/>
komo kikwik toto:nik.
<Sync time="1688.455"/>
Wa:n nik..., nikmetspa:kaya de tani, *eso**. Entó:s, kinina:miki, mm.
<Sync time="1693.249"/>
Yehwa yo:ni neh nik..., yehwa yo:n ika nikimpahtia:ya, mm.
<Sync time="1697.624"/>
Komo kinkwik toto:nik, nik..., nikwia ya n' tomat wa:n ni..., nikxakwalowa:ya de imetsko.
<Sync time="1704.858"/>
Wa:n nik..., nikta:lilia:ya ne:n yehwa ya n' a:ko:kohxiwit wa:n n'ta:lilia:ya no: de nika:n wa:n i:n i:ka:mpa.
<Sync time="1712.405"/>
Wa:n no: nikilpia:ya ika tilmah para mah kipia. Entó:s ki:sa toto:nik.
<Sync time="1717.593"/>
*Porque** kihtowa:yah ne: ke:man ke ...,
<Sync time="1720.385"/>
mah a:mo, mah a:mo se: 'ka:wa n' pili mah *fuerte** kipia toto:nik *porque** panowa ihtik.
<Sync time="1726.057"/>
Wa:n yo:n tomat kihtowah ke ika kiki:xtia.
<Sync time="1728.992"/>
Entó:s yehwa yo:ni neh nikinchi:wilia:ya, mm, ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1734.682" endTime="1741.791">
<Sync time="1734.682"/>
<Who nb="1"/>
Tikihtowa:ya tikin..., tikinime:tspa:ka, ika toni tikimetspa:kaya?
<Who nb="2"/>
Ke:mah, a:t, a:t, a:t, sese:ka:t, a:t de *llave**.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1741.791" endTime="1765.916">
<Sync time="1741.791"/>
Primero** nikimetspa:kaya de tahko, de paratani.
<Sync time="1745.651"/>
Para nehjó:n, para ki..., nikta:lilia:ya n' tomat, ke:mah.
<Sync time="1752.947"/>
Wa:n de n', de nika:n i:n nikinkwa:ahketstipa:ka para ne: no: ika a:t xohxowik para kika:wa ya ne:n toto:nik, ke:mah. 
<Sync time="1762.385"/>
Wa:n kinka:waya.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1765.916" endTime="1771.959">
<Sync time="1765.916"/>
Ta:ka:n, *este**, se: pili kikwi ihxo:ch, ¿Toni ne:n kwali se: kimaka?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1771.959" endTime="1796.568">
<Sync time="1771.959"/>
Ihxo:ch. Pos nehjó:n ne: ke:man neli ke:meh nimitsilihtok ke a:mo ke:man nikiwi:kak neh tapahtilo:ya:n nopi:pilwa:n,
<Sync time="1779.818"/>
yehwa sah ke:meh yo:n komo kikwik ihxo:ch pos i:pa yehwa ya komo kikwik kwa:joh *o** kikwi kwa:a:wetsi.
<Sync time="1786.6"/>
Entó:s pos niktsetselowa sah, n'tsetselowa sah, nik..., nik..., yehwa sah yo:ni wa:n kina:mikia, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1796.568" endTime="1818.966">
<Sync time="1796.568"/>
*Bueno pues, este**, xa: teisá: tikelna:mikis ok de yehwa ne:n tein ekin timonohno:tstoyah de kokolis de pilimeh *o** de yehwa i:n, *este**...,
<Sync time="1808.865"/>
ke:yeh t..., tehwa:tsi:n tiki:xehekowa ke ika ekintsi:n pos, *este**,
<Sync time="1812.497"/>
ox nohma kikwih i:n xiwpahmeh siwa:meh, ma:ski tikihtowa yowih, *este**, tapahti:lo:ya:n pero mokepah ox nohma kikwih i:n xiwmeh.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1818.966" endTime="1881.912">
<Sync time="1818.966"/>
A:mo ok, seki ke:mah pero a:mo nochi ok.
<Sync time="1823.888"/>
Ke:mah *porque** pos ompa kinimakah siempre pahti, *eso**.
<Sync time="1827.888"/>
Nika:n ka:n, nika:n mahyá: a:mo, a:mo n' a:kah nikita mah kimolo:nti ok yo:n xiwit,
<Sync time="1834.527"/>
*hasta** neh nopi:pilwa:n a:mo. Ke:mah yo:n, yo:n xiwit de yo:n o:mikilit ke:mah kinimolo:ntiliah ok, 
<Sync time="1842.412"/>
pero yehwa sah yo:ni. Pero ke:meh i:n nimitsilwih xiw..., xiw..., [xiw]it de yo:n witsti,
<Sync time="1848.156"/>
a:mo ok. *Solamente** o:mikilit, ke:mah.
<Sync time="1851.152"/>
*Hasta** pilimeh ika kina:ltiah ok pero yehwa yo:n o:mikilit, [yeh]wa sah, mm.
<Sync time="1855.449"/>
Pero teisá: xiwpahmeh a:mo ok, *bueno** teisá: de yo:n witsmeh a:mo ok *porque** nikita ke:meh yo:n 
<Sync time="1862.467"/>
noxwi:w a de ne:n Cheli ipili ka:n, ka:n teh mah ka:lti:skiah ika xiwit ok, *eso**.
<Sync time="1869.159"/>
Ika yo:n nimolia ekintsi:n a:mo kina:ltiah ok ika xiwit semi.
<Sync time="1873.445"/>
Ke:meh yo:n o:mikilit ke:mah ika kina:ltiah ok, de nemih pilimeh *hasta** siwa:meh ika ma:ltiah ok. Pero yehwa sah yo:ni, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1881.912" endTime="1887.129">
<Sync time="1881.912"/>
¿Ke:yeh tiki:xehekowa ke a:mo kikwih ok i:n xiwit, ka:n kimatih ke pahti *o** a:mo kinekih sah?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1887.129" endTime="1922.07">
<Sync time="1887.129"/>
Kimatih ke pahti tak,
<Sync time="1889.027"/>
pero a:mo kikwih ok *porque** kihto:snekih pos ne:pa yowih tapahti:lo:ya:n ya, ompa kinimakah pahti a, nochi.
<Sync time="1896.277"/>
Entó:s a:mo kikwih ok yo:ni, *eso**, mm. 
<Sync time="1899.236"/>
Nochi ompa kinin..., kinimakah ya ne:n i:n teisá: nehjó:n, teisá: ne:n i:n pahti a,
<Sync time="1910.691"/>
ke:meh yo:n *ampolletas**, nochi yo:n ompa kiniwa:lmakah ya, tein tai:skeh nochi teisá: pahti.
<Sync time="1916.409"/>
Entó:s de n' pahti de *natural** ekintsi:n a:mo kikwih ok, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1922.07" endTime="1934.867">
<Sync time="1922.07"/>
Ye:wa tikihtowa:ya ika pos *bueno**, ne: ke:man nochi, *este**,
<Sync time="1927.617"/>
nochi:n kinitayah ne:n siwa:meh seki na:nahmeh, ¿Ekintsi:n a:mo, ka:n okachi a:kin, *este**, siwa:ita ok?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1934.867" endTime="1956.976">
<Sync time="1934.867"/>
A:mo semi ok.
<Sync time="1936.945"/>
Tak ta:tatsa:la:n ya sah, pero a:mo, a:mo semi n' a:kah ok semi, tak *porque** porin nochi yowih ompa ne: ipan ya, ke:mah.
<Sync time="1945.726"/>
Nochi ompa yowih ya wa:n ke:meh ekintsi:n pos no: n' a:kin *matrona** de n' kwali katka pos no: n' *abuelita** ya, a:mo no:, [ke:]mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1956.976" endTime="1963.371">
<Sync time="1956.976"/>
Ekintsi:n kwali tikihto:skeh pos nochi ne:n siwa:meh a:mo, a:mo wel, *este**, kipale:wi:s oksé: siwa:t.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1963.371" endTime="1999.734">
<Sync time="1963.371"/>
A:mo ok, *porque hasta doctores** a:mo no: kinekih *porque** ke:meh yo:n,
<Sync time="1967.34"/>
*por eso** ni:ó no: kinekih mah *moalivia:ro** ok kalihtik se: siwa:t *porque**
<Sync time="1971.96"/>
komo *moalivia:rowa kalihtik mah teisá: *kwa:lpasa:ro, entó:s *kiculpa:rohtokeh ya *matrona**.
<Sync time="1978.288"/>
Wa:n *matrona** a:mo no: kineki kipias [ih]kó:n se: *compromiso** de yo:ni. Entó:s mejó:r pos ompa yowi a, mm.
<Sync time="1987.491"/>
Ompa ya kwi:kah ya ne:n kokoxkeh, mm. Wa:n ekintsi:n mahyá:, we:noh yetokeh pero tein nika:n i:n San Miguel a:mo semi n' a:kah ok.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1999.734" endTime="2003.42">
<Sync time="1999.734"/>
¿Ke:meh itech katí:n xola:lmeh yetokeh ok?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2003.42" endTime="2008.026">
<Sync time="2003.42"/>
Ke:meh nika:n Ayotzinapan, yetokeh ok, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="2008.026" endTime="2020.26">
<Sync time="2008.026"/>
Ta:ka:n, *este**, tikelna:miki, *bueno** tikmattok, *este**, ke:meh katí:n,
<Sync time="2015.627"/>
ton chi:walis kichi:wa *pues, este**, se: siwa:t tein siwa:ita.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2020.26" endTime="2021.671">
<Sync time="2020.26"/>
Se: *matrona**.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="2021.671" endTime="2022.605">
<Sync time="2021.671"/>
Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2022.605" endTime="2094.122">
<Sync time="2022.605"/>
Pos ikwe:ntah ne:n n', ke:meh neh nietoya ne: kowtah, a:mo, a:mo nika:n nietoya ne: ikwe:ntah ya:ya ne:n *matrona**
<Sync time="2031.848"/>
*cada** me:tsti ne:chonitaya, *e:so**.
<Sync time="2035.27"/>
Ne:chonitaya, yeh ikwe:ntah, sepa *cuando nimoa:livia:ro:ti** a*
<Sync time="2040.879"/>
pos neh niwa:la:ya, nika:n xola:lpan, *eso**.
<Sync time="2044.254"/>
Niwa:la:ya, yeh ikwe:ntah ne:n ompa yetinemi *hasta** nemi n' pili
<Sync time="2051.207"/>
yeh ikwe:ntah, yeh ke taololowa ya ka:mpa se: *moalivia:rowa** wa:n 
<Sync time="2055.786"/>
komo kwalka:n pos ki:ste:wa, yowi tapa:kati ok *porque antes** tapa:kayah nochi kowtah, *eso**
<Sync time="2062.911"/>
Ekintsi:n nikilia ka:mpa 'tapa:kayah nochi tahtawehweliw pero *antes** nochi kowtah ok tia:yah, ke:mah.
<Sync time="2069.036"/>
Nochi yeh ikwe:ntah katka *hasta** ahsi *quince dias**,
<Sync time="2073.348"/>
komo t'taxta:wia pos *más** kahxitia se: me:tsti no: mitstapa:ki:s, *eso**.
<Sync time="2080.682"/>
Yehwa yo:ni yeh ikwe:ntah katka ne:n ne:n *matrona**.
<Sync time="2086.372"/>
Wa:n nehjó:n yehwa ne:n kika:wilia:ya ya mah yeh *te:chcuida:ro**, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="2094.122" endTime="2097.319">
<Sync time="2094.122"/>
¿Ta:ka:n teisá: tikelna:miki ok oso nochi a?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2097.319" endTime="2098.118">
<Sync time="2097.319"/>
Nochi a.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="2098.118" endTime="2101.464">
<Sync time="2098.118"/>
<Who nb="1"/>
Nochi a. Entó:s, *este**, xite:chili moto:ka:y.
<Who nb="2"/>
Ke:mah, nochi a. 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2101.464" endTime="2103.563">
<Sync time="2101.464"/>
Mm. NiMaria Victoria Juárez.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="2103.563" endTime="2105.04">
<Sync time="2103.563"/>
¿Ka:nachi xiwit tikpia?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2105.04" endTime="2106.327">
<Sync time="2105.04"/>
*Sesenta y dos**.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="2106.327" endTime="2108.521">
<Sync time="2106.327"/>
¿Wa:n xola:l ka:mpa tiwa:le:w?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2108.521" endTime="2110.756">
<Sync time="2108.521"/>
San Miguel Tzinacapan.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="2110.756" endTime="2113.114">
<Sync time="2110.756"/>
*Bueno**, pos tasohka:matik miak.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="2113.114" endTime="2114.143">
<Sync time="2113.114"/>
Pero toni.
</Turn>
</Section>
</Episode>
</Trans>