Tryag File Manager

//home/cluster1/data/bu01/1121861/html/zzrespaldos_archivo-activo/eleuterio/2009/2009-09-22-EGS/Tzina_Medic_RMM303_kokolismeh-enfermedades_2009-09-22-a_ed-2014-01-24.trs

<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?>
<!DOCTYPE Trans SYSTEM "trans-14.dtd">
<Trans scribe="Amelia" audio_filename="Tzina_Medic_RMM303_kokolismeh-enfermedades_2009-09-22-a" version="4" version_date="140507">
<Speakers>
<Speaker id="spk1" name="Rubén Macario Martínez" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
</Speakers>
<Episode>
<Section type="report" startTime="0" endTime="1114.962">
<Turn startTime="0" endTime="1114.962" speaker="spk1">
<Sync time="0"/>
We:noh, *este**, a:xka:n i:n to:nal timonohno:tsatih de seki kokolismeh,
<Sync time="9.31"/>
tein ne: ke:man tikitayah a:mo onkaya pahti.
<Sync time="12.6"/>
Miak tokni:wa:n i:xpoliwkeh, yo:n se: kokolis mono:tsaya *este**, estsompi:l.
<Sync time="20.3"/>
Ne:chtapowia nomomasi:tah ke:ní:w *pas[sa:roh**], ke:ní:w pano:keh ne: ke:man, a:mo onkaya tapahtia:nih, a:mo onkaya a:kon[i], a:koni kinin..., kinimpahti:s,
<Sync time="31.691"/>
miak tokni:wa:n i:xpoliwkeh ika yo:n kokolis *porque** a:mo n' a:kin kinimakaya pahti.
<Sync time="41.251"/>
Neh nowe:ina:n wa:n now..., nowe:ina:n wa:n okseki no..., no..., no..., noa..., noa:wiwa:n, notiohwa:n
<Sync time="48.891"/>
momikilihkeh ika yo:n kokolis.
<Sync time="51.631"/>
¿Ke:yeh? *Porque** ne: ke:man a:mo ke:meh a:xka:n tikitah onkak miak pahti, ne: ke:man a:mo teh tapahtia:nih katka,
<Sync time="58.651"/>
mopahtia:yah ihkó:n kalampapahti, tehteiweli ika mopahtia:ya.
<Sync time="62.651"/>
No..., nowe:ina:n *cuando** yeh mimikilih miak tah..., miak tahyowi:lis kiwi:kak,
<Sync time="69.141"/>
¿Ke:yeh? *Porque** pos a:mo onkaya pahti para yeh,
<Sync time="73.851"/>
tein pahtik, pahtik wa:n tein a:mo pahtik pos miak, miak tokni:wa:n mikkeh.
<Sync time="78.161"/>
Ne:chtapowia nomomaci:tah,
<Sync time="80.541"/>
seki:n tokni:wa:n *hasta** a:mo no: kinin..., kininwa:lkuiah ok, kininto:kayah ok *este**, itech, itech *este**, ke:meh i:n xola:lmeh,
<Sync time="88.681"/>
itech *campo santos**,
<Sync time="90.541"/>
*porque** ke:yeh?, a:mo akiah ok tokni:wa:n, a:mo senahsiah ok.
<Sync time="94.631"/>
Entó:s miak, miak tokni:wa:n i:xpoliwkeh, yo:n nejó:n to:nal katka *o** nejó:n *tiempo** katka a:mo, a:mo onkaya pahti,
<Sync time="102.811"/>
nikel..., nikelna:miki nomomasi:tah ne:chtapowia ke *cuando** yeh pe:wak imomá:n, pe:wak kimachilia kikokowa n' ihtik,
<Sync time="112.511"/>
de yo:n kikokowa ihtik, pe:wak yowi, yowi ihkó:n, yowi mokalawi:ti 
<Sync time="118.135"/>
pero mokalawi:ti pero nochi esti, nochi esti.
<Sync time="122.491"/>
Entó:s *cuando** yo:n pe:wa mokalawi:ti, *cuando** kimachilih kikokowa ihtik mo..., pe:wak motai:ltia ya *limón**, 
<Sync time="128.391"/>
taya:ya tenexa:t, nochi yo:n para kitsakuili:skia yo:n kokolis.
<Sync time="133.221"/>
Pero a:mo k..., a:mo welik, ke:yeh *porque** pos nejó:n kokolis semi tel..., tel..., tel..., telchika:wak katka.
<Sync time="141.931"/>
Chika:wak kokolis, nejó:n miak, miak tokni:wa:n, miak i:xpoliwkeh.
<Sync time="145.511"/>
Wa:n a:xka:n a:mo, a:xka:n no..., a:xka:n *cuando** tikakih wi:tsa nejó:n kokolis nomo:tsa estsompi:l, onkak miak pahti,
<Sync time="153.651"/>
ke:meh kalampapahti, ye..., a:xka:n i:n to:nal, a:xka:n tehwa:n ti:i:xpeta:ntokeh miak, miak kalampapahti tiki:xmatih ya 
<Sync time="159.1"/>
*porque** ke:yeh pos ihkó:n ti:xpano:keh ya no:.
<Sync time="162.791"/>
*este**, ke:meh yo:n estsompi:l semi kuali mah se: momaka okseki xiwpahtsitsi:n,
<Sync time="168.775"/>
mah se: moehekowili wa:n koma:mo kina:mik xiwpahtsitsi:n pos se: kwi:kaya iwa:n tapah..., we:itapahtihkeh ompa ne: xola:l ka:mpa yehwa:n no: kite:makah ne:n koyo:pahti.
<Sync time="178.555"/>
*Por eso** a:xka:n tokni:wa:n miak, miak *este**, kokolis kina:miktiowih sah,
<Sync time="183.935"/>
a:mo, a:mo te:chwe..., te:chwe:ikui, a:mo te:chwe:ichichi:na ke:man miak, miak tokni:wa:n *este**, pos mopale:wiah,
<Sync time="189.98"/>
¿Ke:yeh? *Porque** onkak miak, onkak miak *este**, koyo:pahti
<Sync time="193.385"/>
wa:n onkak ma:se:walpahti ke:meh a:xka:n tokni:wa:n pos i:xpeta:nih ya seki.
<Sync time="197.015"/>
Seki tein ki:xmatih ma:se:walpahti, seki tein ki:xmatih *este**, koyo:pahti, pero nochi yo:n mosenkui a *pues**,
<Sync time="203.745"/>
de timosenkuih, de mosenkui a yo:n pahti pos tikte:moliah ya ka:nikawi:n te:chna:mikis.
<Sync time="209.144"/>
Koma:mo te:chna:mik kalapampahti pos timopahtiah ya ika koyo:pahti,
<Sync time="212.435"/>
pero miak tokni:wa:n a:xka:n mopale:wiah, miak tokni:wa:n mo..., *pues** kokolispe:wah wa:n ne:nke:ntih sepa.
<Sync time="221.938"/>
¿Ke:yeh?, *Porque** onkak miak talna:miki:lis a:xka:n.
<Sync time="224.378"/>
Wa:n ne:ka *tiempo** ne:chtapowia no:má:n, nomomasi:tah ne:chtapowiah ke no: onkaya se: kokolis mono:tsaya ma:talsa:wat.
<Sync time="232.408"/>
Yo:n ma:talsa:wat *pues** kanah ika mikiah *hasta** na:wi:n, *hasta** e:yi, e:yi tokni:wa:n *por** se: kali sah,
<Sync time="241.908"/>
wa:n a:mo we:l..., a:mo wel a:kin kinahokuia ok, okseki kihowah ma:wilowa:yah *hasta** kalihtik a, ne:chtapowia nomomasi:tah.
<Sync time="247.998"/>
Yo:n ma:talsa:wat semi fie:roh *porque cuando** yo:n kinkui yo:n ma:talsa:wat, a:xka:n tehwa:n a:mo tiki:xmatih ok,
<Sync time="252.868"/>
ne:ka *tiempo** moi:xmatia *porque que** panowa:ya n' kokolis, pero a:xka:n a:mo no: tiki:xmatih yo:n kokolis
<Sync time="257.524"/>
pero ne:chtapowia no:má:n ke yo:n kiliah ma:talsa:wat pe:wah xohxokoyah, xohxole:wih itech imin..., itech iminakayo.
<Sync time="265.444"/>
Xohxole:wih wa:n pe:wa mahyá:, mahyá: *este**, pach..., papachaka ne:n imin..., imine:wayo *o** toe:wayo *pues**,
<Sync time="273.094"/>
wa:n a:mo para mota:li:skeh nió:n imin..., nió:n imin..., nió:n imintasa:l *pues**.
<Sync time="278.014"/>
A:mo wel makiah inkami:sah, a:mo wel makiah iminkalso:n,
<Sync time="282.044"/>
*porque** ke:yeh, yo:n, yo:n yehwa, yehwa, yehwa ne:n tehwa:n tikiliah tilmah kinin..., kinin..., *más** kininxole:wa.
<Sync time="291.858"/>
*Entoces** ne:chtapowia nomomasi:tah para panowa:yah ne:n tokni:wa:n
<Sync time="297.328"/>
kinte:kayah, kinta..., kintapechtia:yah ika iswat,
<Sync time="300.908"/>
kitekiah n' iswat wa:n kiso:sowah 
<Sync time="303.321"/>
wa:n ompa kinte:kayah *porque** ne:ka *tiempo** a:mo no: moi:xmatiah nió:n *naylon** a:mo moi:xmatia, nió:n tapech,
<Sync time="308.112"/>
*más que** solamente owapach *o** iswat.
<Sync time="311.652"/>
Kisowah n' iswat, kitekih iswat wa:n ompa kinte:kah 
<Sync time="314.842"/>
para tepitsi:n se:wih pero yo:n kokolis tel..., teltaman katka kihtowah *porque** a:ki:stokeh, sayoh a:ki:stokeh
<Sync time="321.172"/>
wa:n miak tokni:wa:n i:xpoliwkeh. 
<Sync time="322.901"/>
Tein, tein mikik, mikik wa:n tein mopale:wih, mopale:wih tepitsi:n, ke:meh welik mopahpahtihkeh ihkó:n.
<Sync time="329.289"/>
A:mo onkakya, a:mo onkaya *este**, koyo:pahti,
<Sync time="333.252"/>
sanoke yehwa mopahtia:yah ne:chilia nomomasi:tah, kitekiah seki xiwtsitsi:n
<Sync time="337.422"/>
wa:n ika yo:n xiwtsitsi:n kihtowah mo..., moxahxakualowa:yah, ika mopa:kayah,
<Sync time="341.152"/>
wa:n *a ver** tepitsi:n xa: kinina:mikiskia. Pero pos tak tein i:pa a:mo yetok de mikis, mopale:wih.
<Sync time="346.482"/>
Pero miak tokni:wa:n mikkeh. 
<Sync time="348.791"/>
Kihtowa, ne:chtapowia nomomasi:tah sikie:ra na:wi *o** ma:kui:l tokni:wa:n itech se: kali sah ki:sayah.
<Sync time="356.262"/>
Seki kihtowah kinimpachowa:yah ok, kininwi:kayah ok ne:n ka:mpa n', ka:mpa n' xola:l, pos xo..., seki kihtowah kimpa..., kin..., kinto:kayah ke:meh i:n owatah
<Sync time="367.032"/>
*o** mila:h, kintachkuilia:yah wa:n ompa kinto:kayah. ¿Ke:yeh? *Porque** ne:ka *tiempo** a:mo, a:mo, a:mo, a:mo onkaya *este**, a:mo onkaya pahti
<Sync time="374.732"/>
ke:meh a:xka:n tehwa:n tiki:xmatih miak, miak koyo:pahti
<Sync time="378.284"/>
wa:n miak ma:se:wakpahti.
<Sync time="380.349"/>
Entó:s ompa yehwa yo:n, ekintsi:n tehwa:n tikitstokeh , ekintsi:n tehwa:n tietokeh *más** kualtsi:n,
<Sync time="385.689"/>
mikih tokni:wa:n *porque** i:pa ahsi a to:nal de mikiskeh pero miak tokni:wa:n mopale:wiah.
<Sync time="391.549"/>
Miak tokni:wa:n ekintsi:n i:xtama..., i:xtamat..., i:xtamattiowih,
<Sync time="395.689"/>
seki tein ta:tahmeh ya, tein ... Seki tein pi:pil ok momachtiah ke:ní:w tapahti:skeh 
<Sync time="401.641"/>
pos kite:moliah *modo** de ke..., de ke kipale:wi:skeh ne: tokni:w.
<Sync time="405.389"/>
¿Ke:yeh? *porque** a:mo nikmati ox *tanto** nemachti:l oso talna:miki:lis de n' totahtsi:n Dios *o** a:mo nikmati ke:ní:w
<Sync time="414.029"/>
pero miak tokni:wa:n kimahmati pahti, kalampapahti,
<Sync time="418.199"/>
ke:meh i:n xiwtsitsi:n,
<Sync time="420.727"/>
*Porque** nika:n tehwa:n i:n ti..., tima:se:walmeh tikpiah miak pahti, tikpiah miak xiwpahtsitsi:n, a:mo nochi tikmahmati sah pero miak xiwpahtsitsi:n tikpiah.
<Sync time="430.047"/>
Ke:meh tehwa:n iwa:n tinentinemiah se: tokni:w tein ke:meh i:n tehwa:n tinentinemih *este**, itech, tinentinemih itech de xola:lkone:meh,
<Sync time="440.517"/>
*este**, xa: tehwa:tsi:n timomakatos kue:ntah 
<Sync time="443.25"/>
ke:meh i:n tehwa:n tinemiah, tik..., tinemiah itech *colectas** de, de, de, de xiwtsitsi:n tik..., tiktektinemiah *o** tiktek..., tiktektinemih, tikte:mohtinemih,
<Sync time="454.437"/>
seki ki:sa tein para pahti,
<Sync time="456.417"/>
seki ki:sa tein a:mo para pahti
<Sync time="458.557"/>
pero tein ti..., tein tiki:xmatih ke para pahti pos tikiliah no: ne:n tokni:w, no: pos i:n tein tikiliah i:n xiwtsi:n kualtia para yehwa i:n kokolis,
<Sync time="465.677"/>
pahti para i:n kokolis.
<Sync time="467.537"/>
*Entonces** ompa yo:n tehwa:n ekintsi:n *más, entre más** ihkó:n *más** tii:xtamattiowih seki ...
<Sync time="471.704"/>
Tein kimati tokni:w tech..., te:chno..., te:chilwia, "no pos yehwa i:n xiwit, i:n kualtia para yehwa i:n pahti".
<Sync time="477.037"/>
Entó:s ompa yo:n tehwa:n ihkó:n timo..., timopale:wihtiowih ya *entre** tioho:me:n, tiehe:yi:n timoi:xpantilihtiowih ya, timo..., ihkó:n,
<Sync time="483.557"/>
*hasta** a:xka:n, ke:meh i:n a:man nimitsilia tik..., miak tii:xtamattiowih ya.
<Sync time="488.207"/>
Miak tikmahmatih ton xiwpahtsitsi:n ika timopale:wi:skeh
<Sync time="491.807"/>
wa:n *por eso** a:xka:n tokni:wa:n neh niki:xehekowa miak, miak mikih tein i:pa ahsi a n' *hora**, tein i:pa yetok to:nal de mikiskeh ya 
<Sync time="497.743"/>
wa:n tein a:mo pos mopale:wia ok.
<Sync time="499.717"/>
A:mo, a:mo, koma:mo kina:mikik xiwpahtsitsi:n pos tikwi:kah ya iwa:n koyo:pahti, pero onkak miak nepale:wi:l wa:n yehwa yo:n semi kualtsi:n.
<Sync time="507.537"/>
Ne: ke:man ne:chtapowia nomomasi:tah onkaya miak kokolis,
<Sync time="511.218"/>
neh nikelna:miki katka ni..., ninohne:l ok, nikpiaya xa: ke:meh, ke:meh *catorce años** nikpiaya neh, 
<Sync time="519.791"/>
ke:meh, ke:meh *catorce años** nikpiaya neh
<Sync time="522.128"/>
*cuando** nech..., *cuando** wetsiko se: kokolis,
<Sync time="524.578"/>
yo:n kokolis mono:tsaya *sarampión**.
<Sync time="527.348"/>
Yo:n *sarampión** semi teltaman no:,
<Sync time="530.898"/>
*porque** yo:n mitskuis kalanemi:lis wa:n mitskuis ihxo:ch wa:n panki:saskeh seki kokomeh se: i:xko.
<Sync time="538.308"/>
Se: i:xko oso nochi ke:meh yetok se: i..., se: inakayo *pues**.
<Sync time="543.068"/>
Panki:sah yo:n kokomeh pero yo:n kokomeh mahyá:, mahyá: *este**, mike:sa:wameh,
<Sync time="550.048"/>
wa:n miak kihtowa:yah ke mike:sa:wameh, *después** neh nik..., neh niah pos. Ke:meh tehwa:n neli tima:se:walmeh, timokaya:wah.
<Sync time="556.378"/>
Ne:chiliah "ta: mitskuikeh" kihtowa "mike:sa:wameh".
<Sync time="559.488"/>
Pero neh yo:n to:nal ne:chilia ne:n oksé:, n' oksé: no..., nowa:mpoy, kihtowa,
<Sync time="564.122"/>
"a:mo". Ne:chitato, kihtowa "i:n a:mo kipia mike:sa:wameh, x'wi:kili:ka:n" kihtowa "ne:n koyo:tapahtihkeh wa:n name:ch..., name:chnawati:s toni kipia i:n, ton kokolisyo i:n kipia."
<Sync time="572.182"/>
Entó:s nomomasi:tah ne:chahok, ne:chahok wa:n ne:chpatilih ne:n no..., notilmah
<Sync time="580.097"/>
wa:n ne:chkuite:w iwa:n koyo:tapahtihkeh, ompa tiahsikeh, ompa tiahsikeh wa:n pe:wak te:ch..., pe:wak ne:ch..., ne:chi..., ne:chita ya.
<Sync time="587.237"/>
Ne:chta:lilih tepostsitsi:n, ihkó:n pe:wak ne:ch..., ne:chmakak se: *consulta**
<Sync time="591.771"/>
wa:n pe:wak nochi ne:chitilia nocue..., no..., nakayo ke:ní:w yetok.
<Sync time="595.274"/>
Entó:s ka:mpa yeh kihtoh, i:n okichpil nankua..., a:mo niman nankua:lkuikeh, niman x'wa:lkuinih 
<Sync time="600.327"/>
yeh kipia i:n, kipia, i:n kipia *sarampión**.
<Sync time="603.175"/>
Pero pos *hora**, ke:meh tikihtowa tehwa:n tito:n..., titohto:ntos, a:mo tikmati toni yo:n *sarampión**,
<Sync time="609.669"/>
timo..., yehwa tehwa:n timokaya:wah tehwa:n mike:sa:wameh, pero a:mo mike:sa:wameh ta: yo:n, yo:n kokolis no: teltaman ya.
<Sync time="614.815"/>
Mitskuis toto:nik, mitskuis kalanemi:lis, mitskuis ihxo:ch
<Sync time="619.615"/>
wa:n yo:n kokomeh pe:wah mosowah nochi se: i:xko,
<Sync time="622.425"/>
nochi ke:meh yetok se: inakayo *hasta** se: i:xtololowa:n, *hasta** se: i:xpohpoliwi, neh *hasta** nii:xpohpoliwka.
<Sync time="627.935"/>
Entó:s tein kihtoh ne:n koyo:tapahtihkeh pos a:mo teh *más** nikmakati ke *solamente** sayoh se: *inyección** nikmakati.
<Sync time="636.145"/>
Ne:chmakak se: *inyecció:n** "wa:n x'chi:wili:ka:n" kilia "kalihtik, 'manili:ka:n" kilia, "*este**, xikmante:katewa:chili:ka:n" kilia "seki pio..., pio:tetsi:n
<Sync time="645.962"/>
pero mah a:mo ye:koksi pio:tet, *sino que** nankitsoyo:niah yo:n pio:tet
<Sync time="649.512"/>
wa:n *medio** xohxo..., *medio** tahki..., *medio** tahko yoksik sah, xohxowik, 'makaka:n" kilia, "mah, mah kikua.
<Sync time="657.052"/>
Mah i:xtai" kilia "wa:n mah ... para panki:saskeh" kilia "i:n kokomeh".
<Sync time="660.884"/>
Wa:n neli tein nikchi:w ... "Tein ke:mah" kilia "a:mo x'kaha:wi:ka:n, komo nankiaha:wiah 
<Sync time="664.95"/>
pano:ti ihtikpa" kilia "yo:n kokomeh wa:n ika yo:n tamis", kilia, "ika mikis a,
<Sync time="668.554"/>
*porque** kokomeh a:mo panki:saskeh wa:n i:n a:mo" kilia. "In, mah kikua yo:n pio:temeh 
<Sync time="673.984"/>
ta..., ta:i:x..., ta:i:xme:diohokxiti:l wa:n mah kikua wa:n ke:mah para pe:was panki:saskeh" kilia "yo:n kokomeh.
<Sync time="680.034"/>
Yehwa yo:n x'chi:wili:ka:n" kilia "kokoxkeh".
<Sync time="682.674"/>
Wa:n neli niahsik kalihtik, niahsik, ne:chahxitihkeh kalihtik, 
<Sync time="686.378"/>
pe:wak kichi:wa no:má:n kim..., kichihchi:w yehwa yo:n, yehwa yo:n pio:temeh, kintsoyo:nih pero *medio** tahkooksik sah, a:mo ye:koksik wa:n ke:mah pe:wak ne:chmaka mah nikua.
<Sync time="694.964"/>
"Wa:n mah a:mo mo..., yowi, mah a:mo yowi itech to:nal" kilia, *porque** komo yowi itech to:nal
<Sync time="699.259"/>
entó:s tatati" kilia "ne:, ne:n i..., inakayo" kilia "wa:n ihtikpa pano:tih" kilia "ne: yo:n kokolis".
<Sync time="704.689"/>
*Después** niahsik kalihtik neli pe:wak nimochi:wilia, neli pe:wak nem..., ne:chchi:wiliah ya yehwa yo:n pahti ne:chmakakeh, yo:n pio:temeh wa:n yehwa yo:n *inyección**.
<Sync time="714.239"/>
*Pues, bendito sea Dios, cuando** pe:wak, pe:wak panki:sah ya *más**, pe:wak nochi panki:sah
<Sync time="719.199"/>
wa:n de yo:n panki:sak, o:me to:nalika wa:n ke:mah pe:wak mahyá: i:x..., i:xtewa:ki.
<Sync time="723.971"/>
I:xtewa:ki, yo:n ... *cuando** yo:n se: wa:n tamipanki:sah wa:n pe:wa i:xtewa:kih yo:n xitakowtamati ke tipahtik a.
<Sync time="729.181"/>
Yehwa yo:n kokolis nimitsilia neh mono:tsa *sarampión**.
<Sync time="733.831"/>
Wa:n oksé: kilwiah pohpoxo:n,
<Sync time="737.821"/>
pohpoxo:n yo:n oksé: taman kokolis, pohpoxo:n yeh *más** wehwei kokomeh,
<Sync time="742.201"/>
Yo:n no: iwki, yo:n komo tik..., komo mitskuik yo:n pohpoxo:n, no: mitskuis toto:nik,
<Sync time="747.551"/>
mahyá: tisehsekuis wa:n mitskuis toto:nik
<Sync time="750.321"/>
wa:n ompa yo:n ko..., yo:n kokomeh pe:wah panki:sah.
<Sync time="753.461"/>
wa:n pero, no: *igual** koma:mo ye:kpanki:skeh yo:n kokomeh
<Sync time="756.881"/>
iwa:n xikchi:wa, xikua yo:n pio:tetsi:n, *medio** tai:xokxiti:l,
<Sync time="760.931"/>
mah mitstsoyo:nili:ka:n wa:n *medio** tai:xokxiti:l wa:n xikua
<Sync time="764.183"/>
wa:n x'mati yo:n ke:ní:w kinchi:wati taihtik, pe:wa kinpanki:xtia kokomeh.
<Sync time="768.813"/>
De kimpanki:xtia kokomeh pe:wa i:x..., a:mo moneki *más** pahti, yehwa sah yo:n,
<Sync time="773.223"/>
xikua wa:n ke:mah pe:wah panki:sah kokomeh, komo pe:wkeh panki:sah ya kokomeh, takowtamati a.
<Sync time="777.813"/>
*Entonces** pe:wah mahyá: i:x..., i:xtepe:wi a, mahyá: yo:n i:xte:tewa:ki,
<Sync time="782.383"/>
yehwa:n kimatiah yehwa yo:n pahti.
<Sync time="784.553"/>
A:xka:n miak talna:miki:lis *por eso** ke:meh neh nimitsilia, a:xka:n miak talna:miki:lis onkak,
<Sync time="789.363"/>
ne:ka *tiempo** miak tokni:wa:n mikkeh *porque** pos tak teltohto:ntos katka *o** a:mo nikmati ke:ní:w pero a:mo kimatiah,
<Sync time="797.645"/>
a:mo tatsi:ntokayah *o, o** a:mo nikmati.
<Sync time="800.463"/>
A:xka:n ke:meh nimitsilia neh ke:meh *tanto** ke:meh ma:..., tima:se:walmeh tiki:xmatih xiwpahtsitsi:n,
<Sync time="805.803"/>
*tanto** ke:meh koyo:meh te:chmakah pahti.
<Sync time="808.693"/>
Entó:s yehwa yo:n neh nimitsilia, oksé: kokolis no: onkak
<Sync time="814.803"/>
mono:tsa, *este**, yo:n kokolis mono:tsa, n' *gas..., este,** ne:n *azúcar
<Sync time="826.403"/>
o forma de, forma de** yo:n tikiliah *diabe..., diabéticos**,
<Sync time="830.633"/>
yo:n no: onkak pahti wa:n onkak kalampa pahti. 
<Sync time="834.413"/>
Ne: ke:man a:mo moi:xmatia yo:n kokolis
<Sync time="837.243"/>
pero a:xka:n tiki:xmatih tehwa:n, miak tokni:wa:n kipiah ya yo:n kokolis *o** i:pa tikpiah
<Sync time="842.423"/>
pero ke:meh te..., ke:meh tehwa:n timo..., timo..., timonehmachpiah,
<Sync time="847.273"/>
*cuando** teisá: te:chmowtia pos niman timopahtiah, a:mo ... Niman nimopahtia ika nemowtil,
<Sync time="853.273"/>
wa:n koma:mo timopahtih ika nemowtil entó:s pe:wa ya mokepaya n' kokolis.
<Sync time="858.173"/>
Yo:n kokolis, *porque** yo:n kokolis kihtowah *azúcar** mokepa, yo:n mo..., yo:n kokolis pe:wa tsope:ya se: iesyo
<Sync time="868.384"/>
wa:n komo tsope:yak se: iesyo, *entonces este,** pe:was ti..., mahyá: yo:n tikokolakis.
<Sync time="879.274"/>
Mah..., mah..., a:mo teh, a:mo teh, a:mo teh pahti ok.
<Sync time="882.377"/>
Onkak pahti, onkak pahti pero ke:meskia sayoh para mitskoto:nilihtia:skeh tepitsi:n, 
<Sync time="886.004"/>
mahyá: yo:n tikihtowah tehwa:n mits..., mitskoto:nilihtiowih tepitsi:n para mah a:mo *más** xi..., mah a:mo *más** xitewa:ki
<Sync time="892.774"/>
pero para tipahtis ihkó:n, ihkó:n tipahtis, a:mo tipahti ok.
<Sync time="895.974"/>
Pero yo:n nimitsilia neh tehwa:n timochi:wiliah, yo:n a:mo kina:miki koyo:pahti,
<Sync time="904.394"/>
a:mo onkak, onkak ma:se:walpahti, pero ke:meh neh nimitsilia a:mo para te:pah..., te:pahti:skeh, ihkó:n para tikihto:s mitska:wati a yo:n kokolis,
<Sync time="911.657"/>
yo:n sayoh para se: ... Para tepitsi:n te:koto:niliah sah.
<Sync time="916.537"/>
Ke:meh, ke:meh tikihtowah tehwa:n *te:chcontrola:rowili:skeh** ne:n *azúcar**
<Sync time="921.727"/>
wa:n yehwa yo:n neh nimitsilia mah semi se: monehmachpia,
<Sync time="925.55"/>
a:xka:n nejó:n ko..., nejó:n kokolis, miak tiki:xmatih, tein ne:ka *tiempo** kokolis tiki:xmattiwa:la:yah a:xka:n a:mo tikitah ok.
<Sync time="933.207"/>
Ke:meh yo:n, ke:meh yo:n nimitstapowih, *primero** nimitsilih, *este, sarampión**,
<Sync time="939.387"/>
ke:meh yo:n nimitsilwih ma:talsa:wat,
<Sync time="941.577"/>
ke:meh nimitsilwih pohpoxo:n,
<Sync time="943.517"/>
a:xka:n a:mo semi tikitah ok, ke:meh yo:n estsompi:l a:mo semi kachi tikitah ok, ke:meh ne: ke:man tikitayah,
<Sync time="949.357"/>
Ne: ke:man nikelna:miki wetsiah tokni:wa:n, yo:n *cuando** ne:chkuik, *cuando** yo:n *sarampión**, wetsiko yo:n kokolis, yo:n wetsiko mahyá: yo:n tikihtowah mahyá: yo:n se: ehekat kwa:lkuik.
<Sync time="959.577"/>
Wetsiko pero miak tokni:wa:n kokolispe:wkeh, *primero** nehwa n'tayeka:nte:w ompa ke:mah pe:wkeh timotohtokah ya,
<Sync time="966.267"/>
nochi *novecinos** katka, tein ompa ne: nowa:n *cerca** tinemiah, no.., nowa:n nemiah,
<Sync time="971.707"/>
*pues parejo** te:chpano:k yo:n kokolis, pero we:i Dios ke a:mo n' a:kin mikik,
<Sync time="977.597"/>
¿Ke:yeh?. *Porque** de pe:wak nikinilia neh ke:ní:w ne:chpahtihkeh, entó:s pe:wkeh timoi:ixpantiliah ya ompa ne: pe:wkeh timoi:ilwiah ya "no: pos
<Sync time="986.201"/>
wi:kaka:n iwa:n *doctor**, mah name:chmakaka:n se: *inyección**, de yehwa i:n *inyección,
<Sync time="990.061"/>
o** mah wa:n name:chchi:wili:ka:n *lucha**" kilia, nikinilia neh, "de i:n, de i:n *forma** para kinka:was kokolis.
<Sync time="995.711"/>
A:mo moneki semi we:i, miak, miak pahti, ta: ika tepitsi:n pahti wa:n ompa tietokeh ya.
<Sync time="1000.921"/>
Yehwa yo:n name:chilwia semi kuali, mah, mah a:mo, mah timoi:xpantili:ka:n, mah timo..., *hora** si mah timosenilwi:ka:n nochi, mah timosepani:xpantili:ka:n nochi ke:ní:w timopahti:skeh,
<Sync time="1009.571"/>
*porque** onkak tokni:wa:n sayoh kimattokeh yehwa:n sah.
<Sync time="1012.961"/>
A:mo mitsilwi:skeh, a:xka:n ta:ka:n no: mitsilwi:skeh ya pero ke:meh nimitsilia neh 
<Sync time="1018.691"/>
kikuih ya mahyá: yo:n se:, mahyá: ika motata:niliah ya mah tikihto:ka:n wa:n yo:n semi a:mo kualtsi:n, a:mo.
<Sync time="1024.761"/>
Neh *cuando** yo:n ne:chilwihkeh yo:n, ne:chilwihkeh toni wa:n toni pahti
<Sync time="1028.431"/>
*pues** tokni:wa:n pe:wkeh niki..., pe:wak neh nikinilia, " no, pos yehwa i:n wa:n yehwa [i:n] x'chi:wa:ka:n
<Sync time="1033.091"/>
wa:n koma:mo" nikilia "ximometspa:kaka:n ika, ika l..., chichi:k..., chichi:kxokoxiwit wa:n li:mah, *este,** lim..., yo:n xi:pohli:mah ixiwyo,
<Sync time="1041.362"/>
ximometspa:kaka:n mah taneki:sa n' toto:nik
<Sync time="1043.474"/>
wa:n para ki:sah ya yo:n kokomeh, pe:wa i:xtewa:kih ya.
<Sync time="1046.286"/>
Yehwa sah, yehwa yo:n neh nimitsilia,
<Sync time="1048.816"/>
a:xka:n pos ke:meh neh nimitsilia ne:ka *tiempo** ihkó:n ke:meh te:chtapowihtiwa:la:ya no..., nomomasi:tah.
<Sync time="1054.846"/>
te:chtapowihtiwa:la:ya ne:ka *tiemp** ke:ní:w pano:tiwa:lahkeh tokni:wa:n,
<Sync time="1058.786"/>
miak mikkeh,
<Sync time="1060.306"/>
miak tokni:wa:n i:xpoliwkeh,
<Sync time="1062.786"/>
*por lo mismo de que** mah nimitsili neh pos a:mo mo..., a:mo mo..., moi:ilwia:yah tonika wa:n tonika mopahti:skeh
<Sync time="1071.306"/>
*o** a:mo nikmati ox a:mo kimatiah oso xa: i:pa i..., xa: i:pa ihkó:n eski imintalna:miki:lis katka.
<Sync time="1076.676"/>
Wa:n a:xka:n a:mo, a:xka:n ma:ski tehtepitsitsi:n sah tikmattiowih pero ke:meh neh nimitsilia,
<Sync time="1082.592"/>
neh komo nikmati se:, se: xiwpahtsi:n 
<Sync time="1085.656"/>
neh a:mo k..., a:mo nike:wa, neh nikinilia tokni:wa:n "*saben qué**,
<Sync time="1088.769"/>
a:mo ni..., a:mo, a:mo para nimotata:nili:s i:n xiwtsi:n, i:n xiwtsi:n pos toDios te:chwa:lmakak para mah ika timopale:wi:ka:n.
<Sync time="1096.032"/>
Mah timoitaka:n *entre mismo** tehwa:n nika:n tii:kni:meh.
<Sync time="1099.352"/>
Mm, *entonces**, yo:n se..., yehwa yo:n semi kualtsi:n neh nimitsilia.
<Sync time="1102.932"/>
Ke:mah, yehwa yo:n,
<Sync time="1104.962"/>
a:mo nikmati, xa: oksé: talna:miki:lis, oksé: tatsi:ntikalis tehwa:tsi:n tiknekis pos nietok, nietok para nimitsna:nkili:s. 
</Turn>
</Section>
</Episode>
</Trans>