Tryag File Manager

//home/cluster1/data/bu01/1121861/html/zzrespaldos_archivo-activo/Botanica/Solanaceae/Backup 3 of Xaltn_Botan_MFC307_kwitakowit-Solanaceae_2010-07-27-d_ed-2013-01-24.trs

<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?>
<!DOCTYPE Trans SYSTEM "trans-14.dtd">
<Trans scribe="tahtol2" audio_filename="Xaltipan_Botany_Ocotlan-Fermin_kwitakowit_2010-07-27-d" version="16" version_date="100906">
<Speakers>
<Speaker id="spk1" name="Eleuterio Gorostiza Salazar" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
<Speaker id="spk2" name="María Ocotlán Fermín Cabrera" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
</Speakers>
<Episode>
<Section type="report" startTime="0" endTime="1451.928">
<Turn startTime="0" endTime="16.931" speaker="spk1">
<Sync time="0"/>
A:man na:nah xte:chtapowi ne: xiwit, *este**, kohkostik mochi:wa ne:n ixo:chio.
<Sync time="5.566"/>
¡'te:chili ka:ni ne:n mochi:wa,
<Sync time="7.426"/>
ox kito:kah oso mochi:wa sah.
<Sync time="9.542"/>
Ke:..., taká:n tikmattok katí:n me:tsti xo:chiowa wa:n toni n' kuali se: kikui.
<Sync time="14.873"/>
¿Keni:w no: t'to:ka:ytiah n' tehwa:tsi:n?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="16.931" endTime="592.234">
<Sync time="16.931"/>
Ne:..., pos neh nikilia ne:..., kostik kuitakowit.
<Sync time="22.341"/>
Po ne..., 
<Sync time="24.505"/>
neh nikitani ki..., ki...,
<Sync time="26.181"/>
kitekih mahyá: kowtakuahkowi:l
<Sync time="29.011"/>
ke:meh ne: se: kowit timotehtekiliah *para** t'chichino:tih
<Sync time="33.551"/>
*para** ne: .... Wa:n ke:mah ne:n tokni:wa:ntsitsi:n
<Sync time="36.776"/>
kita:liah mahyá: yo:n ika takorra:ltiah.
<Sync time="39.619"/>
Entó:s ompa ya itsmoli:ni a.
<Sync time="42.717"/>
Ompa m..., itsmoli:ni wa:n ke:mah pe:wa ya ne: ..., mowe:iltia, mowe:iltia,
<Sync time="47.851"/>
wa:n *tiempo** junio pe:wa ya no: xo:chiowa.
<Sync time="52.965"/>
Pe:wa xo:chiowa ya wa:n de xo:chiowa ya
<Sync time="56.197"/>
entó:s iwki, iwki no: n' poso:ntiw, poso:ntiw *hasta** tamiti no:.
<Sync time="60.327"/>
*Pero** pané: a:mo kipia *semilla**.
<Sync time="63.934"/>
A:mo, a:mo kipia ne: i..., mah tikihto:ka:n iteyotsi:n.
<Sync time="67.329"/>
I:pa tamela:wa xo:chitsí:n sah,
<Sync time="69.514"/>
i:pa kikuih ikowyotsi:n *para** kito:kah.
<Sync time="72.697"/>
Wa:n ne: *cuando** se: pili tsahtsiskui *o** se: pili ki:xxo:xah 
<Comment desc="Gramatica: se puede medir el xx para distinguirlo de x"/>

<Sync time="77.174"/>
ne: ika se ki:...,
<Sync time="80.759"/>
[ke:]meh eskia se: kipopo:chwia wa:n ika se: kichipa:wa m' pili,
<Sync time="84.939"/>
*parejo** ke:meh yetok.
<Sync time="87.848"/>
*Cuando** ti..., wa:n x'pa:ka yo:n pili ika *mismo** n' ixiwyo,
<Sync time="91.664"/>
wa:n ke:mah xiktsompacho ya.
<Sync time="94.295"/>
Xikpo:powa wa:n xik..., tiktsompachoya m' pili,
<Sync time="97.86"/>
mah mos..., mah kochi a.
<Sync time="100.47"/>
*De una vez de** kochi, komo mi:to:nih, entó:s kina:mikiti yehwa m' pili nejó:n xo:chitsi:n.
<Sync time="107.174"/>
Kualtsi:n tik..., tikchipa:wa,
<Sync time="109.933"/>
*bien** tikui se: pio:tetsi:n iwa:n t'chipa:wa ya,
<Sync time="112.967"/>
*para** ke:mah, tikpopo:chwiaya ne:n xo:chitsí:n wa:n t'chipa:wa ika ya m' pili.
<Sync time="119.247"/>
Ne:..., ihkó:n nikchi:wa neh.
<Sync time="121.602"/>
Nika:n ni..., xola:l Cuetzalan semi ne:ch...,
<Sync time="126.202"/>
miak xi..., xino:lahmeh ne:chpialiah *fe como** yehwa yo:n ika nikintekitilia n' kone:meh,
<Sync time="132.524"/>
ika nikinchipa:wa wa:n ika nikimpo:powa para ne: ....
<Sync time="138.615"/>
Niman ne:chilwiah, "Nopili niman kuali moka:w.
<Sync time="142.773"/>
Kochik wa:n mi:to:nih wa:n ke:mah
<Sync time="145.425"/>
a:mo kimachilih ok n' kokolis tein kipia ya.
<Sync time="148.544"/>
Nikilia, "*Bueno** pos tasohka:matik para neh *porque** no: nimopi:na:wmati.
<Sync time="152.832"/>
A:mo n'ta:ni se: *mil pesos, pero bueno,** ika se: *diez pesitos** ne:chma:kiah para no..., para notaxkaltsi:n.
<Sync time="159.303"/>
ika ne: n'mokowilia wa:n,
<Sync time="162.295"/>
ompa ne:, sepa se: ya:s [se]pa *igual**.
<Sync time="165.414"/>
Nikchipa:wa wa:n *de a ve...** n'tamichipa:wa pos ne: ...,
<Sync time="170.06"/>
a:kin kinemilia ne:chmaka sepa se:..., se: *diez pesi...** sake:ra para teisá: ihkó:n, para *nopasaje**,
<Sync time="175.661"/>
para nimotaxta:wilia nitemowa itech n' tepos
<Sync time="178.716"/>
*porque** ne:n *coche** no: tata:ni.
<Sync time="181.681"/>
Entó:s ne: ihkó:n nipanowa n' to:nal
<Sync time="185.4"/>
*o** iksá: ne:chwi:kiliah se: pili wa:n kipia ne:..., nexwitil.
<Sync time="192.317"/>
Entó:s niktila:nilia ne:n nexwitil ika ne: n' a..., i:n *aceite**.
<Sync time="199.297"/>
Wa:n nochi kualtsi:n nikpahpachowa nika:n, wa:n kualtsi:n niktila:nilia *parejo, cruzado** mahyá: machi:yo:t.
<Sync time="207.524"/>
Wa:n kualtsi:n ne:..., nikpahpachowa ya m' pili, wa:n nikilpilia ika teisá:, ika yehwa n' a:ko:kohxiwtsi:n.
<Sync time="216.371"/>
Entó:s wa:n n'ta:lilia xo:me:tsi:n nika:n, itech n' ixi:ktsi:n.
<Sync time="220.959"/>
Entó:s yo:n xo:me:tsi:n ompa tewa:ki, mochi:wa tsikitsi:n.
<Sync time="226.136"/>
Mochi:wa tsikitsi:n *porque** tewa:ki, wa:n nika:n ikuitapan no: n'ta:lilia se: mahyá:, mahyá: no:...,
<Sync time="233.818"/>
*cruzado** mah tikihto:ka:n.
<Sync time="235.939"/>
*Cruzado** n'ta:lilia para mah kichi:wili *remedio**.
<Sync time="239.688"/>
Po:n nikilpilia,
<Sync time="241.35"/>
*de una vez** de nikilpilia pos ika..., nikili:s n' imomá:n, "A:mo xiki:xtili, tiki:xtili:s *hasta** mah tewa:ki xiwtsi:n.
<Sync time="248.16"/>
Komo tikita, tikita ne:..., sayoh ne:..., tewa:ki a nochi n' ikuitapan wa:n ixi:kko, entó:s tikihkuanilia ya.
<Sync time="257.625"/>
Tikihkuanilia ya wa:n a:mo tikpa:..., a:mo..., a:mo niman tikah..., tikpa:kas, tikpa:kas *hasta** okyowatika.
<Sync time="264.287"/>
A:mo x'kihiya *porque** kipias ne:.., ne:n... *aceite**.
<Sync time="267.894"/>
Mah kipia sayoh xiwtsi:n x'kihkuanili komohkó:n.
<Sync time="271.522"/>
Pos *bueno**,
<Sync time="273.177"/>
n..., ihkó:n neli n' kichi:wah seki a:kin ne:...,
<Sync time="276.381"/>
neli s..., pos neli onkak miak ne:chpialia *respeto** ika nejó:n pahtsi:n
<Sync time="280.815"/>
*porque** nikimpahtia n' kone:meh. Ika nejó:n ..., ika nejó:n ..., ika yehwa ne: xiwtsi:n wa:n ika yehwa ya ne:n a:ko:kohxiwit
<Sync time="289.691"/>
wa:n ika n' *aceite** niktila:ntiah ne:n i:...,
<Sync time="292.641"/>
inexwitil, inexwitil
<Sync time="294.996"/>
*Porque** mopepechowa teisá: *alimento** kikuah
<Sync time="298.327"/>
pos mopepechowa
<Sync time="299.961"/>
Entó:s *para** a:mo ne:... mah kipia wa:n fie:roh m' pili kimati
<Sync time="304.142"/>
se: ki..., seki..., mahyá: mosama:wa nika:n
<Sync time="309.19"/>
*porque** se: kita:lia nika:n ne:n, itech n' i...
<Sync time="313.645"/>
ipoxtsi:n, se: kita:lia se: ima:tsi:n ihkó:n
<Sync time="317.21"/>
wa:n se: kimaga ihkó:n
<Sync time="319.289"/>
mahyá: kakawtik, kakawtik, a:mo ma:...,
<Sync time="323.193"/>
[ke:]meh 'skia a:mo mo..., a:mo nejo:n,
<Sync time="327.309"/>
amo *macizo** etok n' ipoxtsi:n *porque**
<Sync time="330.732"/>
mahyá: to:tolin *ibochi:toh** iwki kakisti
<Sync time="334.657"/>
wa:n de *de una vez** ka:mpa yo:n tikakis
<Sync time="336.81"/>
ompa ya n' tikpahpachowa,
<Sync time="337.952"/>
ompa t'xakualowa, ompa tikchi:wilia *remedio**
<Sync time="341.532"/>
wa:n ke:mah tik..., yehwa ya t'ta:lilia ne: ...,
<Sync time="345.181"/>
*o** komo kalihtik a:mo tikpiah ne: *aceite**
<Sync time="348.427"/>
tikuih yo:n pitsot imante:kayotsi:n tein yo:n ikosti:yahtampa kipia
<Sync time="353.456"/>
tein yo:n ikosti:yah..., ikosti:yahtampa kipia imante:katsi:n yehwa n' tikxakualowah xiwtsi:n ihkó:n.
<Sync time="359.778"/>
Tikxakualowah wa:n tikta:liliah nika:n [i]tech ..., ka:mpa yo:n kipia ne:n,
<Sync time="365.708"/>
ka:mpa kakisti n' ipoxtsi:n. Ompa t'ta:liliah wa:n tikilpiliah
<Sync time="371.012"/>
Entó:s komo ..., *después mismo** yeh ompa moxiti:nia ya.
<Sync time="375.404"/>
Ompa xiti:ni *porque** t'ta:liliah *carbonato o bien** ne: ...,
<Sync time="379.555"/>
tekixkit tikta:li:liah wa:n yehwa ya n' ika moa:..., [ke:]meh 'skia mo..., moxiti:nia nexwitil.
<Sync time="386.097"/>
Yehwa t'ta:liliah tehwa:n, nikta:lilia neh. a:mo n'mati ox nochi ihkó:n tekitih, *pero** neh ihkó:n nikchi:wa.
<Sync time="392.423"/>
*Para** nikmati m' pili ke:ní:w *cuando** ki:sa ne: ...wa:n niman yowi *baño**
<Sync time="397.43"/>
[ko]mo ke niman yowi mokalawi:ti kihtowah.
<Sync time="400.209"/>
*De** mokalawi:ti a pos no: kitah ne:n ... imomá:n, ke:ní:w mokalawi:ti
<Sync time="405.334"/>
I:n *apenas**, aya:mo wehka:w *como** se: me:tsti, ne:chwi:kilia:yah se: pili, kipiaya nextitil *de** e:lo:t.
<Sync time="413.736"/>
*de** e:lo:t nejó:n nexwitil kipia ya
<Sync time="416.43"/>
kihtowa, nopili kihtowa kikuah e:lo:t wa:n de kikuah kihtowa n' e:lo:t pe:wak tsahtsi wa:n pe:wak tsahtsi mo:tsika.
<Sync time="425.272"/>
Ke:mah nikilia ika moxwitih
<Sync time="427.585"/>
Ke:mah n'tila:nak ihkó:n *fuerte, fuerte** n'tila:nak, wa:n ihkó:n n'tila:na *fuerte** wa:n paratani n'wi:ka
<Sync time="434.374"/>
wa:n sepa ihkuí:n nikwi:ka wa:n nika:n
<Sync time="437.09"/>
mahyá: yehwa ya machi:yo:t nikchi:wa ika.
<Sync time="440.103"/>
Ke:mah ne: ... kihtowa, nikan nietoti kihtowa *hospital**.
<Sync time="444.792"/>
Komo yowi noba..., m' pili kihtowa m' *baño** nimitsilwi:ki
<Sync time="447.89"/>
Nikilia, *bueno** tine:chilwi:ki:w komo 'hkó:n.
<Sync time="451.942"/>
Se: we:i *ratito** yahka, ke:meh se: *hora y media** yahka ya ne:n siwa:tsi:n.
<Sync time="456.907"/>
Ne:chilwi:to ya *que, que ...** yahka ya *baño** m' pili.
<Sync time="460.853"/>
Nochi ki:sak nejó:n pachti *de** n' e:lo:t.
<Sync time="465.245"/>
Ke:mah, ihkó:n ne:chilwih *se**..., n' siwa:tsi:n
<Sync time="468.994"/>
*Porque** pos yeh no: tayo:koya *porque** pos tikita ya se: topili tiki... no:, ma:ski we:ipili t'tasohtatokeh no:,
<Sync time="475.953"/>
*mejor de** tikitah we:i a *porque** no: tikwelitah ya, topili we:i a.
<Sync time="480.536"/>
Entó:s ika yo:n ne: ... n' si..., siwa:tsi:n mowelitak ika pahtik n' ipili
<Sync time="485.204"/>
Nimitsta:xta:wi:s kihtowa *pero** ne: ... ekintsi:n a:mo n'pia
<Sync time="487.92"/>
Nikilia *bueno** t'ne:chmakas ampó:n wa:n ?? 
<Sync time="490.996"/>
Tomi:ntsi:n nikilia nochipa we:lik, sayoh mah se: kipia wa:n mah, mah se: momaka komo se: mo'kne:lia
<Sync time="496.64"/>
A:kin te:ikne:lia nikilia te:maka wa:n a:kin a:mo nikilia pos mosemakaya de a:mo te:maka.
<Sync time="501.88"/>
*Pero** ihkó:n ti:xpano:skeh nikilia. A:mo ximolwi *porque** a:mo t'ne:chakas pos xa: nimikiti a. A:mo nikilia de ...
<Sync time="508.185"/>
Dios te:chpale:wi:s *porque** dios** tiipiliwa:n ..., 
<Sync time="511.516"/>
wa:n nikilia ne:n *señora**.
<Sync time="513.935"/>
Wa:n *después** nik...
<Sync time="517.351"/>
ne: ..., yahki oksé:, oksé: *señora** kihtowa ke i:xtayowa.
<Sync time="522.273"/>
Fie:roh ni:xiwinti kihtowa.
<Sync time="524.692"/>
Nikilia wa:n ke:(yeh) n' ti:xiwinti.
<Sync time="526.623"/>
Pos a:mo n'mati kihtowa *porque** ni:xiwinti kihtowa, wa:n noi:xtolowa:n kihtowa, nikmati kihtowa pané: ta:tayowaya:ntia.
<Sync time="532.594"/>
Nikilia pos mits..., mits..., tikpia molati:doh.
<Sync time="535.555"/>
Tikpia nikilia nejó:n n' *bilis**.
<Sync time="538.44"/>
Pos a:man nikilia x'mota:li nikilia, wa:n mah niktila:na nikilia, m' *bilis**
<Sync time="542.514"/>
wa:n tikitas nikilia *hasta** yema:nias.
<Sync time="545.506"/>
Kuahkualimeh, kuahkuali koyo:meh wi:tseh parahko wa:n nikinema:nilia nejó:n lati:doh.
<Sync time="552.253"/>
Nikiyemanilia ika *pomada o** ika *aceite cuando** nikpia.
<Sync time="556.772"/>
Wan ke:mah nikimpahpachowa kualtsi:n, kualtsi:n nochi, nochi wa:n *hasta** yema:nia n' ipoxtsi:n.
<Sync time="563.697"/>
Wa:n tein yo:n nikimpahtia *hasta** motasohka:matih
<Sync time="567.898"/>
*porque** pos tamati:ya n' ka:mpa kinkokowa semi.
<Sync time="571.441"/>
[K]e:mah, wi:tseh de parahko ne:chkalpano:kih ompa ne: ka:mpa nitekiti.
<Sync time="576.088"/>
[Ke]meh ekintsi:n ne:chchiayah ompa. Pero nikili ke a:mo nia:..., a:mo niw..., a:mo nia:ti ekintsi:n. Ekintsi:n ni..., okseko nia:ti, nikilia.
<Sync time="583.429"/>
Nikpia se: *compromiso** nikilia, nia:ti wehka, mmm.
<Sync time="587.184"/>
*Pero** pos nikmattok ka:ni niwi:tsa, ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="592.234" endTime="597.75">
<Sync time="592.234"/>
Wa:n yehwa i:n *este** xiwit tein kohkostik n' ixo:chio, wehkapantik mochi:wa wa:n ka:ni ne:n ..., okachi mochi:wa?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="597.75" endTime="780.799">
<Sync time="597.75"/>
Amo semi, a:mo wehkapantik.
<Sync time="600.381"/>
Amo, soh ke:meh se: ne:..., [ke]meh se: neketsal kuali.
<Sync time="603.436"/>
Kuali, kuali se: neketsal ika se: ima:y wa:n ompa ya m' poso:ni, ehe.
<Sync time="608.68"/>
Ta: onkak nikilia, se: ..., ne: semi onkak Sa'Migue:lkopa
<Sync time="612.118"/>
Nika:n por Ayo:tzi:na:pampa no: mochi:wa ok.
<Sync time="614.94"/>
Neh no: n'to:kka ya *pero** a:mo mochi:wak.
<Sync time="617.401"/>
Soh ke neh neli nikui *remedio**, ke:meh i:n ka:sá: ika niow pos nikte:mowa. 
<Sync time="621.22"/>
Nikte:mowa wa:n n'motekilia sake:ra o:me *porque**
<Sync time="625.251"/>
m..., porin neli iksá: nikui *remedio**
<Sync time="628.48"/>
*para** pahtsi:n tikchi:wah, ehe. 
<Sync time="631.322"/>
Yo:ni tikchi:wah yo:n pahti *para** ne: ..., tikitah ox neli n' tana:miki, mmm.
<Sync time="639.81"/>
[Ko]mo tikitah ke tana:miki pos *por eso** ne: ..., timomakah *cuenta**.
<Sync time="644.159"/>
Sepa i:n okseki i:n ista:k kuitakowit, yeh niksentilia na:wi, ista:k kuitakowit
<Sync time="654.473"/>
na:wi ista:k kuitakowit wa:n na:wi witsikilma:it, ikechyo tein seltsitsi:n
<Sync time="660.669"/>
wa:n na:wi ne:n xo:no:ochpa:wa:s, wa:n na:wi ne: ikechyo *maracu... maracuyá**
<Sync time="668.286"/>
wa:n nikui na:wi ikechyo ne:n ..., awakaiswat, awakaxiwtsi:n
<Sync time="675.245"/>
wa:n ke:mah, wa:n ti:ltik kuitakowit tein yo:n ma:pisili:toh
<Sync time="680.846"/>
ma:pisili:toh onkak, nikpia kalte:noh i:xkich *pero** a:mo nikwa:lkuik.
<Sync time="685.238"/>
*Pero** yehwa ya neh nikui.
<Sync time="687.763"/>
Ke:mah nikte:mowa se: xi:kaltsi:n ihkó:n wa:n n'te:ka ke:meh se: li:troh n' a:t.
<Sync time="693.686"/>
Yo:n se: li:troh n' a:t ompa n'ma:xakualowa kualtsi:n, kualtsi:n, kualtsi:n n'ma:xakualowa
<Sync time="699.117"/>
wa:n ke:mah nik..., a:kin yo:n semi k'kokowa n' itsontekontsi:n ika n'pa:kilia.
<Sync time="704.666"/>
Nikpa:kilia *para** n... ikuitapan.
<Sync time="707.0"/>
Amo n'pa:ka i:xaka, nikpa:ka ah...,[ko]mo ke mah ahketsto
<Sync time="712.601"/>
wa:n nika:n i:n ikechkochi:ka:n nika:n, ihkuí:n n'chi:wa ihkó:n, *parejo, parejo**,
<Sync time="720.266"/>
*para** mah ki:sa n' toto:nik.
<Sync time="722.982"/>
*Después de** se: ki..., kimaga ihkó:n pe:wa ya n' ihxi:ka n' a:t, ihxi:ka se: kite:kilia nika:n sese:k wa:n nika:n ki:sati toto:nik a.
<Sync time="733.357"/>
*Porque** mo..., mahyá: panki:sa, se: kioli:nia ihkó:n pos panki:sa,
<Sync time="737.643"/>
panki:sa n' toto:nik.
<Sync time="739.892"/>
Ke:mah, ihko:ni, ihkó:n se: kichi:wa n' teisá: pahtsi:n.
<Sync time="743.626"/>
Ika miak *cuidado**, ika miak mowisyo:t,
<Sync time="745.939"/>
*para** ne: ..., mah se: ki..., mah se: ki...
<Sync time="750.635"/>
mah se: kita:kachi:wa, mah a:mo se: ki... ne: ..., nikihto:s,
<Sync time="754.128"/>
pos ne:chta:lili:tih ne: xiwit, *pero** ne: a:mo nikmati ox ne:chana:mikiti.
<Sync time="757.314"/>
Ne:chta:lili:tih i:n ..., ne: ..., ne: pahtsi:n, a:it ox ne:chna:mikis.
<Sync time="762.236"/>
Mah se: kihto ke *ojalá que dios** kichi:waskia mah ne:chna:miki n' tein ne:chchihchi:wili:tih.
<Sync time="767.432"/>
Ke:mah, ihkó:n se: kihtowa n' teisá:.
<Sync time="770.551"/>
Mah se: kihto ke nik..., nikta:kachi:wa, we:noh.
<Sync time="774.264"/>
Nikta:kachi:wa n' teisá: pahtsi:n, a:mo nikehke:lita sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="780.799" endTime="789.349">
<Sync time="780.799"/>
A:man sepa timokepatih ika ne:n tein kohkostik ne:n ixo:chio. ¿Kuali tite:chilwi:s ke:niwki ne:n ikowyo wa:n ke:niwki ne:n ixiwyo n' tein tikihtowa semi onkak ne: Sa'Migue:lkopa?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="789.349" endTime="863.252">
<Sync time="789.349"/>
Ah, ma:we:weyak, ma:we:weyak, ma:ihko:ko:n, ma:ihko:ko:n. Ke:mah de ma:ihko:ko:n.
<Sync time="798.712"/>
Wa:n ke:mah ne: ikowyotsi:n mahyá:,
<Sync time="802.701"/>
tamatte:wa n' a:ko:kohkowit, tamatte:wa no: *igual** a.
<Sync time="807.135"/>
Ehe, *igual, igual** soh que ne: pos ihi:xaktok ne:n kuitakowit, mahyá: yo:n ihi:xaktok, mahyá: omitsi:n.
<Sync time="814.497"/>
Komo posteki pos ... i:xaktok sah.
<Sync time="818.125"/>
Amo, a:mo xama:ni, i:xaktok sah.
<Sync time="821.263"/>
*Solamente** komo i:pa tikxa:mania sah pos xama:nis nika:wí:n *pero más** nika:n i:n kopi:ni sah, mahyá: omitsi:n.
<Sync time="828.455"/>
Kemah a:mo, a:mo ne: ...wa:n ne:n a:ko:kohkowit yeh, yeh a:mo.
<Sync time="833.823"/>
Yeh mosenkuitok mahyá: ma:ski ka:mpa ihi:xihkak n' ixiwyotsi:n *pero** a:mo i:xaktok.
<Sync time="839.637"/>
Yeh mosenkuitok, mosenkuitok mahyá:,
<Sync time="847.911"/>
mahyá: ne: ...,
<Sync time="850.097"/>
komo ke mahyá: se: kowtsi:n sewila:ntok.
<Sync time="853.004"/>
Komo tikxama:nia a:mo, a:mo posteki, tikxama:nia pos sexama:ni sah.
<Sync time="857.756"/>
[Ke]mah, ihko:ni yo:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="863.252" endTime="870.402">
<Sync time="863.252"/>
A:man, *bueno** i:n kostik *este** teh tikilia *este** no:, no: kuitakowit. ¿Ka:nachi taman okseki kuitakowit no: onkak?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="870.402" endTime="917.001">
<Sync time="870.402"/>
Onkak n' i:sta:k wa:n onkak n... yo:n ti:ltik.
<Sync time="874.263"/>
Wa:n okseki no: onkak pero ne: ..., nejo:n no: mono:tsa kuitakowit.
<Sync time="879.949"/>
*Pero** yeh a:mo ke:man nikui pahtsi:n *porque** semi ahwia:k.
<Sync time="884.532"/>
ahwia:k *pero** mah tikihto:ka:n a:mo ahwia:k de,
<Sync time="890.274"/>
de ke:niw, soke (sanoke) mahyá: teltsohya:k.
<Sync time="893.287"/>
Yeh ika neh a:mo nikui yo:n xiwtsi:n *pero** no: kuitakowit mono:tsa, *pero** kihtowah ke no: semi *remedio**.
<Sync time="898.761"/>
Semi *remedio porque** ke:meh kipia *sabor pero** neh a:mo n'ma:toka *porque** mah ..., 
<Sync time="903.662"/>
mahyá: yo:n itskuinti ka:mpa wetstok, semi xankahya:k ne: xiwtsi:n, a:mo nikui.
<Sync time="908.987"/>
N' okseki ke:mah, ti:ltik kuitakowit wa:n ista:k kuitakowit wa:n yehwa ya n' kostik kuitakowit.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="917.001" endTime="927.504">
<Sync time="917.001"/>
¿Kuali t'te:chtapowi:s ke:niwki i:n ista:k kuitakowit?
<Sync time="919.229"/>
¿Ka:ni mochi:wa?
<Sync time="919.929"/>
¿Keni:wki n' ixo:chio, ixiwyo, nochi *este** ita:kka, ke:niwki mochi:wa?
<Sync time="924.215"/>
¿Wan ton pahyo kuali se: kikui?
<Sync time="925.552"/>
X'te:chtapowi de ista:kkuitakowit nochi.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="927.504" endTime="1100.28">
<Sync time="927.504"/>
Ah, n' ista:k kuitakowit, pos ista:k kuitakowit ne:n itao..., ne:n i...,
<Sync time="932.363"/>
iteyotsi:n mahyá: tao:ltsi:n, pohpochiktik.
<Sync time="935.715"/>
Pohpochiktik, pohpochiktik ne: ... mopilowa mahyá: kapoltsi:n.
<Sync time="940.128"/>
de ke:meh ka:mpa mo..., xo:chiowa ompa mo..., ompa wetsi a xo:chitsí:n wa:n mopilowa ya n' iteyotsi:n.
<Sync time="945.659"/>
Wan de mopilowa ya n' iteyotsi:n pos ompa xi:ini a.
<Sync time="948.863"/>
Semi kikuah n' *pajaritos**, kikua ne:n ...,
<Sync time="953.573"/>
kikua *primaverita**,
<Sync time="955.483"/>
kikua ne:n ... yo:n tikiliah koyoltsi:n,
<Sync time="958.156"/>
kikua yo:n ..., seki *paja..., bueno** chiktehtsitsi:n onkakeh.
<Sync time="963.439"/>
Mahyá: i..., ka:..., i:xkuihkui:kuiltikeh, poxtampakui:kuiltikeh wa:n pantekolotikeh.
<Sync time="969.479"/>
Wa:n metskohkostikeh n' chiktehmeh semi k'welitah yo:n kowtetsi:n, kikuah, mmm.
<Sync time="975.229"/>
*Pero** yeh n' ima:tsitsi:n pos semi seltsitsi:n.
<Sync time="979.96"/>
Ke:meh to:nto:nal ne:pa nikwa:lkuia.
<Sync time="983.397"/>
Mmm, nikwa:lkuia ya *mero** n' ista:k kuitakowit, ke:mah.
<Sync time="988.214"/>
Wan a:mo teh ne:chilih n' Camelia ya:lwa komo a:mo pos ..., ista:k kuitakowit tayowak ahwia:xtoya nokalte:noh.
<Sync time="994.558"/>
Ompa ihkak se: *turroncito** ihkó:n.
<Sync time="997.486"/>
*Hasta** nikinahkuak nopilwa:n, nikinilia ¿ke:n nankima:tehtekih? ¡Amo x'ma:tehtekika:n!
<Sync time="1002.069"/>
Kihtowa ¿ke..., *para** to[ni] t'neki? *Para** neh nikilia, 
<Sync time="1005.358"/>
*para** neh nikilia, *para** se: ...,
<Sync time="1010.068"/>
yo:n *santo remedio** nikilia, ne: ..., komohkó:n nikchi:wak nikilia.
<Sync time="1014.736"/>
Seki *tecito** nikilia mahyá: wa:n ika nimopa:ka *parejo**
<Sync time="1020.295"/>
Komo *parejo** nechkui toto:nik, pos *parejo** ika nimopa:ka ya. Mmm, yehwa yo:n.
<Sync time="1026.49"/>
Wa:n ti:ltik kuitakowit no: *igual**, yeh kohkostik n' iteyotsitsi:n mopilowa no: mahyá: kapoltsi:n.
<Sync time="1032.507"/>
Ne:n ti:ltik kuitakowit a:mo x'tahtani ne:n ..., a:mo x'tahtani yo:n kostikahfe:n.
<Sync time="1040.294"/>
Nochi n'pia kalte:noh.
<Sync time="1042.888"/>
*Pero** pos a:mo ne:chwa:ltohtoka de niwa:le:wa.
<Sync time="1046.05"/>
Mmm, nikpia kalte:noh, ehe. Yeh mochi:wa komo más we:iak, mochi:wa se: kowit ihkó:n.
<Sync time="1052.903"/>
Mahyá: *ruedita**.
<Sync time="1055.428"/>
Malakachtik sah mochi:wa, yehwa yo:n kostik.
<Sync time="1059.629"/>
Wa:n ista:k yeh mochi:wa we:i.
<Sync time="1062.663"/>
Mochi:wa we:i wa:n mochi:wa se: ...,
<Sync time="1065.273"/>
we:noh, mochi:wa n' i..., itsmoltsi:n ya 
<Sync time="1067.861"/>
wehkapan ihkuí:n motsompilo:ti wa:n se: nipawí:n yowi wa:n nochi morama:rowa ya.
<Sync time="1073.532"/>
Momahmaxalowa komo ke n' kowtsi:n.
<Sync time="1076.157"/>
Yeh we:i mochi:wa wa:n i:n okseki yeh a:mo wehwei.
<Sync time="1079.7"/>
Yeh sayoh ihkuín, komo semi telwe:i, ihko:ntsi:n sah.
<Sync time="1083.095"/>
Wa:n *cuando** yoksi, a:mo x'tahtani yo:n kostik kahfe:n.
<Sync time="1086.85"/>
Kohkostik kapoltsitsi:n.
<Sync time="1089.375"/>
Mahyá: yo:n tikiliah chi:ltekpibo:lah.
<Sync time="1092.027"/>
Iwki *mero* mochi:wa ne:n kowtetsi:n wa:n kohkostik *cuando** oksi a. Mmm. Yehwa yo:ni.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1100.28" endTime="1103.392">
<Sync time="1100.28"/>
Yehwa i:n tikihtowa kohkostik n' iteyo i:n tein teh tikilwia ti:ltik kuit
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1103.392" endTime="1130.38">
<Sync time="1103.392"/>
takowit. Yehwa n' tein nikilia ti:ltik kuitakowit ma:ihko:ko:ntsitsi:n.
<Sync time="1107.402"/>
Ma..., a:mo ma:wehwei nió:n tei.
<Sync time="1110.33"/>
Miak ne:chtahtaniah Cuetzalan, mah nikchi:wa *plantita** mah nikwi:ka.
<Sync time="1114.234"/>
Ta pos a:mo no: nike:manti neli niplanti:tahchiwtos *mejor** ke:meh i:n niki:sako sah, a:mo wel nikchi:wa ne: ...
<Sync time="1120.663"/>
mahyá: yo:n ika *bolsita** mah nikte:mo wa:n mah ..., mah ompa ixwa, a:mo niweli.
<Sync time="1126.54"/>
Amo nike:manti, mmm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1130.38" endTime="1133.435">
<Sync time="1130.38"/>
Tikihtowa i:n tein ista:k eeh ..., n' ixo:chio semi ahwia:k yowak.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1133.435" endTime="1166.215">
<Sync time="1133.435"/>
Yeh ahwia:k yowak, semi tel ahwia:k yowak.
<Sync time="1137.318"/>
De i:n o:rah *las** ..., ne: ..., chikue:yi o:rah yowak *hasta** ne: ma:kui:l o:rah tane:si, no: poliwi a n' iahwia:kka
<Sync time="1145.868"/>
I:pa ahwia:k yowak sah.
<Sync time="1148.223"/>
*Por eso** kiliah *huele de noche**, ehe, *porque** ahwia:k yowak
<Sync time="1153.336"/>
De chikue:yi o:rah yowak ¨*hasta** ma:kuil o:rah tane:si ke:mah poliwi a, poliwi a *sabor**.
<Sync time="1159.638"/>
Poliwi a n' ahwia:ka:yo:t de xo:chitsi:n.
<Sync time="1162.863"/>
[K]e:mah, yehwa yo:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1166.215" endTime="1168.761">
<Sync time="1166.215"/>
I:n ti:ltik kuitakowit, ¿no: ahwia:k yowak n' ixo:chio?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1168.761" endTime="1182.637">
<Sync time="1168.761"/>
Yeh a:mo, yeh a:mo, yeh *cuando** poso:ni, sayoh motsonika pilowa.
<Sync time="1173.938"/>
Motsonika pilowa wa:n ompa motsonika pilowa, ompa kohkopi:ni a sepa wa:n ke:mah mochi:wa ya n' iteyotsi:n. Ehee.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1182.637" endTime="1190.19">
<Sync time="1182.637"/>
¿Kuali no: t'te:chtapowi:s n' tein tikihtowa *este** ..., achi xankahya:n ne:n kuitakowit?
<Sync time="1186.498"/>
¿Ke:niwki, ka:ni mochi:wa?
<Sync time="1187.814"/>
¿Ke:niwki yeh n' ita:kka, ixo:chio, ixiwyo?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1190.19" endTime="1238.684">
<Sync time="1190.19"/>
Yeh a:mo ta:ki, *para qué es** ..., yo:n ke:mah a:mo ta:ki.
<Sync time="1193.288"/>
Tamela:wa mochi:wa se: kowit we:i, we:i, we:i mochi:wa no: n' kowit, *pero** a:mo ta:ki.
<Sync time="1198.847"/>
Wa:n a:mo xo:chiowa.
<Sync time="1200.714"/>
*El únicamente** yo:n ixiwyotsi:n kipia ne: ..., semi ahwia:k *pero** no: kuitakowit.
<Sync time="1206.421"/>
Yehwa, yehwa, yehwa, a:mo teh kipoloh n' kuitakowit, sa[noke] pos i:n oksé: sabor kipia.
<Sync time="1210.953"/>
Wa:n i:n se: yeh ok..., no: taman ahwia:k.
<Sync time="1214.178"/>
N' ista:k no: ..., no: taman ahwia:k wa:n sepa i:n ti:ltik pos a:mo ahwia:k *de cualquiera** to:nal.
<Sync time="1221.031"/>
Sayoh ke poso:ni wa:n motsonikapilowa n' iteyotsi:n se: *bolita** wa:n ke:mah ompa oksi.
<Sync time="1227.078"/>
Mmm.
<Sync time="1227.596"/>
*Después de** pe:wa ya, pe:wa ya mochika:waltia, ke:mah moahoketsa ya n' iteyotsi:n
<Sync time="1232.297"/>
wa:n ompa ya ne:n kostia ya.
<Sync time="1235.268"/>
Kohkostik n' iteyotsi:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1238.684" endTime="1241.081">
<Sync time="1238.684"/>
Tei:n i:n xankahya:k, ¿ke:niwki n' ixiwyo?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1241.081" endTime="1279.147">
<Sync time="1241.081"/>
No: *igual** ke:meh n' ista:k kuitakowit.
<Sync time="1243.67"/>
No: *igual, mismo, mismo**. Kan teh semi *más** kipolowa ta: *mismo** n' ahwia:k.
<Sync time="1249.314"/>
Ma:ski a:mo *mismo** xiwit kipia.
<Sync time="1252.306"/>
Amo, a:mo teh *más** nikihto:s xa: momahmaxalowa, amo.
<Sync time="1257.143"/>
Amo, ta: *mismo**.
<Sync time="1259.498"/>
*Pero** sayoh ke *mi**..., oksé: sabor kipia.
<Sync time="1262.299"/>
Kemah, seki kikuih, neh a:mo ke:man nikui porque ne: ..., neli, a:mo nike..., a:mo ne:chpa:ktia n' ahwia:kka.
<Sync time="1268.409"/>
*Pero lo que es** ti:ltik kuitakowit, ista:k kuitakowit, yehwa ya ne: kostik, semi yehwa n' ika n'mo..., nimotekiti:ltia.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1279.147" endTime="1283.899">
<Sync time="1279.147"/>
Tikih..., tikihtowa i:n tein *este** achi xankahya:k seki kikuih. ¿Toni ne:n kikuih? 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1283.899" endTime="1340.679">
<Sync time="1283.899"/>
Pos kikuih *para** n' ehekat.
<Sync time="1286.464"/>
*Para** n' ehekakokolis.
<Sync time="1288.692"/>
Kimanah yo:n se:,
<Sync time="1291.591"/>
*Bueno** se: *viaje** no: n'manak, no: n'manak *para** ehekakokolis.
<Sync time="1296.492"/>
*Porque** ne: ..., i:n siwa:pil se: *viaje** k'kuika se: kokolis ke:meh,
<Sync time="1301.998"/>
xa: timomaka *cuenta** ata yo:n se: okichpil m'a:toktih ne: Xaltipan,
<Sync time="1309.107"/>
de Leomeh, ata moa:toktih n' kone:t.
<Sync time="1312.767"/>
Wa:n ke:mah ne: siwa:pil no: pe:wak.
<Sync time="1315.771"/>
*Pero** x'kita motetsi:lowa, mo..., mox..., xi..., mokepa *hasta** pané: i:ka:n..., ii:ka:mpa mi:xo:mekelpachowa.
<Sync time="1322.483"/>
Wa:n pe:wak tiktanechiko:lxiwaha:wiah.
<Sync time="1326.038"/>
Pos no: n'manka.
<Sync time="1328.238"/>
No: n'manka iwa:n. Pos ka:n n'matia ok, ka:n t'matiah ok toni t'pahti:tih ika.
<Sync time="1333.676"/>
*Pero** tikta:lilihkeh wa:n pahtik. Aha.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1340.679" endTime="1344.783">
<Sync time="1340.679"/>
Wa:n yo:n ise:lti ne:n kikuih, n' tikihtowa seki kikuih *o**
<Sync time="1343.641"/>
ki... toni ok. Miak taman
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1344.783" endTime="1428.613">
<Sync time="1344.783"/>
Miak taman
<Sync time="1346.328"/>
Yehwa yo:n tikuis n' ti:ltik kuitakowit, ista:k kuitakowit, 
<Sync time="1349.497"/>
tin [tein] kostik wa:n yehwa ya yo:n nikihtowa xankahya:k wa:n ne:n ...
<Sync time="1353.077"/>
wa:n ne:n kaba:yoh kuitaxiwit.
<Sync time="1357.753"/>
Kaba:yoh kuitaxiwit wa:n ne:n ...
<Sync time="1361.603"/>
ne:n ... chi:nich.
<Sync time="1364.714"/>
Chi:nich wa:n tikui a ne:n ..., omikilit.
<Sync time="1368.818"/>
Tikui n' awakaiswat ya.
<Sync time="1370.744"/>
Wa:n tikui a ne:n ...,
<Sync time="1373.516"/>
tikui a ne: nejo:n *albahaca**.
<Sync time="1379.63"/>
Albahaca xiwtsi:n.
<Sync time="1382.592"/>
Albahaca xiwit.
<Sync time="1384.687"/>
Ompa ke:mah sepa t..., n' albahaca xiwit tikuis,
<Sync time="1388.707"/>
tikui a ne:n ...,
<Sync time="1391.711"/>
tikui a nejó:n ne:n i..., ke:ní:w kilia ne:n xiwit, chakay xiwit.
<Sync time="1397.233"/>
Chakay xiwit iwa:n t'pante:ma.
<Sync time="1401.186"/>
Wan teahwach tikte:milia ka:mpa kochi.
<Sync time="1404.529"/>
Wa:n ne:n i..., ne:n ..., teahwach tikte:milia ka:mpa kochi.
<Sync time="1409.458"/>
Awakaiswat sepa *por lo mismo**.
<Sync time="1412.188"/>
Yeh tikmana sepa wa:n sepa ika tika:..., ke:meh eskia ika tika:ltia wa:n komo a:mo ika tiki:to:nia.
<Sync time="1418.577"/>
Komo ika tikito:nia entó:s mochi:wa m' pili ne: ...,
<Sync time="1422.724"/>
yema:niah *hasta** imetswa:n *parejo**. [K]emah, yehwa yo:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1428.613" endTime="1431.787">
<Sync time="1428.613"/>
¿Nochi a eskia de n' kuitakowit, a:mo tikmati ok teisá: de n' kuitakowit?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1431.787" endTime="1436.949">
<Sync time="1431.787"/>
N' kuitakowit i:pa o:me, i..., we:noh i:pa yehwa sah. We:noh.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1436.949" endTime="1439.848">
<Sync time="1436.949"/>
Komohkó:n nochi a n' kuitakowit, xite:chili moto:ka:y.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1439.848" endTime="1451.928">
<Sync time="1439.848"/>
Este ne: María Ocotlán Fermín Cabrera.
<Sync time="1443.635"/>
Nikpia sem..., e:yi powal wa:n chiko:me xiwit nikpix..., niktokatok. Mmm.
</Turn>
</Section>
</Episode>
</Trans>