Tryag File Manager

//home/cluster1/data/bu01/1121861/html/zzrespaldos_archivo-activo/Botanica/Cannaceae/Tzina_Botan_RMM302-ADA300_nekokook-iswat-Cannaceae_2012-07-23-n_ed-2013-01-24.trs

<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?>
<!DOCTYPE Trans SYSTEM "trans-14.dtd">
<Trans scribe="Eleuterio" audio_filename="Tzina_Botan_RMM302-ADA300_nekokook-iswat-Cannaceae_2012-07-23-n" version="2" version_date="130818">
<Speakers>
<Speaker id="spk1" name="Amelia Domínguez Alcántara" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
<Speaker id="spk2" name="Rubén Macario Martínez" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
</Speakers>
<Episode>
<Section type="report" startTime="0" endTime="911.789">
<Turn startTime="0" endTime="168.585" speaker="spk1">
<Sync time="0"/>
A:xka:n Rubén ne: nikneki xine:chtapowi, neh ne:,
<Sync time="3.772"/>
i:n xiwit kiliah nexkoko:kiswat, neh a:mo semi niki..., niki:xmati, *bueno** niki:xmattok,
<Sync time="9.219"/>
kihtowah *que** onkak o:me taman, pero neh i:pa niki:xmati yehwa sah i:n sentaman, pané:, pané: nochi iwki sah, neh nmolia *que**
<Sync time="15.304"/>
xa: ka:sá: ika telkuali n' ta:l wa:n yehwa ika moteliskaltia ne:n
<Sync time="20.139"/>
yehwa i:n iswat,
<Sync time="22.184"/>
*porque** ikowyo tohtoma:wak wa:n ixiwyo no: telpa:pata:wak,
<Sync time="26.148"/>
wa:n ka:sá: ika onkak ye..., seki neli pisi:ltik,
<Sync time="28.76"/>
pero neh nimolia *que** xa: nochi yehwa sah *porque** yo:n ka:mpa pisi:ltik mochi:wa ka:mpa yo:n,
<Sync time="32.769"/>
i:ksá: ixwa ne: ohte:noh,
<Sync time="36.577"/>
ohte:noh ka:mpa a:mo semi tapala:ntok
<Sync time="39.166"/>
wa:n nejo:n,
<Sync time="41.421"/>
neh nmolia *que** xa:, xa: yehwa sah, a:mo, xa: nochi yehwa sah.
<Sync time="44.716"/>
A:mo, a:t ox o:me taman onkas. I:n iswat neh nikui ne:,
<Sync time="49.171"/>
ika nikpi:ki ne:, nikchihchi:wa tamal, ke:meh yo:n nakatamal oso ne:, i:pa nakatamal sah ika tikpihpi:kih.
<Sync time="56.247"/>
Wa:n no:, no: kualtia ne:, kuali ika se: taxkalpi:ki, se: kikuetowa,
<Sync time="62.073"/>
wa:n ika se: kipi:ki ne:n taxkal tein yo:n,
<Sync time="65.131"/>
*bueno** se:, aksá: se: kitoktia para kikua:s ne: itekipan,
<Sync time="69.283"/>
Se: kikuetowa kualtsi:n wa:n ika se: kitetsi:lowa n' taxkal, telsenka ya n' ahahwia:k ne:n
<Sync time="75.301"/>
ke:man se: kikua ne:wí:n nepantah ye:kahahwia:k n' taxkal ke:man ika iswat se: kipi:ki.
<Sync time="80.962"/>
Yehwa sah yo:ni, neh a:mo nik..., ne:n,
<Sync time="84.167"/>
mahyá: ke:man chika:waya ne: xo:chiowa no:. N' i..., n' ixo:chiotsi:n mahyá: ne:,
<Sync time="89.636"/>
kiliah n' koyo:kopa *anaranja..., anaranjadas** ne:n ixo:chio, n' ixo:chiotsi:n.
<Sync time="95.016"/>
Wa:n teyowa, ne:n iteyotsi:n ne: xoxoktik mahyá: yo:n mopihpi:ki.
<Sync time="100.766"/>
Ke:meh eskia yo:n ne:, mahyá: e:yi,
<Sync time="103.668"/>
ex..., e..., ne:n yewal..., ne: a:mo semi telohololtik ne:n iteyo, sine[sanoke] ihi:xtapalweyak,
<Sync time="109.418"/>
wa:n e:xka:n moe:wa n' iteyotsi:n ne:n taihtik.
<Sync time="112.945"/>
Ke:man selik i..., n' iteyo ihi:stak, ohololtik, ke:meh eskia yo:n,
<Sync time="118.539"/>
ne:, ay ke:ní:w n' kiliah yo:n,
<Sync time="124.177"/>
ka:n nikelna:miki se: kowit no: kipia n' iteyotsi:n telsenka ya m' pisi:ltik, ye:ktsikitsitsi:n,
<Sync time="129.869"/>
ihi:stak wa:n ke:man wa:ki a n' iteyo ne: tihti:le:wi.
<Sync time="134.289"/>
No: ne:n ie:wayo no: tile:wi, wa:ki mahyá: yo:n ehkawtia.
<Sync time="139.825"/>
Wa:n tak tap...,
<Sync time="142.071"/>
de tap..., tapa:ni *o** chika:waya xi:i:ni *porque** no: wa:ki, de sepa teyowa yehwa i:n iswat, 
<Sync time="147.107"/>
wa:n xo:chiowa wa:n teyowa ompa, mahyá: ompa wa:ki a, a:mo selia ok, sepa seki itsmoliw...,
<Sync time="152.098"/>
itsmoli:ni n' taihtik tak de itesyo wa:le:wa, a:mo n'mati ox inalwayo *o** itesyo kipia,
<Sync time="156.92"/>
ompa ne:n, ompa sepa seki ki:saki iswakone:meh wa:n sepa iwki moskaltia.
<Sync time="162.982"/>
Yehwa i:n neh, yehwa sah neh n'mattok, a:mo n'mati n' teh xa: tiki:xmattos ne:, ox neli o:me taman onkak *o** i:pa sentaman sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="168.585" endTime="501.435">
<Sync time="168.585"/>
Pos tehwa:n tiki:xmatih o:me taman,
<Sync time="170.951"/>
tein yo:n tikihtowa n' teh iswat wehwei, nexkoko:kiswat tein nika:n tehwa:n tiki:xmatih, tein nika:wí:n onkak,
<Sync time="176.688"/>
wa:n onkak seki tein kiliah pisi:ltik, tein ne:wí:n paratanikua:kopa onkak ka:mpa *más** takawa:ni,
<Sync time="181.947"/>
*más** takawa:ni. Yo:n kiliah *este**, no: n..., no: nexkoko:kiswat.
<Sync time="187.541"/>
pero pisi:ltik, a:mo wehkapan moskaltia wa:n onkak n' tein nika:wí:n, yo:n tein kiliah ma:pa:pa..., pa:pa..., ma:pa:pata:waknexkoko:kiswat.
<Sync time="194.34"/>
Onkak o:me taman.
<Sync time="196.371"/>
Neh niki:xmati *porque**, ke:meh..., niki:xmati ke:meh newí:n tanikua:kopa n' tehwa:n tinemiah,
<Sync time="200.545"/>
ompa a:mo kanah tikitas nexkoko:kiswat ke:meh nika:wí:n onkak nexkoko:kiswat.
<Sync time="203.983"/>
wa:n ompa timolwi:skiah *que más** onkaskia tein *más** kuahkuali iswat,
<Sync time="207.412"/>
*porque** n' ompaka ne:wí:n *más** tapala:yohtok,
<Sync time="210.841"/>
mah tikihto:ka:n ompaka ne:wí:n ta:ltsí:n a:mo tai:xtami:l,
<Sync time="214.426"/>
entó:s kihto:sneki yo:n *que** n' ompaka ne:wí:n *más** kipia n' tapala:n ta:ltsí:n,
<Sync time="219.618"/>
wa:n moskaltia n' iswat, a:mo kanah tikitas se: iswatsí:n ke:meh nika:wí:n moskaltia n' tehwa:n toiswaw.
<Sync time="224.587"/>
Entó:s nika:n tehwa:n tein tonexkoko:kiswaw tikihtowah,
<Sync time="228.574"/>
tikihtowah n' toiswaw [...], parahko, parahko, *bueno**, tein nika:wí:n ta:l..., ta:..., ka:mpa tahtasese:ya.
<Sync time="233.855"/>
wa:n onkak nex..., nexkoko:kiswat tein pisi:ltik,
<Sync time="237.27"/>
tein de newí:n ka:mpa takawa:ni.
<Sync time="239.525"/>
Neh nimitsilia *porque** neh ninemia ne:wí:n paratanikua:kopa wa:n
<Sync time="243.98"/>
nochi yo:n, nochi yo:n neh ninemik,
<Sync time="246.614"/>
A:mo kanah nikitak seki iswat ke:meh yo:n nika:wí:n tikitah tehwa:n.
<Sync time="250.119"/>
Nompa ne: ka:mpa tik..., ka:mpa tiknekiah tia:yah wa:n *siempre** tikitayah nexkoko:kiswat, ompa ne: ki:xmatih nexkoko:kiswat pero pisi:ltik, tsikitsitsi:n.
<Sync time="257.03"/>
A:mo wehka tia:skeh, pe:wa de nika:wí:n Tekoltepe:kkopa paratani,
<Sync time="261.508"/>
ompakawí:n a:mo kanah xkita ok semi nexkoko:kiswat ke:meh nikawí:n tehwa:n tikitah nexkoko:kiswat.
<Sync time="265.986"/>
Wa:n neh nik..., wa:n ompaka ne:wí:n pos tapala:ntok, tapala:nyohtok neh nikihtowa,
<Sync time="270.486"/>
ta:ltsí:n a:mo tai:xtami:l ke:meh nika:wí:n tehwa:n,
<Sync time="273.187"/>
onkaskia *más** kuahkuali iswat. Neh name:chilia *porque** neh nikitani n' ompaka ne:wí:n.
<Sync time="278.357"/>
Wa:n tein nika:wí:n toiswaw,
<Sync time="280.826"/>
komo, ka:mpa tiknekis xiow, 'kitati,
<Sync time="284.344"/>
wehwei iswat moskaltia.
<Sync time="286.679"/>
Seki, tein semi a:mo kualtsi:n moskalti:s, ka:mpa semi a:mo, a:mo we:i moskaltia,
<Sync time="291.224"/>
mo..., mo..., mahyá: tikihtowah tehwa:n mataht..., ma:tehtewa:ki, ma:tahtata.
<Sync time="295.59"/>
Ka:mpa yo:n kihto:sneki ka:mpa a:mo *abo...**, ka:mpa a:mo *a...**, a:mo kipia tapala:n ta:ltsí:n.
<Sync time="299.653"/>
Wa:n ka:mpa tapala:nyohtok, ke:meh i:n ka:mpa tawakal wa:n ka:mpa tak..., ka:mpa tapala:yohtok,
<Sync time="303.974"/>
moskaltia n' iswat ma:pa:patakaxtik wa:n telkowyohtohtoma:wak.
<Sync time="308.461"/>
Yehwa yo:n ximok..., ximo..., ximonemili n' teh,
<Sync time="312.055"/>
ke:yeh kihto:sneki yo:n. Kihtosneki nika:wí:n tehwa:n, parahko..., parahkoiswat,
<Sync time="318.475"/>
oksé: n' taman onkak wa:n tein paratani iswat no: taman onkak.
<Sync time="323.488"/>
Oksé:, ke:meh yo:n timonohno:tstoyah name:chilia, ke:meh yo:n nexkihit,
<Sync time="329.046"/>
nikawí:n a..., nika:wí:n tikitah nexkihit.
<Sync time="332.618"/>
pero ne:wí:n paratani a:mo kanah tikitas nexkihit, ne:wí:n *más**, ne:wí:n, newí:n ka:mpa *más* teltakawa:ni, a:mo kanah tikitas nexkihit.
<Sync time="340.712"/>
Yo:n onkak no: o:me taman nexkihit, *igual** ne:n nexkoko:kiswat no: onkak o:me taman, onkak n' tein pisi:ltik,
<Sync time="346.797"/>
tein paratani, paratani nex..., nexkoko:kiswat.
<Sync time="349.645"/>
Wa:n onkak n' tein wehwei nexkoko:kiswat, tein nika:wí:n tehwa:n nexkoko:kiswat.
<Sync time="353.976"/>
Yeh ke:mah nochi kualtia, *pero siempre más** ahwia:k n' tehwa:n toiswaw nika:n,
<Sync time="359.302"/>
*a que** tein parataniiswat.
<Sync time="361.949"/>
Tein parataniiswat a:mo semi telahahwia:k wa:n ompa moskaltia semi n' ima:x..., n' ima:iswayotsi:n semi telwehwei,
<Sync time="367.998"/>
ihko:ko:ni sah, tsikitsitsi:n. Ke:meh o:me, ke:meh,
<Sync time="371.659"/>
ke:meh o:me powal, o:me powal de we:..., de ma:we:weyak.
<Sync time="376.548"/>
Wa:n nika:wí:n tikahsis iswatsí:n *hasta, hasta** nahna:wi powal, mahma:kui:l powal seki iswat tein *más** wehwei.
<Sync time="382.968"/>
żKe:yeh? *Porque** no: sentaman iswat nika:wí:n tehwa:n.
<Sync time="386.263"/>
Wa:n ompaka ne:wí:n i..., n' i..., n' iteyotsi:n pisi:ltik.
<Sync time="390.808"/>
No: moskaltia, moskaltia ke:meh nimitsilia wehkapan semi ke:meh se:
<Sync time="396.424"/>
ke:meh se: tahko neketsal de wehkapan wa:n ompa teyowa ya.
<Sync time="401.491"/>
Ompa teyowa wa:n ompa wa:ki.
<Sync time="405.442"/>
Wa:n nika:n tehwa:n moskaltia wehkapan wa:n *cuando** teyowati a, neli ke:meh tikihtowa, ompa poliwi.
<Sync time="412.308"/>
Pero a:mo *porque** poliwi, ta: yo:n poliwi de chika:waya ya no: ne:n iswakowit,
<Sync time="416.527"/>
de teyowa chika:waya ya, ke:mah wa:ki, pero tatsi:ntan wa:le:wa sepa n' itesyo,
<Sync time="423.393"/>
sepa moitsmolo:tia.
<Sync time="425.625"/>
Yo:n a:mo timokaya:waka:n tikihto:tih poliwiti.
<Sync time="428.415"/>
wa:n no: kual..., no: kuali se: kichi:wilia yo:n iswat,
<Sync time="431.005"/>
*cuando** yo:n chika:waya ya wa:n de kita, se: kita de yowi wa:kiti mah se: ki..., mah se: kite:xi:ma.
<Sync time="437.938"/>
A:mo t'te:ntekiti *hasta** ta:lte:n sanoke tiktekis
<Sync time="440.795"/>
*siquiera** ke:meh se: o:me, o:me, o:me
<Sync time="443.585"/>
o:me powal, o:me powal *o** e:yi powal de wehkapan.
<Sync time="447.871"/>
żKe:yeh? Para mah a:mo kitampawi tein, tein yankuik wa:lahtok n' itsmoltsitsí:n.
<Sync time="452.849"/>
No: mah tikihto:ka:n kip..., kipia *que** tiktapania:ntili:skeh, mah tiki:xtili:ka:n tein wa:kik wa:n mah tka:waka:n tein selik.
<Sync time="460.452"/>
para kualtsi:n moskaltia sepa yo:n. Pero komo teh tika:w,
<Sync time="464.193"/>
ompa we:wehktik wa:n ompa a:mo ke:man tik...,
<Sync time="466.492"/>
a:mo ke:man tiktate:xi:mih, a:mo ke:man tikchipa:w,
<Sync time="469.372"/>
a:mo xkihto ke:man kuali, kuahkuali iswat ok ki:sas, ki:sas n' iswat, moskalti:s pero yehwa ya n' ke:meh yo:n ma:..., ma:..., mahyá: yo:n,
<Sync time="475.01"/>
seki ma:teh..., ma:wahwa:ki *o** yo:n mahyá: kohko..., ma:kohkoyoktik.
<Sync time="478.917"/>
Yo:n kihto:sneki mo..., mo..., momiktia.
<Sync time="483.194"/>
*Que** yo:n kipia *que cuando** chika:wayati a, tamiteyowa wa:n ke:mah x'te:xi:ntiw a.
<Sync time="487.493"/>
X'tapayantilihtiw a, 'tapaya:ntilihtiw a yo:n para sepa moskalti:ti, tein wa:la:ti sepa ne:n i..., n' i..., n' i...,
<Sync time="492.806"/>
n' i..., n' itesyowa:n pos moskalti:ti sepa ke:meh n' okseki tein yankuik e:wa, iwki yo:n neh nikmattok mochi:wa yo:n iswatsí:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="501.435" endTime="511.101">
<Sync time="501.435"/>
Pos pané: yehwa sah ne:n,
<Sync time="505.163"/>
ne:n tein neh nikmattok wa:n tein teh tikmattok no: yehwa sah, neh no: tein nikmattok nimitsilwih ya.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="511.101" endTime="553.244">
<Sync time="511.101"/>
Ke:mah, ihkó:n ke:meh tine:chnohno:ts, neh no: nikmattok para kipihpi:kiskeh ke:meh i:n taxkaltsí:n ika
<Sync time="516.806"/>
ika *este** n..., tehwa:n tikiliah nakatamaltsí:n.
<Sync time="519.552"/>
Nakat..., n' tehwa:n tikto:ka:ytiah nexkoko:kiswat wa:n kito:ka:ytiah nakatamaliswat wa:n nexkoko:kiswat, kipia o:me to:ka:it.
<Sync time="526.061"/>
żKe:yeh n' kito:ka:ytiah nakatamaliswat? *Porque** yo:n i:pa kikuih,
<Sync time="529.266"/>
i:pa para nakatamal *o** ke:meh i:n para te:chtapi:ki:skeh, kanah ika tik..., tiowih ke:meh i:n kowtah,
<Sync time="534.668"/>
tikpi:kih n' totaxkaltsi:n ika yo:n, yehwa yo:n iswat. 
<Sync time="537.012"/>
para tikihtowah telahahwia:k n' taxkal ki:sa wa:n telehemaxtik.
<Sync time="541.199"/>
Yehwa yo:n tehwa:n tikihtowah tax..., taxkal..., *este** nexkoko:kiswat.
<Sync time="544.972"/>
Kualtia para o:me taman, kuali t'tatekiwti:skeh para timotapi:ki:skeh ika n' totaxkaltsi:n wa:n kuali te:chili..., *o** te:chchi:wili:skeh nakatamaltsí:n. Yehwa yo:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="553.244" endTime="559.316">
<Sync time="553.244"/>
Ne:n, a:mo semi nikye:kmati pero pané: n' ixo:chiotsi:n kipipi:na yo:n wi:tsikitsi:n *porque** tsope:k.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="559.316" endTime="625.54">
<Sync time="559.316"/>
N' ixo:chiotsi:n kuali kikua wi:tsikitsi:n wa:n no: yehwa yo:n xi:kohmeh kipipi:nah.
<Sync time="566.316"/>
żKe:yeh? Ka:mpa yo:n ata, ka:mpa yo:n a:...,
<Sync time="569.173"/>
ihwa:k mo..., ihwa:k moxelo:ti a ne:n i..., n' ixo:chiotsi:n
<Sync time="572.008"/>
ikehke:span ka:mpa yo:n ikehke:span n' i..., n' i..., n' ixo:chio tein moxe:xelowa ya ehe:wa ata yo:n mahyá: we:weyak n' ixo:chiotsi:n.
<Sync time="579.12"/>
Entó:s na:lkihki:sa ompa ya ne:n, tein mopata:wa ya ompa ya n' kina:lpipi:nah n' okuiltsitsí:n.
<Sync time="585.249"/>
Wa:n wi:tsikitsi:n pos yeh *más** ihsiwka *porque** yeh monenepi:l..., mote:mpi:lkalaki:ti ne: ka:mpa n..., 
<Sync time="589.937"/>
ka:mpa n' xo:chitsí:n pos *más** ihsiwka. Entó:s yehwa yo:n kichi:wah yehwa:n para mah mo..., mah mo..., mah mopata:wa yo:n xo:chitsí:n.
<Sync time="597.718"/>
De, de yo:n *de que**, de yo:n, *de que** mopata:wa ya, *entonces** kalakih ya no: ne: xi:kohmeh.
<Sync time="602.16"/>
*Porque** xi:kohmeh yehwa:n pos ke:meh a:mo tehte:mpi:lehkeh,
<Sync time="605.062"/>
pos yehwa:n kina:lpipi:nilia *pero primero** mah kitah..., ka:mpa mota..., motapowa ya ne:n xo:chitsí:n.
<Sync time="609.705"/>
ka:mpa tsi:ntantok motapowa entó:s ompa ya yehwa:n kipipi:nah, *pero primero** yehwa n' kipipi:nati, kipipi:nati yehwa ne:n wi:tsikitsi:n kilwiah.
<Sync time="616.147"/>
*porque** ke:yeh, yeh ne: pi..., te:..., te:mpi:lweyak.
<Sync time="618.75"/>
kuali mote:mpi:lkalakia *hasta** ka:mpa n' tsi:ntantok xo:chitsí:n, yehwa yo:n tehwa:n, *bueno** neh nikitani ne:n,
<Sync time="623.652"/>
okuiltsitsí:n ke:ní:w n' tapipi:nah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="625.54" endTime="628.485">
<Sync time="625.54"/>
żWa:n iteyo teihsá: kikuih?
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="628.485" endTime="663.885">
<Sync time="628.485"/>
N' iteyo neh nik...,
<Sync time="631.255"/>
neh nikita a:mo ke:man teh ti..., ihkó:n tikitah tehwa:n, kikuih para a:wil, ke:meh i:n pi:pil ka:wiltiah, seki ika mo...,
<Sync time="637.764"/>
ki..., yo:n kiwelitah yo:n ihchayaka ata, yo:n ki..., tikihtite:miliah teihsá:,
<Sync time="641.862"/>
*botella o** yo:n pos te:..., *plásticos** yo:n,
<Sync time="645.478"/>
ke:meh nankihtowah n' a:man yo:n onkak *bot..., botecitos** n' i..., n' i...,
<Sync time="648.737"/>
teihsá: ihkó:n kihtikalakiliah wa:n kitsetselohtinemih,
<Sync time="651.304"/>
yehwa:n kwelitah porin ih..., porin ihchayaka.
<Sync time="654.005"/>
Yehwa yo:n sayoh, para a:wil sah pero mah tikihto:ka:n mah
<Sync time="656.751"/>
kualtia para teihsá: ihkó:n mah se: kikua n' i..., n' it..., n' iteyotsi:n a:mo, a:mo we:lik, mahyá: tikihtowah...
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="663.885" endTime="699.827">
<Sync time="663.885"/>
Ke:mah pos *este** n..., no: nikelka:wka ya nimitsili:s, a:man mahyá: ne:, ke:meh ekintsi:n tokni:wa:n miakeh,
<Sync time="670.26"/>
miakeh yowih ne:..., ne:wí:n ahkua:kopa tanamakatih,
<Sync time="673.452"/>
a:man no: kikowah yo:n i..., yehwa yo:n *este** nekoko:kiswat.
<Sync time="677.773"/>
Ne: kampa ika neh ninemi ne:,
<Sync time="681.501"/>
yowih seki tokni:wan yowih kite:mo:tih, kikowatih ompa wa:n tak yowih sepa kinamakatih xa: Zaragoza *o** Zacapoaxtla, a:mo se: kimati ka:ni n' kwi:kah,
<Sync time="689.135"/>
pero ekintsi:n ne: kinamakah ya, a:mo ke:meh ne: wehka:w, ne: wehka:w nochi ompa moa:wilowa:ya.
<Sync time="693.934"/>
oso, *bueno** ompa mo..., ompa wa:kia wa:n mahyá: ne:nke:n telonkaya, ta: ekintsi:n mahyá: a:mo semi onkak ok.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="699.827" endTime="895.851">
<Sync time="699.827"/>
Tak, pos tak yehwa ika pero, yehwa ika  ke:meh i:n ti..., tikmatis ta: yo:n no:, no:, no: kiwi:..., komo a:mo tiknehmach..., tiknehmachpiak,
<Sync time="707.261"/>
poliwi no: yo:n iswatsí:n.
<Sync time="709.337"/>
Yo:n iswatsí:n tikmatis ke:ní:w yo:n, *cuando** se: ki..., te:pi:kiliah ika se:, ika n' tamaltsí:n,
<Sync time="715.587"/>
ki..., komo se: *kimalchi:wak** yehwa yo:n ika wa:ki.
<Sync time="720.118"/>
żKe:yeh yo:n se: *kimalchi:wa? Porque** seki kikuih ata, kikuih wa:n kitikota:liah,
<Sync time="726.181"/>
yo:n komo kitikota:lihkeh, eski x'ma..., xtako:wtamati *que** yo:n pe:wa ya poliwi ne:n itaktsoyo,
<Sync time="732.007"/>
mahyá: tahtata, yehwa yo:n kichi:wa.
<Sync time="736.378"/>
*Por eso** ke:meh tikihtowa, ke:meh tikihtowa n' teh, *que** ne:ka..., ne:, ne: ke:man telonkaya,
<Sync time="741.289"/>
ne: ke:man telonkaya *porque** a:mo ke:man tikakis teh
<Sync time="744.896"/>
kipanki:xtiah ne: we:ixola:l kinemi:lti:tih.
<Sync time="747.619"/>
Wa:n a:man a:mo, kikakkeh, komo kikakkeh itech *cerca** ilwitampa de n' tamalkua:lis a,
<Sync time="752.954"/>
yo:n ke:man xkihto kitekih ya, kitekih se: se:ntaolo:ch wa:n *kicostalketsah** wa:n ke:mah ne:wí:n kwi:kah ya.
<Sync time="758.735"/>
Yo:n kitomi:nchi:watih ya, pero, żtoni mochi:wa?
<Sync time="762.709"/>
Kitomi:nchi:watih yehwa:n ne: kiwi:kah, pero ne: ka:mpa kinamakatih,
<Sync time="766.74"/>
a:mo x'mati ke:ní:w n' kita..., ke:ní:w n' kima:..., ke:ní:w n' ki..., ke:ní:w n' ki..., kiwi:..., kipa..., kipala:naltiah ne:n
<Sync time="771.138"/>
iswatsí:n, xa: kitikota:liah. Yehwa yo:n kichi:wa.
<Sync time="776.352"/>
*Porque** yo:n tit, titsí:n tikihtowah tehwa:n,
<Sync time="779.388"/>
mah nochi x'chi:wa n' tein, tein a:mo kualtsi:n,
<Sync time="782.826"/>
no: kihtakowa. *Hasta** yo:n nexkihiiswat,
<Sync time="785.875"/>
nexkihiiswat xikui wa:n xiktikota:li mah tata n' i..., n' i..., n' iiswayotsi:n,
<Sync time="790.942"/>
tako:wtamati *que para** se: xiwit a:mo teh tikpias iswat ok, poliwi.
<Sync time="796.299"/>
Wa:n yehwa yo:n neh nimitsilia nexkoko:kiswat. Ne: ke:man neli nexkoko:kiswat tel, tel nochi yehwa katka nika:wí:n nikitaya neh.
<Sync time="802.505"/>
Ke:mih i:n kahfe:ntah,
<Sync time="804.393"/>
tikxik..., sayoh x'tepe:wati sah n' iteyotsi:n wa:n tikitas teh ixwako ya wa:n de yo:n ixwako ya,
<Sync time="808.768"/>
tikitas teh nochi yehwa ika n' taxiwyohtok a.
<Sync time="810.889"/>
Kachi ka:mpa yo:n tapala:nyohtok, *hijo e mala** tel..., kitelna:miki.
<Sync time="815.121"/>
*Pero por eso** nimitsilia neh, tehwa:n *mismo** timochi:wiliah, *tikmalchi:wah** n' teihsá: kowta:kilo:t.
<Sync time="820.054"/>
En..., a:mo, moneki mah tiknehmachpiaka:n,
<Sync time="823.023"/>
*hasta** tehwa:n no: *mismo** timopale:wiah ika yo:n iswatsí:n,
<Sync time="825.916"/>
tiktami..., tiktamimahse:wah n' taxkaltsí:n tein ika kipi:kih
<Sync time="829.822"/>
wa:n mah se: ki..., mah se: kiololo wa:n mah se: kite:mati ne:
<Sync time="833.594"/>
ka:mpa se: ita:lpan, pos yehwa *mismo** pala:ni wa:n sepa *mismo** yehwa n' *taabonarowa**.
<Sync time="838.282"/>
Pero tein kichi:wah, yo:n tapala:n, yo:n kualtia para nochi n' tato:k, mah tikihto:ka:n komo onkak iswat, onkak kahfe:ntsi:n, onkak teihsá: ihkó:n mo..., kowta:kilo:t
<Sync time="846.554"/>
kipale:wia kuali, pero tehwa:n a:mo yehwa n' tiknemiliah, tehwa:n tikuih wa:n tik...,
<Sync time="851.242"/>
seki pi:pil kikuih wa:n kipihpixkah n' tamal wa:n ke:mah ne: tikna:ltikota:liah ne: tikote:noh, tewa:ki ne:n iswatsí:n ompa tata ya.
<Sync time="859.38"/>
Ompa yo:n tehwa:n *tikmalchi:wkeh** ya n' totato:k. Yehwa yo:n neh name:chilia.
<Sync time="863.577"/>
Yehwa yo:n moneki mah se: kitelnehmachpia yo:n iswatsí:n, tikihtowah tehwa:n a:mo, a:mo semi te:mach, pero yo:n no: telte:mach tikihtowah.
<Sync time="871.381"/>
Mah se: kinehmachpia yo:n, nochi yo:n, nochi yo:n nepale:wi:l, *porque** yo:n se: nepale:wi:l para tikihto:skeh,
<Sync time="876.774"/>
ke:meh a:xka:n timonohno:tstoyah, tikihtowah kiwi:kah ne: we:ixola:l kinemi:lti:tih.
<Sync time="880.738"/>
A:mo kinemi:lti:tih, sayoh kiahxitiah wa:n seki tokni:wa:n ki...,
<Sync time="884.042"/>
tahtani, ka:nachi, ka:nachi tikneki yo:n,
<Sync time="886.588"/>
taki:tskil de, de, de n' iswatsí:n. *No** pos nikneki, nikneki achi i:n,
<Sync time="890.494"/>
Kikuih wa:n kiwi:kah ne:wí:n, pos yehwa:n kimattokeh ya para toni n' kinekih. Yehwa yo:ni.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="895.851" endTime="900.159">
<Sync time="895.851"/>
Pos pané: yehwa sah, ne: ne:chilwi moto:ka:y wa:n ka:ni n' tiwa:le:wa.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="900.159" endTime="905.182">
<Sync time="900.159"/>
Neh nimono:tsa Rubén Macario Martínez, niwa:le:wa de Chilcuauhta, nipowi nika:n San Miguel.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="905.182" endTime="911.789">
<Sync time="905.182"/>
*Bueno** pos neh noto:ka:y Amelia Domínguez, niwa:le:wa ompa ne: Xaltipan, tasohka:matik.
</Turn>
</Section>
</Episode>
</Trans>