Tryag File Manager

//home/cluster1/data/bu01/1121861/html/tosepan/zzRecordings-transcriptions_Transcriptions_2015-01-01/Zoologia/Tzina_Zoolo_JVC313-RMM302_Coleoptera-kowtekini_2013-04-05-d_ed-2013-03-21.trs

<?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?>
<!DOCTYPE Trans SYSTEM "trans-14.dtd">
<Trans scribe="Amelia" audio_filename="Tzina_Zoolo_JVC313-RMM302_Coleoptera-kowtekini_2013-04-05-d" version="10" version_date="140321">
<Speakers>
<Speaker id="spk1" name="Rubén Macario Martínez" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
<Speaker id="spk2" name="José Ernesto Vázquez Chanico" check="no" dialect="native" accent="" scope="local"/>
</Speakers>
<Episode>
<Section type="report" startTime="0" endTime="1040.515">
<Turn startTime="0" endTime="7.363" speaker="spk1">
<Sync time="0"/>
Ne:chtapohpolwi tehwa:tsi:n nika:n timo..., timoahsih para timonohno:tsaskeh, *este**, ika seki okwiltsitsí:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="7.363" endTime="11.783">
<Sync time="7.363"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah.
<Who nb="2"/>
Neh n'neki nimitstahtani:s okwiltsitsí:n tein tehwa:tsi:n tiki:xmati.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="11.783" endTime="20.848">
<Sync time="11.783"/>
A:mo nochi niki:xmati nehwa pero semi kwaltsi:n xine:chtapowi:skia ke:niwki yo:n okwiltsitsí:n tein, tein tehwatsi:n tikini:xmati.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="20.848" endTime="26.808">
<Sync time="20.848"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah, ke:meh toni ne:n tiknekia tikmatis.
<Who nb="2"/>
Neh niknemilia nets..., [nimits]tatsi:ntoki:s, neh ke:masá: nikitani neh
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="26.808" endTime="41.23">
<Sync time="26.808"/>
nikahsi se: chalawihkowit, take:stehtek, tayewalo:l, take:stehtek.
<Sync time="32.729"/>
Wa:n miakpa niki:xte:moliani ke:niwki n' okwiltsi:n tein yo:n kowtsí:n kitehteki wa:n a:mo ai:k ke:man nikahxilia wa:n a:mo ke:man nikita ihkó:n mah nikita, nikita kowit tatehtek.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="41.23" endTime="44.072">
<Sync time="41.23"/>
<Who nb="1"/>
Pero a:mo ke:man niki:xmati n' okwiltsi:n ke:niwki.
<Who nb="2"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="44.072" endTime="55.111">
<Sync time="44.072"/>
<Who nb="1"/>
żKatí:n?
<Who nb="2"/>
Wa:n yehwa yo:n neh nikneki nikmatis tehwa:tsi:n xa: tik..., neh nik..., nikitani kowtekini no: onkak se: kowtekini tehwa:n no: tikiliah pero yo:n niki:xehekowa yo:n, yo:n tein kiewa..., kiseyewalowa kowit, no: kiliah kowtekini eski
<Comment desc="Aquí está hablando del Cerambycidae"/>
.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="55.111" endTime="66.638">
<Sync time="55.111"/>
<Who nb="1"/>
Pero a:mo niki:xmati yo:n okwiltsi:n. Nikini:xmattok okseki okwiltsitsí:n no: kiniliah kowtekinimeh pero okseki okwiltsitsí:n. Wa:n neh niknekiskia mah te:chmati:lti:skia *o** xine:chi:xmati:ltiskia ke:niwki yo:n okwiltsi:n tein tehwa:n, tehwa:tsi:n tiki:xmati.
<Who nb="2"/>
Ke:mah, mm. Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="66.638" endTime="91.604">
<Sync time="66.638"/>
Ke:na:mo, neh yo:n kowtekini niki:xmattok ki..., yo:n tein, yo:n ki... *dańero** yo:n okwilin.
<Sync time="72.528"/>
Kowtekini kiliah *porque** kitehteki kowit tein se: kitasohtok, semi kiteltehteki chalawih,
<Sync time="77.122"/>
ke:meh yo:n komekachalawih tokahfe:ntah, para kahfe:n, kisentilia n' tapala:n,
<Sync time="82.983"/>
komekachalawih wa:n yo:n xonekwil.
<Sync time="86.177"/>
Yehwa yo:n semi kiteltekih, xonekwil de yo:n tein parahko wi:tsa tein yo:n kito:kah, yo:n kwa:lkwikeh koyo:meh, yo:n xina:ch.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="91.604" endTime="92.103">
<Sync time="91.604"/>
Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="92.103" endTime="94.819">
<Sync time="92.103"/>
<Who nb="1"/>
Yo:n xo..., xonekwil we:weyak mochi:wa, mimiltik.
<Who nb="2"/>
Aha, ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="94.819" endTime="147.762">
<Sync time="94.819"/>
Yo:n semi kitel..., kitelwe:liliah tak ie:wayo n' okwilimeh,
<Sync time="98.239"/>
yo:n ka:mpa moma:itihtok ni..., to..., ni..., ima:y, ima:yo ne:n chalawih.
<Sync time="104.124"/>
Ne: wi:tsa yo:n okwilin, pero yo:n okwilin kowtekini mahyá: tepitsi:n kwitaweyak.
<Sync time="110.672"/>
Ihkwí:n de kwitaweyak n' okwilin. Wa:n nehjó:n pampatachtik sah wa:n i..., itapalo ke:meh mahyá: kwapachyoh ke:meh, mahyá: pankwapachyoh.
<Sync time="120.373"/>
A:mo nikmati ke:ní:w n' tapalo mono:tsa, mahyá: pankwapachyoh, mahyá: kowe:wat,
<Sync time="124.909"/>
ke..., iwki a ke:meh, ke:meh yo:n komekachalawih ip..., ipa, i..., ie:wayoh, ihkó:n ya ipanko yo:n okwilin.
<Sync time="130.565"/>
Nehjó:n ke:meh de patachtik wa:n, wa:n nehjó:n *cuehcue:rnohyeh**, we:weyak *icuerni:tos** kipia tepitsi:n ihkwí:n ke:meh se: oho:me mahpil de weyak *o** o:me mahpil wa:n tahko.
<Sync time="139.333"/>
Wa:n yehwa yo:n weyakaxtik no: wa:n iwki no: *icolor** ke:meh mahyá: kopachyoh no: ne:n i..., ite..., *icuerni:tos** mahyá:.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="147.762" endTime="154.203">
<Sync time="147.762"/>
<Who nb="1"/>
Mm, ke:mah, ke:mah.
<Who nb="2"/>
Mahyá: ite:ntso:n ihkwí:n kichi:wtok *cuando** ata *icuerni:toh** wa:n ke:mah ki..., mota:li:ki yo:n okwilin wa:n kitektiw kowit, kitektiw, kitektiw, kitektiw.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="154.203" endTime="191.79">
<Sync time="154.203"/>
'kwahtiw ie:wayo, ie:wayo ke..., *hasta** kahsia kowit ke:mah kiyewalowa, kiyewalowa.
<Sync time="158.119"/>
Komohkó:n tak i..., ixwi a *o** ixwi a oso ke:ní:w, i:pa nexi:kol sah.
<Sync time="162.326"/>
Mo..., seki, seki kiteki wa:n kiteki *hasta, hasta** ki..., kita pitsa:wak a, kika:wa ya.
<Sync time="167.955"/>
Wa:n ke:mah yo:n seki kitekih tepitsi:n sah, mahyá: kitsi:nkopi:nah kowit,
<Sync time="172.804"/>
wa:n ke:mah nehjó:n mihkwania sepa seko yowi, sepa seko kichi:wati *dańo** [ok]sé:, oksé: *ramita**
<Sync time="178.099"/>
wa:n ke:mah yo:n kowit ne: ma:ko..., se: kita ma:kostia ya. Niman se: kita, se: kita se: kite:mo[lia], toni *kipasa:roh** i:n, ke:yeh ox wa:ki sah.
<Sync time="183.946"/>
Wa:ki *porque** kitsi:nkopi:na yo:n okwilin, kike:s..., ki..., kiyewalowa, kiteki. Mahyá: ki..., mahyá: kiyewalowa, mahyá: ihkó:n kitsi:nkopi:na.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="191.79" endTime="192.294">
<Sync time="191.79"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="192.294" endTime="208.974">
<Sync time="192.294"/>
Wa:n ke:meh kikwahtiw kowit wa:n nochi, nochi kikwa.
<Sync time="195.129"/>
Pos kimachilia i..., wehka se: me:tsti, o:me me:tsti a, kimachilia ya ne: kowit, ma:kostia.
<Sync time="199.896"/>
Wa:n se: kita ma:kostia wa:n se: kitati ne: ka:mpa kitek a ahko, toma:wak mochi:wa ne:, *porque** tak a:it ke:ní:w mochi:wa yo:n
<Sync time="205.53"/>
*más** toma:waya, ne:n, ima:yo, ne:n, tein ah..., ahko ya.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="208.974" endTime="226.442">
<Sync time="208.974"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah.
<Who nb="2"/>
Wa:n tatsi:ntan a:mo. Ke:man wi:tsa ehekat, kiposteki wa:n ompa tami a yo:n kowtsí:n, kwehweloh ya
<Sync time="213.008"/>
<Who nb="1"/>
A:, wa:n oksé: no: nikneki nikmatis wa:n okwilin ke:ní:w, pata:ni *o** .... A:, no: pata:ni.
<Who nb="2"/>
Yo:n okwilin pata:ni no:, pata:ni wa:n xoxoktik pero medio pané: kwapach..., pané: kwapachyoh, xoxoktik yo:n okwilin, kwapachyoh wa:n i..., *icuernitos o** ite:ntson kiliah ihkó:n we..., we:weyak.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="226.442" endTime="235.481">
<Sync time="226.442"/>
Wa:n ye:kwe:wekaxtik mochi:wa, o:me sah kipia.
<Sync time="229.435"/>
Wa:n nehjó:n *medio** patachtik wa:n kwitaweyak yo:n okwilin.
<Sync time="232.717"/>
Ihkó:n nehjó:n, ihkó:n mochi:wa.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="235.481" endTime="241.738">
<Sync time="235.481"/>
<Who nb="1"/>
Welis ke:mah, mm.
<Who nb="2"/>
Yo:n, yo:n patachtik sah wa:n mota:lia kowke:span wa:n kiewalohtiw ta..., tateki, yo:n a:mo mokalakia itech kowit, yo:n soh kitehteki sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="241.738" endTime="254.243">
<Sync time="241.738"/>
Soh kitsi:nkopi:na kowmeh, kikwa ie:wayo wa:n i:pa *dańero** sah yo:n.
<Sync time="244.699"/>
Wa:n, wa:n ts..., i..., kitamitsi:nkopi:na, sepa seko yowi. Yehwa i..., ichi:walis yo:n, kitsi:nkopi:[na], yo:n kikwa kowe:wat.
<Sync time="249.502"/>
Pero yetok sah tein kikwa, ke:meh yo:n xonekwil wa:n ke:meh, ke:meh yo:n komekachalawih.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="254.243" endTime="259.388">
<Sync time="254.243"/>
<Who nb="1"/>
Yehwa sah yo:n ki..., kikwa pero okseki kowmeh a:mo, a:mo kikwa, yehwa sah kikwa *solamente** xonekwil.
<Who nb="2"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="259.388" endTime="262.359">
<Sync time="259.388"/>
<Who nb="1"/>
Pos ...
<Who nb="2"/>
De, de: kwe:lilia n' ie:wayo wa:n ikowyo kwe:lilia.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="262.359" endTime="272.295">
<Sync time="262.359"/>
Ke:mah, semi kwaltsi:n timotapowiah wa:n neh nik..., i:pa yehwa nehwa niknekia nikmatis, neh nikini:xmattok seki no: kiniliah kow..., kowtekini, kwowtekini
<Sync time="270.692"/>
yo:n mahyá: xi:kohmeh.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="272.295" endTime="273.099">
<Sync time="272.295"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="273.099" endTime="279.294">
<Sync time="273.099"/>
Yo:n nikmattok neh onkakeh o:me taman,
<Sync time="275.575"/>
onkak tein kostik wa:n onkak tein yo:n ti:ltik ata.
<Comment desc="Aquí está hablando del subgénero Neoxylocopa, abejas."/>

</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="279.294" endTime="279.798">
<Sync time="279.294"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="279.798" endTime="294.464">
<Sync time="279.798"/>
Pero yo:n tehwa:n nik..., neh niki:xmati xi:kohkowtekini
<Sync time="282.949"/>
*porque** ata yeh a:mo ke:man motapahsolti:s, mah tikihto:ka:n motapahsoltih ta:l..., ta:lpan *o** mah tikihto:ka:n motapahsolti:ti itech se: ..., ihkó:n ke:meh, ke:meh, ke:meh ki..., ke:meh, ke:meh nekmeh.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="294.464" endTime="296.256">
<Sync time="294.464"/>
<Who nb="1"/>
Mm.
<Who nb="2"/>
Ta: yo:n nikilia kowtekini
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="296.256" endTime="309.203">
<Sync time="296.256"/>
*porque** yo:n *siempre** tikahsis ka:mpa se: kowit wa:kik, se: chalwih kowit *o** xo:no:kowit
<Sync time="302.136"/>
wa:kik wa:n ihti..., kiihtikoyo:nia.
<Sync time="304.755"/>
Neh miakpa nikpihpiak yo:n okwiltsi:n kihtikoyo:nia wa:n ke:mah ompa mok..., ompa mokalaki:ti.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="309.203" endTime="309.819">
<Sync time="309.203"/>
Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="309.819" endTime="322.877">
<Sync time="309.819"/>
<Who nb="1"/>
Wa:n ompa ya mokalaki:ti, yehwa yo:n tehwa:n, neh nikilia ne, nikilia kowtekini, xi:kohkowtekini. A:mo, a:mo nikmatia yehwa yo:n okwiltsi:n tein ekintsi:n ika timonohno:tskeh.
<Comment desc="Aquí dice que no sabe del cerambycid"/>
 A:, no: taman. Mm, ke:mah.
<Who nb="2"/>
Ke:mah. Ke:mah pero i..., yeh okwilin yo:n no: taman. Yo:n, yo:n tikihtowa xi:kohkowtekini, yo:n ohololtikeh sah, wehwei:n, ohololtikeh sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="322.877" endTime="323.296">
<Sync time="322.877"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="323.296" endTime="340.748">
<Sync time="323.296"/>
<Who nb="1"/>
Wa:n ti:ltik n' se:..., seki ti:ltikeh wa:n seki, iwki *mero**, chi:chi:ltikeh *o** kostikeh.
<Who nb="2"/>
Mm, me:dio kostikeh. 
<Sync time="330.085"/>
<Who nb="1"/>
Ko..., ko..., a:kostikeh sah. Yehwa yo:n no: iwki, yehwa *mismo** yeh..., *casi mismo** i:xna:mik, sanoke a:it ke:yeh ox yehwa tein siwa:t oso tein okich, aya:mo n'mati ke:ní:w yo:n, pero yo:n no: i:xna:mikowa:nih.
<Who nb="2"/>
Aha:, yehwa yo:n. 
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="340.748" endTime="350.56">
<Sync time="340.748"/>
<Who nb="1"/>
Neh niki:xehehkowa yo:n tein ti:ltik eski yehwa tein y..., okich wa:n eski ne:n siwa:t yehwa tein yo:n kostik tikihtyowah me:dio a:kostik, a:mo no: semi telkostik, ta: a:kostik sah.
<Who nb="2"/>
Y..., okich eski. Te..., te..., tein kostik yehwa, a:kostik sah, ke:mah, a:kostik sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="350.56" endTime="359.364">
<Sync time="350.56"/>
<Who nb="1"/>
A:kostik sah.
<Who nb="2"/>
Mahyá: tikihtowah tehwa:n tahko kostik wa:n tahko mahyá:, mahyá: *medio**, mahyá: tikihtowah tehwa:n me:dio a:pochiktik.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="359.364" endTime="367.241">
<Sync time="359.364"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah, yo:n, yo:n okwilin nikilia.

<Who nb="2"/>
Yehwa yo:n neh nikini:xmattok yo:n okwiltsi:n wa:n yehwa yo:n nik..., nik..., i:pa niknemilihtok neh nitatsi:ntokas *porque** neh miakpa nikitani yo:n kowtsí:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="367.241" endTime="374.732">
<Sync time="367.241"/>
Ne: tokahfe:ntah nikita neh, *este**, ke yo:n kowit tatehtek.
<Sync time="371.701"/>
Wa:n miakpa nikte:molia wa:n a:mo ke:man nikahsi yo:n okwilin.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="374.732" endTime="380.928">
<Sync time="374.732"/>
<Who nb="1"/>
Ton okwiloh pos yo:n kitehteki, entó:s iwki yo:n chichi:wtok yo:n okwiltsi:n. A:mo se: kita.
<Who nb="2"/>
Ke:mah, yo:n okwilin a:mo se: kita, a:mo se: kita yo:n, nehjó:n a:mo se: kita.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="380.928" endTime="381.344">
<Sync time="380.928"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="381.344" endTime="387.713">
<Sync time="381.344"/>
Mo.... *Mas** ompa tikitak kitek nika:n kowtsí:n wa:n seko etok itech se: *ramita**, ompa mota:lia, ompa sah yetok, a:mo mihkwania kanah *porque** kichi:wasneki *dańo** yo:n miak ...,
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="387.713" endTime="391.491">
<Sync time="387.713"/>
<Who nb="1"/>
yehwa n' ichi:walis, yo:n kikwa ne:n, kikwa kowe:watsi:n de,
<Who nb="2"/>
Mm, ke:mah, ke:mah
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="391.491" endTime="394.885">
<Sync time="391.491"/>
Tein kwe:lilia, yehwa, ne:n, chalawihko..., chalawihkowit sah kitsi:nkopi:na.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="394.885" endTime="403.366">
<Sync time="394.885"/>
<Who nb="1"/>
Pero yo:n a:mo te:..., a:mo te:mi:ma *o** no: te:mi:ma. A:mo ke:man. A:.
<Who nb="2"/>
E:, pos tak ka:n se: kimati, yo:n, a:mo, a:mo ke:man ne:chmi:ma neh pero nikitani neh yo:n kwitaweyak sah wa:n patachtik tepitsi:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="403.366" endTime="409.612">
<Sync time="403.366"/>
Wa:n komoke weyak sah ke:meh yo:n, ke:meh yo:n, żke:ní:w nikihto:s? ne: a:xopepe, [...] a:xopepe.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="409.612" endTime="410.111">
<Sync time="409.612"/>
Aha:.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="410.111" endTime="412.601">
<Sync time="410.111"/>
Yeh tepitsi:n yewaltik pero ne:. a:mo.
<Comment desc="Esto es, el kowtekini no es yewaltik"/>
 Yeh kwitaweyak sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="412.601" endTime="417.462">
<Sync time="412.601"/>
<Who nb="1"/>
Wa:n *icolor** ke:meh kwapach.
<Who nb="2"/>
A:.
<Sync time="414.598"/>
<Who nb="1"/>
Wa:n kwehkwe:rnohwe:weyak tepitsi:n yehwa yo:n okwilin.
<Who nb="2"/>
kwopach.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="417.462" endTime="422.74">
<Sync time="417.462"/>
Pero a:mo se: kie:kita wehka yo:n okwilin, a:mo se: kita, *igual** sah, ke:meh kowke:span mota:lia
<Sync time="421.173"/>
iwki, iwa:n mota ya n' kowit.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="422.74" endTime="437.231">
<Sync time="422.74"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah, *porque** neh nimokaya:wa wa:n nik..., ihkó:n *hasta** nikinilia ompa ne: nopi:pilwa:n neh nikmatia neh xa: yo:n kiliah, *este**, nextekwilin.
<Who nb="2"/>
Ke..., ke:mah.
<Sync time="431.877"/>
<Who nb="1"/>
Neh nimolia:ya xa: yehwa yo:n kiteki yo:n kowit *porque** yo:n nextekwilimeh ata no: kitekih ne:n no: kitekih n' kowit.
<Who nb="2"/>
Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="437.231" endTime="437.706">
<Sync time="437.231"/>
Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="437.706" endTime="455.371">
<Sync time="437.706"/>
<Who nb="1"/>
Pero yehwa:n neli ke:meh tikihtowa, yehwa:n kitekih kowit tein pala:ntok a mahyá: tikihtowah, tein pala:ntok a yehwa yo:n kichi:wah ta:la:bo:noh ya tikihtowah tehwa:n kichi:wah. Neh nimolia:ya xa: yehwa *mismo** yo:n okwilin. Entó:s a:mo yehwa.
<Who nb="2"/>
Tein palaktikeh para yo:n xopepemeh yehwa:n ki..., ke:mah yo:n, yo:n kitekih .... A:mo ta: yo:n, yo:n no: se:, yo:n okwilin pata:ni.
<Sync time="449.998"/>
<Who nb="1"/>
A:, pata:ni, mm. 
<Who nb="2"/>
Pata:ni wa:n nehjó:n a:mo se: kita *porque** komo nika:n timotokia kiewalowa ko..., mota:tia.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="455.371" endTime="458.238">
<Sync time="455.371"/>
<Who nb="1"/>
Komohkó:n te.... Pero a:mo tikitas komo ni..., nika:n timoketsati
<Who nb="2"/>
A:.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="458.238" endTime="468.39">
<Sync time="458.238"/>
<Who nb="1"/>
Aha:, ke:mah, ke:mah. A:mo se: kita, mm.
<Who nb="2"/>
kiewalowa. *Este**, ne kiewalowa iwki wa:n a:mo tikitakeh wa:n komohkó:n *más** tikwehmolowa, pata:ni wa:n a:mo tikita ka:mpa mota:li:ti, yehwa yo:n, yo:n a:mo se: kita. Yehwa yo:n okwilin, yo:n kwitaweyakeh sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="468.39" endTime="477.869">
<Sync time="468.39"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah wa:n nehjó:n .... Niki:xmattok, yehwa:n yo:n ohololtikeh sah, wehwei:n, wehwei:n ko..., xi..., mahyá: xi:kohmeh, wehwei:n.
<Comment desc="Como los dos dicen que el 'xi:kohkowtekini es como el xi:koh, parece que xi:koh refiere a Bombus spp."/>

<Who nb="2"/>
Entó:s i:n tein neh nimitsilia ne:n kiliah xi:kohkowtekini, no: tikini:xmattok. Aha:, ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="477.869" endTime="478.358">
<Sync time="477.869"/>
Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="478.358" endTime="482.752">
<Sync time="478.358"/>
Tohtolontikeh sah wa:n nehjó:n se: taman yehwa ne: kostik wa:n se: taman yehwa ne:n ti:ltik.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="482.752" endTime="485.676">
<Sync time="482.752"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah.
<Who nb="2"/>
Yo:n kiliah kowtekinimeh *porque** ka:mpa kopalak kahsih
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="485.676" endTime="499.72">
<Sync time="485.676"/>
kikoyo:niah wa:n 'koyo:niah, ompa mocha:ntiah, ompa tayo:litiah wa:n, wa:n seki tein pilimeh ata ista:keh ki:sah, komo se: kintawehwelowilih,
<Sync time="492.242"/>
ki:sah ista:keh, yo:n tein pilimeh yo:n.
<Sync time="494.165"/>
Wa:n yo:n kostikeh yehwa:n tein tak, tak te:na:n *o** ke:ní:w pero yo:n kostik wa:n seki:n ti:ltik.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="499.72" endTime="521.538">
<Sync time="499.72"/>
<Who nb="1"/>
Moahsika:okwilimeh
<Comment desc="Esto es, insectos completamente desarrollados. Es más común decir  &quot;Mota:tamih ya n' okwilimeh&quot;"/>
 ya.
<Who nb="2"/>
Wa:n s..., wa:n tein yo:n ista:keh yehwa:n tein pilimeh ya.
<Sync time="501.932"/>
<Who nb="1"/>
Mm, ke:mah.
<Who nb="2"/>
Mah se: 'koyo:ni sah, se: kwehwelo wa:n se: ..., aktokeh taihtik wa:n ye:kmiak 'kohkoyo:nia ompa, ompa mocha:ntiah yo:n.
<Sync time="506.98"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah, neh nimitsilia *cuando** yo:n katka, tehwa:n katka tipi..., tipi:pilimeh oso katka tipi:pil
<Who nb="2"/>
Yehwa yo:n.
<Sync time="511.561"/>
<Who nb="1"/>
Te:chti:taniah mah tikwahkwawitih wa:n tehwa:n pos ke:meh i:n *cuando** se: pi:pil neli kam... ka:mpa ya, ka:mpa ya se: kahsik kwo..., ma:ski me:dio pa:palaktik a kowtsí:n pero tiktehtektokeh wa:n timowa:lkwilihtokeh.
<Comment desc="Esto es, nos traimos la leńa"/>

<Who nb="2"/>
Mm, mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="521.538" endTime="521.93">
<Sync time="521.538"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="521.93" endTime="524.908">
<Sync time="521.93"/>
Wa:n neh n'telwelitaya neh, nikahsiti yo:n kowit yehwa yo:n nimitsilia koyoktik
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="524.908" endTime="546.812">
<Sync time="524.908"/>
<Who nb="1"/>
Wa:n ompa moe:wtokeh yo:n okwiltsitsí:n.
<Who nb="2"/>
Mm.
<Sync time="526.93"/>
<Who nb="1"/>
Niehko, a:mo no: nikta..., nik..., nikintamo:ta n' ompa ne: n' okwiltsitsí:n sanoke neh nikinwa:lma:ma iwki wa:n niehko kalihtik wa:n nik..., nikwelitaya neh yo:n se: kimahmaga, se: kiki:tskia kowit wa:n se: kimahmaga tsahtsih yo:n okwiltsitsí:n. Tsahtsih n' okwiltsitsí:n. Entó:s neh nikinte:ntsakwaya ika se: *cachito**, se: ka..., se: takoto:n de kowtsí:n wa:n nikihtikalakilia ne: ka:mpa koyoktik wa:n ke:mah pe:wa nikina:wiltia.
<Who nb="2"/>
Mm. Ne: tsahtsih, ke:mah, kwaltsi:n ... Tsahtsih n' okwilimeh ata. Ke:mah, mm. Mm, para a:mo ki:sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="546.812" endTime="547.281">
<Sync time="546.812"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="547.281" endTime="567.438">
<Sync time="547.281"/>
<Who nb="1"/>
Wa:n nikwelitaya neh *porque cuando** yo:n xiki..., x'tapo ya wa:n x'mahmaga, ki:stiki:sah n' okwiltsitsí:n, pata:nih. Wa:n ke:mah te:ye:yewalowah ihkó:n pero a:mo te:tipi:niah sanoke te:yewalowah wa:n ke:mah yahki a.
<Who nb="2"/>
Ke:mah, cho..., cholowah ya, ke:mah.
<Sync time="557.98"/>
<Who nb="1"/>
Wa:n tikakis sepa se:, sepa se: ki:stiki:sa wa:n yo:n yetokeh sikie:ra na:wi:n ka:mpa ne: i.... Aha:, kie:ra na:wi:n. Aha:, ke:mah.
<Who nb="2"/>
Mokalakiah miakeh, itech yo:n kowtsí:n miak mokalakiah. Ke:mah ompa mocha:ntiah kitamiihtikoyo:niah wa:n ompa mocha:ntiah, ompa, ompa incha:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="567.438" endTime="568.112">
<Sync time="567.438"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="568.112" endTime="575.143">
<Sync time="568.112"/>
<Who nb="1"/>
Yehwa yo:n.

<Who nb="2"/>
A:mo nikmati neh, *este**, ox xa: onkakeh *más, es[te], más** kowtekinimeh *o** xa: i:pa yehwa sah yo:n tein timo..., timonohno:tstokeh ika.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="575.143" endTime="581.548">
<Sync time="575.143"/>
Pos ne: kowtekini yehwa niki:xmattok yehwa sah de yo:n 'koyo:niah kowit tein kalakih ihtik wa:n tein yo:n kitekih, kitsi:nkopi:nah kowit, niki:xmattok yo:n o:me taman sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk2" startTime="581.548" endTime="584.771">
<Sync time="581.548"/>
<Who nb="1"/>
Yehwa sah yo:n.
<Who nb="2"/>
A:, entó:s yo:n ki..., kiliah kohkowinitsi:n
<Comment desc="Kohkowinitsi:n es una larva de la familia Psychidae"/>
, yo:n no: se:.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="584.771" endTime="600.594">
<Sync time="584.771"/>
kwahkowini no: se:, yo:n nehjó:n okwilin, yo:n okwilin no:, yeh kwahkwawinitsi:n yeh ki..., kichi:wa tsa:wal
<Sync time="591.144"/>
wa:n de tsa:wal kichi:wa, komoke kiteki kowtsitsi:n wa:n kisa:sa:lowa, ki..., kinekwalo:tia, mahyá: tahchihchi:wa i:n kali.
<Sync time="597.124"/>
Kinepal..., [kine]kwalo:tia wa:n ki..., kilpia ika i..., ika itsa:walo.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="600.594" endTime="611.701">
<Sync time="600.594"/>
<Who nb="1"/>
Yehwa yo:n kiliah kohkowinitsi:n.
<Who nb="2"/>
Yo:n itsa:..., yo:n itsa:walo ki:sa itsi:ntan.
<Sync time="603.223"/>
<Who nb="1"/>
Itsi:ntan. 
<Who nb="2"/>
Itsi:ntan ki:sa itsa:walo wa:n nehnemi, kihilpia, mokepa wa:n kihilpia ika yo:n wa:n ke:mah ompa mocha:ntia, ompa mokalakia ya. 
<Sync time="608.467"/>
<Who nb="1"/>
Mahyá: tokat.
<Who nb="2"/>
Mahyá: tokat pero yo:n koyoktik ompa mokalakia taihtik.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="611.701" endTime="622.619">
<Sync time="611.701"/>
Te:nkoyo:ntok wa:n mopilowa nika:n wa:n nika:n kalaki yo:n, ompa mocha:ntia
<Sync time="614.637"/>
wa:n yo:n kihtowah no: ki..., yo:n no: kwaltsi:n yo:n kwahkowini, se: 'kwiti itapahsol wa:n pilimeh se: ..., ka:mpa, ka:mpa kochi *o** ka:mpa, ka:mpa, ke:mah, ka:mpa 'kochtiah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="622.619" endTime="623.207">
<Sync time="622.619"/>
Aha, ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="623.207" endTime="628.027">
<Sync time="623.207"/>
Mah se: kimpilowili koma:mo se: kinima:malti pilimeh ika se: *hilito** wa:n mah niman kit se: kintawili wa:n kowsakaskeh nokta.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="628.027" endTime="634.849">
<Sync time="628.027"/>
<Who nb="1"/>
Kintawilia kit pilimeh yo:n kihtowah. Mm. Ke:mah.
<Who nb="2"/>
Yo:n neli, yo:n neli, no: nika:kakilia:ni ne: nowe:i..., nowe:ta:twa:n ne: ke:man neli tein, ika kintahtawiliah kit pi:piltsi:n ke:meh i:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="634.849" endTime="648.783">
<Sync time="634.849"/>
<Who nb="1"/>
Komo se: okichpiltsi:n kihtowah kikwitih kit yehwa yo:n okwiltsi:n kit kipilowiliah, kilpiliah
<Who nb="2"/>
Mm.
<Sync time="639.384"/>
<Who nb="1"/>
wa:n koma:mo kima:maltiah 
<Comment desc="Esto es, le ponen el kohkowinitsi:n para cargar en el hombro"/>
neli tikihto:s teh.
<Who nb="2"/>
Ke:mah, kima:maltiah.
<Sync time="641.835"/>
<Who nb="1"/>
Mm, entó:s yehwa yo:n kihtowah ki..., kis..., yehwa ya yo:n kihtowah ki:sah tel..., kitelwelitah kwahkwawiskeh n' pi:pil, kintawilia neli kit, kintawilia.
<Who nb="2"/>
Kie:k..., kie:k..., kwo..., kwawsakah nokta kit. Kintawilia kihtowah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="648.783" endTime="649.297">
<Sync time="648.783"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="649.297" endTime="655.461">
<Sync time="649.297"/>
<Who nb="1"/>
A:, yehwa yo:n kiliah tehwa:n, tehwa:n tikto:ka:itiah kohkowinitsi:n, kohkowinitsi:n. Aha, kohkowinitsi:n.
<Who nb="2"/>
kwahkowinitsi:n, yo:n a:mo kowtekini, yo:n kwahkowinitsi:n, yo:n kwahkowinitsi:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="655.461" endTime="661.109">
<Sync time="655.461"/>
Wa:n se: ok mopilowa no: iwki, ihkó:n kakawtik ie:wayo, ke takwa:wak mahyá: ko..., mahyá: kwa:kowkwetax.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="661.109" endTime="676.68">
<Sync time="661.109"/>
<Who nb="1"/>
Yo:n kiliah kwa:kwalatsi:n, yo:n no: iwki mopampilowa no: yeh. Ompa mota:lia, ompa mota:lia itech. Ke:mah.
<Who nb="2"/>
kwa:kwalatsi:n. Yo:n semi kitelwelita itech duraznokowit semi mota:..., aha:, yehwa yo:n. Ke:mah yo:n no: niki:xmattok pero yo:n kihtowah pahti, a:mo n'mati ox neli eski.
<Sync time="671.522"/>
<Who nb="1"/>
Pos a:mo se: kimati, neh ni..., a:mo se: kimati ne: ox pahti *o** ...
<Who nb="2"/>
Kihtowah ka:mpa, ata kit ka:mpa yo:n se: moteki
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="676.68" endTime="704.888">
<Sync time="676.68"/>
<Who nb="1"/>
mah se: moma:ta:lili, mah se: moma:kalakili de, ne:n,
<Who nb="2"/>
pero te:pale:wi, pero yo:n mahyá: de *dedal***
<Sync time="680.614"/>
<Who nb="1"/>
Aha:, wa:n kihtowah ki:xwa:tsa kit no: ka:mpa, ka:mpa we:noh, mah tikihto:ka:n tehwa:n de a:mo a:paliwi, kiwa:tsa, ne:n, ka:mpa se: moteki kihtowah. Aha:, Aha:, ye..., tak ke:mah, ke:mah kakaltik eliwis, takwa:wak sah, ke:mah.
<Who nb="2"/>
Aha. Ke:mah *porque** yo:n, yeh kakaltik, a:mo, a:mo, a:mo yema:nik, kakaltik yo:n koyok..., koyoktik, kakaltik, ke:mah.
<Sync time="694.137"/>
<Who nb="1"/>
A: pos neli ta: i:n onkak miak okwiltsitsí:n, neli a:mo nochi ki..., a:mo nochi tikini:xmatih. *O** ma:ski tikinitah
<Who nb="2"/>
Miak taman okwiltsitsí:n. Seki a:mo tikini:xmatih wa:n tikinitah pero a:mo
<Sync time="700.476"/>
<Who nb="1"/>
pero a:mo se: kinchi:wa kwe:ntah neli tikihto:s teh, ke:meh a:mo semi *telimpo:rtah** tikihto:skeh tehwa:n a:mo
<Who nb="2"/>
Pos ka:n teh kichi:wa kwe:ntah sah, ke:mah
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="704.888" endTime="728.462">
<Sync time="704.888"/>
<Who nb="1"/>
A:mo ta: moneki *importa** mah se: kimati ke:ní:w yo:n motekipanowa, toni kikwa wa:n ka:ni mocha:ntia wa:n kehke:ní:w, ke:meh i:n timonno:tstokeh, nika:n pos para se: molwia ke..., ke:ní:w tiki:xmattok teh. Wa:n teh a:mo tiki:xmati, niki:xmati wa:n ihkó:n timosempale:wia, timoi:xpantiliah toni se: kita. Ke:mah.
<Who nb="2"/>
A:mo tik..., ke:mah. Ehe, yehwa yo:n. Mm. Ke:mah, yehwa yo:ni, ke:mah wa:n se:sepa seki n' okwiltsitsi:n ke:meh i:n para pahti *o** ihkó:n teisá: se: kitatekiwtia
<Sync time="724.3"/>
<Who nb="1"/>
Mm.
<Who nb="2"/>
Pero neli ke:meh tikihtowah tehwa:n pos miak, miak tikina:wilitah sah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="728.462" endTime="735.965">
<Sync time="728.462"/>
<Who nb="1"/>
Tikina:wilitah wa:n de yo:n tikina:wilitah pos neli te..., tein a:mo te:chmati:ltihkeh towe:ita:twa:n pos seki iwki tiki:xpolohwah ya wa:n iwki tikelka:wah ya.
<Who nb="2"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="735.965" endTime="736.516">
<Sync time="735.965"/>
Se: kelka:wa ya.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="736.516" endTime="740.209">
<Sync time="736.516"/>
<Who nb="1"/>
Iwki tikelka:wah ya wa:n kwaltsi:n ke:meh i:n mah tikihto:ka:n timotapowihtiowih 
<Who nb="2"/>
Se: kelka:wa ya.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="740.209" endTime="748.515">
<Sync time="740.209"/>
A:xka:n tehwa:n tein tikini:xmattokeh n' okwiltsitsí:n,
<Sync time="742.871"/>
a:xka:n topi:pilwa:n mah tikinmati:ltihtia:ka:n ya no:, mah tikini:xmatiltihtia:ka:n ya para yo:n a:mo poliwis yo:n talna:miki:lis.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="748.515" endTime="748.889">
<Sync time="748.515"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="748.889" endTime="763.676">
<Sync time="748.889"/>
*O** mah kwaltsi:n eskia mah nochi kimatiskia *lo que** tein tehwa:n tikmattiwa:lahkeh,
<Sync time="753.012"/>
*porque** semi kwaltsi:n nikiliah neh. Ekintsi:n neh nikitstok miak okwiltsitsi:n tein ne:, ne:ka to:nal ki..., ki..., kitayah towe:ita:twa:n
<Sync time="761.844"/>
pos miak a:mo tikini:xmatih.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="763.676" endTime="768.486">
<Sync time="763.676"/>
<Who nb="1"/>
Ka:n tikini:xmatih wa:n seki pos we:noh onkak ..., seko pos tapale:wia ke:meh i:n kikwih para, para pahti.
<Who nb="2"/>
A:mo tikini:xmatih.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="768.486" endTime="781.368">
<Sync time="768.486"/>
<Who nb="1"/>
Aha, yehwa yo:n, yehwa yo:n. *Ésole**, yehwa yo:n, yehwa yo:n.
<Who nb="2"/>
Ke:mah yo:n *o** seki porin te:tawilia tikihtowah ke:meh i:n okwiltsi:n tikihtohkeh. Pero tehwa:n a:mo tikchi:wah kwe:ntah wa:n tehwa:n ka:n tineltokah ok tikihto:snekih *o** nochi ke:meh i:n tapahtia:nih te:chkahkaya:wtokeh yehwa ya ne: *importa** motata:nili:skeh
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="781.368" endTime="787.627">
<Sync time="781.368"/>
<Who nb="1"/>
Ompa yowih tokni:wan ma:ski a:mo pahti, kinkaya:wah sah. Wa:n kachi kwali pahti tein te:chiliah tota:tahwa:n soh mah se: ki..., mah se: kichi:wa, mah a:mo se: kaki sah.
<Who nb="2"/>
*Pues** ...
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="787.627" endTime="808.034">
<Sync time="787.627"/>
Kita, tehwa:tsi:n tikmatis, *este**, nochi okwiltsitsí:n nochi kwaltia wa:n nochi te:chpale:wiah
<Sync time="792.205"/>
sayoh tehwa:n a:mo timomakah, a:mo tikmatih sah.
<Sync time="794.438"/>
A:mo tikahsika:matih ke:ní:w tikinchi:waskeh.
<Sync time="796.633"/>
Yo:n nextekwilimeh,
<Sync time="798.874"/>
tehwa:n a:mo tikimpo:wka:itah
<Sync time="800.944"/>
wa:n yo:n okwiltsitsí:n
<Sync time="803.045"/>
yehwa ki..., yehwa ya kihtowah ke:meh i:n ka:mpa ki..., kiahsi te..., tapala:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="808.034" endTime="812.211">
<Sync time="808.034"/>
<Who nb="1"/>
Yo:n no: semi kwali kihtowah, te:pale:wiah ika tapala:n.
<Who nb="2"/>
Kipa:tah.
<Sync time="811.018"/>
<Who nb="1"/>
Kipa:tah, yehwa yo:n.
<Who nb="2"/>
Kipa:tah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="812.211" endTime="818.291">
<Sync time="812.211"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah.
<Who nb="2"/>
Wa:n yehwa yo:n tehwa:n tikihtowah, *este**, te:chma:lchi:wah ke:meh tikihtowah tehwa:n ka:mpa kimpiah yo:n okwiltsitsí:n, pero a:mo neli.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="818.291" endTime="831.435">
<Sync time="818.291"/>
Wa:n ximo..., wa:n ximonemili no: tehwa:tsi:n ka:mpa yetok se: kowit
<Sync time="822.326"/>
koma:mo, koma:mo, we:noh, *apenas** is..., is...,, *este**, yo:likapala:ntok 
<Sync time="826.787"/>
wa:n mah mokalaki:ti yehwa yo:n okwiltsi:n pe:wa kiteki, kiteki, kiteki wa:n ompa mihkwita.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="831.435" endTime="841.203">
<Sync time="831.435"/>
<Who nb="1"/>
Entó:s *cuando** sepa tikwa:lki:xti:ti a yo:n kopalaktsi:n, kiki:xtia miak, miak, *este**, tapala:n. Entó:s yo:n tapala:n tikihtowah tehwa:n pos te:chpale:wia ya, te:chpale:wia ya.
<Who nb="2"/>
Iwki. Ke:mah, pa:tik a, ke:mah, iwki yo:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="841.203" endTime="855.884">
<Sync time="841.203"/>
Wa:n yehwa yo:n neh nimitsilia pos ne: a:xka:n mah tikinilwihtia:ka:n topi:pilwa:n, mah tikinmati:ltihtia:ka:n toni, tonika timopale:wi:skeh, ke:ní:w tinemiskeh wa:n nochi, n', tein taman okwiltsitsi:n tikini:xmatih mah tikinmati:ltihtia:ka:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="855.884" endTime="863.35">
<Sync time="855.884"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah ihko:ni.
<Who nb="2"/>
Pos yehwa sah yo:n ika nimitsnohno:tsak wa:n niknekia nikmatis xa: tikpia *más, este**, talna:miki:lis.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="863.35" endTime="866.428">
<Sync time="863.35"/>
De, de yo:n okwiltsitsí:n tein ika timonohno:tstokeh.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="866.428" endTime="876.414">
<Sync time="866.428"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah, yehwa sah no:, yehwa sah no:, ka:n teh más**. Yehwa tein neh niki:xmati, yehwa yo:n tsi:n..., kowtekini, teh a:mo tiki:xmati, neh niki:xmattok neh.
<Who nb="2"/>
Yehwa sah.
<Sync time="871.98"/>
<Who nb="1"/>
Niki:xmattok n' *icolor** wa:n ke..., ne: ka:nika mota:lia, ox pata:ni no:.
<Who nb="2"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="876.414" endTime="883.055">
<Sync time="876.414"/>
<Who nb="1"/>
Wa:n yo:n a:mo tikmati ox te:tipi:nia no: *o** a:mo, a:mo no:.
<Who nb="2"/>
Niki:xmati yo:n. A:mo n'mati, a:mo n'mati *porque** yo:n komo se: kinetechowa se: te..., mota:tihtiw ihkó:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="883.055" endTime="897.542">
<Sync time="883.055"/>
<Who nb="1"/>
Aha:.
<Who nb="2"/>
Kowke:span yowi, mota:tihtiw.
<Sync time="884.629"/>
<Who nb="1"/>
Wa:n yo:n kowtekini, xi:kohkowtekini, ża:mo ke:man tikmachil..., te:tipi:nia no:?
<Who nb="2"/>
Yo:n, yo:n te:tipi:nia no:, yo:n no:, no: te:tipi:nia, no: kipia imi:t.
<Sync time="891.002"/>
<Who nb="1"/>
A:, no:.
<Who nb="2"/>
Ke:meh, ke:meh xi:koh.
<Sync time="892.31"/>
<Who nb="1"/>
A:, no: iwki.
<Who nb="2"/>
Yo:n ke:mah no:.
<Sync time="893.59"/>
<Who nb="1"/>
Iwki.
<Who nb="2"/>
A:mo kachi *loco** pero komo se: kiki:tskih se: mo..., se: mo..., mo..., momi:maltia no:.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="897.542" endTime="908.607">
<Sync time="897.542"/>
<Who nb="1"/>
Pero kipia imi:t. Te:..., te:kokoh ke:meh xi:koh, te:kokoh no:. Sayoh ke a:mo, a:mo lo:kohmeh, soh se: ki:tski:s te:..., te:mi:ma, *demás** a:mo te:..., a:mo te:mi:ma. Ke:mah komo, komo se: .... Ke:mah. *Porque** yo:n ka:mpa se: kita..., ka:mpa se: kitawehwelowilia,
<Who nb="2"/>
Wa:n no: te:kokoh ke:meh yo:n xi:kohmeh seki:n. A:, no: iwki te:kokoh. Komoke, komo se: kipe:waltih, a:mo no: te:yo:koli:s sah mah semi te:..., 
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="908.607" endTime="910.347">
<Sync time="908.607"/>
ki:sah wa:n pa:pata:nih te:yewalowah yo:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="910.347" endTime="914.296">
<Sync time="910.347"/>
<Who nb="1"/>
Aha:, ke:mah.
<Who nb="2"/>
De kwala:nih pero a:mo, a:mo te:..., a:mo te:mihmi:mah eliwis ke:meh xi:koh. Xi:koh te:mihmi:ma nimantsi:n.
<Comment desc="Aquí dice, entonces, que el xi:koh, Bombus spp., es más agresivo, pica más, que el xi:kohkowtekini, Xylocopa spp."/>

</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="914.296" endTime="935.546">
<Sync time="914.296"/>
<Who nb="1"/>
I:n timolwihtohkeh xi:kohkowtekini xa: yehwa yo:n *cuando** seki ata se: pi:pil, se: kiwelita
<Who nb="2"/>
Mm.
<Sync time="920.198"/>
<Who nb="1"/>
se: kina:wilti:s neh nikihtowa *porque** ne: ke:man tehwa:n *cuando** katka tipilimeh 
<Who nb="2"/>
Mm.
<Sync time="924.096"/>
<Who nb="1"/>
*hasta** yo:n xi:kohmeh tikwelitayah tikintsi:tski:skeh ika yo:n .... Aha:, teposkakawat wa:n ke:mah tikinkwa:ilpiah ya ika *hilo**.
<Who nb="2"/>
Kilpiah ika *hilo** wa:n ... Mm, mm.
<Sync time="931.181"/>
<Who nb="1"/>
Wa:n se: kwelita ata yo:n pa:pata:ni mo..., te:to:tokatinemi yehwa yo:n se: kwe:welita ya neh nikilwia neh.
<Who nb="2"/>
Pa..., pa:pata:ni.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="935.546" endTime="940.741">
<Sync time="935.546"/>
<Who nb="1"/>
Yehwa toa:wil katka, mm. Kowtekinimeh, mm.
<Who nb="2"/>
Wa:n yo:n tikwel..., tikwelitayah, seki kwelitah yehwa yo:n x..., xi:kohmeh, yo:n kowte..., kowtekini xi:koh.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="940.741" endTime="943.996">
<Sync time="940.741"/>
<Who nb="1"/>
Yehwa:n kwelitayah kit *porque** telna:nanalka *cuando** ki..., pe:wa pa:pata:ni.
<Who nb="2"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="943.996" endTime="948.118">
<Sync time="943.996"/>
Ihwa:k a:mo onkaya ko..., koyo:a:wil ke:meh ekintsi:n wi:tsa ko:ko:chehmeh 
<Comment desc="Esto es, los juguetes en forma de coche"/>
, wi:tsa san tein a:mo.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="948.118" endTime="948.644">
<Sync time="948.118"/>
Mm.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="948.644" endTime="953.841">
<Sync time="948.644"/>
E:, xo:xo:ta ko:ko:chehmeh, ihwa:k tikwiah yehwa yo:n okwilimeh, pa:pa:lo:t, koma:mo pa:pa:lo:t tikilpia:yah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="953.841" endTime="967.683">
<Sync time="953.841"/>
<Who nb="1"/>
Mm.
<Who nb="2"/>
Koma:mo xiw..., koma:mo yo:n nektsitsi:n.
<Event desc="Esto es, si no había pa:pa:lo:t, con las abejas jugaban" type="lexical" extent="previous"/>

<Sync time="955.211"/>
<Who nb="1"/>
Yehwa ya.
<Who nb="2"/>
Yehwa toa:wil katka tikchi:wayah.
<Sync time="957.081"/>
<Who nb="1"/>
Mm. A:mo teh onkaya a:wil. Yehwa ya tehwa:n toa:wilwa:n katka n' okwiltsitsí:n, yehwa ya neli tikitayah, nikelna:miki, neh a:mo .... Katka pi:pili[meh], tipi:pil.
<Who nb="2"/>
A:mo onkaya a:wil ihwa:k ta:..., *cuando** tehwa:n timoskaltihkeh. A:mo. A:mo te:chkowilia:yah a:wil n' ta:tahmeh, tota:tahwa:n. Yehwa katka, yehwa tikwiah a:wil, ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="967.683" endTime="998.947">
<Sync time="967.683"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah, ka:n ... Yeh..., yehwa ya, yehwa ya.
<Who nb="2"/>
Tikwitih se: *cacho hilo** wa:n ompa tikihilpiah ya wa:n yehwa yo:n ika yo:n tima:wiltihtinemih, timotokatinemih.
<Sync time="972.694"/>
<Who nb="1"/>
Yehwa ya, wa:n yo:n *peligroso**, te:..., tek..., te:mi:ma n' yo:n xi:kohmeh, wa:n nektsi:n no: te:kwa:ya ata.
<Who nb="2"/>
Ke:mah. Te:mi:mah n' okwiltsitsí:n. Ke:mah no:.
<Sync time="978.613"/>
<Who nb="1"/>
Ke:mah. 
<Who nb="2"/>
Pero tehwa:n semi tikwelitayah neli yo:n xi:kohmeh pero a:man, a:man topi:pilwa:n nikiliah neh nochi ki..., nochi kimohka..., kimohka:matih ya.
<Sync time="985.359"/>
<Who nb="1"/>
Ka:n, ka:n ka:wiltiah yo:n *porque** ekintsi:n ne:siko miak,
<Who nb="2"/>
A:mo ka:wiltiah, pero tak no: *tanto** onkak a:wilmeh.
<Sync time="988.603"/>
<Who nb="1"/>
nesiko miak a:wilmeh de koyo:meh ya, kwa:lkwih de yo:n, de, kichihchi:wah parahko ya, yehwa ne:n ki..., kinkowiliah, kinehnemi:ltiah *ko:ko:ch** oso yo:n *pelota** kiliah yehwa ka:wiltiah, yehwa:n a:mo kichi:wah kwe:ntah ok xi:kohmeh ok.
<Who nb="2"/>
Yehwa ya, yehwa ya. Yehwa ya, yahwa ya yo:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="998.947" endTime="1007.56">
<Sync time="998.947"/>
<Who nb="1"/>
Neli. *Pues** yehwa sah yo:n ika timonohno:tskeh teltasohka:matik miak, *este**, ke:ní:w timo..., nika:n timo..., timonohno:tskeh, timoahsikoh, timosentapowiah nochi ke:ní:w.
<Who nb="2"/>
Mm, pos. Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1007.56" endTime="1009.35">
<Sync time="1007.56"/>
Ihkó:n tasohka:matik tehwa:tsi:n.
</Turn>
<Turn speaker="spk2 spk1" startTime="1009.35" endTime="1018.392">
<Sync time="1009.35"/>
<Who nb="1"/>
*Lo que** tein tikmati tine:chtapowih wa:n *lo que** tein neh nikmati nimitstapowih. Pos *a ver** ke:maniá:n sepa timo..., timo..., timahsih sepa timotapowi:skeh teisá: tein tikmattos tehwa:tsi:n. 
<Who nb="2"/>
Pos no: *igual** neh. I..., ke:mah kwali yetok, ke..., ke:mah
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1018.392" endTime="1018.794">
<Sync time="1018.392"/>
Ke:mah.
</Turn>
<Turn speaker="spk1" startTime="1018.794" endTime="1023.873">
<Sync time="1018.794"/>
Pos miak tasohka:matik, neh nimono:tsa niRubén Macario, niwa:le:wa de nika:n Chilkowtah, nipowi nika:n San Miguel.
</Turn>
<Turn speaker="spk2" startTime="1023.873" endTime="1035.869">
<Sync time="1023.873"/>
Ne: neh pos no:, *este**, niwa:le:w nika:n San Miguel Tzinacapan.
<Sync time="1027.181"/>
Nimono:tsa niErnesto Vázquez.
<Sync time="1028.705"/>
Wa:n miak tasohka:matik timonohno:tskeh, tehwa:n tikmatih para mah, mah kimatika:n, ne:n, tokni:wa:n toni tiki:xmatih tehwa:n de okwilimeh.
</Turn>
<Turn speaker="spk1 spk2" startTime="1035.869" endTime="1040.515">
<Sync time="1035.869"/>
<Who nb="1"/>
*Pues** yehwa yo:n, miak tasohka:matik.
<Who nb="2"/>
Ke:mah, neh .... *Igualmente** tasohka:matik no:.
</Turn>
</Section>
</Episode>
</Trans>